Ο Χίλλις Μόστερτ (φλαμανδικά: Gillis Mostaert), 1528 – 28 Δεκεμβρίου 1598, ήταν Φλαμανδός ζωγράφος και σχεδιαστής της Αναγεννησιακής περιόδου, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στην Αμβέρσα κατά το δεύτερο ήμισυ του 16ου αιώνα.[6] Ήταν παραγωγικός καλλιτέχνης και ασχολήθηκε με πολλά είδη ζωγραφικής, όπως τοπιογραφία, ζωγραφική της καθημερινότητας και ιστορικά θέματα. Συνεργαζόταν τακτικά με κορυφαίους καλλιτέχνες της Αμβέρσας.[7]
Landscape with the Flight into Egypt
Βιογραφία
Ο Χίλλις Μοστερτ γεννήθηκε στο Χουλστ (σήμερα στη Νότια Ολλανδία). Σύμφωνα με τον πρώιμο βιογράφο Κάρελ φαν Μάντερ, ο Χίλλις ήταν γιος ενός κοινού ζωγράφου, δίδυμος αδελφός του, επίσης ζωγράφου, Φρανς Μόστερτ και εγγονός του ζωγράφου Γιαν Μόστερτ.[8] Ενώ ο αδελφός του Φρανς έγινε μαθητής του τοπιογράφου Χέρρι μετ ντε Μπλες, ο Χίλλις σπούδασε τοπιογραφία με τον Γιαν Μαντάιν.[6][9] Ο φαν Μάντερ αναφέρει ότι και οι δύο αδελφοί έγιναν μέλη στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1555.[8] Εν τούτοις, καθώς ο Φρανς δέχτηκε καταγεγραμμένο μαθητή το 1553, είναι πιθανότερο ο Φρανς να είχε γίνει "Δάσκαλος" στη Συντεχνία ενωρίτερα από τη χρονολογία που αναφέρει ο φαν Μάντερ.[10]
Ο Χίλλις νυμφεύτηκε την Μαργκαρέτα Μπες το 1563 και το ζευγάρι απέκτησε έξι παιδιά.[7] Έχαιρε μεγάλου σεβασμού από τους συναδέλφους του ζωγράφους. Οι ζωγράφοι Πίτερ Μπάλτεν και Κρισπάιν φαν ντεν Μπρουκ έγιναν ανάδοχοι των παιδιών του που γεννήθηκαν το 1571 και το 1578. Απογραφές συλλογών έργων τέχνης εκείνης της περιόδου δείχνουν ότι διέθετε πάτρονες ανάμεσα σε πλούσιους ιδιώτες, καθώς οι συλλογές αυτές περιείχαν πολλούς ακριβούς πίνακές του.[11]
Απεβίωσε στην Αμβέρσα. Πιστεύεται ότι κατά την εποχή του θανάτου του ήταν βαριά χρεωμένος και ότι τα υπάρχοντα του εργαστηρίου του πωλήθηκαν ή διανεμήθηκαν στους πιστωτές, προκειμένου να εξοφληθούν τα χρέη του.[7]
Έργο
Δεν είναι πολλά τα έργα που μπορούν να αποδοθούν στον Χίλλις με βεβαιότητα, καθώς ο ίδιο έχει υπογράψει ελάχιστα.[11] Πιθανότατα διέθετε μεγάλο εργαστήριο, με σημαντική παραγωγή έργων. Φαίνεται ότι εργαζόταν κατά κύριο λόγο για ιδιώτες πελάτες, τους οποίους προμήθευε με πίνακες ποικίλων θεμάτων, στα οποία περιλαμβάνονταν σκηνές από την αγορά, από πανηγύρεις και χωριά, τις τέσσερις εποχές (βλ. φωτοθήκη), χειμερινά τοπία, σκηνές πολέμων, σκηνές με φωτιές της Κόλασης, θρησκευτικά θέματα, παραβολές και αλληγορίες.[12]
Πιστεύεται ότι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της τοπιογραφίας και της ζωγραφικής της καθημερινότητας στην Αμβέρσα, που χαρακτηρίζεται από την απεικόνιση πολλών μικρών μορφών. Σε αυτόν αποδίδεται η εισαγωγή του μανιεριστικού ύφους στις σκηνές της καθημερινότητας, που αναπαριστούν ανθρώπινες μορφές και ήταν τυπικό των μανιεριστών της Αμβέρσας της Σχολής του Φρανς Φλόρις.
Δραστηριοποιήθηκε, επίσης, ως μιμητής του Ιερώνυμου Μπος, δημιουργώντας ποικίλες παραλλαγές της Αλληγορίας για τις κοσμικές και ιερατικές καταχρήσεις (ή Το κάρο με τον σανό) (στο Ρέικσμουζεουμ, δανεισμένος στο Μουσείο Catharijneconvent της Ουτρέχτης). Για τις δημιουργίες του αυτές αντλούσε την έμπνευσή του από μια από τις πέντε ταπισερί, σε σχέδιο του Μπος, που είχαν υφανθεί για λογαριασμό του Καρδιναλίου Γκρανβέλ στις Βρυξέλλες το 1556.[7] Πρόκειται για αλληγορικό πίνακα, που σατιρίζει τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η "μάχη" για τον σανό αντιπροσωπεύει την απληστία που οδηγεί σε συγκρούσεις, στη δυστυχία, στον θάνατο και την καταστροφή. Κατά τον 16ο αιώνα η έκφραση "όλα είναι σανός" σήμαινε "όλα είναι μάταια". Ο Μόστερτ ζωγραφίζει μοναχούς και άλλους ιερατικούς αξιωματούχους κοντά στο κάρο με τον σανό. Στον πίνακα απεικονίζονται τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα: λαιμαργία, οκνηρία, φθόνος, πλεονεξία, υπερηφάνεια, οργή και λαγνεία. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος στο αριστερό άκρο έχει αποκοιμηθεί σε ένα σακί σανό, που αντιπροσωπεύει την οκνηρία.[13]
Μια άλλη ενδιαφέρουσα σύνθεση που αποδίδεται στον Μόστερτ είναι η Αναπαράσταση των Θείων Παθών στην κεντρική πλατεία της Αμβέρσας (πίνακας γνωστός και ως Ίδε ο Άνθρωπος), που σήμερα βρίσκεται στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας και παλαιότερα πιστευόταν ότι απεικόνιζε την αναπαράσταση των θείων παθών στην κεντρική πλατεία της Αμβέρσας, αλλά μπορεί, επίσης, να είναι μια αλληγορία της σκηνής "Ίδε ο Άνθρωπος", στην οποία ο Πόντιος Πιλάτος δείχνει τον Ιησού στο πλήθος. Στον πίνακα απεικονίζεται το γοτθικού στυλ Δημαρχείο της Αμβέρσας, πριν αντικατασταθεί από το σημερινό, σε αναγεννησιακό στυλ, κατά τη δεκαετία του 1560.[11]
Ο Μόστερτ θεωρείται ο επινοητής των πινάκων με βιβλικές σκηνές, που περιβάλλονται από όλες τις πλευρές από μικρότερες σκηνές σε "γκριζάιγ" (μονοχρωμία), ζωγραφισμένων σε ξύλο. Παράδειγμα αποτελεί Η βάπτιση του Χριστού (σήμερα στο Fondation Custodia). Ο Μόστερτ άρχισε να φιλοτεχνεί αυτούς τους σύνθετους πίνακες από τη δεκαετία του 1570 και ύστερα. Οι πίνακές του σε αυτό το στυλ παλαιότερα είχαν συχνά και εσφαλμένα αποδοθεί στον Φρανς Φράνκεν τον νεότερο, ο οποίος ζωγράφισε παρόμοιους πίνακες κατά τη δεκαετία του 1620.[7][14]
Τον ζητούσαν ως ζωγράφο "σταφάζ" (πληθύσμωση σύνθεσης με ανθρώπινες μορφές ή ζώα) και ζωγράφισε τις μορφές σε τοπία που είχαν συνθέσει συνάδελφοί του στην Αμβέρσα, όπως οι Κορνέλις φαν Ντάλεμ (στον οποίο σύστησε ως μαθητή τον Μπαρτολομέους Σπράνγκερ), Μάρτεν φαν Κλέφε και Γιάκομπ Χρίμμερ.[11]
Φωτοθήκη
Έργα του Χίλλις Μόστερτ
Τοπίο με κάστρο και ταβέρνα. Kunsthistorisches Museum, Βιέννη
Τοπίο με τη Φυγή στην Αίγυπτο. Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη
Αλληγορία για τις κοσμικές και ιερατικές καταχρήσεις Μουσείο Catharijneconvent, Ουτρέχτη
Αναπαράσταση των Θείων Παθών στην κεντρική πλατεία της Αμβέρσας
Φθινόπωρο. Μουσείο Ερμιτάζ[15]
Άνοιξη. Μουσείο Ερμιτάζ
Καλοκαίρι. Μουσείο Ερμιτάζ
Χειμώνας. Μουσείο Ερμιτάζ
Η Βάπτιση του Χριστού
Γιορτή στο χωριό
Η σφαγή των αθώων
Χίλλις Μόστερτ και Χανς Φρέντεμαν ντε Φρις, Η θυσία στα Λύστρα, Μουσείο Paula Modersohn-Becker, Βρέμη
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Παραπομπές
RKDartists. rkd.nl/explore/artists/57983. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2017.
«Gillis Mostaert». Biografisch Portaal. 49996911.
(Γαλλικά) AGORHA. 141976. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. gillis-mostaert-the-elder. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Web umenia. 1007286. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Gillis Mostaert στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Carl Van de Velde and James Snyder. "Mostaert: (2) Gillis Mostaert", Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 23 Mar. 2015
Frans en Gillis Mostart in: Karel van Mander, Het Schilder-Boeck, Haarlem, 1604 (Dutch)
Frans Mostaert στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
De liggeren en andere historische archieven der Antwerpsche sint Lucasgilde van 1453-1615, edited and published by Ph. Rombouts and Th. van Lerius, Antwerp, 1872-1876, p. 184 (Dutch)
Buyck Jean F., Gillis Mostaert - Christus door Pilatus aan het volk getoond at tento (Dutch)
Gillis Mostaert (1528-98): a contemporary of Bruegel στον ιστότοπο "codart" των εφόρων μουσείων με έργα Φλαμανδών (Dutch)
Gillis (I) Mostaert, Hooiwagen at the Museum Catharijneconvent (Dutch)
Martha Hollander, An Entrance for the Eyes: Space and Meaning in Seventeenth-century Dutch Art, University of California Press, 2002, p. 35.
Οι πίνακες με τις τέσσερις εποχές στο Ερμιτάζ είναι πολύ μικρών διαστάσεων: Λάδι σε καμβά 8,5 x 9 εκ.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
