Ο Γιαν Μποτ (πλήρες όνομα ολλανδικά: Jan Dirksz Both, μεταξύ 1610/18 - 9 Αυγούστου) ήταν Ολλανδός ζωγράφος, χαράκτης και σχεδιαστής της Χρυσής Ολλανδικής Εποχής στη ζωγραφική. Ήταν ο βασικός πρωτοπόρος των ιταλικού ύφους τοπίων στην Ολλανδία του 17ου αιώνα. Το ύφος που ανέπτυξε είχε βασιστεί στο έργο του Κλωντ Λορραίν στη Ρώμη, ενώ το δικό του ύφος εξελίχθηκε από ζωγράφους όπως ο Νικολάες Μπέρχεμ στο Χάαρλεμ. Επηρέασε, επίσης, την εξέλιξη του ύφους του Έλμπερτ Κόυπ.[17]
Men with an Ox and Cattle by a Pool
A Rocky Italian Landscape with Herdsmen and Muleteers
A Rocky Landscape with an Ox-cart
A Rocky Landscape with Peasants and Pack Mules
Italian landscape with painters
Βιογραφία
Ο Γιαν Μποτ γεννήθηκε στην Ουτρέχτη σε απροσδιόριστη χρονολογία. Ο ζωγράφος Κορνέλις φαν Πούλενμπουργκ (με τον οποίο συνεργαζόταν) ζωγράφισε ένα πορτρέτο του Γιαν περί το 1648, στο οποίο απεικονίζεται σε ηλικία περίπου 30 ετών. Συμπεραίνεται, συνεπώς, ότι η χρονολογία γέννησής του ήταν μεταξύ 1610 και 1618 (ορισμένες πηγές την προσδιορίζουν περί το 1615)[18] Αδελφός του ήταν ο, επίσης ζωγράφος, Άντριες Μποτ. Σύμφωνα με τον Άρνολντ Χαουμπράκεν, οι αδελφοί Μποτ αρχικά έμαθαν ζωγραφική από τον πατέρα τους, Ντιρκ, ο οποίος ήταν υαλογράφος στην πόλη, αλλά δεν είναι κάτι περισσότερο γνωστό γι' αυτόν[18]. Αργότερα ο Γιαν μαθήτευσε με τον Άμπραχαμ Μπλούμερτ[19] Αργότερα και τα δύο αδέλφια ταξίδεψαν στην Ρώμη μέσω Γαλλίας.[20] Ως Δάσκαλός του έχει επίσης προταθεί και ο Χέρριτ φαν Χόντχορστ.
Το 1638 Γιαν και Άντριες ήταν στη Ρώμη, όπου ο Άντριες επικεντρώθηκε σε ρωπογραφίες με το ύφος του Πίτερ φαν Λερ, ενώ ο Γιαν επικεντρώθηκε στην τοπιογραφία σε ύφος του Κλωντ Λορραίν.[20] Το 1639 συνεργάστηκε με τους Χέρμαν φαν Σβάνεφελτ, Νικολά Πουσέν, Γκασπάρ Ντυγκέ και Κλωντ Λορραίν στο πρόγραμμα διακόσμησης του Ανακτόρου "Buen Retiro" στη Μαδρίτη[18]. Το 1641 ο Γιαν είχε επιστρέψει στην Ουτρέχτη[17], όπου παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του και βελτίωσε ακόμη περισσότερο τα εκτεταμένα φανταστικά τοπία του, λουσμένα σε μεσογειακό χρυσαφένιο φως, κάτι που ενέπνευσε πολλούς κατοπινούς Ολλανδούς ζωγράφους[18]. Στον πίνακα Ληστές σέρνουν αιχμαλώτους (σήμερα στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης) ο αμμουδερός δρόμος ακολουθεί μια σαρωτική διαγώνιο από τα αριστερά. Τα στοιχεία ρεαλισμού που χαρακτηρίζουν τις μορφές και τη λεπτομερή βλάστηση στο προσκήνιο έρχονται σε αντίθεση με το ειδυλλιακό χρυσαφένιο βάθος. Σε κάποιες περιπτώσεις ο Μποτ πληθυσμώνει τα τοπία του με θρησκευτικές ή μυθολογικές μορφές, όπως συμβαίνει στον πίνακα Η κρίση του Πάριδος (Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου), όπου οι μορφές ζωγραφίζονται από τον συνεργάτη του στην Ουτρέχτη Κορνέλις φαν Πούλενμπουργκ. Κάποιοι πίνακές του, όπως Ερείπια ναού και Σκηνή σε ρωμαϊκό δρόμο (σήμερα στο Ρέικσμουζεουμ) είναι τυπικές ρωπογραφίες, στις οποίες προσέθετε μορφές ο φαν Λερ.[18]
Ο αδελφός του, Άντριες, ο οποίος ειδικευόταν σε σκηνές με χωρικούς, απεβίωσε καθ' οδόν στη Βενετία ενώ επέστρεφαν στην Ουτρέχτη και δεν πρόλαβε να ασχοληθεί με πληθύσμωση έργων του αδελφού του. Και οι δύο αδελφοί είχαν γίνει μέλη των Bentvueghels όταν ήταν στη Ρώμη, αλλά τα ψευδώνυμά τους, που πάντα έδιναν οι Bentvueghels στα μέλη τους, δεν είναι γνωστά.[21]
Μαθητές του Γιαν διετέλεσαν οι Μπάρεντ Μπίσπινκ, Βίλλεμ ντε Χες και Χέντρικ Φερσούρινγκ.[21] Ο Μποτ απεβίωσε στη γενέτειρά του, Ουτρέχτη.
Φωτοθήκη
Έργα του Γιαν Μποτ
Τοπίο σε κιαροσκούρο
Ιταλικό τοπίο με καλλιτέχνη που σχεδιάζει εκ του φυσικού, λάδι σε καμβά, Μουσείο Τέχνης Σινσιννάτι
Τοπίο με τον Ερμή και τον Άργο. λάδι σε μουσαμά, Kunsthistorisches Museum
Ιταλικό τοπίο με οδηγό μουλαριών, λάδι σε πάνελ, Ρέικσμουζεουμ
Μονοπάτι στο βουνό, λάδι σε μουσαμά, Μουσείο Ντάλουιτς
Στις όχθες του ρυακιού, λάδι σε μουσαμά, Μουσείο Ντάλουιτς
Παραπομπές
Art UK. jan-both-6018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
RKDartists. 11239. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Athenaeum. 2824. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Biografisch Portaal. 04406583. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. jan-dirksz-both. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) AGORHA. 130965. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώρια. 855. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Saint Louis Art Museum. 394. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 11893810X. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
«Jan Dircksz Both». ECARTICO. 1293.
(Αγγλικά, Bokmål, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. 062564a9-5d6b-4b36-b7db-b38dd058307c. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
«Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) jan-both. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου. 14291. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
artist list of the National Museum of Sweden. 12 Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/062564a9-5d6b-4b36-b7db-b38dd058307c. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2016.
ta.sandrart.net/-person-5353.
rkd.nl/explore/artists/11239. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2015.
Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου, βιογραφία και έργα του Γιαν Μποτ
Art Fortune: Jan Both
EssentialVermeer, Jan Both
(Dutch) Jan & Andries Both biography in De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) by Arnold Houbraken, courtesy of the Digital library for Dutch literature
Jan Dirksz Both in the RKD
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
