Ο Καραμζίν γεννήθηκε στην περιοχή του μέσου Βόλγα, κοντά στο Σιμπίρσκ (σημερινό Ουλιάνοφσκ). Γιος ευγενούς γαιοκτήμονα και λοχαγού του τσαρικού στρατού, του Μιχαήλ Γιεγκόροβιτς Καραμζίν, έτυχε λαμπρής μόρφωσης από οικοδιδάσκαλους στο κτήμα του πατέρα του στο χωριό Μιχαήλοφκα, μετέπειτα στην πόλη του Σιμπίρσκ και αργότερα στη Μόσχα. Στη συνέχεια πήγε στην Αγία Πετρούπολη όπου γνώρισε τον αξιόλογο ποιητή Ιβάν Ιβάνοβιτς Ντμίτριγιεφ με τη βοήθεια τού οποίου βρήκε εργασία ως μεταφραστής έργων ξένων συγγραφέων στη ρωσική γλώσσα. Επέστρεψε στο Σιμπίρσκ μέχρι που μετακόμισε πάλι στη Μόσχα όπου και ξανάρχισε τη λογοτεχνική εργασία την οποία είχε σταματήσει για μικρό διάστημα.

Το 1789 ταξίδεψε για δεκαέξι περίπου μήνες στην Ευρώπη επισκεπτόμενος τη Γερμανία, την επαναστατημένη τότε Γαλλία, την Ελβετία και τη Μεγάλη Βρετανία. Έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στα ήθη και έθιμα αυτών των χωρών και εντυπωσιάστηκε από την Ελβετική Δημοκρατία, χωρίς να αποβάλει όμως τις μοναρχικές του πεποιθήσεις. Το ταξίδι αυτό έδωσε στον Καραμζίν την αφορμή και το πλούσιο υλικό για την πρώτη μεγάλη λογοτεχνική επιτυχία του. Ο νεαρός Ρώσος αντίκρισε μια Ευρώπη που θέλησε να αποκαλύψει στους συμπατριώτες του και καταπιάστηκε με το εξάτομο έργο Επιστολές ενός Ρώσου ταξιδιώτη (1797-1801), το οποίο όπως παρατηρεί ο Χέλμουτ Γκράσχοφ, συνδυάζει τα προσωπικά αισθήματα του ταξιδιώτη με την ακριβή περιγραφή των πόλεων που επισκέφθηκε, προσφέροντας στο ρωσικό κοινό μια ποικιλόχρωμη και συναρπαστικά γραμμένη Εγκυκλοπαίδεια της Δυτικής Ευρώπης. Εκτενή αποσπάσματα από το έργο αυτό είχαν πρωτοδημοσιευθεί στο περιοδικό που εξέδιδε ο ίδιος ο Καραμζίν, τη Μοσχοβίτικη Εφημερίδα. Στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύτηκαν και διηγήματά του, τα οποία εγκαινίασαν στη Ρωσία τον Σαντιμανταλισμό (Αισθηματισμός), λογοτεχνικό παροδικό φαινόμενο που οδήγησε στον προορισμένο να επικρατήσει τελικά στη ρωσική λογοτεχνία Ρεαλισμό.

Ανάμεσα στα διηγήματα του Καραμζίν ξεχωρίζει Η φτωχή Λίζα (1792). Στο διήγημα αυτό ένας κακομαθημένος και ελαφρόμυαλος ευγενής γοητεύει μια όμορφη και αθώα χωριατοπούλα. Για τη φτωχή Λίζα δεν υπάρχει στον κόσμο τίποτα άλλο παρά μόνο ο εραστής της, στον οποίο δίνεται ολοκληρωτικά. Πείθεται από τα λόγια του ότι θα μπορούσε να ζήσει μαζί της ως απλός βοσκός, μακριά από τις ανέσεις και τα θέλγητρα του πολιτισμού. Ο κακομαθημένος όμως ευγενής δεν αντέχει την ποιμενική ζωή, την εγκαταλείπει και νυμφεύεται μια πλούσια χήρα. Η νεαρή Λίζα, απελπισμένη, ρίχνεται στα νερά μιας λιμνούλας και πνίγεται. Ο Γκράσχοφ μάς πληροφορεί πως το διήγημα αυτό χαρακτηρίζεται από μια ρωμαλέα εξέλιξη της πλοκής και μια επιγραμματική βραχύτητα. Πλούσιες σε χρώματα εικόνες τοπίων συνδυάζονται με την περιγραφή των ψυχικών καταστάσεων και με ισχυρούς σε αισθήματα διαλόγους. Η φύση στις αλλαγές της αντικατοπτρίζει τα συναισθήματα της ηρωίδας. Στροφές λόγου, που απευθύνονται

στον αναγνώστη, ξαφνικά επιφωνήματα και αποδοκιμαστικές εκφράσεις του συγγραφέα, διακόπτουν συχνά την πορεία της περιγραφής ή κάνουν ακόμα μεγαλύτερη τη διεισδυτική της δύναμη.

Στους σύγχρονους του Καραμζίν το έργο άσκησε τεράστια επίδραση. Ο Καραμζίν είχε προικίσει το διήγημα αυτό με τόση αξιοπιστία, ώστε η λιμνούλα πλάι στη Μονή του Σίμωνος στα περίχωρα της Μόσχας όπου δήθεν πνίγεται η Λίζα, έγινε τόπος προσκυνήματος για τους ευαίσθητους Μοσχοβίτες αναγνώστες. Η φτωχή Λίζα που έκανε τον συγγραφέα να προσεγγίσει τη ρεαλιστική αφηγηματική τέχνη, είχε-με την αριστοτεχνική διαμόρφωση ενός μεγάλου θέματος, με τη δύναμη του συγκινησιακού λόγου και με την υψηλή γλωσσική τέχνη της-αποφασιστική σημασία για την περαιτέρω εξέλιξη της ρωσικής πρόζας.
Στροφή στην ιστοριογραφία

Τον Σεπτέμβριο του 1802, αφού συμβουλεύτηκε τον παλιό του φίλο από τα χρόνια της Αγίας Πετρούπολης, Ιβάν Ντμίτριγιεφ, έγραψε στον αναπληρωτή υπουργό Φωτισμού (Παιδείας) Μιχαήλ Νίκιτιτς Μουράβιοφ ότι θα ήθελε να γράψει μια ιστορία της Ρωσίας, όμως δεν είχε τα αναγκαία μέσα για να ζήσει, καθώς από καιρό αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες. Ο Μουράβιοφ, άντρας με λαμπρή μόρφωση, αφοσιωμένος στην επιστήμη, ξεχώρισε την επιστολή του Καραμζίν και με τη συνδρομή του, εκδόθηκε διαταγή του τσάρου Αλέξανδρου Α' που διόριζε τον Καραμζίν ιστοριογράφο της Αυλής με μισθό δυο χιλιάδες ρούβλια το χρόνο. Κατά αυτό τον τρόπο γεννήθηκε η μεγάλη Ιστορία του Ρωσικού Κράτους, με τους πρώτους οκτώ τόμους να εκδίδονται το 1818, τους τρεις επόμενους αργότερα κι ενώ ζούσε ακόμα ο συγγραφέας, ενώ ο δωδέκατος έμεινε ανολοκλήρωτος λόγω του θανάτου του Καραμζίν.

Με το έργο του Καραμζίν εγκαινιάσθηκε στη Ρωσία η υψηλή σε λογοτεχνικό ύφος, αλλά και συστηματικά θεμελιωμένη σε όλες τις προσιτές ως την ώρα εκείνη πηγές, ιστοριογραφία. Έξοχος διηγηματογράφος, καθιέρωσε στον πεζό λόγο τη ζωντανή ρωσική γλώσσα, και επιδόθηκε σε επίμονη και συστηματική μελέτη των Χρονικών, τα οποία φυλάγονταν σε μοναστήρια, όπως και των δημόσιων εγγράφων, που ήταν καταχωνιασμένα σε αρχεία. Αφιέρωσε πολλά χρόνια στην ανακάλυψη των ιστορικών αυτών πηγών και στη μελέτη τους, χωρίς διόλου να απωλέσει τη φρεσκάδα του πνεύματός του, όπως σε πολλούς ερευνητές συμβαίνει σε τόσο απαιτητικές εργασίες. Κατάφερε να μεταβιβάσει στο μέγα ιστορικό σύγγραμμά του το λογοτεχνικό του ύφος, το ύφος του σανταμανταλισμού που διέκρινε τα διηγήματά του.
Πηγές και εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστορία της ρωσικής Λογοτεχνίας του Νίκου Καζαντζάκη
Ιστορία της ρωσικής Λογοτεχνίας (Geschichte der russischen Literatur) του Άντολφ Στέντερ-Πέτερσεν
Ιστορία της ρωσικής Λογοτεχνίας σε προσωπογραφίες (Russische Literaturgeschichte in Einzelporträts) του Αλεξάντερ Ελίασμπεργκ
Ιστορία της ρωσικής Λογοτεχνίας από το 1700 ως τις μέρες μας (Histoire de la littérature russe de 1700 à nos jours). Toulouse (Τουλούζ), Presses Universitaires du Mirail (πανεπιστημιακές εκδόσεις Μιρά(ι)γ), 2003)
http://az.lib.ru/k/karamzin_n_m/