Ο Πίετερ βαν τερ Άα (ολλανδικά: Pieter van der Aa, Λέιντεν, 1659 – Λέιντεν, Αύγουστος 1733) ήταν Ολλανδός χαρτογράφος και τυπογράφος ο οποίος ήταν γνωστός για την σύνταξη χαρτών και γεωγραφικών ατλάντων, καθώς και για την διακίνηση ξένων βιβλίων και εικονογραφημένων τόμων.[23][24] Επανατύπωσε επίσης πολλούς χάρτες οι οποίοι δεν εκδίδονταν πλέον κατά την εποχή του.[25] Κάποιοι από τους πιο δημοφιλείς χάρτες ήταν αυτοί της Αφρικανικής ηπείρου, με λεπτομερείς απεικονίσεις τοποθεσιών όπως το Μαρόκο και η Μαδαγασκάρη. Πολλά από τα μετέπειτα έργα του εκδόθηκαν για το ευρύ κοινό στην ολλανδική και γαλλική γλώσσα.
Ιστορικό
Ρητό του τυπογραφείου του Πίετερ βαν ντερ Άα, Studio et Vigilantia (μτγ. Στούντιο ε Βιτζιλάντια, μτφ. Σπίτι και Επαγρύπνιση), 1695
Ο πατέρας του ήταν λιθοτόμος από το Χόλσταϊν, και ο Πίετερ άρχισε να ασχολείται με την τυπογραφία από μικρή ηλικία, περίπου 10 ετών, έχοντας γίνει μέλος στον τοπικό σύνδεσμο τυπογράφων. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1680, άνοιξε το δικό του τυπογραφείο στο Λέιντεν με τα άλλα δύο αδέρφια του ως οικογενειακή επιχείρηση. Ο αδερφός του ο Μπούντεουιν (Boudewyn) ασχολούνταν με τις εκτυπώσεις και ο μεγαλύτερος αδερφός του ο Χίλντεμπραντ (Hildebrand) με τη χαρακτική σε μπρούτζινες μήτρες. Το 1683 άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο και την εκτύπωση γνωστών λατινικών έργων της κλασσικής εποχής με θεματολογία από βοτανολογία, φαρμακευτική και γενικότερη επιστήμη.[26]
Με την πάροδο του χρόνου, ξεκίνησε την έκδοση γεωγραφικών ατλάντων και χαρτών, συγκεντρώνοντας πολυάριθμες και πολύτομες συλλογές έργων, όπως μια συλλογή των πιο αξιομνημόνευτων ταξιδιών στις Ανατολικές και Δυτικές Ινδίες (naauwkeurige versameling der gedenk-waardigste zee en landreysen na Oost en West-Indiën) που αποτελούνταν από 28 τόμους και ένα γεωγραφικό άτλαντα με 200 χάρτες. Την περίοδο 1703–06, εκτύπωσε μια συλλογή 10 τόμων των έργων του Εράσμους (Opera Omnia), την Πραγματεία περί Φωτός (Traité de la lumière) του Κρίστιαν Χόυχενς, και μια συλλογή 12 τόμων με τίτλο Θησαυρός ρωμαϊκών αρχαιότητων (Thesaurus antiquitatum romanarum). Άλλες σημαντικές εκδόσεις του θεωρούνται οι συλλογές ιστορίας και αρχαιολογίας του Γιόχαν Γκέοργκ Γκρέβε (Johann Georg Graeve) και τα έργα βοτανολογίας του Γιόχαν Φρέντερικ Γκρονόβιους (Johan Frederik Gronovius). Ως επιχειρηματίας χρησιμοποιούσε και τη μέθοδο των δημοπρασιών για τα περιορισμένα αντίτυπα που εκτύπωνε. Πιθανώς να χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Juan Álvarez de Colmenar για κάποια από τα έργα που παρήγαγε και είχαν ισπανική θεματολογία.[27]
Μια από τις μεγαλύτερες συλλογές υλικού που συνέταξε, αφορά την ιστορία της Ιταλίας και της Σικελίας, μια περιοχή για την οποία ο ίδιος διατηρούσε έντονο προσωπικό ενδιαφέρον. Αν και δέχθηκε την αναγνώριση για πολλές από τις συλλογές που συνέταξε, υπήρχαν αρκετές, οι οποίες είχαν συνταχθεί ήδη από άλλους εκδότες και ο ίδιος απλώς τις πήρε και τις βελτίωσε και τις επανέκδοσε ως δικές του, όπως η ολλανδική συλλογή των ταξιδιών προς τις Ανατολικές και Δυτικές Ινδίες ή τις απεικονίσεις του Γερμανού Ματέους Μέριαν (Matthäus Merian).
Η φιλοδοξία του να γίνει ο πιο διάσημος τυπογράφος του Λέιντεν πραγματοποιήθηκε το 1715 με τον διορισμό του ως ο επικεφαλής τυπογράφος της πόλης και του πανεπιστημίου της. Δείγμα της δουλειάς του διατηρείται στη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ, όπου βρίσκεται ένας μεγάλος χάρτης με τον γαλλικό τίτλο Les XVII provinces du Païs-Bas (Οι δεκαεπτά επαρχίες των Κάτω Χωρών).
Διακρίσεις
Το διάσημο έργο βοτανολογίας Paradisus Batavus (μτφ. Παράδεισος Ολλανδού) το οποίο εκτυπώθηκε στο τυπογραφείο του βαν ντερ Άα
Η ορχιδέα του γένους Άα φέρεται να έχει ονομαστεί προς τιμή του από τον βοτανολόγο του 19ου αιώνα Χάινριχ Γκούσταβ Ράιχενμπάχ (Heinrich Gustav Reichenbach), γιατί ο βαν ντερ Άα ήταν ο εκδότης του διάσημου βιβλίου Παράντισους Μπατάβους (Paradisus Batavus, Παράδεισος Ολλανδού) του Ολλανδού βοτανολόγου του 17ου αιώνα Πολ Χέρμαν (Paul Hermann). Το συγκεκριμένο έργο όμως εκδόθηκε το 1698, τρία χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα του, και έτσι η υπόθεση αυτή αμφισβιτείται.[28]
Εκδοθέντα έργα
Χάρτης της Κύπρου από τον βαν ντερ Άα, αρχές 18ου αιώνα
Το 66 τόμων Galerie Agréable du Monde (Λέιντεν, 1728),[29] από το οποίο μόνο 100 αντίτυπα εκτυπώθηκαν
Van der Aa, Pieter - F. Draakx schipvaart door de straat en Zuyd Zee gedaan om de gantsen aardkloot. - Leiden, Van der Aa 1706-08 [16 x 23,2 cm]
Van der Aa, Pieter - Zee-togten door Thomas Candys na de West Indien, en van daar rondom den gantzen aardkloot gedaan.
Van der Aa, Pieter - *T Noorder deel van Amerika. Door C.Kolumbus in zyn.. Leiden, Van der Aa 1706-08 [16 x 23,6 cm]
Van der AA, Pieter - Amerika of de Nieuwe Weereld Aller eerst Door C. Kolumbus; Leiden, 1705
Van der Aa, Piter - Niew (Niue) Engeland in twee Scheeptogten door..John Smith.. Leiden, 1705
Vander Aa, Pieter - De voor Eylanden van America.. Florida, New Mexico,... Leiden, 1705
Van der Aa, Pieter, T Vaste Land van Darien ten Zuiden Cuba en Hispaniola Gelege - Leiden, 1705
Van der Aa, Pieter - Cuba en Jamaica, soo als die door Kolombus.. Leiden, 1705
Van der Aa, Pieter - Reys togt door Thomas Coryat van Jerusalem; Leiden, 1705
Van der Aa, Pieter - De zee en land-reysen vandenridder Hendrik Blunt.; Leiden, 1705
Van der Aa, Pieter - Melite Insula vulgo Malta; Leiden, 1712
Van der Aa, Pieter - Valetta Civitas Nova Maltae olim Millitae; Leiden, 1712
Οι μήτρες στο πανεπιστήμιο του Λέιντεν Catalogus librorum of 1716 in Quaerendo, 22, 1992, p. 271-284, ill.
Εικόνες
Χάρτης της Τουρκίας και της Κύπρου, 1719
Μια κυρία και ένας κύριος της Γκόα, 1725
Paradisus Batavus του Πολ Χέρμαν
Η ακτή της Αραβίας, η Ερυθρά Θάλασσα, η περσική θάλασσα της Βασόρας μετά τα στενά του Ορμούζ στην Ινδία, Γκουτζαράτ και ακρωτήριο Κομόριν[30], 1707
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12512844t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 116000058. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2015.
collections.vam.ac.uk/item/O1067767/la-ville-de-schamachie-en-print-pieter-van-der/.
www.bonhams.com/auctions/21029/lot/1397/.
«Pieter van der Aa». Biografisch Portaal. 70449798.
«Pieter van der Aa». Union List of Artist Names. 500204783.
«Pieter van der Aa». Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας. 899753.
Άαρον Σβαρτς: «Pieter van der Aa». (Αγγλικά) Open Library. OL2232304A.
(Αγγλικά, Bokmål, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. b33036e4-40f1-47a6-9924-f2e60cda867c. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ECARTICO. 10567. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6rk4jxr. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Biodiversity Heritage Library. 33592. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου. 11993. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. pieter-van-der-aa. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Early Modern Letters Online. ff1bd89c-6bdf-433d-b412-c51847b4afbc. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) AGORHA. 132476. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
LIBRIS. 337269. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 113583. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
The Stuttgart Database of Scientific Illustrators 1450–1950. 12391. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Ολλανδικά) Digital Library for Dutch Literature. aa__037. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Pieter van der Aa». Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης. 347966. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12512844t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Pieter Van Der AA - maphouse.co.uk».
«Pieter van der Aa - vintage-maps.com».
«The Coast of Arabia the Red Sea, and Persian Sea of Bassora Past the Straits of Hormuz to India, Gujarat and Cape Comorin». World Digital Library. Ανακτήθηκε στις 22 January 2013.
The Biographical Dictionary of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge, Volume 1, Issue 1. Longman, Brown, Green, and Longmans, 1842.
The Oxford Companion to the Book. Oxford University Press. 2010. DOI: 10.1093/acref/9780198606536.001.0001
http://falco.elte.hu/eoc/ParadisusBatavus.htm
Leydse Courant, 5 November 1728.
Το ακρωτήριο Κομόριν είναι γνωστό κυρίως ως Κανιακούμαρι (Kanyakumari)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
(Ολλανδικά) Van der Aa, Pieter, De gronden, afbeeldingen en beschryvingen der aldervoornaamste en aldernieuwste gebouwen uyt alle die door Philippus Vingboons etc, 1715,
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
