Γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη στις 22 Απριλίου του 1899. Το 1919 έφυγε από τη Ρωσία. Σπούδασε για τέσσερα χρόνια ρωσική και γαλλική λογοτεχνία στο Τρίνιτι Κόλετζ του Καίμπριτζ και έζησε στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στην Ελβετία και στις ΗΠΑ απομονωμένος, γράφοντας πρωτότυπα πεζογραφήματα και μεταφράζοντας έργα του Πούσκιν. Πέθανε στις 2 Ιουλίου 1977 στο Μοντρέ της Γαλλίας.

Έγραψε μυθιστορήματα, όπως «Λολίτα», «Το δώρο», «Απελπισία», «Άντα», «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ».

Αναζητούσε την αισθητική ευδαιμονία, έδειχνε τρυφερότητα για τα πράγματα που συνήθως οι άλλοι αδιαφορούσαν. Τα βιβλία του ήταν θρίλερ, αστυνομικά μυθιστορήματα, ρομαντικά μυθιστορήματα, κάτι ανάμεσα στην παρωδία και την κοινοτοπία.

Ελληνικές μεταφράσεις

Έργα γραμμένα στα Ρωσικά

Μασένκα (Mary), 1926, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα : Μεταίχμιο 2002
Ρήγας, ντάμα, βαλές, 1928, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Ερατώ 1996
Η άμυνα του Λούζιν, 1930, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Δελφίνι 1992
Σκοτεινός θάλαμος 1933 :
μετάφραση Άρης Δικταίος ως Το σκοτεινό αδιέξοδο, Αθήνα: Γ.Φέξη, 1960
μετάφραση Κατερίνα Ροντογιάννη ως Γέλιο στο σκοτάδι, Αθήνα : Μπογιάτης 1984
μετάφραση Ἀνδρέας Ἀποστολίδης ως Γέλιο στο σκοτάδι, Ἀθήνα: Ἄγρα 1991
μετάφραση Λένα Μιμιλή ως Η σκοτεινή κάμαρα, Αθήνα: Printa 1995
Απόγνωση, 1934, μετάφραση Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα: Δελφίνι 1992

Έργα γραμμένα στα Αγγλικά

The Real Life of Sebastian Knight (Ἡ ἀληθινή ζωή τοῦ Σεμπάστιαν Νάιτ, 1941), μετάφραση Ἀνδρέας Ἀποστολίδης, Ἀθήνα: Ἄγρα 1989
Bend Sinister (Επικίνδυνη στροφή, 1947), μετάφραση Τάσος Σαμαρτζής, Αθήνα: Opera 1992
Lolita (Λολίτα, 1955) :
μεταφραστής Ανδρέας Πάγκαλος, Ἀθήνα: Μινώταυρος 1959
μεταφραστές Νίκος Καλογερόπουλος & Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Αθήνα, "Ερατώ", 1984
σχολιασμένη έκδοση, πρόλογος, εισαγωγή, σχόλια Άλφρεντ Αππέλ, μετάφραση Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Ελεάννα Λαμπάκη, Αθήνα: Πατάκης 2002
Pnin (Ο αξιοπρεπής κύριος Πνιν, 1957), μυθιστόρημα, με επίμετρο του Μάικλ Γουντ, μετάφραση από τα αγγλικά Μαρία Γιαμαλίδου, Αθήνα: Καστανιώτης 2003
Pale Fire (Χλομή φωτιά, 1962), μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά Κατερίνα Γκούμα-Μεταξά, Αθήνα: Καστανιώτης 2001
Speak, Memory: An Autobiography Revisited (Μίλησε, μνήμη: Ἀνασκόπηση αὐτοβιογραφίας, 1967), μετάφραση ἀπό τά ἀγγλικά [Γιώργος Βάρσος]], εἰσαγωγή Μισέλ Φάις, Ἀθήνα: Πατάκης 1997.
Ada or Ardor: A Family Chronicle (Άντα, 1969), μετάφραση Μυρτώ Αναγνωστοπούλου, Αθήνα: Νεφέλη 1990
Transparent Things (Διαφανή αντικείμενα, 1972), μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά Κατερίνα Γκούμα-Μεταξά, Αθήνα: Καστανιώτης 1999
A Russian Beauty and Other Stories (Μια Ρωσίδα καλλονή και άλλα διηγήματα, 1973), μεταφραστής Γιώργος - Ίκαρος Μπαμπασάκης, Ερατώ 1983
Ο γητευτής, μετάφραση Τασία Χατζή, Αθήνα: Νεφέλη 1992
Ἡ δεσποινίς Ὁ, μετάφραση Φοῖβος Ι. Πιομπῖνος, Ἀθήνα : Μαϊστρος 2007