.
Ο Χάραλντ Σίγκουρντσον (νορβηγικά: Harald Sigurdsson, 1015-1066) ήταν νορβηγός βασιλιάς με την επωνυμία Χάραλντ Γ' της Νορβηγίας (Harald III). Είναι επίσης ο ήρωας της 9ης σάγκας του ισλανδού μεσαιωνικού ποιητή Σνόρι Στούρλουσον, όπου με επικό τρόπο εξιστορούνται κομμάτια της ζωής του. Για τις μεθόδους του έμεινε στην ιστορία με το προσωνύμιο Hardråde, δηλ. αδίστακτος βασιλιάς. Θεωρείται ιδρυτής του Όσλο, αν και τα αρχαιολογικά ευρήματα δε συνηγορούν σε αυτό.
Γεννημένος στη Νορβηγία το 1015 και φυγάς μετά το πραξικόπημα κατά του ετεροθαλή αδελφού του, βασιλιά Όλαφ Β' του Χονδρού (μετέπειτα Αγίου Όλαφ), ο Χάραλντ εγκαταστάθηκε στο Νόβγκοροντ σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Το Νόβγκοροντ ήταν η δεύτερη σημαντικότερη πόλη του Κράτους των Ρως, το οποίο εκείνη την εποχή έφθανε στη μέγιστη ακμή του υπό την ηγεσία του βαράγγου Μέγα Πρίγκηπα Γιάροσλαβ του Σοφού.
Ένα χρόνο μετά, ο Χάραλντ συγκρότησε μια ληστρική ορδή που πολέμησε στο πλευρό των Ρως κατά των Πολωνών. Η φήμη του διαδόθηκε σύντομα και στα είκοσί του 1035 στρατολογήθηκε από τους βυζαντινούς στο Τάγμα των Βαραγγίων (Βαραγγική Φρουρά), όπου εντάσσονταν οι σκανδιναβοί μισθοφόροι. Στην ταραγμένη εκείνη περίοδο υπηρέτησε κατά σειρά τέσσερις αυτοκράτορες, τους Μιχαήλ Δ' τον Παφλαγόνα, Μιχαήλ Ε' τον Καλαφάτη, Ζωή την Πορφυρογέννητη και Κωνσταντίνο Θ' το Μονομάχο.
Για τα επιτεύγματά του προήχθη από νωρίς σε Ακόλουθο (αντίστοιχο του σημερινού αντισυνταγματάρχη) και μολονότι ήταν αγράμματος και πολύ νέος, του ανατέθηκε η διοίκηση της Βαραγγικής Φρουράς. Επί Χάραλντ οι βαράγγοι μισθοφόροι σημείωσαν σπουδαίες στρατιωτικές επιτυχίες και διακρίθηκαν στη χρήση ανορθόδοξων μεθόδων, όπως ήταν ο εμπρησμός εχθρικών κάστρων με φλεγόμενα πουλιά ή η υποκριτική απροθυμία τους να πολεμήσουν, ώστε οι αντίπαλοι να νομίσουν πως νίκησαν και να βγουν από τα οχυρά τους. Συνολικά έλαβε μέρος σε έντεκα μεγάλες μάχες - κατά των Αράβων στην Ανατολία, την Αφρική και τη Σικελία, καθώς και στη Βουλγαρία κατά των Βουλγάρων και τη νότια Ιταλία κατά των Σαρακηνών. Την περιουσία που αποκόμιζε από τις εκστρατείες φρόντιζε να την "αποταμιεύει" στέλνοντάς την για φύλαξη στο Νόβγκοροντ, ώστε να είναι σίγουρος ότι δεν κινδυνεύει.
Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πώς σταμάτησε η καριέρα του στο βυζαντινό στρατό. Σύμφωνα με κάποιες πηγές αποφάσισε να επιστρέψει στην πατρίδα του για να διεκδικήσει το θρόνο. Κατά μία δεύτερη εκδοχή, ο Χάραλντ έπεσε θύμα ερωτικού πάθους: Η αυτοκράτειρα Ζωή ήταν ερωτευμένη μαζί του, αλλά αυτός ήθελε να παντρευθεί την ανηψιά της Μαρία. Φυσικά η Ζωή αρνήθηκε να δώσει τη συγκατάθεσή της και έπεισε το σύζυγό της Κωνσταντίνο να τον φυλακίσει, με το πρόσχημα ότι είχε υπεξαιρέσει λάφυρα. Ο Χάραλντ όμως απέδρασε, απήγαγε τη Μαρία και διέφυγε στη Μαύρη Θάλασσα. Σύμφωνα μάλιστα με αυτήν την εκδοχή, όταν πια βεβαιώθηκε ότι έχει ξεφύγει από κάθε κίνδυνο, έστειλε τη Μαρία πίσω στη Ζωή για να της αποδείξει πόσο αδύναμη ήταν μπροστά του.
Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο πως το 1043 ο Χάραλντ έχει πια παντρευθεί την πριγκίπισσα Ελισσάβετ του Κιέβου, κόρη του Γιάροσλαβ του Σοφού, και έχει επιστρέψει στη Νορβηγία, φέρνοντας μαζί του την περιουσία αλλά και τη φήμη που απέκτησε στην Πόλη. Εξαρχής ήγειρε αξιώσεις στο θρόνο, τον οποίο κατείχε ο Μάγκνους Α' ο Αγαθός, γιος του Όλαφ. Ο Μάγκνους αναγκάσθηκε να συμβιβασθεί και έτσι ο Χάραλντ ενθρονίσθηκε ως συμβασιλεύς το 1045. Ένα χρόνο αργότερα ο Μάγκνους πέθανε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες και ο Χάραλντ στέφθηκε βασιλιάς ως Χάραλντ Γ'. Κυβέρνησε για δύο δεκαετίες με σιδερένια πυγμή και αξιοποίησε τις εμπειρίες του από Βυζάντιο, αναδιοργανώνοντας και εκσυγχρονίζοντας το κράτος του, χωρίς όμως να αλλάξει το χαρακτήρα του που παρέμενε πολεμικός και ενίοτε απροκάλυπτα ληστρικός.
Όταν πέθανε ο αγγλοσάξονας βασιλιάς Εδουάρδος ο Ομολογητής, ο Χάραλντ έθεσε σε εφαρμογή ένα μεγαλόπνοο σχέδιο κατάκτησης της Αγγλίας, επικαλούμενος μυστικές συμφωνίες των προκατόχων του και υποστηρίζοντας ότι είναι ο νόμιμος διάδοχος του αγγλικού θρόνου. Έτσι το 1066 εισέβαλε στο νησί επικεφαλής 15.000 ανδρών, ώστε να πάρει το θρόνο από το Χάρολντ Γκόντβινσον, τον τελευταίο αγγλοσάξονα βασιλιά. Η εκστρατεία απέτυχε παταγωδώς - ο ίδιος σκοτώθηκε στη μάχη της γέφυρας Στάμφορντ (22 Σεπτεμβρίου 1066), ενώ από τα 300 πλοία μόνο 25 επέστρεψαν στη Νορβηγία. Τα οστά του μεταφέρθηκαν ένα χρόνο μετά το θάνατό του στο Νιντάρος (Τρόντχαϊμ) και τοποθετήθηκαν στο Ναό της Μαρίας.
Με το θάνατο του Χάραλντ Σίγκουρντσον έκλεισε μία μεγάλη περίοδος της σκανδιναβικής ιστορίας, η Εποχή των Βίκινγκ. Οι διάδοχοί του ακολούθησαν διαφορετική πολιτική, αυτήν της ειρηνικής συμβίωσης με τη Δυτική Ευρώπη, με αποτέλεσμα την εδραίωση του χριστιανισμού και το σταδιακό εξευρωπαϊσμό των σκανδιναβικών λαών. Για το λόγο αυτό συχνά ο Χάραλντ περιγράφεται ως ο τελευταίος βίκινγκ βασιλιάς.
Ιστορίες για το Χάραλντ Σίγκουρντσον
* Σε μια εκστρατεία ο βυζαντινός στρατός έπρεπε να στρατοπεδεύσει σε ένα παραθαλάσσιο δάσος. Οι βαράγγοι του Χάραλντ πρόλαβαν το καλύτερο σημείο (σε ένα μικρό ύψωμα) και άφησαν για τους έλληνες στρατιώτες το πεδινό. Γενικά τα χαμηλά σημεία μειονεκτούν, επειδή σε περίπτωση βροχής πλημμυρίζουν από τα ρυάκια που σχηματίζονται στα γύρω υψώματα. Άρχισαν τότε φιλονικίες ανάμεσα στο Χάραλντ και το στρατηγό Γρηγόριο, που ήθελε να στήσει στο ίδιο σημείο τις σκηνές της προσωπικής φρουράς του. Όταν ο Χάραλντ αρνήθηκε να υπακούσει, λέγοντας ότι η Βαραγγική Φρουρά υπακούει μόνο στο θρόνο, η κατάσταση έφθασε στα πρόθυρα σύγκρουσης. Την τελευταία στιγμή οι πιο ψύχραιμοι τους προέτρεψαν να κάνουν κλήρωση. Οι δύο άνδρες θα σημάδευαν από έναν λαχνό, θα τον έριχναν σε ένα κουτί και όποιος λαχνός έβγαινε πρώτος θα έδινε το δικαίωμα στρατοπέδευσης στο ύψωμα. Πράγματι, ο Γρηγόριος σημάδεψε το λαχνό του. Ο Χάραλντ είδε το σημάδι που έκανε ο Γρηγόριος και έκανε στο δικό του λαχνό ακριβώς το ίδιο. Όταν έγινε η κλήρωση, ο Χάραλντ πήρε τον κλήρο και τον πέταξε στη θάλασσα, λέγοντας πως είναι σίγουρος ότι πρόκειται για το δικό του. Ο Γρηγόριος έβγαλε από το κουτί το λαχνό που είχε απομείνει, είδε το σημάδι του και αναγκάσθηκε να υποχωρήσει, χωρίς να καταλάβει το κόλπο του Χάραλντ!
* Σε μία εκστρατεία στη Σικελία, ο στρατός πολιορκούσε μία πόλη αλλά αδυνατούσε για καιρό να την καταλάβει, γιατί τα τείχη της ήταν ισχυρά και οι προμήθειες των πολιορκημένων έφθαναν για πολύ καιρό ακόμα. Ο Χάραλντ όμως κατάφερε να το εκπορθήσει με ένα φρικτό τέχνασμα. Είχε παρατηρήσει ότι τη μέρα έβγαιναν από το κάστρο μικρά πουλιά που αναζητούσαν τροφή στην ύπαιθρο και μετά επέστρεφαν στην πόλη, προφανώς για να ταΐσουν τα μικρά τους. Έβαλε τότε τους άνδρες του να πιάσουν όσα περισσότερα μπορούσαν και αφού τους έδεσε στην πλάτη ξυλάκια αλειμμένα με πίσσα, κερί και θειάφι, τους έβαλε φωτιά και τα άφησε ελεύθερα όλα την ίδια στιγμή. Τα πουλιά ενστικτωδώς πέταξαν προς τις φωλιές τους. Ξεκίνησαν έτσι συγχρόνως εκατοντάδες μικρές φωτιές, οι οποίες από τις φωλιές μεταδίδονταν στις στέγες των σπιτιών μέχρι που έγιναν μαζική πυρκαγιά και κάηκε όλη η πόλη. Μετά από αυτό, οι πύλες των τειχών άνοιξαν και οι κάτοικοι παραδόθηκαν.
* Σε μία άλλη παρόμοια περίπτωση, οι βαράγγοι του Χάραλντ έσκαψαν μία σήραγγα. Λόγω του σκληρού εδάφους, αναγκάσθηκαν να εκτρέψουν για πολλές ημέρες το ρου ενός μικρού ποταμού ώστε να μαλακώσουν το χώμα. Οι αμυνόμενοι δεν το αντιλήφθηκαν, διότι ήταν αφοσιωμένοι στις επιθέσεις που δέχονταν από τα άλλα τμήματα του βυζαντινού στρατού. Μην έχοντας σχέδια του εσωτερικού της πόλης, το τούνελ κατέληξε σε μία τραπεζαρία όπου έτρωγαν και ξεκουράζονταν στρατιώτες των αμυνομένων. Αμέσως οι Βαράγγοι τους ακινητοποίησαν και κάποιοι έτρεξαν να ανοίξουν τις πύλες, εξαναγκάζοντας την πόλη σε παράδοση.
* Όταν κάποτε ο επίδοξος σύμμαχός του Σβεν Ούλφσον τον ρώτησε ποιο κομμάτι της περιουσίας που μάζεψε στο Βυζάντιο είναι το πολυτιμότερο, ο Χάραλντ απάντησε "Το λάβαρό μου, γιατί όποιος μπει πίσω από αυτό αποκλείεται να χάσει". Μία άλλη φορά, παραμονές μίας σημαντικής μάχης, οι επιτελείς του τον συμβούλευαν να υποχωρήσει και να μην οδηγήσει τα στρατεύματά του σε μάχη, υπό το φόβο ης υπεροπλίας των αντιπάλων. Ο Χάραλντ διαφώνησε και διέταξε γενική επίθεση, με τα λόγια "Προτιμώ να πεθάνω όρθιος παρά να ζήσω γονατιστός".
* Σύμφωνα με το θρύλο, καθώς επέστρεφε στη Νορβηγία για να διεκδικήσει το στέμμα, ο Χάραλντ συναντήθηκε σε μία σκηνή με το βασιλιά Μάγκνους, ο οποίος ήταν γιος του Όλαφ, άρα ανηψιός του. Ο Μάγκνους του προσέφερε τον τίτλο του συμβασιλέως με πλήρη δικαιώματα, υπό το μοναδικό όρο πως όταν βρίσκονταν μαζί θα κρατούσε αυτός τα πρωτεία. Μετά τη συνάντηση ο Χάραλντ επέστρεψε στο πλοίο του. Το άλλο πρωί επέστρεψε στη σκηνή και μοίρασε άδεια κράνη στη βασιλική φρουρά. Βλέποντας την έκδηλη απορία στο πρόσωπο του Μάγκνους, είπε: Εχθές μου προσφέρατε το μισό βασίλειο που αναστήσατε με το αίμα σας. Γι' αυτό κι εγώ σήμερα σας προσφέρω τη μισή περιουσία που κέρδισα με το αίμα μου. Τότε οι συνοδοί του Χάραλντ άρχισαν να γεμίζουν τα άδεια κράνη με χρυσάφι, σφραγίζοντας τη συμφωνία.
Πηγές
* Η σάγκα του Χάραλντ Χαρντράντε (αγγλικά)
* Αναλυτικό άρθρο σε δύο μέρη (αγγλικά)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
* Οι καθημερινές συνήθειες των ανδρών του Χάραλντ (αγγλικά)
* Τα πλοία των Βίκινγκς (αγγλικά)
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
