Ο Φρανς Άικενς (φλαμανδικά: Frans Ykens[5] (Αμβέρσα, 1601 - Βρυξέλλες, 1693) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος νεκρών φύσεων, ο οποίος ειδικευόταν στην απεικόνιση λουλουδιών, σκηνών συμποσίου και πινάκων σε γιρλάντες.
Βιογραφία
O Φρανς Άικενς άρχισε τις καλλιτεχνικές του σπουδές σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών με τον θείο του Οσίας Μπέερτ, έναν από τους πρώτους ζωγράφους που ειδικεύτηκαν στις νεκρές φύσεις. Σύμφωνα με δική του δήλωση το 1641, δώδεκα χρόνια πριν (δηλ. το 1629) είχε ταξιδέψει στην Προβηγκία, διαμένοντας, μεταξύ άλλων, στο Αιξ-αν-Προβάνς και στη Μασσαλία.[6]
Φρούτα σε μπολ πορσελάνης Wan-Li
Καταγράφεται το 1631 ως "Δάσκαλος" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας.[7]
Το 1635 νυμφεύτηκε την επίσης ζωγράφο ανθέων Καταρίνα Άικενς-Φλοκέ, θυγατέρα του ζωγράφου ιστορικών θεμάτων Λυκά Φλοκέ Ι και αδελφή τριών επίσης ζωγράφων.[8]
Ο Άικενς ήταν επιτυχημένος ζωγράφος και τα έργα του ήταν πολύ δημοφιλή ανάμεσα στους συλλέκτες της εποχής του. Στις Βρυξέλλες ζωγράφιζε για λογαριασμό του Αρχιδούκα Λεοπόλδου - Γουλιέλμου της Αυστρίας. Τα έργα του συλλέγονταν από την Ελεονώρα της Αυστρίας, βασίλισσας της Πολωνίας, η οποία τα προμηθευόταν μέσω του εμπόρου έργων τέχνης της Αμβέρσας Φόρχοντ (Forchondt). Έχαιρε, επίσης, μεγάλης εκτίμησης ανάμεσα στους συναδέλφους του, όπως μαρτυρά το γεγονός ότι ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς κατείχε έξι νεκρές φύσεις του.[9]
Η επιτυχία του του επέτρεψε να αποκτήσει μια πολυτελή κατοικία στο κέντρο της Αμβέρσας. Το 1665 μετοίκησε στις Βρυξέλλες, όπου και εργάστηκε ως το τέλος της ζωής του.[7] Εκείνη την εποχή πρέπει να αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες, καθώς αναγκάστηκε να υποθηκεύσει όλη του την περιουσία και όλα του τα υπάρχοντα πωλήθηκαν μετά τον θάνατό του, για να πληρωθούν τα χρέη του.[6]
Υπήρξε Δάσκαλος της ανεψιάς του, Καταρίνα Άικενς, του Οσίας Μπέερτ ΙΙ και του Χίλλιαμ Νταντόι (Gilliam Dandoy), ο οποίος ζωγράφιζε με το δικό του διακοσμητικό ύφος.[7][9]
Έργο
Γενικά
Παναγία Βρεφοκρατούσα με συνοδούς Αγγέλους σε γλυπτό διακοσμητικό πλαίσιο
Το έργο του Άικενς είναι σχετικά καλά τεκμηριωμένο, καθώς είχε υπογράψει τα περισσότερα έργα του.[9] Όλοι οι χρονολογημένοι του πίνακες (από το 1635 ως το 1663) είναι από την εποχή που διέμενε στην Αμβέρσα.[10] Ζωγράφιζε κυρίως νεκρές φύσεις με φρούτα και άνθη, σκηνές με πρωινό γεύμα και νεκρές φύσεις με κυνήγι και ψάρια.[7]
Συνεργαζόταν συχνά με άλλους ζωγράφους της εποχής του, όπως οι Ντάνιελ Σέγκερς, Γιάκομπ Γιόρντενς, Εράσμους Κουελλίνους ΙΙ και πιθανόν και με τον Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Ο Άικενς ζωγράφιζε τις γιρλάντες και τα άνθη, ενώ οι άλλοι ζωγράφοι τα υπόλοιπα στοιχεία της σύνθεσης.[11]
Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης σταδιοδρομίας του εργάστηκε πάνω σε διαφορετικά ύφη και μορφές. Επηρεάστηκε από τα έργα άλλων ζωγράφων νεκρών φύσεων, όπως οι πίνακες με πρωινά γεύματα του Βίλλεμ Κλάες Χέντα, τα pronkstilleven και τις μεγάλες, πολυτελείς νεκρές φύσεις του Φρανς Σνάιντερς. Τα μπουκέτα με τα λουλούδια σε γυάλινα βάζα είναι της τεχνοτροπίας των Ντάνιελ Σέγκερς και Γιαν Φίλιπ φαν Τίλεν, ενώ οι συνθέσεις του με πορσελάνινα μπωλ με φρούτα ανάγονται στους πρωτοπόρους αυτού του είδους, όπως οι Οσίας Μπέερτ και Γιάκομπ φαν Χούλσντονκ.[12]
Πίνακες με γιρλάντες
Ο Άικενς ζωγράφισε πολλούς αναθηματικούς πίνακες με γιρλάντες. Πρόκειται για ειδικό τύπο πινάκων νεκρής φύσης που αναπτύχθηκε στην Αμβέρσα από τον Γιαν Μπρίγκελ τον πρεσβύτερο σε συνεργασία με τον Ιταλό Καρδινάλιο Φεντερίκο Μπορρομένο στις αρχές του 17ου αιώνα.[13] Άλλοι καλλιτέχνες που ασχολήθηκαν με την εξέλιξη αυτού του τύπου ήταν οι Χέντρικ φαν Μπάλεν, Αντριες Ντάνιελς, Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και Ντάνιελ Σέγκερς. Ο τύπος αρχικά είχε συνδεθεί με την απεικόνιση σε έργα του κινήματος της αντιμεταρρύθμισης.[13] Επεκτάθηκε περαιτέρω από την τάση της λατρείας και αφοσίωσης στην Παρθένο Μαρία, η οποία κυριαρχούσε στην Αυλή των Αψβούργων, που τότε ήσαν οι ηγεμόνες των Νότιων Κάτω Χωρών - και φυσικά και της Αμβέρσας..[13][14]
Νεκρή φύση με γαρίδες, κρεμμυδάκια, άνθη και γυάλινο βάζο
Οι πίνακες με γιρλάντες τυπικά απεικονίζουν μια γιρλάντα από άνθη, που περιβάλλει μια αναθηματική εικόνα, πορτρέτο ή άλλο θρησκευτικό σύμβολο (όπως καθαγιασμένο άρτο).[14] Κατά το δεύτερο μισό του αιώνα, κοσμικά θέματα, όπως πορτρέτα και μυθολογικές αναπαραστάσεις κοσμούσαν το κεντρικό τμήμα πολλών παρόμοιων πινάκων.[15] Παράδειγμα τέτοιου πίνακα του Άικενς είναι Η Αγία Οικογένεια σε στεφάνι από άνθη, σε συνεργασία με τον Εράσμους Κουελλίνους ΙΙ (σήμερα στο Μουσείο Ερμιτάζ).
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Παραπομπές
Union List of Artist Names. 500009761. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ECARTICO. 8473. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. frans-ykens. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2014.
Εναλλακτικές γραφές του οικογενειακού ονόματος: Eykens, Ijkens και Eykens και του μικρού ονόματος: Francoys
Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 1130-1131 (Dutch)
Frans Ykens στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Catarina Ykens I στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (Dutch)
Frans Ykens at de Enciclopedia online of the Prado
About Frans Ykens at Jean Moust
Joost vander Auwera, Rubens: A Genius at Work: the Works of Peter Paul Rubens in the Royal Museums of Fine Arts of Belgium Reconsidered, Lannoo Uitgeverij, 2007, p. 50
Peter Mitchell. "Ykens , Frans." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 27 Jan. 2016
David Freedberg, "The Origins and Rise of the Flemish Madonnas in Flower Garlands, Decoration and Devotion", Münchener Jahrbuch der bildenden Kunst, xxxii, 1981, pp. 115–150.
Susan Merriam, Seventeenth-Century Flemish Garland Paintings. Still Life, Vision and the Devotional Image, Ashgate Publishing, Ltd., 2012
John Rupert Martin, "A Portrait of Rubens by Daniel Seghers," Record of the Art Museum, Princeton University, vol. 17 (1958), pp. 2-20.
Πηγές
Peter Mitchell, "Ykens [Eykens; Ijkens], Frans," Grove Art Online. Oxford University Press, [8 November 2007].
Hans Vlieghe (1998). Flemish Art and Architecture, 1585-1700. Pelican history of art. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07038-1
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
