Πίτερ Τάις

Ο Πίτερ Τάις (φλαμανδικά: Pieter Thijs, Peter Thijs ή Pieter Thys[10] Αμβέρσα, 1624 - Αμβέρσα, 1677) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος προσωπογραφιών και πινάκων με θρησκευτικό και ιστορικό περιεχόμενο. Ήταν πολύ επιτυχημένος καλλιτέχνης, ο οποίος εργάστηκε για τις Αυλές των Βρυξελλών και της Χάγης καθώς και για πολλά θρησκευτικά ιδρύματα. Το έργο του ήταν παραπλήσιο με το "αυλικό" και κομψό ύφος του Άντονι βαν Ντάικ και των μαθητών του.[11]

Βιογραφία

Ο Πίτερ Τάις γεννήθηκε σε μια μέτριας οικονομικής θέσης οικογένεια και ήταν γιος αρτοποιού. Είχε τρεις Δασκάλους: Ο Άρτους Ντερβέντεϊρς (Artus Deurwerdeers) τον εκπαίδευσε στη δημιουργία μικρών διαστάσεων πινάκων, των αποκαλούμενων "cabinet paintings", για το ύφος εκπαιδεύτηκε στο εργαστήριο του Φρανς Φράνκεν του νεότερου, πεθερού του Ντερβέντεϊρς. Για την προσωπογραφία και τους ιστορικούς πίνακες εκπαιδεύτηκε στο εργαστήριο του Άντονι βαν Ντάικ, όπου και άρχισε να αντιγράφει έργα μεγάλων καλλιτεχνών. Θεωρείται ως ο τελευταίος μαθητής του βαν Ντάικ.
Ο Δαίδαλος στρεώνει τα φτερά στους ώμους του Ίκαρου

Όλα τα τεκμήρια συντείνουν στην άποψη ότι την εκπαίδευσή του την ολοκλήρωσε με τον Χονζάλες Κόκουες, κορυφαίο ζωγράφο πορτρέτων και ιστορικών θεμάτων, ο οποίος είχε γίνει γνωστός ως "de kleine van Dyck" (ο μικρός βαν Ντάικ). Ο Τάις παρέμεινε στο εργαστήριο του Κόκουες για περισσότερο από τρία χρόνια, πριν γίνει Δάσκαλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1644-45.[12][13] Χάρη στην παρουσία της συλλογής του Τζωρτζ Βίλλιερς, 1ου Δούκα του Μπάκιγχαμ, στην Αμβέρσα, ο Τάις είχε τη δυνατότητα να μελετήσει τους πίνακες των καλλιτεχνών του 16ου αιώνα.[13]

Όταν έφυγε από το εργαστήριο του Κοκουές, ο Τάις ξεκίνησε την επιτυχημένη του σταδιοδρομία, παρά την κακή οικονομική κατάσταση, την οποία βίωνε τότε η Αμβέρσα. Διατηρούσε πολυάσχολο εργαστήριο, που απασχόλησε περίπου 20 μαθητευόμενους κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Κατά τη δεκαετία του 1660 είχε αρκετή εργασία, ώστε να απασχολεί έξι βοηθούς. Έλαβε πολλές παραγγελίες για εικόνες Αγίας Τράπεζας από ιερούς ναούς τόσο στη Φλάνδρα όσο και στη Βραβάντη, καθώς και για πορτρέτα, αλληγορικούς και μυθολογικούς πίνακες από πάτρονες τόσο στη Φλάνδρα όσο και στην Ολλανδική Δημοκρατία. Μέσω των διεθνών διασυνδέσεων του πεθερού του, ο οποίος είχε μεγάλη επιχείρηση εισαγωγών - εξαγωγών στην Αμβέρσα, με γραφεία σε μεγάλους λιμένες και πόλεις της Ευρώπης, είχε τη δυνατότητα να πωλεί τους πίνακές του σε διεθνή πελατεία και να λαμβάνει παραγγελίες από το εξωτερικό, όπως π.χ. από τη Βιέννη και την Κροατία, καθώς και από τον Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας.[13]
Portiuncula

Ο Τάις απολάμβανε της βασιλικής πατρονίας. Από το 1647 και εντεύθεν έγινε προσωπογράφος και σχεδιαστής ταπισερί για λογαριασμό του Αρχιδούκα Λέοπολντ Βίλχελμ της Αυστρίας, ο οποίος τότε ήταν ο κυβερνήτης των Αψβουργιανών Κάτω Χωρών, ενώ παράλληλα λάμβανε παραγγελίες από τον ανταγωνιστικό οίκο της Οράγγης στη Χάγη.[12] Συνεργάστηκε στη διακόσμηση του Huis Honselaarsdijk, του ανακτόρου του Φρέντερικ Χένρι, πρίγκηπα της Οράγγης, κοντά στη Χάγη (σήμερα δεν υπάρχει).

Ο Τάις νυμφεύτηκε την Κονσταντία φαν ντερ Μπάκεν στις 19 Μαρτίου 1648. Το ζευγάρι απέκτησε έξι θυγατέρες και τέσσερις γιους. Ο γιος τους, Πίτερ Πάουβελ Τάις (1652-1679) ακολούθησε τα βήματα του πατέρα του ως καλλιτέχνης, αλλά απεβίωσε σε νεαρή ηλικία. Μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου, ο Τάις νυμφεύτηκε ξανά, αυτή τη φορά με την Άννα Μπρόιντχομ (Anna Bruydegom), στις 2 Ιουλίου 1760.[14]

Ο Τάις διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή της Αμβέρσας. Υπηρέτησε ως "διάκονος" και ταμίας στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά και ήταν η κινητήρια δύναμη για την περαιτέρω ανάπτυξη των Violieren, δηλ. του Επιμελητηρίου Ρητορικής της Συντεχνίας. Στάθηκε ικανός να πείσει τον τοπικό θεατρικό συγγραφέα Βίλλεμ Όχιερ να γράψει μερικά έργα για θέατρο για το Επιμελητήριο.[13]

Ο Τάις, εκτός από τον γιο του, Πίτερ Πάουβελ, ήταν Δάσκαλος του Γιαν Φρανσίσκους Λαουβεράισσενς (Jan Fransicus Lauwereyssens).[15]
Έργο
Γενικά

Ο Τάις δημιούργησε αλληγορικές και μυθολογικές συνθέσεις για τις Αυλές της Νότιας Ολλανδίας και της Ολλανδικής Δημοκρατίας, καθώς και για τοπικούς ιερούς ναούς και μονές. Ήταν, επίσης, περιζήτητος ως προσωπογράφος από την Αυλή αλλά και από την τοπική αριστοκρατία.[12]
Ο Χρόνος και οι τρεις Μοίρες

Κατά το παρελθόν δεν είχε τη φήμη που έχει σήμερα, λόγω εσφαλμένων αποδόσεων των έργων του. Καθώς το ύφος του ήταν παραπλήσιο με του βαν Ντάικ και των οπαδών του, τα έργα του Τάις συχνά είχαν αποδοθεί είτε στον ίδιο τον βαν Ντάικ είτε σε καλλιτέχνες που ακολουθούσαν το ύφος του, όπως οι Τόμας Βιλλεμπόιρτς Μπόσχερτ, Γιαν Μπούκχορστ και Εράσμους Κουελλίνους ο νεότερος. Με την εκ νέου "ανακάλυψη" του καλλιτέχνη, τα έργα του αποδόθηκαν σε αυτόν. Καθώς το ύφος του Τάις είναι ιδιαίτερα παραπλήσιο με αυτό του Μπόσχερτ, υπάρχουν ακόμη διαφωνίες σχετικά με το σε ποιον πρέπει να αποδοθούν ορισμένα έργα.[16] Τα βασικότερα χαρακτηριστικά που κάνουν το ύφος των δύο καλλιτεχνών να ξεχωρίζει είναι ότι ο Μπόσχερτ χρησιμοποιεί πιο χαλαρές πινελιές και επιδεικνύει ξεχωριστή ανθρωπιά και αισθησιασμό στις μορφές του, ιδιαίτερα στις γυναικείες. Από την άλλη, ο Τάις ζωγράφιζε με πολύ πιο "σφιχτές" και παχιές πινελιές, ενώ οι μορφές του εκφράζουν τα συναισθήματά τους με περισσότερη ευπρέπεια και εμφανίζουν μια θεατρικότητα.[11]

Η επιρροή του βαν Ντάικ στο ύφος του Τάις οφείλεται στην άμεση εργασιακή τους σχέση. Άλλες πιθανές επιρροές είναι τα έργα των λίγο παλαιότερών του καλλιτεχνών Τόμας Βιλλεμπόιρτς Μπόσχερτ και Χονζάλες Κόκουες, οι οποίοι ήταν πρώιμοι οπαδοί του βαν Ντάικ καθώς και προκάτοχοι του Τάις στις Αυλές των Βρυξελλών και της Χάγης. Οι πάτρονες στις Αυλές αυτές έδειχναν προτίμηση στο εκλεπτυσμένο ύφος του βαν Ντάικ.[12]

Ο Τάις ήταν εκλεκτικός καλλιτέχνης, ο οποίος δεν ενδιαφερόταν για την πρωτοτυπία των έργων του αλλά προσάρμοζε και δανειζόταν από το ύφος άλλων καλλιτεχνών, όπου αντιλαμβανόταν ότι η παραγγελία που εκτελούσε απαιτούσε κάτι παρόμοιο.[13]
Προσωπογραφίες
Πορτρέτο ελεοδότη με τη σύζυγο και τα παιδιά του, αλληγορία της φιλανθρωπίας

Ο Τάις ήταν περιζήτητος ως προσωπογράφος. Απέκτησε ιδιαίτερα φήμη ως προσωπογράφος μεγάλων οικογενειακών πορτρέτων, είδος τέχνης που είχε γίνει δημοφιλές χάρη στον Δάσκαλό του Άντονι βαν Ντάικ.[15]

Τα πορτρέτα του ακολουθούσαν το ύφος του βαν Ντάικ, τόσο στην απεικόνιση των χεριών όσο και στη λεπτομερή απεικόνιση των ανακλάσεων στα απαστράπτοντα υφάσματα.[13] Αν και ήταν δημοφιλής προσωπογράφος, ο πρώιμος Φλαμανδός βιογράφος Κορνέλις ντε Μπι αναφέρει ότι οι ομοιότητές τους είχαν υποστεί κριτική γιατί τα υποκείμενά τους δεν έμοιαζαν.[17]

Αντιπροσωπευτικό πορτρέτο του Τάις είναι ο πίνακας Πορτρέτο του Φίλιπς φαν ντε Βέρφε και της συζύγου του (περ. 1661, δημοπρατήθηκε από τον οίκο "Sotheby's" στις 7 Ιουλίου 2005 στο Λόνδίνο). Η σύνθεση αυτή θυμίζει τα μεγάλα οικογενειακά πορτρέτα του βαν Ντάικ, τα οποία ζωγράφισε κατά την ύστερη, "αγγλική" του περίοδο, τα οποία ο Τάις πρέπει να είχε δει όταν διετέλεσε μαθητής του βαν Ντάικ. Οι μορφές στο ομαδικό αυτό πορτρέτο είναι ιδιαίτερα όμοιες, ως προς το ύφος, με του βαν Ντάικ, ιδιαίτερα τα δύο παιδιά.[18]
Θρησκευτικά έργα

Και αυτά είναι επίσης επηρεασμένα από το ύφος του βαν Ντάικ. Οι πίνακές του με θέμα την Αποκαθήλωση ακολουθούν τη σύνθεση και την παλέτα του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, ο οποίος είχε ζωγραφίσει ορισμένους πίνακες με σημαντική επιρροή με το θέμα αυτό.
Ο Μυστικός Γάμος της Αγίας Αικατερίνης

Οι ιστορικοί του πίνακες εμφανίζουν επιρροές από τον γαλλικό κλασικισμό, ο οποίος εκείνη την εποχή είχε αρχίσει να γίνεται της μόδας. Στα έργα αυτά έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κάλλος και στο άψογο φινίρισμα. Δανείστηκε, επίσης, στοιχεία από τους Ιταλούς Δασκάλους του 1500, όπως ο Τιτσιάνο και ο Πάολο Βερονέζε.

Στην περίοδο ωριμότητάς του, από τη δεκαετία του 1660 και ύστερα, ο Τάις συνήθως δημιουργούσε πυραμιδοειδείς, συμμετρικές συνθέσεις και ζωγράφιζε τις θηλυκές μορφές του ντυμένες με χιτώνες που έδεναν στο στήθος και με ενδύματα με πτυχές σε σχήμα V.[11]
Συνεργασίες

Όπως συνηθιζόταν στην Αμβέρσα του 17ου αιώνα, ο Τάις συνεργάστηκε συχνά με άλλους, εξειδικευμένους καλλιτέχνες. Προσέθεσε τις μορφές σε συνθέσεις πολλών ζωγράφων ζώων από την Αμβέρσα. Παραδείγματα είναι Κυνηγός με τους σκύλους και τη λεία του, σε συνεργασία με τον Πίτερ Μπουλ (σήμερα στο Μουσείο "Cummer Museum of Art and Gardens") και Η Αταλάντη και ο Μελέαγρος κυνηγούν τον Καλυδώνιο Κάπρο (σήμερα στο Μουσείο "John and Mable Ringling Museum of Art"), σε συνεργασία με τον Γιαν Φάιτ .[11][19] Ο Μπουλ πιθανόν ήταν αυτός που ζωγράφισε τον παπαγάλο και τα υπόλοιπα στοιχεία νεκρής φύσης στο Πορτρέτο του Φίλιπς φαν ντε Βέρφε και της συζύγου του.[18]
Η Αταλάντη και ο Μελέαγρος κυνηγούν τον Καλυδώνιο Κάπρο

Ο Τάις συνεργάστηκε και με ζωγράφους ανθέων στο είδος που αποκλήθηκε "πίνακες με γιρλάντες", έναν τύπο νεκρής φύσης που επινοήθηκε στην Αμβέρσα με πρώτο ζωγράφο να δημιουργεί παρόμοιους πίνακες τον Γιαν Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο. Οι πίνακες αυτοί τυπικά απεικονίζουν μια γιρλάντα από άνθη (ή και καρπούς) που περιβάλλει μιαν αναθηματική εικόνα ή ένα πορτρέτο. Οι πίνακες αυτοί συνήθως αποτελούσαν προϊόν συνεργασίας μεταξύ ενός ζωγράφου νεκρών φύσεων κι ενός ζωγράφου μορφών.[20] Παράδειγμα πίνακα αυτού του τύπου αποτελεί η σύνθεση Ο Λέοπολντ της Αυστρίας σε γιρλάντα από άνθη (Δημοπρατήθηκε από τον οίκο "Sotheby's" στο Λονδίνο στις 5 Δεκεμβρίου 2006), όπου ο Αρχιδούκας Λέοπολντ Βίλχελμ της Αυστρίας είναι ζωγραφισμένος από τον Τάις, ενώ η γιρλάντα των ανθέων έχει φτιαχτεί από άγνωστο καλλιτέχνη.[21]

Κατά τη δεκαετία του 1650 ο Τάις συνεργάστηκε με τους Τόμας Βιλλεμπόιρτς Μπόσχερτ, Για Μπρίγκελ τον νεότερο και Άντριεν φαν Ούτρεχτ στη δημιουργία δύο σειρών ταπισερί για τον Αρχιδούκα Λέοπολντ Βίλχελμ, με τίτλους Ημέρα και Νύκτα και Οι Μήνες. Τα "καρτούν" για τις ταπισερί έγιναν με βάση σχέδια του Γιαν φαν ντεν Χούκε και η ύφανσή τους έγινε σε εργαστήρια των Βρυξελλών. Μερικά από τα "καρτούν" (χαρτόνια σχεδίασης), όπως η Άρτεμις, αλληγορία της Νύκτας βρίσκονται στο Kunsthistorisches Museum.[11][22]
Δείτε επίσης

Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Φλαμανδική ζωγραφική

Παραπομπές

Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 122899393. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015.
«Pieter Thys». Union List of Artist Names. 500010930.
«Pieter Thijs». British Museum person-institution thesaurus. 48502.
«Peter Thys». (Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 1866.
(Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00182713. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
(Αγγλικά, Bokmål, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. cf5cd4e8-042b-42b9-b9b4-429c7ee60c7f. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
RKDartists. 77378. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. pieter-thys. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
artist list of the National Museum of Sweden. 12 Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/cf5cd4e8-042b-42b9-b9b4-429c7ee60c7f. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2016.
Παραλλαγές στη γραφή του ονόματος: Peter Thijs the Elder, Petrus Thijs, Peter Thys
Sanzsalazar, J. (2009). Una nueva pintura de Peter Thijs identificada en la Colegiata de Santa Gertrudis de Nivelles (Valonia).Archivo Español de Arte, 82(325): 79-86 (ισπανικά)
Hans Vlieghe, "Thijs, Pieter." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 18 January 2016
Summary of the doctoral thesis of Danielle Maufort, 'Le peintre anversois Pieter Thijs (1624-1677) : l'un des derniers élèves d'Antoine van Dyck'] (French)
Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 934-939 (Dutch)
Pieter Thijs στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Anne-Marie Logan, Review of Axel Heinrich, Thomas Willeboirts Bosschaert (1613/14- 1654). Ein flämischer Nachfolger Van Dycks (Pictura Nova, 9). 2 vols. Turnhout: Brepols Publishers, 2003. 640 pp, 180 b&w illus., 1 color plate. ISBN 2-503-51143-0, in: historians of netherlandish art Newsletter, 1350-1750 Vol. 21, No. 2 hnanews.org November 2004, p. 24-27
Het gulden cabinet vande edel vry schilder const, online facsimile version in Google books, p. 328
Pieter Thijs (1624–1677), Portrait of Philips van de Werve and His Wife (Nee Charles), seated with their children, attended by a groom with a horse at Sotheby's
Pieter Thijs and Pieter Boel (Flemish, 1624 –1677 and 1622 - 1674) at the Cummer Museum of Art and Gardens
Ursula Härting, Review of Susan Merriam, Seventeenth-Century Flemish Garland Paintings. Still Life, Vision and the Devotional Image
Pieter Thijs, Leopold of Austria in flower garland at Sotheby's

Thomas P. Campbell, Pascal-François Bertrand, Jeri Bapasola, 'Tapestry in the Baroque: Threads of Splendor', Metropolitan Museum of Art, 1 Jan 2007

Περαιτέρω ανάγνωση

Vlieghe, Hans (1998). Flemish Art and Architecture, 1585-1700. Pelican history of art. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07038-1

Ζωγράφοι

Ολλανδοί

Εγκυκλοπαίδεια Ολλανδίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License