Ο Νικολάι Ντμίτριεβιτς Ζελίνσκι (Nikolay Zelinsky, ρωσ. Никола́й Дми́триевич Зели́нский, 6 Φεβρουαρίου ν.η. 1861 – 31 Ιουλίου 1953) ήταν Ρώσος και Σοβιετικός χημικός και ακαδημαϊκός.
Ο Ζελίνσκι υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές της θεωρίας της οργανικής καταλύσεως. Επίσης, ήταν ο εφευρέτης της πρώτης αποτελεσματικής αντιασφυξιογόνου μάσκας παγκοσμίως με φιλτράρισμα ενεργοποιημένου άνθρακα παγκοσμίως (1915).[8]
Βιογραφικά δεδομένα
Ο Νικολάι Ζελίνσκι γεννήθηκε στην Τιράσπολη της τότε Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Οδησσού, καθώς και στη Γερμανία, στα Πανεπιστήμια της Λειψίας και του Γκέτινγκεν (στο τελευταίο είχε δάσκαλο τον Βίκτορ Μέγιερ). Πήρε το μεταπτυχιακό του δίπλωμα και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Νοβοροσίσκ, το 1888 και το 1891 αντιστοίχως. Στη συνέχεια, το 1893, διορίσθηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, όπου και εργάσθηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του, με την εξαίρεση των ετών από το 1911 μέχρι το 1917. Το κύριο ερευνητικό πεδίο του ήταν η χημεία των κυκλικών υδρογονανθράκων.
Ο Ζελίνσκι διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Φυσιοδιφών Μόσχας.[9] Απεβίωσε στη Μόσχα σε ηλικία 92 ετών. Είχε τιμηθεί με το τίτλο-παράσημο του Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας και με το Βραβείο Στάλιν (το 1942), ενώ η σορός του αναπαύεται στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι διακεκριμένων προσωπικοτήτων, στη Μόσχα.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
Ο Ακαδημαϊκός Ζελίνσκι σε σοβιετικό γραμματόσημο του 1961, σε ανάμνηση των 100 ετών από τη γέννησή του
Ο κρατήρας Ζελίνσκι (Zelinskiy) στην αόρατη από τη Γη πλευρά της Σελήνης.
Το Ινστιτούτο Ζελίνσκι Οργανικής Χημείας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.
Η αντίδραση αλογόνωσης Hell-Volhard-Zelinsky
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2014.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
Kozhevnikov, A.B. (2004). Stalin's great science: the times and adventures of Soviet physicists (εικονογραφημένη, ανατύπωση έκδοση). Imperial College Press. σελίδες 10–11. ISBN 978-1-86094-419-2. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2009.
Weiner, Douglas R. (2002). A little corner of freedom : Russian nature protection from Stalin to Gorbachev. Berkeley, Calif.: University of California Press. σελ. 125. ISBN 9780520232136.
Βιβλιογραφία
A.N. Nesmeyanov, A.V. Tophiev, B.A. Kazansky, N.I. Shuikin (1953). «To the memory of academician Nikolai Dmitrievich Zelinsky». Russian Chemical Bulletin 2 (5): 683–690. doi:10.1007/BF01178843.
S.F. Birch; Delaby, R.; Birch, S.F. (1954). «Obituary notices: ... Nicholas Dimitrivich Zelinsky, 1861–1952». Journal of the Chemical Society 2 (5): 4059–4064. doi:10.1039/JR9540004059.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
