Ο Χένρυκ (Ερρίκος) Βινιάφσκι (Henryk Wieniawski, 10 Ιουλίου 1835 – 31 Μαρτίου 1880) ήταν Πολωνός βιολιστής και συνθέτης.
.jpg)
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Ερρίκος Βινιάφσκι γεννήθηκε στο Λούμπλιν. Ο πατέρας του γεννήθηκε με το όνομα Τομπίας Πιετρούσκα ή Βολφ Χέλμαν και ήταν γιος του Εβραίου μπαρμπέρη Χέρσελ Μάγερ Χέλμαν. Ο Βολφ άλλαξε το όνομά του σε Ταντέους Βινιάφσκι, από το όνομα της συνοικίας του Λούμπλιν όπου κατοικούσαν, σε μία προσπάθεια να αφομοιωθεί καλύτερα στην πολωνική κοινωνία, ασπαζόμενος ταυτόχρονα τον Ρωμαιοκαθολικισμό και σπουδάζοντας ιατρική. Η μητέρα του Ερρίκου, η Ρεγκίνα Βολφ, ήταν επαγγελματίας πιανίστρια και θυγατέρα ενός γνωστού Πολωνοεβραίου γιατρού της Βαρσοβίας.
Το ταλέντο του μικρού Ερρίκου στο παίξιμο του βιολιού αναγνωρίστηκε νωρίς και το 1843 έγινε δεκτός για σπουδές στο Ωδείο των Παρισίων, κατ' εξαίρεση, αφού δεν ήταν Γάλλος και ήταν μόλις εννέα ετών. Μετά την αποφοίτησή του περιόδευσε σε πολλά μέρη δίνοντας συναυλίες, στις οποίες συνοδευόταν συχνά από τον αδελφό του Γιόζεφ στο πιάνο. Το 1847 ο Ερρίκος δημοσίευσε το πρώτο από τα 24 καταλογογραφημένα έργα του, ένα «Γκραν Καπρίς Φανταστίκ».
Νεαρός ακόμα, ο Ε. Βινιάφσκι αρραβωνιάστηκε την Ισαβέλλα Χάμπτον, μία σχέση στην οποία οι γονείς του ήταν αντίθετοι. Τότε ο Ερρίκος συνέθεσε το Légende (Op. 17), κάτι που βοήθησε τους γονείς του να αλλάξουν γνώμη, και το ζευγάρι τέλεσε τους γάμους του το 1860.
Μετά από πρόσκληση του Αντόν Ρουμπινστάιν, ο Βινιάφσκι εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, όπου έζησε από το 1860 μέχρι το 1872, δίδαξε βιολί σε πολλούς μαθητές και διεύθυνε την ορχήστρα και το κουαρτέτο της Ρωσικής Μουσικής Εταιρείας. Από το 1872 ως το 1874 ο Βινιάφσκι περιόδευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με τον Ρουμπινστάιν. Στη συνέχεια, το 1875, ο Βινιάφσκι διαδέχθηκε τον Ανρί Βιετάν στη θέση του καθηγητή βιολιού στο Βασιλικό Ωδείο των Βρυξελλών.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στις Βρυξέλλες, η υγεία του Βινιάφσκι άρχισε να χάνεται οριστικά. Συχνά χρειαζόταν να σταματά στη μέση των συναυλιών του. Το 1879 άρχισε μία περιοδεία στη Ρωσία, αλλά δεν μπόρεσε να την ολοκληρώσει, διακομιζόμενος σε νοσοκομείο της Οδησσού μετά από μία συναυλία. Στις 14 Φεβρουαρίου 1880 η χορηγός του Πιότρ Τσαϊκόφσκι, η Ναντέζντα φον Μεκ, τον νοσήλευσε στο σπίτι της[12][13]. Επίσης, οι φίλοι του οργάνωσαν μία φιλανθρωπική συναυλία για να βοηθήσουν την οικογένειά του. Ο Ερρίκος Βινιάφσκι πέθανε λίγες εβδομάδες αργότερα στη Μόσχα από έμφραγμα του μυοκαρδίου, οπότε η σορός του μεταφέρθηκε από τη Ρωσία στην Πολωνία και θάφτηκε στο Κοιμητήριο Ποβάσκι στη Βαρσοβία.
Η κόρη του, Ρεζίν Βινιάφσκι, που γεννήθηκε στις Βρυξέλλες ένα χρόνο πριν από τον θάνατο του πατέρα της, συνέθεσε επίσης μουσική, υπογράφοντας τα πρώτα της έργα ως «Ιρέν Βινιαφσκά» (Irène Wieniawska), αλλά αφότου παντρεύτηκε τον σερ Aubrey Dean Paul και έγινε Βρετανή υπήκοος χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο «Πολντόφσκι»[14]. Η Ρεζίν απεβίωσε το 1932. Μία άλλη κόρη του Ερρίκου Βινιάφσκι, η Εριέττα (Henriette), παντρεύτηκε το 1904 τον Joseph Holland Loring, ένα από τα θύματα του ναυαγίου του Τιτανικού.
Ο Βινιάφσκι συμμετείχε και στην Beethoven Quartet Society του Λονδίνου, όπου έπαιζε, εκτός από βιολί, και βιόλα.
Το έργο του
Ο Ερρίκος Βινιάφσκι θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Πολωνούς δεξιοτέχνες βιολιστές και έγραψε μερικά πολύ σημαντικά έργα στο ρεπερτόριο του βιολιού, μεταξύ των οποίων δύο απαιτητικά από τεχνικής πλευράς κοντσέρτα για βιολί, το δεύτερο από τα οποία παίζεται περισσότερο από το πρώτο. Το έργο L'École moderne: 10 Études-caprices είναι πολύ γνωστό ως συλλογή σπουδών για επίδοξους δεξιοτέχνες του βιολιού. Το Scherzo-Tarantelle, Op.16 και το Légende, Op.17, εκτελούνται επίσης συχνά. Συνέθεσε επίσης δύο δημοφιλείς μαζούρκες για σόλο βιολί και συνοδεία πιάνου (τη δεύτερη, την Obertas, σε σολ ματζόρε), χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως το πιτσικάτο με το αριστερό χέρι, αρμονικές, μεγάλα μουσικά άλματα κ.ά..
Καταλογογραφημένα έργα (με αριθμούς opus)
Grand Caprice Fantastique, Op. 1
Allegro de Sonate, Op. 2
Souvenir de Posen, Op. 3
Polonaise de Concert No. 1, Op. 4 (γνωστή και ως «Polonaise Brillante»)
Adagio Élégiaque, Op. 5
Souvenir de Moscow, 2 ρούσικα ρομάντζα, Op. 6
Capriccio-Valse, Op. 7
Grand Duo Polonaise για βιολί και πιάνο, Op. 8
Romance sans Paroles et Rondo elegant, Op. 9
L'École Moderne, 10 Études-Caprices για σόλο βιολί, Op. 10
Le Carnaval Russe, αυτοσχεδιασμοί και παραλλαγές, Op. 11
2 μαζούρκες de Salon, Sielanka και Piesn Polska (πολωνικό τραγούδι), Op. 12
Fantasie Pastorale, Op. 13 (χάθηκε)
Κοντσέρτο για βιολί No. 1 σε φα δίεση μινόρε, Op. 14
Thème Original Varié, Op. 15
Scherzo-Tarantelle, Op. 16
Légende, Op. 17
8 Études-Caprices για δύο βιολιά, Op. 18
2 χαρακτηριστικές μαζούρκες, Obertass και Dudziarz (Le Ménétrier), Op. 19 (η 2η είναι γνωστή και ως Ο μουσικός της γκάιντας και Ο βιολιστής του χωριού)
Fantaisie Brillante πάνω στην όπερα Φάουστ του Γκουνώ, Op. 20
Polonaise Brillante, Op. 21
Κοντσέρτο για βιολί No. 2 σε ρε μινόρε, Op. 22
Gigue σε μι μινόρε, Op. 23
Fantasie Orientale, Op. 24
Αδημοσίευτα ή μη καταλογογραφημένα
Wariacje na Temat Własnego Mazurka (περ. 1847)
Αρια με παραλλαγές σε μι ματζόρε (πριν το 1848)
Φαντασία και παραλλαγές σε μι ματζόρε (1848)
Νοτούρνο για σόλο βιολί (1848)
Ρομάντζο (περ. 1848)
Rondo Alla Polacca σε μι μινόρε (1848)
Duo Concertant σε θέματα από τη Λουτσία ντι Λαμερμούρ (περ. 1850)
Duo Concertant na Temat Hymnu Rosyjskiego A. Lwowa (περ. 1850)
Duo Concertant na Temat Rosyjskiej Melodii Ludowej (περ. 1850)
Φαντασία σε θέματα από τον Προφήτη του Μάγερμπεερ (περ. 1850)
Mazur Wiejski (περ. 1850)
Φαντασία σε θέματα από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο του Αντρέ Γκρετρί (περ. 1851)
Ντουέτο σε θέματα από φινλανδικά τραγούδια (περ. 1851)
Δύο μαζούρκες (1851)
Εμβατήριο (1851)
Kujawiak σε λα μινόρε (1853)
Wariacje na Temat Hymnu Rosyjskiego (περ. 1851)
Wariacje na Temat Jechał Kozak Zza Dunaju (περ. 1851)
Παραλλαγές στον Αυστριακό Ύμνο (1853)
Rozumiem, pieśń na głos z fortepianem (1854)
Souvenir de Lublin, συναυλιακή πόλκα (περ. 1855)
Φαντασία σε θέματα από την Υπνοβάτιδα (περ. 1855)
Αναμνήσεις από το Σαν Φραντσίσκο (περ. 1874)
Kujawiak σε ντο ματζόρε
Polonaise Triomphale
Reverie σε φα δίεση μινόρε «na Altówkę i Fortepian»
Κοντσέρτο για βιολί No. 3 in λα μινόρε; (1878, αδημοσίευτο, εξαφανισμένο; Πρεμιέρα στη Μόσχα, στις 27 Δεκεμβρίου 1878)[15]
Τιμητικές διακρίσεις
Ο Ερρίκος Βινιάφσκι έτυχε αρκετών τιμών μετά τον θάνατό του. Η μορφή του εμφανίσθηκε σε γραμματόσημα της πατρίδας του το 1952 και πάλι το 1957, αλλά και σε ένα κέρμα των 100 ζλότι του 1979.
Ο πρώτος διαγωνισμός βιολιού με το όνομα του Βινιάφσκι έλαβε χώρα στη Βαρσοβία το 1935. Το πρώτο βραβείο κέρδισε ο Τζινέτ Νεβέ και το δεύτερο ο Νταβίντ Όιστραχ. Από το 1952 διοργανώνεται ο «Διεθνής Διαγωνισμός Βιολιού Ερρίκος Βινιάφσκι μία φορά κάθε 5 χρόνια.
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb139011479. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Henryk-Wieniawski. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6dn49xf. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 10132877. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
International Music Score Library Project. Category:Wieniawski,_Henri. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
filmportal.de. 06a81845ca8d4ac8876972ff3251936d. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2014.
«Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Great Russian Entsiklopedia, JSC. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
d:Q26769497: «Венявский» (Ρωσικά)
Classical Archives
David Mason Greene, Greene's Biographical Encyclopedia of Composers
Tyrone Greive: "Kochański's Collaborative Work As Reflected in His Manuscript Collection", Polish Music Journal 1.1 (θέρος 1998, κείμενο on-line).
Αναφέρεται στο βιβλίο του Grabkowski Henryk Wieniawski (Interpress, Βαρσοβία 1986) και στο http://pronetoviolins.blogspot.com/2009_07_01_archive.html .
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Pilatowicz, Maria. «HENRYK WIENIAWSKI». Ανακτήθηκε στις 2006-05-13. — στο Κέντρο Πολωνικής Μουσικής, στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια
Εταιρεία «Ερρίκος Βινιάφσκι»
Ο τάφος του στη Βαρσοβία
Μουσική του Βινιάφσκι στο International Music Score Library Project
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
