Ο Βίκτορ Μιχαΐλοβιτς Βασνετσόφ (Ρωσικά: Ви́ктор Миха́йлович Васнецо́в, 15 Μαΐου 1848 – 23 Ιουλίου 1926) ήταν Ρώσος ζωγράφος. Απεικόνιζε κυρίως μυθολογικά και ιστορικά θέματα και θεωρείται θεμελιωτής της Ρωσικής λαογραφίας, του Ρομαντικού Εθνικισμού και του Ρωσικού αφυπνιστικού κινήματος.

Βιογραφία
Παιδική ηλικία (1848–58)

Ο Βίκτορ Βασνετσόφ γεννήθηκε στο χωριό Λόπιαλ του Κυβερνείου Βιάτκα το 1848. Ο πατέρας του, ο Μιχαήλ Βασίλιεβιτς Βασνετσόφ, ήταν ιερέας και ακαδημαϊκός στις φυσικές επιστήμες και την αστρονομία αλλά ήταν και φιλόσοφος. Ο παππούς του ήταν αγιογράφος. Δύο από τους τρεις γιους του Μιχαήλ Βασνετσόφ, ο Βίκτορ και ο Απολλινάρι, έγιναν διάσημοι ζωγράφοι, ο τρίτος γιος έγινε δάσκαλος. Ο Βίκτορ ήταν το δεύτερο από τα έξι συνολικά παιδιά. Στο Λόπιαλ ο Βίκτορ άρχισε να ζωγραφίζει τοπία και σκηνές της ζωής του χωριού. Σε μία επιστολή του στον Βλαντιμίρ Στατσόφ, ανακαλούμενος την παιδική του ηλικία γράφει, «είχα ζήσει με τα παιδιά των αγροτών και μου άρεσαν όχι ως ναροντικοί, αλλά ως φίλοι". [6]
Βιάτκα (1858–67)

Από την ηλικία των δέκα, ο Βασνετσόφ πήγε σχολείο στην πόλη Βιάτκα, κάθε καλοκαίρι πήγαινε με την οικογένειά του στο χωριό Ριάμποβο. Όσο πήγαινε σχολείο εργαζόταν σε ένα κατάστημα αγιογραφιών. Στην Βιάτκα βοήθησε και τον εξόριστο πολωνικής καταγωγής καλλιτέχνη, Μικάλ Ελβίρο Αντριόλι, να κάνει τοιχογραφίες για τον καθεδρικό ναό "Αλέξανδρος Νιέφσκι".

Όταν αποφοίτησε από το σχολείο αποφάσισε να πάει στην Αγία Πετρούπολη για να σπουδάσει ζωγραφική. Τότε και έβγαλε σε δημοπρασία τους πίνακες "Γυναίκα Θεριστής" (1867) και "Γαλακτοπώλης" (1867) για να μαζέψει λεφτά για το ταξίδι του.
Αγία Πετρούπολη (1867–76)
"Η μετακόμιση" (1876)

Τον Αύγουστο του 1867 ο Βασνετσόφ εγγράφηκε στην Αυτοκρατορική Ακαδημία Καλών Τεχνών. Τρία χρόνια αργότερα οι "Πιριντβίζνικι" επαναστάτησαν κατά της ακαδημίας.

Ο Βασνετσόφ έγινε φίλος με τον αρχηγό τους Ιβάν Κραμσκόι, και τον αποκαλούσε δάσκαλο. Επίσης ανέπτυξε πολύ φιλικές σχέσεις με τον συμμαθητή του Ιλιά Ρέπιν.

Ο Βασνετσόφ απέφευγε αρχικά να κάνει πίνακες με μυθολογικό ή ιστορικό χαρακτήρα, αλλά όταν αποφάσισε και έκανε τον γραφικό πίνακα με τον Χριστό και τον Πόντιο Πιλάτο η ακαδημία τον βράβευσε με ένα ασημένιο μετάλλιο.

Τη δεκαετία του 1870 έκανε πολλά χαρακτικά κομμάτια απεικονίζοντας την καθημερινή ζωή. Δύο από αυτά είναι τα: "Επαρχιακός Βιβλιοπώλης" (1870) και "Ένα αγόρι με ένα μπουκάλι βότκα" (1872) με τα οποία κέρδισε το χάλκινο μετάλλιο στο Γουόρλντ Φερ του Λονδίνου το 1874.

Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε να κάνει και πίνακες με απεικονίσεις της καθημερινής ζωής. Πίνακες όπως "Αγρότες τραγουδιστές" (1873) και "Η μετακόμιση" (1876) είχαν μεγάλη επιτυχία στους δημοκρατικούς κύκλους της Ρωσικής κοινωνίας.
Παρίσι (1876–77)

Το 1876 ο Ρέπιν κάλεσε τον Βασνετσόφ να πάει στην "αποικία" των "Πιριντβίζνικι" στο Παρίσι. Εκεί ο Βασνετσόφ εξασκήθηκε στις κλασικές και τις σύγχρονες τέχνες, στον ακαδημαϊσμό και τον ιμπρεσιονισμό. Εκείνη την περίοδο έκανε τον πίνακα "Ακροβάτες" (1877), και παρουσίασε κάποιους απο τους πίνακες του στο σαλόν. Στο Παρίσι άρχισαν να του τραβάνε το ενδιαφέρον τα παραμύθια ως θέματα, και έκανε τον πίνακα με τον Ιβάν Τσάρεβιτς να καβαλάει ένα γκρι λύκο. Ο Βασνετσόφ δούλεψε και σαν μοντέλο, κάνοντας τον Σάντκο για τον διάσιμο πίνακα του Ρέπιν "Ο Σάντκο στο υποθαλάσσιο βασίλειο". Το 1877 πείγε στην Μόσχα.
Μόσχα (1877–84)
"Το ιπτάμενο χαλί" (1880)

Στα τέλη της δεκαετίας του 1870 ο Βασνετσόφ επικεντρώθηκε στην δημιουργία έργων με θέμα τα ρωσικά παραμύθια και κυρίως το επικό αφηγηματικό ποίημα "Μπίλινα" (Ρωσικά: были́на), εκτελώντας μερικά από τα πιο γνωστά έργα του: "Ο Ιππότης στο Σταυροδρόμι" (1878), "Το πεδίο μάχης του Πρίγκιπας Ιγκόρ" (1878), "Τρεις πριγκίπισσες στο υπόγειου Βασιλείου" (ολοκληρώθηκε το 1884), "Το ιπτάμενο χαλί" (1880), και "Αλιονούσκα" (1881).

Τα έργα αυτά του Βασνετσόφ δεν εκτιμήθηκαν εκείνο τον καιρό. Πολλοί κριτικοί τα απέρριψε γιατί υπονόμευαν τις αρχές των "Πιριντβίζνικι". Ακόμη και ο Πάβελ Μιχάιλοβιτς Τρετιακόφ, ο ιδρυτής της Πινακοθήκης Τρετιακόφ, αρνήθηκε να τα αγοράσει. Τα έργα του Βασνετσόφ άρχισαν να χαίρουν εκτίμηση τη δεκαετία του 1880, όταν γύρισε την προσοχή του σε θρησκευτικά θέματα και δημιούργησε μια σειρά από εικόνες με τον προστάτη των τεχνών, Σάββα Μάμοντοφ.
Κίεβο (1884–89)
"Η βάφτιση του Πρίγκιπα Βλάντιμιρ"

Το 1884-1889 είχε δοθεί στον Βασνετσόφ η ευκαιρία να κάνει τις τοιχογραφίες για τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βλαδίμηρου. Ήταν ένα δύσκολο έργο που ήταν αντίθετο στις Ρωσικές και δυτικές παραδόσεις της θρησκευτικής ζωγραφικής. Ο κριτικός τέχνης Βλαντιμίρ Στασόφ τις αποκάλεσε ένα ιερόσυλο θεατρικό με τα θρησκευτικά αισθήματα του ρωσικού λαού. Ένας άλλος δημοφιλής κριτικός, ο Ντμίτρι Φιλοσόφοβ, αναφερόμενος σε αυτές τις τοιχογραφίες είπε: « (Είναι) η πρώτη γέφυρα μετά από πάνω από 200 χρόνια μεταξύ του χάσματος που χωρίζει τις διαφορετικές τάξεις της ρωσικής κοινωνίας».

Ενώ ζούσε στο Κίεβο, ο Βασνετσόφ έγινε φίλος με τον Μιχαήλ Βρούμπελ, ο οποίος συμμετείχε επίσης στην διακόσμηση του καθεδρικού ναού. Ο Βασνετσόφ υπήρξε και δάσκαλος του Βρούμπελ. Ακόμα στο Κίεβο ο Βασνετσόφ ολοκλήρωσε τον πίνακα "Ο Ιβάν Τσάρεβιτς καβαλάει ένα γκρι λύκο" και εκεί ξεκίνησε τον πιο γνωστό του πίνακα "Μπογκατίρ" (1898)

Το 1885 ταξίδεψε στην Ιταλία και την ίδια χρονιά δούλεψε στις σκηνογραφίες και τα κοστούμια για την όπερα του Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ "Σνεγκούροτσκα".
"Ιβάν ο Τρομερός"
Μεταγενέστερα χρόνια (1890-1926)
"Μπογκατίρ" (1898)

Οι δύο επόμενες δεκαετίες ήταν πολύ παραγωγικές για τον Βασνετσόφ. Εκείνη την περίοδο άρχισε και να δοκιμάζει διαφορετικά υλικά για να κάνει τα έργα του. Το 1897 με τον αδελφό του Απολλινάρι δούλεψαν μαζί στον θεατρικό σχεδιασμό του έργου "Sadko" του Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ.

Στο τέλος του αιώνα, ο Βασνετσόφ μετέφερε τα παραμυθένια θέματα που απεικόνιζε στην αρχιτεκτονική. Η πρώτη του δουλειά ήταν ο σχεδιασμός μίας εκκλησίας στο Αμπράμτσεβο (1882), με τον Βασίλι Πολενόφ. Το 1894, σχεδίασε τη δική έπαυλή στη Μόσχα. Το 1898 σχεδίασε το Ρωσικό κιόσκι για την Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού. Τέλος, το 1904, ο Βασνετσόφ σχεδίασε το πιο γνωστό από τα κτίρια του, την Πινακοθήκη Τρετιακώφ.

Μεταξύ του 1906 και 1911, ο Βασνετσόφ εργάστηκαν για το σχεδιασμό των ψηφιδωτών του καθεδρικό ναού του Αλέξανδρου Νιέφσκι στη Βαρσοβία και επίσης βοήθησε στο σχεδιασμό του καθεδρικού ναού του Αλέξανδρου Νιέφσκι στην Μόσχα.
Ρωσικό γραμματόσημο (1914)

Το 1912, του δόθηκε τίτλος ευγενείας από τον τσάρο Νικόλαο β'. Το 1914 σχεδίασε ένα χαρτόσημο που προοριζόταν για την εθελοντική συλλογή των θύματα του α' παγκοσμίου πολέμου.

Ο Βασνετσόφ είχε δώσει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό στο Κρατικό Ιστορικό Μουσείο, με τα οποία αγόρασε τα μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο Βασνετσόφ υποστήριξε την άρση ορισμένων από τις αγιογραφίες (κυρίως αυτές του Αλεξάντρ Ιβάνοφ) από τις εκκλησίες, και τη μεταφορά τους στην Πινακοθήκη Τρετιακώφ.

Το 1918 ο Βασνετσόφ συμμετείχε στο σχεδιασμό μίας στρατιωτικής στολής για το νεοσύστατο Κόκκινο Στρατό. Σχεδίασε το καπέλο "Μπουντέβονκα" (Ρωσικά: Будёновка), το καπέλο αναπαρήγαγε το στυλ των κωνικών περικεφαλαίων των αρχαίων Ρως.
Τιμήσεις

Ο μικρό πλανήτης "3586 Vasnetsov", που ανακαλύφθηκε από την σοβιετική αστρονόμο Λιουντμίλα Ζουραυλιόβα το 1978 ονομάστηκε έτσι προς τιμή του καλλιτέχνη.[7]

Στην ταινία "Elizabeth: Η χρυσή εποχή" (Elizabeth: The Golden Age), ο πίνακας του Βασνετσόφ "Ιβάν ο Τρομερός" παρουσιάζεται σαν να υπήρχε κατά τη διάρκεια της ζωής του Τσάρου, και πως ο Ιβάν ο ίδιος τα αποστέλλει στην Αγγλία, όταν προσφέρετε να παντρευτεί τη Βασίλισσα Ελισάβετ Α'.

Ο εγγονός του ήταν ο "Καλλιτέχνης του Λαού" της ΕΣΣΔ, Αντρέι Βασνετσόφ.
Παραπομπές

«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
«Viktor Mikhailovich Vasnetsov». RKDartists. 79498.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Viktor-Mikhaylovich-Vasnetsov. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Speculative Fiction Database. 259639. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. wasnezow-wiktor-michailowitsch. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Богатырь русской живописи». www.centre.smr.ru. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2011.

Schmadel, Lutz D. (2003). Dictionary of Minor Planet Names (5th έκδοση). New York: Springer Verlag. σελ. 301. ISBN 3-540-00238-3.

Βιβλιογραφία

A. K. Lazuko Victor Vasnetsov, Leningrad: Khudozhnik RSFSR, 1990, ISBN 5-7370-0107-5
Vasnetsov Gallery
Poem of seven Fairy Tales Victor Vasnetsov at Tanais Gallery