Με το προσωνύμιο Δάσκαλος του Σαιν Ζιλ (γαλλικά: Maître de Saint-Gilles) φέρεται Γαλλοφλαμανδός ζωγράφος, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε πιθανότατα στο Παρίσι περί το 1500,[1] υιοθετώντας λεπτεπίλεπτη τεχνική του ύστερου μπαρόκ, απεικονίζοντας τις υφές και τον φωτισμό με τρόπο που υποδεικνύει επίδραση από την πρώιμη φλαμανδική ζωγραφική. Δεν είναι σαφές αν ο ζωγράφος ήταν Γάλλος που σπούδασε ζωγραφική στις Κάτω Χώρες ή, πιθανότατα, Ολλανδός που μετοίκησε στη Γαλλία.[1]
Το προσωνύμιο του το απέδωσε ο ιστορικός τέχνης Μαξ Φριντλέντερ ([Max Jakob Friedländer), ο οποίος ανασυγκρότησε μέρος της καλλιτεχνικής παραγωγής του ζωγράφου, εκκινώντας από τα δύο πάνελ που είναι αφιερωμένα στον Άγιο Αιγίδιο (λατ. Aegidius, γαλλ. Gilles) που τιτλοφορούνται Το θαύμα και Η λειτουργία, τα οποί σήμερα βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου και αποτελούσαν τμήμα της αριστερής πτέρυγας εικόνας για Αγία Τράπεζα, ενώ τα δύο άλλα πάνελς βρίσκονται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Ουάσιγκτον. Στο πάνελ που τιτλοφορείται Η βάπτιση του Κλοβί είναι εμφανής η συμμετοχή κάποιου βοηθού, ενώ το άλλο πάνελ απεικονίζει Επεισόδια από τον βίο ενός Επισκόπου - Αγίου (πιθανόν κάποιου από τους Αγίους Saint Leu, Saint Denis ή Saint Remy). Και τα τέσσερα πάνελ έχουν - ή είχαν - σε εσοχές, απεικονίσεις σε γκριζάιγ των Αγίων Πέτρου, Ζιλ, Ντενί (Διονυσίου) σε απομίμηση γλυπτών στην πίσω τους όψη. Το ζεύγος της Ουάσιγκτον, το οποίο βρισκόταν σε κακή κατάσταση, διαχωρίστηκε και χάθηκε, αλλά υπάρχουν φωτογραφίες του. Αναμφίβολα υπήρχαν και άλλα πάνελς, με θέματα που δεν είναι δυνατό να υποτεθούν, καθώς ο συνδυασμός των σκηνών είναι ο πραγματικός.
Η θέση των πάνελς
Η αρχική θέση του πολύπτυχου δεν έχει ως τώρα γίνει δυνατόν να επιβεβαιωθεί, αν και η επιλογή τριών σκηνών με Φράγκους βασιλείς και η τοποθέτηση των σκηνών στο Αββαείο του Σαιν Ντενί (όπου γινόταν η στέψη των βασιλέων), η απεικόνιση του βασιλικού παρεκκλησίου Σαιντ Σαπέλ και το εξωτερικό του ναού της Παναγίας των Παρισίων υποδεικνύουν ότι το πολύπτυχο παραγγέλθηκε από κάποιον που βρισκόταν πολύ κοντά στον βασιλικό οίκο και ίσως ήταν το κάλυμμα του βωμού στον ναό του Σαιν Ντενί. Μια άλλη πιθανότητα είναι να βρισκόταν αρχικά στον ναό St Leu-St-Gilles στην οδό Σαιν Ντενί στο Παρίσι.[2]
Ο αταυτοποίητος επίσκοπος - άγιος στέκεται στις σκάλες της απολεσθείσης, πλέον, εκκλησίας Saint-Jean-le-Rond, πλάι στη Νοτρ-Νταμ, η κύρια είσοδος της οποίας είναι εμφανής πίσω αριστερά. Η μικρή εκκλησία χρησίμευε ως βαπτιστήριο. Απέναντι από τον καθεδρικό βρίσκεται η εκκλησία Hôtel-Dieu de Paris. Και τα δύο αυτά κτίσματα είχαν επιζήσει ως τον 18ο αιώνα και είναι γνωστά από χαρακτικά.[3] Το πάνελ με τον βασιλέα σε κυνήγι πιθανόν απεικονίζει άποψη του Ποντουάζ, σήμερα βορειοδυτικό προάστιο του Παρισιού. Οι απόψεις είναι ιδιαίτερα ακριβείς, όπως επιβεβαιώνεται από μεταγενέστερες απεικονίσεις τους αλλά και από όσα στοιχεία έχουν διασωθεί ως σήμερα, ενώ η άποψη του Σαιν Ντενί ειδικότερα αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για την επίπλωση του ναού κατά την εποχή εκείνη, η οποία καταστράφηκε πριν ή κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης
Ο Άγιος Ζιλ και η έλαφος (λεπτομέρεια), Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Άλλα έργα
Ειδικότερες διασυνδέσεις με τη φλαμανδική ζωγραφική περιλαμβάνουν την υιοθέτηση των μορφών της Παναγίας, όπως αυτές εξελίχθηκαν από τον Ρόχιερ φαν ντερ Βάιντεν, όπως καταδεικνύει η γυναικεία μορφή στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης[4] και μια "Παρθένο με το Βρέφος", πιθανότατα προγενέστερη, στο Μουσείο του Λούβρου.[5] Στον ίδιο καλλιτέχνη αποδίδεται και πορτρέτο του Φιλίππου Α΄ της Καστίλης, ο οποίος επισκέφθηκε το Παρίσι το 1501 και πιθανότατα είναι η πρωτότυπη έκδοση ενός από τους πλέον συνήθεις τύπους πορτρέτου του πρίγκηπα. Στη Βέρνη βρίσκονται δύο πίνακες αγίων, που καταδεικνύουν ένα πλέον σαφές γαλλικό ύφος.[6] Στις Βρυξέλλες, η απεικόνιση της Προδοσίας του Ιησού είναι σκηνή κατά τη νύχτα, η οποία φωτίζεται από φανάρι.[7] Όπως στον Φλαμανδοεσθονός Μίχαελ Σίτοβ και τον Ζαν Χέυ, πιθανόν καταδεικνύουν την διεθνή εξάπλωση του φλαμανδικού ύφπυς ή, όπως στην περίπτωση του Χουάν ντε Φλαντς, την εξάπλωση των Φλαμανδών ζωγράφων.
Φωτοθήκη
Το θαύμα του Αγίου Ζιλ, Λονδίνο με άγνωστη άποψη(;) Ποντουάζ
Η λειτουργία του Αγίου Ζιλ, Λονδίνο, απεικονίζεται το Αββαείο του Σαιν Ντενί με τον Καρλομάγνο
Επεισόδια από τον βίο ενός επισκόπου - αγίου, Ουάσιγκτον, απεικονίζεται ο περίγυρος της Παναγίας των Παρισίων
Η Βάπτιση του Κλοβί, Ουάσιγκτον. Τοποθετείται στη, Sainte-Chapelle του Παρισιού[8]
Παραπομπές
National Gallery (London): Master of Saint Giles
Thomas Tolley, Master of Saint Giles, Grove Art Online, accessed 31 January 2008
Woolf:173 and 163.
[1]: Μη συνηθισμένη απεικόνιση με τέμπερα και λάδι σε χαρτί, που τοποθετήθηκε σε πάνελ
Grove, ό.π.
Woolf:162
Grove, ό.π.
Αν και το ιστορικό αυτό γεγονός έλαβε χώρα στον Καθεδρικό ναό της Ρεμς, όπως και για πολλούς μεταγενέστερους Γάλλου βασιλείς.
Πηγές
Woolf, Martha in: J.O. Hand & M. Wolff, Early Netherlandish Painting, pp. 162–176, National Gallery of Art, Washington(catalogue)/Cambridge UP, 1986, (ISBN 0-521-34016-0)
The National Gallery, Complete Illustrated Catalogue, National Gallery Publications, 1995, (ISBN 1-85709-050-0)
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Πρώιμη φλαμανδική ζωγραφική
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
