Ο Βασίλι Πάβλοβιτς Ένγκελχαρντ (Vasily Engelhardt, ρωσ. Василий Павлович Энгельгардт, 17 Ιουλίου 1828 – 6 Μαΐου 1915) ήταν Ρώσος αστρονόμος.
Οικογένεια και σπουδές
Ο Ένγκελχαρντ γεννήθηκε στο Κουστόβιτσι της σημερινής δυτικής Λευκορωσίας ή στο Σμολένσκ και ήταν μέλος της εύπορης και γνωστής Οικογένειας Ένγκελχαρντ. Απεφοίτησε από τη Νομική Σχολή της Αγίας Πετρουπόλεως το 1847 και μετά υπηρέτησε σε κυβερνητικές θέσεις (Α΄ και Ε΄ Τμήμα της Γερουσίας). Αλλά το 1853 παραιτήθηκε από αυτές και αφιερώθηκε στη μελέτη της αστρονομίας.
Αστρονομική σταδιοδρομία
Το 1875 ο Ένγκελχαρντ εγκαταστάθηκε στη Δρέσδη και έκτισε δικό του αστεροσκοπείο, όπου ερευνούσε μόνος του, χωρίς βοηθούς, μέχρι το 1897. Οι κυριότερες έρευνές του αφορούσαν τους κομήτες, τους αστεροειδείς, τα νεφελώματα και τα αστρικά σμήνη.
Το 1870 ολοκλήρωσε την παρατήρηση 50 κομητών και 70 αστεροειδών. Στρεφόμενος στα αστρικά σμήνη, ολοκλήρωσε το 1883 έναν κατάλογο 400 και πλέον νεφελωμάτων. Αρχίζοντας το 1886, παρατήρησε 829 αστέρες από τη λίστα του Τζέιμς Μπράντλεϋ για να διακριβώσει εάν είχαν συνοδούς αστέρες.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1890 λόγοι υγείας υποχρέωσαν τον Ένγκελχαρντ να εγκαταλείψει τις αστρονομικές παρατηρήσεις, οπότε δώρισε όλο τον εξοπλισμό του στο Πανεπιστήμιο του Καζάν, του οποίου πρύτανης ήταν τότε ο φίλος του αστρονόμος Ντμίτρι Ντουμπιάγκο. Το πανεπιστήμιο έκτισε ένα αστεροσκοπείο για να στεγάσει τον εξοπλισμό, το οποίο εγκαινιάσθηκε το 1901 και έφερε το όνομα του Ένγκελχαρντ από το 1903 μέχρι το 1931. Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Ένγκελχαρντ συμμετείχε ενεργά στην κατασκευή και την οργάνωση του νέου αστεροσκοπείου και με τη διαθήκη του κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο του Καζάν όλη του την κινητή και ακίνητη περιουσία, ώστε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη και συντήρηση του αστεροσκοπείου.
Ο Ένγκελχαρντ αναγορεύθηκε σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Καζάν το 1889 και το επόμενο έτος έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.
Πολιτιστικές δραστηριότητες
Για μεγάλο μέρος της ζωής του ο Βασίλι Ένγκελχαρντ διατηρούσε ενεργό ενδιαφέρον για τη ρωσική ιστορία, συλλέγοντας υλικό και δωρίζοντάς το σε ρωσικές συλλογές.
Ο γνωστός κλασικός συνθέτης Μιχαήλ Γκλίνκα ήταν καλός φίλος του Ένγκελχαρντ. Μετά τον θάνατο του Γκλίνκα στο Βερολίνο το 1857, ο Ένγκελχαρντ κανόνισε τη μεταφορά της σορού του στο Τίχβιν, ενώ έστειλε τη συλλογή χειρογράφων του στην Αγία Πετρούπολη, όπου ιδρύθηκε η Δημόσια Βιβλιοθήκη Γκλίνκα, και εξέδωσε τις παρτιτούρες από τις όπερες και τα συμφωνικά έργα του. Αργότερα, μετά από αίτημα του κριτικού Βλαντίμιρ Στάσοφ (παλαιού συμφοιτητή του στη Νομική), ο Ένγκελχαρντ εξέδωσε τα απομνημονεύματα του Γκλίνκα και του συνθέτη Αλεξάντερ Νταργκομίζσκι.
Μετά την παύση των αστρονομικών του ερευνών, ο Ένγκελχαρντ άρχισε τη συλλογή υλικού σχετικού με την εκστρατεία του Σουβόροφ στην Ελβετία και την Ιταλία, το οποίο δώρισε το 1912 στο Μουσείο Σουβόροφ στην Αγία Πετρούπολη με την ευκαιρία της εκατοστής επετείου από τη Γαλλική εισβολή στη Ρωσία το 1812.
Η αλληλογραφία του Ένγκελχαρντ με κορυφαίες μορφές του πολιτισμού (Γκλίνκα, Στάσοφ, Φραντς Λιστ, Χανς φον Μπύλοφ) θεωρείται ιστορικής αξίας.
Με απόφαση της 14ης Γενικής Συνελεύσεως της Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως το 1970, δόθηκε το όνομα του αστρονόμου σε έναν κρατήρα στην αόρατη από τη Γη πλευρά της Σελήνης, τον Ένγκελγκαρντ (Engel'gardt), όπως είναι η πραγματική προφορά του ονόματος στη ρωσική γλώσσα.
Βιβλιογραφία
Observations astronomiques, faites par V. d' Engelhardt a son Observatoire a Dresde, Δρέσδη 1886-1895 (στη γαλλική)
Αναμνήσεις του Μιχαήλ Γκλίνκα (στη ρωσική)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Βασίλι Ένγκελχαρντ — για τα 175α γενέθλιά του». Smolensk Regional Universal Library. 17 Ιουλίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2010. (στη ρωσική)
«Ένγκελχαρντ, Βασίλι Πάβλοβιτς». Ρωσική Ακαδημία Επιστημών. 2 Δεκεμβρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2010. (στη ρωσική)
«ESBE / Το λήμμα «Энгельгардт, Василий Павлович»». Brockhaus Konversations Lexikon, via Russian WikiSource. 1890–1907. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2014. (στη ρωσική)
Το λήμμα για τον Βασίλη Ένγκελχαρντ στην Encyclopedia Americana (έκδοση του 1920)
Βιβλιογραφία
Vorontsov-Velyaminov, B.A.: Δοκίμια επί της Ιστορίας της Αστρονομίας στη Ρωσία, εκδ. Fitzmatgiz, 1956 (στη ρωσική)
Kolchinsky, I.G., Korsun, A.A. και Rodriguez, M.G.: Βιογραφικός κατάλογος αστρονόμων, εκδ. Naukova Dumka, Κίεβο 1977 (στη ρωσική)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
