Ο Τέοντοορ Ρομπάουτς (φλαμανδικά: Theodoor Rombouts (2 Ιουλίου 1597 – 14 Σεπτεμβρίου 1637) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, κυρίως γνωστός για τις ρωπογραφίες του σε ύφος του Καραβάτζιο, που απεικονίζουν δραματικές συναθροίσεις ατόμων καθώς και έργα θρησκευτικού περιεχομένου.[5] Θεωρείται ως ο πρώτος εκπρόσωπος του φλαμανδικού "Καραβατζισμού".
Card and Backgammon Players. Fight over Cards
Βιογραφία
Ο Ρομπάουτς γεννήθηκε στην Αμβέρσα, γιος του Μπαρτολομέους Ρομπάουτς, ευκατάστατου ράπτη, και της Μπάρμπαρα ντε Χρέβε.[6][7] Ήταν μαθητής του Φρανς (Φρανσουά) φαν Λάνκφελτ το 1608 και αργότερα σπούδασε και με τον Άμπραχαμ Γιάνσσενς και ίσως και με τον Νικολά Ρενιέ (Nicolas Régnier) στην Αμβέρσα.[8][9] Το 1616 πραγματοποίησε ταξίδι στη Ρώμη, όπου και διέμεινε ως το 1625.[10] Καταφράφεται στη ρωμαϊκή ενορία του "Sant’Andrea delle Fratte", μαζί με τους επίσης Φλαμανδούς ζωγράφους Φραντσέσκο Τορνέλλι (Τουρνιέ;) και Ρόμπερτ ντ' Ορτέιλ .[11] Είναι πιθανό σε ταξίδι του στη Φλωρεντία να συνάντησε τον καραβατζιστή Μπαρτολομέο Μανφρέντι και να εργάστηκε για τον Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων, Μέγα Δούκα της Τοσκάνης.[12] Το 1622 ταξίδεψε, επίσης, στην Πίζα.[7]
Ο κομπογιαννίτης εξαγωγέας δοντιών
Με την επιστροφή του στην Αμβέρσα, το 1625, έγινε "Δάσκαλος" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της πόλης. Το 1627 νυμφεύτηκε την Άννα φαν Τίλεν, η οποία προερχόταν από ευγενή οικογένεια και αδελφή του επίσης ζωγράφου Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν. Επειδή η οικογένεια της συζύγου του δεν ήταν από την Αμβέρσα αλλά από την περιοχή του Μέχελεν, ζητήθηκε από τον Ρομπάουτς, πριν τον γάμο, να λάβει ειδική άδεια εξαίρεσης από το δημοτικό συμβούλιο της Αμβέρσας, προκειμένου να τελέσει τον γάμο εκτός Αμβέρσας, χωρίς να χάσει τα δικαιώματα του πολίτη (φλαμανδ. poortersrechten) αυτής της πόλης.[6] Τον επόμενο χρόνο το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη. Ο αδελφός της συζύγου του, Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν έγινε μαθητής του το 1631, αλλά αντίθετα από τον Ρομπάουτς, ασχολήθηκε με νεκρές φύσεις.[8]
Κατά την περίοδο 1628 - 1630 ο Ρομπάουτς διετέλεσε "διάκονος" της Συντεχνίας. Το 1635 συνεργάστηκε με άλλους καλλιτέχνες στη διακόσμηση της πόλης για τη θριαμβευτική είσοδο του Καρδιναλίου - Ινφάντη Φερδινάνδου της Αυστρίας, υπό το γενικό πρόσταγμα του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Απεβίωσε στην Αμβέρσα όχι πολύ μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διακοσμήσεων.[12]
Μαθητές του διετέλεσαν οι Νικολάας φαν Άικ, Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν και Πάουλους Ρομπάυνς.[8]
Έργο
Γενικά
Οι χαρτοπαίκτες
Ζωγράφισε κυρίως κοσμικής φύσεως πίνακες αλλά και ορισμένες εικόνες για Αγία Τράπεζα και κάποιες παραγγελίες. Οι κοσμικοί του πίνακες απεικονίζουν χαρούμενες συντροφιές, μουσικούς, άτομα που παίζουν χαρτιά, αλλά και ορισμένα θέματα του "Καραβατζισμού" όπως την Άρνηση του Αγίου Πέτρου και τις Πέντε αισθήσεις.[5] Εργάστηκε τόσο για παραγγελίες όσο και για την ελεύθερη αγορά. Πολλές από τις παραγγελίες προέρχονταν από πάτρονες που είχαν ως βάση τη Γάνδη. Οι μνημειώδεις ρωπογραφίες του ζωγραφίστηκαν σε οριζόντιους καμβάδες. Ζωγράφισε επίσης μερικά θρησκευτικά και μυθολογικά έργα σε οριζόντιους καμβάδες, όπως Ο Χριστός εκδιώκει τους αργυραμοιβούς από τον Ναό (σήμερα στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας.[12]
Πρώιμο έργο
Τα πρώτα του έργα είχαν το ύφος του δασκάλου του, Άμπραχαμ Γιάνσσενς, που ήταν ένας από τους πρώτους Φλαμανδούς ζωγράφους που χρησιμοποίησε το στυλ του Καραβάτζο συνδυασμένο με έντονα κλασικιστικές τάσεις. Αυτό είναι εμφανές στην πρώιμη σύνθεση του Ρομπάουτς Κέφαλος και Πρόκρις (1610, σήμερα στο Μουσείο Ερμιτάζ), την οποία ζωγράφισε πριν αναχωρήσει για την Ιταλία. Η χρήση κλασικών μορφών και η τρισδιάστατη απεικόνιση της σύνθεσης οφείλονται στην επιροοή του Γιάνσσενς.[13] Η σύνθεση Οι δύο μουσικοί (σήμερα στο Μουσείο Τέχνης Σπένσερ στο Λώρενς του Κάνσας) χρονολογείται από την "ιταλική" περίοδο του καλλιτέχνη. Τα χαρακτηριστικά ιταλικά ενδύματα, οι μάλλον εξεζητημένες πόζες, η αόριστη αναφορά του χώρου και η στερεοτυπική απεικόνιση κεφαλών, χεριών και υφασμάτων υποδεικνύουν ύφος που προηγήθηκε των ρωπογραφιών που ζωγράφισε μετά το 1625.[5]
Ρωπογραφίες
Ο Ρομπάουτς ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένος ως καλλιτέχνης μετά την επιστροφή του από την Ιταλία και κατά τη διάρκεια της ακμής του κινήματος των "Καραβατζιστών" στη Φλάνδρα και στη νότια Ολλανδία κατά την περίοδο 1620 - 1640. Οι "διαλογικοί" του πίνακες (τύπος ρωπογραφίας κατά τον οποίο μια ομάδα μορφών "ποζάρουν" σε τοπίο ή οικιακό σκηνικό, που έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής κατά τον 18ο αιώνα) σε ύφος του Καραβάτζο είναι και εκφραστικοί και ρεαλιστικοί. Το έργο του αυτής της περιόδου χαρακτηρίζεται από τη χρήση του κιαροσκούρο (ιταλ. chiaroscuro), την οριζόντια μορφή και έντονη απεικόνιση μορφών, που ορισμένες φορές μοιάζει με έργα γλυπτικής και υποδεικνύει την επιρροή του δασκάλου του, Άμπραχαμ Γιάνσσενς. Η χρήση διαγωνίων στη σύνθεση και η προοπτική επίτμηση, η οπτικά απατηλή χρήση προοπτικής στο συμβατικό σκηνικό είναι εμφανής σε έργα όπως Οι χαρτοπαίκτες (σήμερα στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Αμβέρσας.[12] Όπως και στα έργα του δασκάλου του, οι μορφές του Ρομπάουτς έχουν μια σχεδόν γλυπτική άποψη.[11]
Μουσική συντροφιά του Βάκχου
Ο Ρομπάουτς ήταν ο πρώτος Φλαμανδός καλλιτέχνης, ο οποίος, μαζί με τον Χέρριτ φαν Χόντχορστ στην Ολλανδική Δημοκρατία, ζωγράφισε μία μορφή - ανδρική ή γυναικεία - μουσικού.
Είναι πιθανόν ότι ανέπτυξε αυτό τον τύπο ζωγραφικής υπό την άμεση επιροοή των έργων των οπαδών του Καραβάτζιο, τα οποία είχε δει στην Ιταλία, παρά υπό την επίδραση των "Καραβατζιστών της Ουτρέχτης". Ο Παίκτης λαούτου" (1620, σήμερα στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Αμβέρσας) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της επίδρασης του Μανφράντι και του Βαλεντέν ντε Μπουλόνι (Valentin de Boulogne). Άλλοι Φλαμανδοί ζωγράφοι, όπως οι Γιάκομπ Γιόρντενς, Γκονζάλες Κόκουες (Gonzales Coques), Γιαν Κόσσιερς και Χίλλις Ρεμεέους θα υιοθετούσαν αργότερα αυτό τον τύπο του μοναχικού μουσικού.[14]
Ο Ρομπάουτς συχνά περιλάμβανε πορτρέτα του εαυτού του και της συζύγου του στις ρωπογραφίες του. Παράδειγμα είναι Η μουσική συντροφιά του Βάκχου (Συλλογή Kremer). Με βάση τα δύο πορτρέτα του Άντονι βαν Ντάικ, το ένα του ίδιου του Ρομπάουτς και το άλλο της συζύγου του Ρομπάουτς με την κόρη τους, πιστεύεται ότι το ζευγάρι στο κέντρο του πίνακα είναι ο Ρομπάουτς με τη σύζυγό του. Ότι αυτοί οι δύο πρέπει να θεωρηθούν ζευγάρι συνάγεται από το γεγονός ότι η γυναίκα ακουμπά το χέρι της στον βραχίονα του άνδρα. Ζευγάρια που παίζουν μουσική ή τραγουδούν μαζί ήταν, για την τέχνη και τη λογοτεχνία του 17ου αιώνα, δημοφιλής αναφορά στον έρωτα. Επιπλέον, το χόρδισμα του λαούτου από τον μουσικό στα αριστερά στοχεύει στον συμβολισμό της αρμονίας του γάμου. Επιπλέον, πιστευόταν ότι η μουσική αποτελούσε θεραπεία της θλίψης. Στη σύνθεση που περιγράφεται εδώ, οι χαρές της μουσικής και του έρωτα ενισχύονται από το κρασί που φέρνει ο Βάκχος.[10]
Ο Ρομπάουτς συνεργάστηκε με εξειδικευμένους καλλιτέχνες στην Αμβέρσα, για τους οποίους συνήθως ζωγράφιζε το "σταφάζ" (πληθύσμωση με μορφές) στις συνθέσεις τους. Παραδείγματα τέτοιων συνεργασιών είναι Η κουζίνα (1630, Μουσείο Ερμιτάζ) σε συνεργασία με τον ζωγράφο νεκρών φύσεων Άντριεν φαν Ούτρεχτ και Η Αγία Οικογένεια (Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Αμβέρσας) με τον τοπιογράφο Γιαν Βίλντενς.[11]
Όψιμο έργο
Η δημοτικότητα του κινήματος των Καραβατζιστών άρχισε να εξασθενίζει μετά το 1630. Ο Ρομπάουτς εγκατέλειψε το κιαροσκούρο για περισσότερο "ευδιάθετους" φωτισμούς, απαλότερες μεταβάσεις και πιο ανοιχτόχρωμη παλέτα. Ο Μυστικός Γάμος της Αγίας Αικατερίνης (εκκλησία Αγ. Ιακώβου, Αμβέρσα) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το όψιμο αυτό ύφος του προσεγγίζει τις τελευταίες δημιουργίες του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, με τον οποίο συνεργάστηκε για τη θριαμβευτική είσοδο του Καρδιναλίου - Ινφάντη Φερδινάνδου στην Αμβέρσα το 1635.[13] Ένα μεταγενέστερο έργο του, με σαφή την επιρροή του Ρούμπενς είναι Η Αποκαθήλωση (1636, Καθεδρικός ναός της Γάνδης, που σαφώς παραπέμπει στον πίνακα του Ρούμπενς με το ίδιο θέμα (Καθεδρικός ναός της Παναγίας στην Αμβέρσα).[7]
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Παραπομπές
Πότης με φλασκί
(Αγγλικά) SNAC. w6gq8tnw. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb149284868. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
RKDartists. 67881. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Biografisch Portaal. 08826633. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Hans Vlieghe. "Rombouts, Theodoor." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 25 Sep. 2015
De liggeren en andere historische archieven der Antwerpsche sint Lucasgilde van 1453-1615, edited and published by Ph. Rombouts and Th. van Lerius, Antwerp, 1872-1876, p. 450 (Dutch)
Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 885-889 (Dutch)
Theodoor Rombouts στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Theodore Rombouts, Card Players at Otto Naumann Ltd.
Theodoor Rombouts at the Kremer Collection
Theodoor Rombouts, A Young Soldier at Adam Williams Fine Art
Matthias Depoorter, Theodoor Rombouts at Baroque in the Southern Netherlands
Theodoor Rombouts at the Prado Museum encyclopedia
J. Richard J. Judson, 'Gerrit van Honthorst: A Discussion of his Position in Dutch Art', Springer, 1 Dec 2013, p. 68
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
