.
Η Κλουζ-Ναπόκα (ρουμ. Cluj-Napoca, κοινώς γνωστή ως Κλουζ, είναι η δεύτερη πολυπληθέστερη πόλη της Ρουμανίας, μετά την πρωτεύουσα Βουκουρέστι, και έδρα του Νομού Κλουζ, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας. Γεωγραφικά περίπου ισαπέχει από το Βουκουρέστι (458 χλμ.), τη Βουδαπέστη (460 χλμ.) και το Βελιγράδι (464 χλμ.) Ευρισκόμενη στην κοιλάδα του Ποταμού Σόμεσουλ Μικ, η πόλη θεωρείται ανεπίσημη πρωτεύουσα της ιστορικής περιοχής της Τρανσυλβανίας. Από το 1790 ως το 1848 και από το 1861 ως το 1867 ήταν επίσημη πρωτεύουσα του Μεγάλου Πριγκιπάτου της Τρανσυλβανίας. Αλλα ονόματα της πόλης είναι : Γερμανικά : Klausenburg, Ουγγρικά : Kolozsvár, Μεσαιωνικά Λατινικά : Castrum Clus, Claudiopolis και Γίντις : קלויזנבורג, Κλόιζνμπουργκ.
Το 2001 ζούσαν μέσα στα όρια της πόλης 324.576 κάτοικοι, σημειώνοντας μικρή αύξηση από την τιμή που κατεγράφη στην απογραφή του 2002. Η μητροπολιτική περιοχή Κλουζ-Ναπόκα είχε πληθυσμό 411.379, ενώ ο πληθυσμός της περιαστικής περιοχής (Ρουμανικά zona periurbană) ξεπερνά τις 420.000 κατοίκους. Η νέα μητροπολιτική δοίκηση του Κλουζ-Ναπόκα άρχισε να λειτουργεί το Δεκέμβριο του 2008. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Καταγραφής Πληθυσμού του Νομού η πόλη φιλοξενεί ένα πασιφανή πληθυσμό φοιτητών και άλλων μη-κατοίκων - κατά μέσο όρο πάνω από 20.000 ετησίως το 2004–2007. Η πόλη απλώνεται γύρω από την Εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στην Πλατεία Ουνίριι (Ενωσης), του 14ου αιώνα, προς τιμή του Αρχάγγελου Μιχαήλ, πολιούχου του Κλουζ-Ναπόκα. Ο δήμος έχει έκταση 179,52 τετ. χλμ.
Το Κλουζ-Ναπόκα βίωσε μια δεκαετία παρακμής μετά το 1990, με τη διεθνή φήμη της να πλήττεται από τις πολιτικές του τότε δημάρχου της Γκεόργκε Φουνάρ. Σήμερα η πόλη είναι ένα από τα σημαντικότερα ακαδημαϊκά, πολιτιστικά, βιομηχανικά και επιχειρηματικά κέντρα της Ρουμανίας. Μεταξύ άλλων ιδρυμάτων φιλοξενεί το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, το Πανεπιστήμιο Μπάμπες-Μπολιάι, με τον περίφημο βοτανικό κήπο του, εθνικού επιπέδου πολιτιστικά ιδρύματα, καθώς και τη μεγαλύτερη Ρουμανικής ιδιοκτησίας εμπορική τράπεζα. Το 2015 το Κλουζ-Ναπόκα ήταν Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα νεολαίας.
Ετυμολογία
Ρουμανική επιγραφή θρησκευτικού βιβλίου : "Tiperit en Klus en Anul Domnului 1703" (Μετάφραση : Τυπωμένο στο Κλουζ το Σωτήριο Ετος 1703)
Στη θέση της πόλης ήταν ένας προρωμαϊκός οικισμός ονόματι Ναπόκα. Μετά τη Ρωμαϊκή κατάκτηση της περιοχής το 106 μ.Χ. το μέρος ήταν γνωστό ως Municipium Aelium Hadrianum Napoca. Πιθανές ετυμολογίες του Ναπόκα ή Ναπούκα είναι τα ονόματα μερικών Δακικών φυλών όπως οι Νάπαρις ή Ναπέοι, ο αρχαιοελληνικός όρος νάπος, που σημαίνει "δασωμένη κοιλάδα" ή Ινδοευρωπαϊκή ρίζα *snā-p-, "ρέω, κολυμπώ, υγρό".
Η πρώτη γραπτή αναφορά του σημερινού ονόματος της πόλης -ως Βασιλικού Δήμου- ήταν το 1213 με το όνομα, στα Μεσαιωνικά Λατινικά Castrum Clus. Παρά το γεγονός ότι το Clus ως όνομα κομητείας είναι καταγραμμένο στο έγγραφο του 1173 Thomas comes Clusiensis, πιστεύεται ότι η ονομασία της κομητείας προέρχεται από το όνομα του κάστρου, που ίσως υπήρχε πριν την πρώτη αναφορά του του 1213 και όχι αντίστροφα. Ως προς το όνομα του στρατοπέδου (κάστρου) αυτού είναι ευρέως αποδεκτό ως παράγωγο από το Λατινικό όρο clausa – clusa, που σημαίνει "κλεισούρα", "στενό", "φαράγγι". Παρόμοιες έννοιες αποδίδονται στο Σλαβικό όρο κλουτς, που σημαίνει "κλειδί" και το Γερμανικό Klause – Kluse (που σημαίνει "ορεινό πέρασμα" ή "φράγμα"). Το Λατινικό και το Σλαβικό όνομα έχουν αποδοθεί στην κοιλάδα που στενεύει και κλείνει μεταξύ των λόφων δυτικά της πόλης. Μια εναλλακτική εκδοχή σχετίζεται με το όνομα του πρώτου δήμαρχου της πόλης, Miklus – Miklós / Kolos.
Ο Ουγγρικός τύπος Kolozsvár, καταγραμμένος για πρώτη φορά το 1246 ως Kulusuar υπέστη διάφορες φθογγικές μεταβολές με τα χρόνια (uar/vár σημαίνει "κάστρο" στα Ουγγρικά), με την εκδοχή Koloswar να εμφανίζεται για πρώτη φορά σε έγγραφο το 1332. Το Σαξονικό του όνομα Clusenburg/Clusenbvrg εμφανίστηκε το 1348, αλλά από το 1408 χρησιμοποιείτο ο τύπος Clausenburg. Το Ρουμανικό όνομα της πόλης ήταν εναλλακτικά Cluj ή Cluș, το δεύτερο στην περίπτωση της Ποίησης του Μιχαήλ Εμινέσκου. Το 1974 οι κομμουνιστικές αρχές πρόσθεσαν το "-Ναπόκα" στο όνομα της πόλης σε μια εθνικιστική κίνηση, τονίζοντας τις προρωμαϊκές ρίζες της. Το πλήρες όνομα σπάνια χρησιμοπιείται εκτός των επισήμων πλαισίων. Στα Γίντις είναι γνωστό ως קלאזין (Κλάζιν) ή קלויזענבורג (Κλόιζνμπουργκ). Στα τέλη του 16ου αιώνα αποδόθηκε στην πόλη το προσωνύμιο "θησαυρούπολη", που αναφέρεται στον πλούτο που συγκεντρώναν οι κάτοικοι, μεταξύ άλλων από το εμπόριο πολύτιμων μετάλλων. Η έκφραση στα Ουγγρικά είναι kincses város, που πέρασε στα Ρουμανικά ως orașul comoară.
Ιστορία
Προρωμαϊκή εποχή
Ο αρχαιότερος ανθρώπινος οικισμός κοντά στο Κλουζ χρονολογείται από τη Νεολιθική Περίοδο. ανακαλύφθηκε στο Γκούρα Μπατσιουλούι, κοντά στο Σουτσεάγκου, στην κοιλάδα ενός παραποτάμου του ποταμού Νάντις και κοντά στο Δάσος Χόια. Ο οικισμός χρονολογείται από το 6000–5500 π.Χ. και είναι ο αρχαιότερος που έχει ανακαλυφθεί στην Τρανσυλβανία. Η αρχαιολογική ανακάλυψη τον συνδέει με τον πολιτισμό Στάρτσεβο-Κόρος-Κρις και έκτοτε έχουν ανακαλυφθεί και άλλοι οικισμοί όπως αυτός, ένας τάφος από τον ίδιο πολιτισμό ανακαλύφθηκε στη συνοικία Μινιστούρ και ένας παρόμοιος οικισμός στη Strada Memorandumului.
Ίχνη Θρακών-Δακών και Κελτών φανερώνουν ότι η περιοχή κατοικείτο αδιαλείπτως καθ' όλη την Εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου. Καθώς οι οικονομίες επικεντρώνονταν γύρω από την κτηνοτροφία που αναπτύχθηκε στην Παννονική πεδιάδα η σημασία του εμπορίου αλατιού με την Τρανσυλβανική Πεδιάδα έγινε ακόμη σημαντικότερη. Δύο βασικοί δρόμοι, ο ένας από βορρά προς νότο και ο άλλος από ανατολάς προς δυσμάς, συναντιόντουσαν στο άκρο ενός περάσματος, κάτω από την προεξοχή ενός λόφου, που σήμερα λέγεται Τσετίτουλε. Πιθανόν υπήρχε κάποτε ένα Δακικό φρούριο, που έλεγχε αυτό το κεντρικό σημείο επικοινωνίας, που καταστράφηκε αργότερα με την κατασκευή Αυστριακών οχυρώσεων στις αρχές του 18ου αιώνα.
Ρωμαϊκή εποχή
Η Ναπόκα στη Ρωμαϊκή Δακία σε τμήμα του Πευτιγγεριανού Πίνακα – 1ος-4ος αιώνας μ.Χ. (κεντρικά άνω)
Το φρούριο της Ρωμαϊκής πόλης
Οδοδείκτης του Αιτον, η παλαιότερη γνωστή επιγραφική μαρτυρία για τη Ναπόκα – αντίγραφο που ανεγέρθηκε τον Ιούνιο του 1993 μπροστά στο Ταχυδρομείο της Τούρντα
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέκτησε τη Δακία του Δεκέβαλου μεταξύ 101 και 106 μ.Χ., επί της βασιλείας του Τραϊανού και ο Ρωμαϊκός οικισμός Ναπόκα, που ιδρύθηκε στη συνέχεια, καταγράφεται για πρώτη φορά σε έναν οδοδείκτη, που ανακαλύφθηκε το 1758 κοντά στην πόλη. ο διάδοχος του Τραϊανού Αδριανός παραχώρησε στη Ναπόκα το καθεστώς του municipium ως municipium Aelium Hadrianum Napocenses. Αργότερα, το 20 αιώνα μ.Χ., η πόλη απέκτησε το καθεστώς της αποικίας, ως Colonia Aurelia Napoca. Η Ναπόκα έγινε επαρχιακή πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Δακίας και συνεπώς έδρα αντιπραίτορα. Η αποικία εκκενώθηκε από τους Ρωμαίους το 274. Δεν υπάρχουν αναφορές σε αστική εποίκηση της θέσης αυτής για το μεγαλύτερο μέρος της επόμενης χιλιετίας.
Μεσαίωνας
"Claudiopolis, Coloswar vulgo Clausenburg, Transilvaniæ civitas primaria". γκραβούρα του μεσαιωνικού Κλουζ του Γκέοργκ Χουφνάγκελ(1617)
Στις αρχές του Μεσαίωνα στη σημερινή θέση της πόλης υπήρχαν δύο οικιστικά σύνολα : το ξύλινο φρούριο στο Κλουζ-Μινιστούρ (Kolozsmonostor) και ο οικισμός που αναπτύχθηκε γύρω από τη σημερινή Piața Muzeului (Πλατεία του Μουσείου) στο κέντρο της πόλης. Αν και δεν είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία της κατάκτησης της Τρανσυλβανίας από τους Ούγγρους τα παλαιότερα Ουγγρικά τεχνουργήματα που βρέθηκαν στην περιοχή χρονλογούνται από το πρώτο μισό του 10ου αιώνα. Πάντως στη συνέχεια η πόλη έγινε τμήμα του Βασιλείου της Ουγγαρίας. Ο Βασιλιάς Στέφανος Α΄ έκανε την πόλη έδρα του κάστρου-κομητείας του Κόλοζς και ο Βασιλιάς Άγιος Λαδίσλαος Α΄ της Ουγγαρίας ίδρυσε το αββαείο του Κλουζ-Μινιστούρ (Kolozsmonostor), που καταστράφηκε κατά τις ταταρικές εισβολές του 1241 και του 1285. Οσον αφορά τον πολιτικό οικισμό στα τέλη του 12ου αιώνα χτίστηκαν ένα κάστρο και ένα χωριό στα βορειοδυτικά της αρχαίας Ναπόκα. Το νέο αυτό χωριό εποικίσθηκε από μεγάλες ομάδες Σαξόνων, που ενθαρρύνθηκαν σχετικά κατά τη βασιλεία του Πρίγκιπα του Στέμματος Στέφανου, Δούκα της Τρανσυλβανίας. Η πρώτη αξιόπιστη αναφορά του οικισμού αυτού χρονολογείται από το 1275 σε έγγραφο του Βασιλιά Λαδίσλαου Δ΄ της Ουγγαρίας, όταν το χωριό (Villa Kulusvar) παραχωρήθηκε στον Επίσκοπο της Τρανσυλβανίας. Στις 19 Αυγούστου 1316, επί του νέου βασιλιά Κάρολου Α΄ της Ουγγαρίας παραχωρήθηκε στο Κλουζ το καθεστώς της πόλης (Λατινικά : civitas) ως ανταμοιβή για τη συμβολή των Σαξόνων στην ήττα του εξεγερθέντος Τρανσυλβανού βοεβόδα Λαδίσλαου Καν.
Το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα εγκαταστάθηκαν πολλές συντεχνίες και ένα σώμα αριστοκρατών που βασιζόταν στο εμπόριο και στη βιοτεχνική παραγωγή αντικατέστησε την παλαιότερη ελίτ των γαιοκτημόνων στην ηγεσία της πόλης. Μέσω των προνομίων που παραχωρήθηκαν από το Σιγισμόνδο του Λουξεμβούργου το 1405 η πόλη απαλλάχτηκε από τη δικαιοδοσία των βοεβόδων, αντιβοεβόδων και βασιλικών δικαστών και απέκτησε το δικαίωμα να εκλέγει κάθε χρόνο μια δωδεκαμελή επιτροπή.
Κλίμα
Το κλίμα στην περιοχή είναι ηπειρωτικό με πολύ ψυχρούς χειμώνες και σχετικά θερμά καλοκαίρια. Η υψηλότερη θερμοκρασία φτάνει τους 38°C και η απόλυτα ελάχιστη τους -34°C. Οι βροχοπτώσεις είναι μέτριες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, με τις μέγιστες τους καλοκαιρινούς μήνες.
| Κλιματικά δεδομένα Κλουζ-Ναπόκα | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 14.0 | 19.3 | 26.6 | 30.2 | 32.5 | 36.0 | 38.0 | 38.0 | 33.7 | 32.6 | 26.0 | 18.7 | 38,0 |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 0.3 | 3.2 | 9.9 | 15.0 | 20.3 | 22.6 | 24.5 | 24.3 | 20.7 | 14.6 | 6.3 | 1.8 | 13,63 |
| Μέση Μηνιαία °C (°F) | −3.4 | −1.2 | 4.1 | 9.0 | 14.2 | 16.6 | 18.2 | 17.8 | 14.1 | 8.5 | 2.4 | −1.5 | 8,23 |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | −6.5 | −4.7 | −0.6 | 3.9 | 8.6 | 11.3 | 12.7 | 12.2 | 8.9 | 3.8 | −0.7 | −4.2 | 3,73 |
| Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | −34.2 | −32.5 | −22 | −8.4 | −3.5 | 0.4 | 5.2 | 3.5 | −3 | −8.8 | −22.3 | −27.9 | −34,2 |
| Υετός mm (ίντσες) | 20 | 20 | 20 | 40 | 70 | 80 | 80 | 70 | 40 | 40 | 30 | 20 | 530 |
| Χιονόπτωση cm (ίντσες) | 6 | 11,5 | 5,8 | 1,3 | 0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0,5 | 2,6 | 5,8 | 33,5 |
| Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 1.0 mm) | 6 | 5 | 5 | 9 | 11 | 11 | 10 | 8 | 6 | 6 | 7 | 7 | 91 |
| Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας | 71.3 | 98.9 | 164.3 | 174.0 | 229.4 | 240.0 | 272.8 | 260.4 | 204.0 | 167.4 | 75.0 | 55.8 | 2.013,3 |
| Πηγή #1: Hong Kong Observatory [1], (extremes 1901-2000)[2] | |||||||||||||
| Πηγή #2: NOAA (snow only)[3] | |||||||||||||
Παραπομπές
«Climatological Information for Cluj, Romania». Hong Kong Observatory. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2012.
«Air Temperature (monthly and yearly absolute maximum and absolute minimum)» (PDF). Romanian Statistical Yearbook: Geography, Meteorology, and Environment. Romanian National Statistic Institute. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2012.
«Cluj Climate Normals 1961-1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2012.
|
Χώρες της Ευρώπης Άγιος Μαρίνος | Αζερμπαϊτζάν1 | Αλβανία | Ανδόρρα | Αρμενία2 | Αυστρία | Βατικανό | Βέλγιο | Βοσνία και Ερζεγοβίνη | Βουλγαρία | Γαλλία | Γερμανία | Γεωργία2 | Δανία | Δημοκρατία της Ιρλανδίας | Ελβετία | Ελλάδα | Εσθονία | Ηνωμένο Βασίλειο | Ισλανδία | Ισπανία | Ιταλία | Κροατία | Κύπρος2 | Λεττονία | Λευκορωσία | Λιθουανία | Λιχτενστάιν | Λουξεμβούργο | Μάλτα | Μαυροβούνιο | Μολδαβία | Μονακό | Νορβηγία | Ολλανδία | Ουγγαρία | Ουκρανία | ΠΓΔΜ | Πολωνία | Πορτογαλία | Ρουμανία | Ρωσία1 | Σερβία | Σλοβακία | Σλοβενία | Σουηδία | Τουρκία1 | Τσεχία | Φινλανδία Κτήσεις: Ακρωτήρι3 | Δεκέλεια3 | Νήσοι Φερόες | Γιβραλτάρ | Γκέρνσεϋ | Τζέρσεϋ | Νήσος Μαν 1. Κράτος μερικώς σε ασιατικό έδαφος. 2. Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται ευρωπαϊκό κράτος για ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. 3. Βρετανικό έδαφος μέσα στην Κυπριακή Δημοκρατία. |
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
