Ο Βαλεντίν Αλεξάντροβιτς Σερόφ (Valentin Alexandrovich Serov, ρωσικά: Валенти́н Алекса́ндрович Серо́в, προφορά σύμφωνα με το ΔΦΑ: [vəlʲɪˈnʲtʲin sʲɪˈrof], 19 Ιανουαρίου 1865 – 5 Δεκεμβρίου 1911) ήταν Ρώσος ζωγράφος, ένας από τους κορυφαίους προσωπογράφους της εποχής του. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία ως προσωπογράφος, αλλά και καλλιτέχνης ιστορικών και μυθολογικών συνθέσεων.
Portrait of the Italian Singer Angelo Masini
Nikolai Andreyevich Rimsky-Korsakov
Portrait of the Artist I. I. Levitan
Βιογραφικά
Ο Βαλεντίν Σερόφ γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη (Санкт-Петербург) και ήταν γιος του Ρώσου συνθέτη και μουσικοκριτικού Αλεξάντρ Σερόφ (Александр Серов, 1820 – 1871) και Βαλεντίνα Σερόφ (το γένος Μπέρμαν (Берман), 1846 - 1924). Αρχικά σπούδασε στο Παρίσι και στη Μόσχα κοντά στον διάσημο ζωγράφο Ιλιά Ρέπιν (Илья Репин, 1844 - 1930) και στη συνέχεια στην Ακαδημία Τεχνών (Императорская Академия Художеств) της Αγίας Πετρούπολης (1880 – 1885) με καθηγητή τον Πάβελ Τσιστιακόφ (Павел Чистяков, 1832 - 1919). Τα πρώτα έργα του απηχούν την επίδραση της ρεαλιστικής τέχνης του Ρέπιν. Το έργο του επηρεάστηκε επίσης από τους μεγάλους δασκάλους της ευρωπαϊκής ζωγραφικής, το Σουηδό καλλιτέχνη Άντερς Ζορν (Anders Zorn, 1860 – 1920), τους Ρώσους ζωγράφους Μιχαήλ Βρούμπελ (Михаил Врубель, 1856 - 1910) και αργότερα τον Κονσταντίν Κορόβιν (Константин Коровин, 1861 - 1939), καθώς και τη δημιουργική ατμόσφαιρα της Κοινότητας του Αμπράμτσεβο (Абрамцево).
Ο Σερόφ υπήρξε καθηγητής στην Σχολή Καλών Τεχνών (Московское училище живописи, ваяния и зодчества) της Μόσχας (1897 – 1909) και συνεργάτης του περιοδικού «Ο Κόσμος της Τέχνης» («Мир искусства»). Έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στο κτήμα του Μάμοντοφ και δίδαξε στην Κοινότητα του Αμπράμτσεβο. Πέθανε στη Μόσχα στις 5 Δεκεμβρίου 1911 και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσιε (Новодевичье кладбище).
Καλλιτεχνική πορεία
Στην πρώτη φάση της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας, ο Σερόφ επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε ειδυλλιακά πορτρέτα νεαρών κοριτσιών, όπως το περίφημο «Το κορίτσι με τα ροδάκινα» (1887, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα), που εμφανίζουν τα πρώτα στοιχεία ενός πρώιμου ρωσικού εμπρεσιονισμού. Από το 1890 και εφεξής, η προσωπογραφία έγινε η βασική ενασχόληση στην τέχνη του Σερόφ, φιλοτεχνώντας πορτρέτα διασημοτήτων της εποχής του, όπως συγγραφέων, ηθοποιών και καλλιτεχνών: «Κονσταντίν Κορόβιν» (1891), «Ισαάκ Λεβιτάν» (1893), «Νικολάι Λεσκόφ» (1894), «Νικολάι Ρίμσκυ – Κόρσακοφ» (1898), όλα σήμερα στην Πινακοθήκη Τρετιακόφ της Μόσχας.
Έχοντας αποκτήσει μεγάλη δημοσιότητα, ο Σερόφ προσχώρησε στο κίνημα των «Περιπλανώμενων» (Peredvizhniki), οργανώνοντας περιοδεύουσες εκθέσεις και αναλαμβάνοντας σπουδαίες παραγγελίες, μεταξύ των οποίων τα πορτρέτα του μεγάλου δούκα Πάβελ Αλεξάντροβιτς (1897, Πινακοθήκη Τρετιακόφ), Αδελαΐδας Σιμόνοβιτς (1889), Σοφίας Μποτκίνα (1899), Φελίξ Γιουσούποφ (1903), καθώς και της πριγκίπισσας Όλγας Ορλόβα (1911), όλα στο Ρωσικό Μουσείο της Αγίας Πετρούπολης. Παράλληλα, φιλοτεχνούσε πίνακες με ευαίσθητες σκηνές της καθημερινής ζωής, κυρίως με παιδιά, όπως τα «Παιδιά» (1899, Ρωσικό Μουσείο), αλλά και μια σειρά, από το 1890 ως το 1900, από έξοχα ρομαντικά τοπία.
Κατά την τελευταία περίοδο της καριέρας του, που εκτείνεται μετά το έτος 1900, ο Σερόφ γίνεται μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «Ο Κόσμος της Τέχνης». Ήταν η εποχή που ο Σερόφ κάνει μια αποφασιστική στροφή στο στιλιστικό ύφος της ζωγραφικής του: τα εμπρεσιονιστικά στοιχεία εξαφανίζονται από τα έργα του, ενώ αναπτύσσει στο εξής μια νεωτεριστική τεχνοτροπία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1900, επικεντρώνεται στη δραματική απεικόνιση μορφών της λογοτεχνίας και της τέχνης, όπως είναι τα πορτρέτα «Μαξίμ Γκόρκι» (1904), «Μαρία Γιερμόλοβα» (1905) και «Φεοντόρ Σαλιάπιν» (1905).
Οι δημοκρατικές αντιλήψεις του Σερόφ εκφράστηκαν φανερά κατά τη Ρωσική Επανάσταση του 1905, φιλοτεχνώντας σατιρικές φιγούρες της καθεστηκυίας τάξης. Όντας πλήρες μέλος της Ακαδημίας Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης από το 1903, παραιτήθηκε το 1905 ως μια χειρονομία διαμαρτυρίας για την εκτέλεση απεργών εργατών και των οικογενειών τους κατά τη «Ματωμένη Κυριακή» της 9ης Ιανουαρίου του ίδιου έτους.
Το 1907, ο Βαλεντίν Σερόφ, με τη συντροφιά του φίλου του ζωγράφου Λεόν Μπακστ (Leon Bakst, 1866 – 1924), επισκέφθηκε την Ελλάδα. Το ταξίδι του αυτό ήταν καθοριστικό στην περαιτέρω εξέλιξη της τέχνης του. Ήρθε σε επαφή με την αρχαϊκή τέχνη, τα ελληνικά ανάγλυφα και τη διακοσμητική ζωγραφική. Σε ένα από τα έργα της εποχής αυτής, «Η αρπαγή της Ευρώπης» (1910, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα), απηχεί τη στροφή του προς το Συμβολισμό, ενώ άλλες δημιουργίες του, όπως το εξαίρετο πορτρέτο της Ρωσίδας χορεύτριας και χορογράφου «Ίντα Ρουμπινστάιν» (1910, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη), φανερώνουν την επίδραση του Ανρί Ματίς (Henri Matisse). Επικεντρώνεται επίσης σε ιστορικές συνθέσεις, όπως «Ο Πέτρος Β΄ και η τσαρίνα Ελισάβετ ιππεύοντας με τα σκυλιά τους» (1900, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη).
Πορτρέτο της Ρωσίδας χορεύτριας Ίντα Ρουμπινστάιν (1910, Ρωσικό Μουσείο, Αγία Πετρούπολη).
"Το κορίτσι με τα ροδάκινα" (1887, Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα). Ένα από τα πρώτα δείγματα της ρωσικής εμπρεσιονιστικής τέχνης.
Πηγές
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Βαλεντίν Σερόφ
«The Russian Museum (A pictorial Guide)», pp. 94 – 97, Palace Editions, Αγία Πετρούπολη, 2005.
Χέρμπερτ Ρηντ: «Λεξικό Εικαστικών Τεχνών», λήμμα «Σερόφ, Βαλεντίν», σελ. 311, Εκδόσεις ΥΠΟΔΟΜΗ, Αθήνα, 1986.
Ιστοσελίδα αγγλόγλωσσης Βικιπαίδειας: Valentin Serov.
Ιστοσελίδα "Η Σύγχρονη Ρωσία": Πορτρέτα της ρωσικής ιντελιγκέντσια από τον Βαλεντίν Σερόφ
Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων
WorldCat VIAF: 34723073 LCCN: n81118315 ISNI: 0000 0001 2278 2611 GND: 118613383 SELIBR: 205622 SUDOC: 050624369 BNF: cb14583024z (data) ULAN: 500024130 NLA: 35255621 NKC: jn20000701587 RLS: 000018861 BNE: XX852639 RKD: 72017
(Αγγλικά) SNAC. w63g71w9. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 15145836. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Jean-Pierre Delarge: (Γαλλικά) Le Delarge. Gründ, Jean-Pierre Delarge. Παρίσι. 2001. 31201_artiste_SEROV_Valentin. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-2-7000-3055-6. ISBN-10 2-7000-3055-9.
Internet Speculative Fiction Database. 264002. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
