Ο Αλεξέι Ανατόλιεβιτς Ναβάλνι (ρωσικά: Алексе́й Анато́льевич Нава́льный, 4 Ιουνίου 1976 - 16 Φεβρουαρίου 2024) ήταν Ρώσος δικηγόρος και πολιτικός ακτιβιστής.[44] Συμμετείχε τακτικά στη Ρωσική Πορεία από το 2009, ενώ ήταν ένα από τα γνωστότερα πρόσωπα στη Ρωσία, στα εγχώρια και διεθνή μέσα, ως επικριτής της διαφθοράς και του ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Είχε οργανώσει διαδηλώσεις υπέρ των μεταρρυθμίσεων και κατά της διαφθοράς, του Πούτιν και των συμμάχων του. Επίσης, συμμετείχε στις εκλογές για τη δημαρχία της Μόσχας. Το 2012, η Wall Street Journal τον περιέγραψε ως "τον άνθρωπο που ο Βλαντίμιρ Πούτιν φοβάται περισσότερο".[45] Τον Οκτώβριο του 2021, τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάροφ, για τους αγώνες του, υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πρώτα χρόνια και καριέρα
Ο Ναβάλνι ήταν ρωσικής και ουκρανικής καταγωγής.[46][47] Ο πατέρας του είναι από τη Ζαλλισία, ένα χωριό κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία, στην περιφέρεια Κιέβου, στην Ουκρανία. Ο Ναβάλνι μεγάλωσε στο Όμπνινσκ, περίπου 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Μόσχας, αλλά πέρασε τα παιδικά του καλοκαίρια με τη γιαγιά του στην Ουκρανία, αποκτώντας επάρκεια στην ουκρανική γλώσσα. [46][48] Οι γονείς του, Ανατόλι Ναβάλνι και Λουντμίλα Ναβαλνάγια, έχουν μια βιοτεχνία καλαθοπλεκτικής, την οποία διευθύνουν από το 1994, στο χωριό Κομπιάκοβο της περιφέρειας Βόλογκντα.[49]
Ο Ναβάλνι αποφοίτησε από το γυμνάσιο Καλινίνετς το 1993, [50] και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Φιλίας των Λαών της Ρωσίας το 1998 με πτυχίο νομικής.[51] Στη συνέχεια σπούδασε κινητές αξίες και χρηματαγορές στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο υπό την κυβέρνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αποφοιτώντας το 2001. [52][53] Το 2010 έλαβε υποτροφία στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. [54][55]
Από το 1998, ο Ναβάλνι εργάστηκε ως δικηγόρος σε διάφορες ρωσικές εταιρείες. [50] Το 2009, έγινε δικηγόρος και μέλος του δικηγορικού επιμελητηρίου της Περιφέρειας Κίροφ (αριθ. μητρώου 43/547). Το 2010, λόγω της μετακόμισής του στη Μόσχα, έπαψε να είναι μέλος του δικηγορικού επιμελητηρίου της περιφέρειας Κίροφ και έγινε μέλος του δικηγορικού επιμελητηρίου της Μόσχας (αριθμ. μητρώου 77/9991). [56][57] Τον Νοέμβριο του 2013, μετά την έναρξη ισχύος της απόφασης στην υπόθεση Κίροβλες, ο Ναβάλνι στερήθηκε την ιδιότητα του δικηγόρου.[58]
Πολιτική σταδιοδρομία
Γιάμπλοκο
Το 2000, μετά την ανακοίνωση ενός νέου νόμου που θα αύξανε το εκλογικό όριο για τις εκλογές της Κρατικής Δούμας, ο Ναβάλνι εντάχθηκε στο Ρωσικό Ενωμένο Δημοκρατικό Κόμμα Γιάμπλοκο. Σύμφωνα με τον Ναβάλνι, ο νόμος ήταν φωτογραφικός κατά του Γιάμπλοκο και της Ένωσης Δεξιών Δυνάμεων και αποφάσισε να ενταχθεί, παρόλο που δεν ήταν "μεγάλος θαυμαστής" καμίας οργάνωσης.[59] Το 2001, καταχωρήθηκε ως μέλος του κόμματος.[59] Το 2002, εξελέγη στο περιφερειακό συμβούλιο της τοπικής ένωσης της Μόσχας του Γιάμπλοκο.[60] Το 2003, ηγήθηκε της τοπικής ένωσης της Μόσχας της προεκλογικής εκστρατείας του κόμματος για τις κοινοβουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Δεκέμβριο.Τον Απρίλιο του 2004, ο Ναβάλνι έγινε Επιτελάρχης του τμήματος του Γιάμπλοκο στη Μόσχα, στο οποίο παρέμεινε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2007. Επίσης το 2004 έγινε Αναπληρωτής Αρχηγός του τμήματος του κόμματος στη Μόσχα. Από το 2006 έως το 2007 ήταν μέλος του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου του κόμματος.[61]
Τον Αύγουστο του 2005, ο Ναβάλνι εντάχθηκε στο Κοινωνικό Συμβούλιο της Κεντρικής Διοικητικής Περιφέρειας της Μόσχας, που δημιουργήθηκε πριν από τις εκλογές για τη Δούμα της πόλης της Μόσχας που διεξήχθησαν αργότερα το ίδιο έτος, στις οποίες έλαβε μέρος ως υποψήφιος. Τον Νοέμβριο, ήταν ένας από τους εμπνευστές του Δημόσιου Επιμελητηρίου Νέων, με σκοπό να βοηθήσει νεότερους πολιτικούς να συμμετάσχουν σε νομοθετικές πρωτοβουλίες.[61] Ταυτόχρονα, το 2005, ο Ναβάλνι ξεκίνησε ένα άλλο κοινωνικό κίνημα νέων, με το όνομα «Ναι! – Δημοκρατική Εναλλακτική» και το οποίο δεν συνδέθηκε με το Γιάμπλοκο, ούτε με κανένα άλλο πολιτικό κόμμα. Στο πλαίσιο του κινήματος, ο Ναβάλνι συμμετείχε σε μια σειρά από δράσεις. Συγκεκριμένα, ήταν ένας από τους διοργανωτές των πολιτικών συζητήσεων που διοικούνταν από το κίνημα, οι οποίες σύντομα είχαν απήχηση στα μέσα ενημέρωσης.[61] Ο Ναβάλνι οργάνωσε επίσης τηλεοπτικές συζητήσεις μέσω του κρατικού καναλιού της Μόσχας TV Center, με δύο από τα αρχικά επεισόδια να έδειξαν υψηλές τηλεθεάσεις, αλλά η εκπομπή ακυρώθηκε ξαφνικά. Σύμφωνα με τον Ναβάλνι, οι αρχές απαγόρευσαν σε ορισμένα άτομα να λαμβάνουν τηλεοπτική δημοσιότητα.[61]
Στα τέλη του 2006, ο Ναβάλνι προσέφυγε στο Δημαρχείο της Μόσχας, ζητώντας του να δώσει άδεια για τη διεξαγωγή της εθνικιστικής ρωσικής πορείας του 2006. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι το Γιάμπλοκο καταδίκασε «οποιοδήποτε εθνικό ή φυλετικό μίσος και κάθε ξενοφοβία» και κάλεσε την αστυνομία να αντιταχθεί σε «οποιεσδήποτε φασιστικές, ναζιστικές και ξενοφοβικές εκδηλώσεις». [σημ. 1]
Τον Ιούλιο του 2007, ο Ναβάλνι παραιτήθηκε από τη θέση του Αναπληρωτή Αρχηγού του τμήματος του κόμματος της Μόσχας.[61] Κατά συνέπεια, εκδιώχθηκε από το Γιάμπλοκο επειδή ζήτησε την παραίτηση του προέδρου του κόμματος, Γκριγκόρι Γιαβλίνσκι.[63] Επίσης το 2007, ο Ναβάλνι συνίδρυσε το Εθνικό Ρωσικό Απελευθερωτικό Κίνημα, γνωστό ως "Ο Λαός", που ορίζει τη μετανάστευση πολιτική ως προτεραιότητα.[64] Το κίνημα συμμάχησε με δύο εθνικιστικές ομάδες, το Κίνημα κατά της Παράνομης Μετανάστευσης και τη Μεγάλη Ρωσία.[65]
Τον Σεπτέμβριο του 2013 συμμετείχε στις δημαρχικές εκλογές της Μόσχας με την υποστήριξη του Κόμματος Λαϊκής Ελευθερίας. Στις εκλογές κέρδισε το 27% των ψήφων και βγήκε δεύτερος μετά τον τρέχοντα δήμαρχο Σεργκέι Σομπιάνιν. Ο Ναβάλνι και οι σύμμαχοι του επέμεναν ότι ο πραγματικός αριθμός ψήφων του Ναβάλνι ήταν υψηλότερος και ότι οι αρχές προέβησαν σε νοθεία για να αποτρέψουν επαναληπτική εκλογή.[66]
Ο Ναβάλνι έγινε γνωστός μέσα από το ιστολόγιο του στο LiveJournal, αλλά αργότερα έγινε μέλος του YouTube όπου έχει 2.9 εκατομμύρια συνδρομητές, ενώ συμμετέχει και στο Twitter όπου έχει πάνω από 2.1 εκατομμύρια ακολούθους.[67][68] Έχει χρησιμοποιήσει το ιστολόγιο του και τους λογαριασμούς του σε YouTube και Twitter για να δημοσιεύσει βίντεο και έγγραφα για τη διαφθορά από Ρώσους αξιωματούχους, να διοργανώσει διαμαρτυρίες και να προωθήσει τις υποψηφιότητες του στις εκλογές. Είναι ενεργός στα μέσα ενημέρωσης: το 2011, σε μια ραδιοφωνική συνέντευξη, αποκάλεσε το κυβερνών κόμμα της Ρωσίας, Ενωμένη Ρωσία, "κόμμα απατεώνων και κλεφτών", σύνθημα το οποίο κέρδισε σημαντική απήχηση στο ρωσικό λαό. Το 2011, ίδρυσε το Ίδρυμα κατά της διαφθοράς.
Ο Ναβάλνι έχει συλληφθεί αρκετές φορές από τις ρωσικές αρχές.[69] Έχει καταδικαστεί δύο φορές με αναστολή, μία φορά τον Ιούλιο του 2013 και άλλη μια φορά τον Δεκέμβριο του 2014. Οι διάρκειες των ποινών ήταν 5 και 3,5 χρόνια, αντίστοιχα.[70][71][72][73] Θεωρείται ότι οι κατηγορίες του είναι κατασκευασμένες λόγω του ακτιβισμού του[74], ενώ σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι καταδίκες παραβίαζαν το δικαίωμα του Ναβάλνι για δίκαιη δίκη. Το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μεμόριαλ τον θεωρεί.πολιτικό κρατούμενο.[75] Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Ναβάλνι τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό και του επετράπη να έχει επαφή μόνο με την οικογένεια του.
Τον Μάρτιο του 2017, ο Αλεξέι Ναβάλνι και το Ίδρυμα κατά της διαφθοράς δημοσίευσαν ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο κατηγορούν τον πρώην πρόεδρο και νυν πρωθυπουργό της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, για διαφθορά.[76]
Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Ναβάλνι ξεκίνησε την εκστρατεία του για τις προεδρικές εκλογές του 2018, αλλά η εγγραφή του αποκλείστηκε από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Ρωσίας τον Δεκέμβριο του 2017. Έκανε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ρωσίας αλλά η έφεση του απορρίφθηκε.[77][78] Αυτός και οι υποστηρικτές του έχουν συλληφθεί και είναι θύματα επιθέσεων σε αρκετές περιπτώσεις κατά την προεκλογική εκστρατεία. Τον Μάιο του 2018, ο Ναβάλνι καταδικάστηκε σε 30 μέρες φυλάκιση επειδή συμμετείχε σε μη αδειοδοτημένη διαδήλωση κατά του Πούτιν στη Μόσχα. Ο Ναβάλνι καταδίκασε την απόφαση.[79]
Δολοφονική επίθεση με Νοβιτσόκ
Κύριο λήμμα: Υπόθεση δηλητηρίασης του Αλεξέι Ναβάλνι
Στις 20 Αυγούστου 2020 ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε εσπευσμένα σε νοσοκομείο σε σταθερή αλλά κρίσιμη κατάσταση έπειτα από ύποπτη δηλητηρίασή του στη διάρκεια πτήσης από το Τομσκ στη Μόσχα. [80] Φημολογίες κάνουν λόγο για πιθανή δηλητηρίασή του από τους αντιπάλους του.[81] Η Γερμανία έστειλε αποστολή γιατρών στη Ρωσία και τελικά ο Ναβάλνι διακομίστηκε στο Βερολίνο και νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο του, όπου και διέφυγε τον κίνδυνο μετά από εκτεταμένη νοσηλεία εβδομάδων.[82]
Μετά τη νοσηλεία του στη Γερμανία, επέστρεψε αμέσως στη Ρωσία, αλλά συνελήφθη κατευθείαν από τις αρχές. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένες διαδηλώσεις και σε βίαια επεισόδια μεταξύ της ρωσικής αστυνομίας και οπαδών του Ναβάλνι.[83] Η ρωσική αστυνομία προχώρησε σε περισσότερες από 4.400 συλλήψεις και απέκλεισε το κέντρο πολλών πόλεων, μεταξύ αυτών και της πρωτεύουσας Μόσχας. Η σύζυγος του Αλεξέι Ναβάλνι, Γιούλια, συνελήφθη επίσης από την αστυνομία, προτού αφεθεί ελεύθερη λίγες ώρες αργότερα.[84]
Επιστροφή και σύλληψη
Στις 17 Ιανουαρίου 2021 ο Ναβάλνι επέστρεψε από τη Γερμανία στη Ρωσία αεροπορικώς και συνελήφθη στον έλεγχο των διαβατηρίων.[85] Έπειτα από τη σύλληψή του ξέσπασαν μαζικές διαδηλώσεις στις 23 Ιανουαρίου 2021.[86][87]
Στις 2 Φεβρουαρίου αντικαταστάθηκε η προηγούμενη με αναστολή καταδίκη του από δικαστήριο της Μόσχας με ποινή φυλάκισης, που σημαίνει ότι θα εξέτιε ποινή 3,5 ετών σε σωφρονιστικό στρατόπεδο εργασίας.[88][89] Ο Ναβάλνι κατήγγειλε το βασανισμό του στη διάρκεια του εγκλεισμού του στο στρατόπεδο με τη στέρηση του ύπνου.Επίσης, οι ρωσικές αρχές του αρνήθηκαν ιατρική βοήθεια.[90][91] Στις 31 Μαρτίου ο Ναβάλνι ανακοίνωσε ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας.[92] Η Διεθνής Αμνηστία κατηγόρησε τον Πούτιν ότι σκοτώνει αργά τον Ναβάλνι με βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση στη φυλακή.[93][94]
Στις 19 Απριλίου ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο για κρατουμένους.[95]
Βραβεία και διακρίσεις
Ο Ναβάλνι ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης για το 2021.[96][97] Τον Σεπτέμβριο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιππότη για την Ελευθερία.[98][99][100] Τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάροφ για τους αγώνες του εναντίον της διαφθοράς στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2021.[101]
Αναφορά θανάτου
Κύριο λήμμα: Θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι
Στις 16 Φεβρουαρίου 2024, η ρωσική σωφρονιστική υπηρεσία ανακοίνωσε ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε στη φυλακή στο Γιάμαλο-Νένετς όπου κρατούνταν, αφού έκανε μια βόλτα και ένιωσε αδιαθεσία εκείνο το πρωί. Η υπηρεσία δήλωσε «ελήφθησαν όλα τα απαραίτητα μέτρα ανάνηψης, αλλά δεν απέδωσαν θετικά αποτελέσματα. Το παραϊατρικό προσωπικό επιβεβαίωσε τον θάνατο του καταδίκου.»[102][103] Η εκπρόσωπος του Ναβάλνι δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η ομάδα του δεν μπορούσε να επιβεβαιώσει αμέσως το θάνατό του μέχρι να επισκεφθεί τη φυλακή ο δικηγόρος του.[104][105]
Σημειώσεις
Υποστηρίζεται ως εξής: «Στο προοίμιο της διακήρυξής μας αναφέρεται ξεκάθαρα ότι το Κόμμα Γιάμπλοκο αντιτίθεται σχολαστικά και σθεναρά σε κάθε εθνική και φυλετική διχόνοια και κάθε ξενοφοβία. Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, όταν γνωρίζουμε […] ότι το Σύνταγμα μας εγγυάται το δικαίωμα να συγκεντρωνόμαστε ειρηνικά και χωρίς όπλα, βλέπουμε ότι σε αυτές τις συνθήκες η απαγόρευση της ρωσικής πορείας όπως ανακοινώθηκε, προκαλεί τους διοργανωτές σε κάποιες δραστηριότητες που δεν θα μπορούσαν να λήξουν και τόσο καλά. Έτσι κάνουμε έκκληση στο Δημαρχείο της Μόσχας για άδεια».[62]
Παραπομπές
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 1024799212. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
(Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000029409. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
9283209.
«Alexei Navalny: Russia's vociferous Putin critic». (Βρετανικά αγγλικά) 6 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«ФСИН: Алексей Навальный умер в колонии». (Ρωσικά) Meduza. 16 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Russische Justiz: Oppositioneller Nawalny in Haft gestorben». (Γερμανικά) Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Putin critic Alexei Navalny dies in Arctic Circle jail». (Βρετανικά αγγλικά) 16 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Смерть Алексея Навального. Онлайн «Медузы»». (Ρωσικά) Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 1024799212. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Навальный о государственной религии - Religo.ru :: Эксперты о религии». 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2015.
Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo2013765444. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
«254613339». Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Алексей Навальный. Биография Алексей Навальный. Биография». (Ρωσικά) 27 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Alexey Navalny – Maurice R. Greenberg World Fellows Program». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«Алексей Навальный. Биография». (Ρωσικά) 27 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«Obituary: Alexei Navalny, Russia's most vociferous Putin critic». (Βρετανικά αγγλικά) 6 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«Recuerdo mudo al opositor ruso asesinado Boris Nemtsov: "Venimos a mantener la esperanza"». (Ισπανικά) 27 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
(Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 1024799212. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Obituary: Alexei Navalny, Russia's most vociferous Putin critic». (Βρετανικά αγγλικά) 6 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«MOTION FOR A RESOLUTION on Russia, the case of Alexei Navalny, the military build-up on Ukraine’s border and the Russian attack in the Czech Republic | B9-0236/2021 | European Parliament». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«The Times: Навальный в Топ-100 ярких персон на 98 месте». (Ρωσικά) 20 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Про Аэрофлот и Трансаэро». 1 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2021.
«Навальный взялся за "Аэрофлот"». (Ρωσικά) 25 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2021.
«Alexei Navalny: Russian opposition leader found guilty of embezzlement». (Βρετανικά αγγλικά) 8 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Obituary: Alexei Navalny, Russia's most vociferous Putin critic». (Βρετανικά αγγλικά) 6 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Суд приговорил Навального к 19 годам колонии по делу о ФБК и экстремизме». (Ρωσικά) 4 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
««Я очень тебя люблю». История Юлии Навальной — жены, которая не боится и верит». (Ρωσικά) Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2020.
«Urteil gegen Nawalny-Freiheit sieht anders aus». (Γερμανικά) 30 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«"Народный альянс" Навального». (Ρωσικά) 17 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Персоны года — 2009: Частное лицо года». (Ρωσικά)
www.foreignpolicy.com/articles/2011/11/28/the_fp_top_100_global_thinkers?page=0%2C23.
«Prize of the Platform of European Memory and Conscience 2015 awarded in Budapest - Platform of European Memory and Conscience». (Αγγλικά) 7 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2021.
«Meet the 25 Most Influential People on the Internet». (Αγγλικά) Τάιμ. Time Inc.. Νέα Υόρκη. 26 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
«Навальный получил «Золотую кнопку YouTube»». Afisha Daily. 3 Απριλίου 2018.
«Awards». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2021.
nemtsovfund.org/2021/02/premiya-borisa-nemtsova-za-smelost-2021-prisuzhdena-alekseyu-navalnomu/. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2021.
«Aktuelle Nachrichten aus Europa». (Γερμανικά) tagesschau.de. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2021.
1450810505271119879.
«Alexei Nawalny – M100 SANSSOUCI COLLOQUIUM». Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021.
«Bloggers who are changing the face of Russia as the Snow Revolution takes hold». (Αγγλικά) 10 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«The BoBs - The Best of Blogs». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2020.
«2022 Alexei Navalny». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2022.
«Kremlkritiker Nawalny mit Bambi ausgezeichnet». (Γερμανικά) Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
Carl Schreck (2010-03-09). «Russia's Erin Brockovich: Taking On Corporate Greed». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-02-14. Ανακτήθηκε στις 2011-02-09.
Matthew Kaminski (2012-03-03). «The Man Vladimir Putin Fears Most (the weekend interview)». The Wall Street Journal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-01-02. Ανακτήθηκε στις 2012-07-31.
Hrabovskyi, Serhii. Олексій Навальний як дзеркало російської революції [Alexei Navalny as a mirror of the Russian revolution] (στα Ουκρανικά). day.kyiv.ua. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2021.
(στα uk). BBC News Україна. https://www.bbc.com/ukrainian/features-55903459. Ανακτήθηκε στις 19 February 2021.
АЛЕКСЕЙ НАВАЛЬНЫЙ [ALEXEY NAVALNY] (στα Ρωσικά). esquire.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2012.
Kanygin, Pavel (20 December 2012). (στα ru)Novaya Gazeta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 November 2018. https://web.archive.org/web/20181125223657/https://www.novayagazeta.ru/articles/2012/12/21/52891-nepr-e-stupnaya-fabrika-navalnyh-spetsialnyy-reportazh-iz-roditelskogo-gnezda-lidera-oppozitsii. Ανακτήθηκε στις 1 June 2017.
Навальный Алексей, российский общественный деятель [Navalny Alexey, Russian public figure]. Lenta.ru.
«Alexei Navalny: Russia's vociferous Putin critic» (στα αγγλικά). BBC News. 15 January 2021. Ανακτήθηκε στις 15 January 2021.
«Alexei Navalny». The Moscow Times. 28 February 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 February 2013. Ανακτήθηκε στις 31 July 2012.
Faulconbridge, Guy (11 December 2011). «Newsmaker – Protests pitch Russian blogger against Putin». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 December 2011. Ανακτήθηκε στις 31 July 2012.
«Kremlin critic Navalny: To Moscow via Yale». Deutsche Welle. 14 August 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 November 2019. Ανακτήθηκε στις 16 November 2019.
«Alexey Navalny | Yale Greenberg World Fellows». worldfellows.yale.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019.
«Russian register of Advocates – Search Result – Navalny Alexey Anatolievich». Ministry of Justice of the Russian Federation.
. BBC Russian Service. 27 February 2013. https://www.bbc.com/russian/russia/2013/02/130215_navalny_status_inquiry.
Адвокатская палата Москвы лишила Навального статуса адвоката из-за приговора по делу "Кировлеса" [The Moscow Chamber of Advocates deprived Navalny of the status of a lawyer due to the verdict in the Kirovles case]. Pravo.ru. 4 Δεκεμβρίου 2013.
Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα vedomosti.
«About Navalny» (στα Ρωσικά). navalny.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2011.
«Navalny, Alexei». Lenta.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2011.
«Московское "Яблоко" поддержало проведение "Русского марша"». Радио Свобода. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2019.
Azarov, Ilya (15 Δεκεμβρίου 2007). "Яблоко" откатилось (στα Ρωσικά). Gazeta.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2011.
Shuster, Simon (29 December 2011). «Russia Rising: The Blogger Who Is Putin's Greatest Challenger». Time.
«5 things to know about Russian opposition leader Alexei Navalny». politico.eu. 20 Αυγούστου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2021.
Englund, Will (2013-09-09). «Kremlin critic Alexei Navalny has strong showing in Moscow mayoral race, despite loss». The Washington Post.
Kim, Lucian (2018-02-08). «Banned From Election, Putin Foe Navalny Pursues Politics By Other Means». NPR. Ανακτήθηκε στις 2018-02-11.
Sebastian, Clare (2017-06-12). «Alexey Navalny and Russia's YouTube insurgency». CNN.
«Russian opposition leader Navalny faces third inquiry». BBC News. 2012-12-24. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-12-25. Ανακτήθηκε στις 2021-12-03.
Brumfield, Ben; Phil Black (2013-07-18). «Report: Stark Putin critic Navalny hit with criminal conviction». CNN. Ανακτήθηκε στις 2013-07-18.
David M. Herszenhorn (18 Ιουλίου 2013). «Russian Court Convicts Opposition Leader». The New York Times.
Englund, Will (19 Ιουλίου 2013). «In Russia, activist Alexei Navalny freed one day after conviction». The Washington Post.
Andrew E. Kramer (16 Οκτωβρίου 2013). «Navalny Is Spared Prison Term in Russia». The New York Times.
MacFarquhar, Neil; Nechepurenko, Ivan (2017-02-08). «Aleksei Navalny, Viable Putin Rival, Is Barred From a Presidential Run». The New York Times.
«Радио ЭХО Москвы :: Новости / Правозащитный центр Мемориал признал Алексея Навального политическим заключенным». Echo.msk.ru. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2013.
«Navalny's Anti-Corruption Fund Accuses Medvedev of Secret Massive Estate». Foreign Policy. 2 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2017.
https://www.rferl.org/a/russia-supreme-court-rejects-navalny-appeal/28959277.html
«Kremlin queries legality of boycott call». BBC News. 2017-12-26. Ανακτήθηκε στις 2017-12-26.
Polina Ivanova (15 Μαΐου 2018). «Russian opposition leader Navalny jailed for 30 days over protest». Reuters.
«Russian opposition leader Alexei Navalny 'poisoned'». BBC News. 20 Αυγούστου 2020.
Outspoken Putin critic Alexey Navalny hospitalized after suspected poisoning - CNN Video, ανακτήθηκε στις 2020-08-20
https://www.in.gr/2020/09/23/world/navalni-pire-eksitirio-pithani-pliris-anarrosi-lene-oi-giatroi/
«Βίαια επεισόδια-Ρωσία: Τραυματισμοί και 2.000 συλλήψεις - Ελεύθερη η σύζυγος του Ναβάλνι (vid, pics)». ΣΚΑΪ. 23 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2021.
«Κατά χιλιάδες οι συλλήψεις σε όλη τη Ρωσία στις διαδηλώσεις υπέρ του Ναβάλνι». News Break. 31 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2021.
«Navalny Returns to Russia». The Moscow Times. 17 Ιανουαρίου 2021.
«Detentions and warnings over Navalny protests». BBC News. 23 Ιανουαρίου 2021.
«Russian Court Orders Navalny to Remain in Jail Ahead of Trial» (στα αγγλικά). Bloomberg.com. 2021-01-28. Ανακτήθηκε στις 2021-01-29.
«Суд отправил Алексея Навального в колонию». Meduza.io. 2 Φεβρουαρίου 2021.
«Alexei Navalny sentenced to prison term for violating probation as protesters detained». CBC. Ανακτήθηκε στις 2021-02-02.
«Navalny in 'Strong' Pain, Team Fears for His Life: Lawyer». The Moscow Times. 25 Μαρτίου 2021.
«Alexei Navalny says he is being 'tortured' in prison». Deutsche Welle. 25 Μαρτίου 2021.
«Putin critic Navalny on hunger strike over Russian prison treatment» (στα αγγλικά). BBC News. 2021-03-31. Ανακτήθηκε στις 2021-03-31.
Zoe Gujral (7 Απριλίου 2021). «Amnesty: Russia 'slowly killing' Navalny through inhumane detention conditions». University of Pittsburgh School of Law.
«Amnesty International says Russia may be slowly killing Navalny». Reuters. 7 Απριλίου 2021.
«Russian prison service transfers Alexei Navalny to hospital». Deutsche Welle. 2021-04-19. Ανακτήθηκε στις 2021-04-19.
«Flere fredsprisforslag før fristen gikk ut». Aftenposten. Norwegian News Agency. 2021-01-31.
«Hektisk nomineringsaktivitet før fredsprisfrist». Dagsavisen. 2021-01-31.
«Alexey Navalny – 2021 Knight of Freedom awardee». Casimir Pulaski Foundation (στα Αγγλικά). 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021.
«Alexey Navalny – 2021 Knight of Freedom awardee». Warsaw Security Forum (στα Αγγλικά). 30 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021.
Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :7.
Emmott, Robin (2021-10-20). «Kremlin critic Navalny wins EU rights prize for his "immense bravery"». Reuters. Ανακτήθηκε στις 2021-10-20.
«Russian opposition leader Navalny has died, prison service says». BBC. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
«Russia-Ukraine war live: Alexei Navalny dies in prison after morning walk, says Russian prison service». Guardian. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
Times, The Moscow (16 Φεβρουαρίου 2024). «Alexei Navalny Dies in Jail – Prison Service». The Moscow Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
Troianovski, Anton (2024-02-16). «Aleksei Navalny: Outspoken Putin Critic Is Dead, Russian State Media Reports» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. Ανακτήθηκε στις 2024-02-16.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
