Ο Γιαν Ματέικο (Jan Matejko, 1838 – 1893) ήταν Πολωνός ζωγράφος και από το 1873 Διευθυντής της Σχολής Καλών Τεχνών της Κρακοβίας. Υπήρξε ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της ιστορικής και εθνικής ζωγραφικής στην Πολωνία.
Coronation of the first King of Poland, Bolesław Chrobry in 1025
Reception of the Jews A.D. 1096
Re-occupation of Ruthenia. Wealth and Education
Establishment of the Central School of well-established moving to Krakow
Christianization of Lithuania, 1387
Influence of Cracow Academy on country
The Republic at Zenith of Power. Golden Liberty. Election in 1573
Study of the head of an old man
Helena Matejko with sparrow hawk
Wladyslaw Jagiello and Vytautas praying before the Battle of Grunwald
Jan III Sobieski in Czestochowa
Hanging of the Sigismund Bell on the Wawel Cathedral Tower in 1521
Astronomer Copernicus: Conversation with God
Ζωή και σπουδές
Ο Γιαν Ματέικο γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1838 στην Κρακοβία, από πατέρα μουσικοδιδάσκαλο. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Κρακοβίας από το 1852 μέχρι το 1858. Τελειοποίησε περαιτέρω τις σπουδές του στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου υπό τον καθηγητή της και ιστορικό ζωγράφο Χέρμαν Άνσυτς (Hermann Anschuetz, 1802 – 1880).
Γίνεται ευρύτερα γνωστός εκθέτοντας το 1861 το έργο του "Η δηλητηρίαση της Βασίλισσας Μπόνα" (1859), με θέμα παρμένο από την ιστορία της Πολωνίας και τη δηλητηρίαση της Μπόνα Σφόρτσα, Μεγάλης Δούκισσας της Λιθουανίας και Βασίλισσας της Πολωνίας.
Κοντά στον Ματέικο μαθήτευσαν πολλοί γνωστοί ζωγράφοι, μεταξύ των οποίων και ο διάσημος Πολωνός ζωγράφος Στανισλάβ Βισπιάνσκι (Stanisław Wyspiański, 1869 – 1907). O Ματέικο πέθανε στην Κρακοβία το 1893 σε ηλικία 55 ετών.
Μια περίτεχνη μπρούτζινη προτομή του Γιαν Ματέικο κοσμεί το Μέγαρο Τεχνών (πολωνικά: Pałac Sztuki) στην Πλατεία Szczepanski της Κρακοβίας, ένα εντυπωσιακό κτήριο με αρ-νουβό διακοσμήσεις και αρχιτεκτονικές αναφορές στους αρχαίους ελληνικούς ναούς.
Ζωγραφικό έργο
Από τα ιστορικών θεμάτων έργα του Ματέικο εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας «Η μάχη του Γκρούνβαλντ» (1878), ένα αριστούργημα της πολωνικής τέχνης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που απεικονίζει τη στρατιωτική νίκη του πολωνικού και λιθουανικού στρατού επί των Ιπποτών του Τευτονικού Τάγματος στις 15 Ιουλίου του 1410. Ο μεγαλύτερος ιστορικός πίνακας εκτίθεται στo εθνικό μουσείο [1]. Με θέμα την υποτέλεια των Πρωσων. Απεικονίζεται το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός στη γηραιά ήπειρο . Μετά την άλωση της Κωσταντινούπολης.
Άλλα πατριωτικά έργα του Ματέικο, που εκτίθενται στο Βασιλικό Ανάκτορο της Βαρσοβίας, είναι «Ο Στέφαν Μπάτορυ στην πολιορκία της Πσκοφ» (1872) και «Το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791» (1891).
Αξιόλογα είναι και τα έργα του: «Ο Κοπέρνικος σε συνομιλία του με το Θεό» (1872, Collegium Novum του Γιαγκελονείου Πανεπιστημίου της Κρακοβίας), «Η Καμπάνα του Σιγισμούνδου» (1874, Εθνικό Μουσείο Βαρσοβίας), «Ο Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι στη μάχη της Βιέννης» (1883, Mουσεία Βατικανού), «Ο Ταντέους Κοστσιούσκο στη μάχη του Ρακλάβιτσε» (1888, Εθνικό Μουσείο Κρακοβίας), «Ιστορία του πολιτισμού της Πολωνίας», που περιλαμβάνει τον πίνακα "Ο εκχριστιανισμός της Πολωνίας (1889), «Η Ένωση της Λούμπλιν» (1892, Οικία Γιαν Ματέικο στην Κρακοβία). Χαρακτηριστικής ομοιότητας είναι και μια «Αυτοπροσωπογραφία» (1892) του Ματέικο.
Εικονοθήκη
Η μάχη του Γκρούνβαλντ (1878)
Η δηλητηρίαση της βασίλισσας Μπόνα (1859)
Ο Στέφαν Μπάτορυ στο Πσκοφ (1872)
Ο εκχριστιανισμός της Πολωνίας το 965 μ.Χ. (1889)
Το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791 (1891)
Ο αλχημιστής Michał Sędziwój
Ο Γιαν Γ' Σομπιέσκι στη μάχη της Βιέννης (1883)
Η μάχη του Ρακλάβιτσε (1888)
Πηγές
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Ματέικο, Γιαν», τόμ. 41, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
«100 Ομορφότερα Μουσεία του Κόσμου» (Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας), Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Αθήνα, 2007.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
