Ο Γιαν Πίτερς Σένρενταμ (ολλανδικά: Jan Pieterszoon Saenredam (1565 – 6 Απριλίου 1607[24]) ήταν Ολλανδός μανιεριστής ζωγράφος, χαράκτης και χαρτογράφος, πατέρας του ζωγράφου εσωτερικού εκκλησιών Πίτερ Σένρενταμ. Είναι γνωστός για τις πολλές αλληγορικές εικόνες που δημιούργησε με βάση την κλασική μυθολογία και τη Βίβλο.
Αφροδίτη και Έρως
Παραβολή των μωρών παρθένων
Βιογραφία
Ο Γιαν Σένρενταμ γεννήθηκε στο Ζάανταμ. Έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία και ανατράφηκε από τον θείο του, Πίτερ ντε Γιονγκ (Pieter de Jongh), ο οποίος ασκούσε το επάγγελμα του δικαστικού κλητήρα στο Άσσεντελφτ.[25] Ο θείος του τον προόριζε για αγρότη και τεχνίτη, γι' αυτό τον έστειλε να μάθει καλαθοπλεκτική.[26] Καθώς ήταν επιμελής μαθητής, διδάχτηκε γραφή και ανάγνωση, αλλά εξέπληξε τους δασκάλους του με τις διακοσμήσεις που δημιουργούσε στα κείμενά του. Παράδειγμα των καλλιγραφικών του ικανοτήτων κάποτε μπορούσε κανείς να δει στο Assum House του Χέιμσκερκ, τόπο κατοικίας του ηγεμόνα του Άσσενντελφτ. Παρά την αρχική απόφαση της επαγγελματικής του στροφής στη γεωργία και στο εμπόριο, επέδειξε τόσο σημαντικές καλλιτεχνικές ικανότητες, ώστε άρχισε να εργάζεται ως μαθητευόμενος χαρτογράφος. Ο πρώτος του χάρτης χρονολογείται από το 1589, απεικόνιζε την Ολλανδία και μπορούσε κανείς να τον δει στο βιβλίο που εξέδωσε η πόλη και αποκλήθηκε Guiccardijn (αναφορά στο έργο του Λοντοβίκο Γκουιτσαρντίνι, με τίτλο Η περιγραφή των Κάτω Χωρών)).[26] Λίγο καιρό αργότερα τον κηδεμόνα του επισκέφθηκε ένας δικηγόρος του Άσσεντελφτ[25] ονόματι Σποορβάτερ τοτ Άσσεντελφτ, πείθοντάς τον να επιτρέψει στον προστατευόμενό του να αξιοποιήσει το χάρισμά του. Έτσι, ο νεαρός Σένρενταμ στάλθηκε να σπουδάσει σχέδιο με τον Χέντρικ Χόλτζιους (στον οποίο τον σύστησε ο δικηγόρος), στο Χάαρλεμ. Εκεί έγινε "Δάσκαλος" σε ηλικία 24 ετών.[26]
Αφού εργάστηκε για ένα διάστημα μαζί με τον Χόλτζιους, ήρθε αντιμέτωπος με τον αναπόφευκτο επαγγελματικό ανταγωνισμό αλλά και τις ζηλοφθονίες των συναδέλφων του, κάτι που τον παρακίνησε να μετοικήσει και να εργαστεί στο Άμστερνταμ για δυο χρόνια.[26] Στη συνέχεια επέστρεψε στο Άσσεντελφτ, όπου νυμφεύτηκε και δημιούργησε το δικό του εργαστήριο. Η πρώτη του εργασία ήταν το χαρακτικό με τους 12 Αποστόλους, βασισμένο σε σχεδίασμα του Κάρελ φαν Μάντερ.[27] Δημιούργησε χαρακτικά από σχέδια του Χόλτζιους, του Άμπραχαμ Μπλούμερτ, του Κορνέλις φαν Χάαρλεμ, του Πολίντορο ντα Καραβάτζο αλλά και δικά του.[27] Δημιούργησε περισσότερες από 170 πλάκες χαρακτικών, με τελευταία αυτήν της Άρτεμης με την Καλλιστώ σε σχέδιο του Πάουλους Μορέιλσε το 1606.[27] Δύο πλάκες, στις οποίες εργαζόταν, σε σχέδια του Μπαρτολομέους Σπράνγκερ, δεν ολοκληρώθηκαν από τον ίδιο, αλλά αργότερα από τον Γιάκομπ Μάταμ.[27]
Σύμφωνα με το Ρέικσμουζεουμ, το 1595 επέστρεψε από το Άμστερνταμ στο Άσσεντελφτ, όπου νυμφεύτηκε την Άννα Πάουβελσντοχτερ (Anna Pauwelsdochter).[28] Ο Γιαν άφησε στη σύζυγό του σημαντική περιουσία, αποτέλεσμα επικερδών επενδύσεων στην Ολλανδική Εταιρία Δυτικών Ινδιών.[29] Απεβίωσε από τύφο στις 6 Απριλίου 1607 σε ηλικία 41 ετών και τάφηκε στο χοροστάσιο της εκκλησίας του Αγίου Αδόλφου στο Άσσεντελφτ. Η επιτύμβια πλάκα του φέρει την επιγραφή Ioannis Saenredam Sculptoris celeberrimi.[27]
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb123913017. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 138085803. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015.
«Johannes Saenredam». Biografisch Portaal. 84291969.
«Jan Saenredam». Union List of Artist Names. 500019614.
«Jan Saenredam». (Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 34678.
«Jan Pieterszoon Saenredam». The Stuttgart Database of Scientific Illustrators 1450–1950. 2334.
RKDartists. 69236. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00158981. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
(Αγγλικά, Bokmål, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. e5a030da-d78f-42cc-8eed-2a5376fd43de. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ECARTICO. 6516. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου. 8641. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. jan-pietersz-saenredam. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 461387. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Web umenia. 8855. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Ολλανδικά) Digital Library for Dutch Literature. saen004. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
nelson atkins. 7733. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά. jan-saenredam. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώρια. 3487. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ArtCyclopedia. saenredam_jan. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Consortium of European Research Libraries. cnp01441153. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Saint Louis Art Museum. 1970. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. 36513. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
artist list of the National Museum of Sweden. 12 Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/e5a030da-d78f-42cc-8eed-2a5376fd43de. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2016.
Université de Liège, Jan SAENREDAM
Spaightwood Galleries: Netherlandish Printmakers 16th-17th Centuries: Jan Saenredam (Dutch, c. 1565-1607)
Het Gulden Cabinet σελ. 498
Het Gulden Cabinet σελ. 499
Rijksmuseum
Rijksmuseum
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
