.
Ο Ντίρικ Μπάουτς (φλαμανδικά: Dieric Bouts, γενν. περίπου 1415 - απεβ. 6 Μαΐου 1475[11]) ήταν πρώιμος Ολλανδός ζωγράφος. Σύμφωνα με τον Κάρελ φαν Μάντερ στο έργο του Het Schilderboeck του 1604 ο Μπάουτς γεννήθηκε στο Χάαρλεμ και δραστηριοποιήθηκε κυρίως στο Λέουβεν (Λουβαίν), αποτελώντας τον ζωγράφο της πόλης από το 1468. Ο φαν Μάντερ περιέπλεξε το όλο θέμα, συγγράφοντας τις βιογραφίες τόσο του "Ντίρικ του Χάαρλεμ" όσο και του "Ντίρικ του Λέουβεν", αν και αναφερόταν στο ίδιο πρόσωπο. Η ομοιότητα του επωνύμου οδήγησε, επίσης, σε σύγχυση με τον διακεκριμένο γλύπτη του Λέουβεν Χούμπρεχτ Στουερμπάουτς. Στην πραγματικότητα, πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον πρώιμο βίο του Μπάουτς, εκτός του ότι επηρεάστηκε σημαντικά από τον Γιαν βαν Άικ και τον Ρόχιερ φαν ντερ Βάιντεν, στους οποίους μπορεί να μαθήτευσε. Η παρουσία του στο Λέουβεν τεκμηριώνεται για πρώτη φορά το 1457 και παρέμεινε στην πόλη μέχρι τον θάνατό του το 1475.
Ο Μπάουτς ήταν ανάμεσα στους πρώτους βορειοευρωπαίους καλλιτέχνες που υιοθέτησαν τη χρήση ενός "σημείου φυγής", όπως φαίνεται στο έργο του "Μυστικός Δείπνος". Το έργο του χαρακτηρίζεται από μια κάποια πρωτόλεια ακαμψία στη σχεδίαση και οι μορφές του είναι συχνά επιμηκυσμένες εκτός αναλογιών και γωνιώδεις, αλλά το όλο αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα εκφραστικό, καλοσχεδιασμένο και με πλούσια χρώματα, με ιδιαίτερα προσεγμένο φόντο τοπίων.
Portrait of a Man (Jan van Winckele)
The Pearl of Brabant: Adoration of the Magi
The Pearl of Brabant: St. Christopher
Altar of the establishment of Holy Supper
Justice panel: crucible of Countess before Otto III.
Martyrdom of St. Erasmus, Triptych
The Meeting of Abraham and Melchizedek
Drawings
Έργο
Πρώιμο έργο (προ του 1464)
Το πρώτο έργο του Μπαουτς είναι το Τρίπτυχο της ζωής της Παρθένου, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης και χρονολογείται γύρω στο 1445. Το τρίπτυχο της Αποκαθήλωσης, που βρίσκεται στο μαυσωλείο Capilla Real της Γρανάδα είναι πιθανόν της ίδιας περιόδου, περί τα 1450 - 60. Τμήματα ενός διαμελισμένου καμβά σήμερα βρίσκονται στα Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου στις Βρυξέλλες[12], στο Μουσείο Γκεττύ του Λος Άντζελες,[13], την Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου,[14], το Μουσείο Νόρτον Σάιμον της Πασαντίνα[15] και μια ιδιωτική συλλογή στην Ελβετία. Έχοντας τις ίδιες διαστάσεις με τον τρίπτυχο της "Θείας Κοινωνίας" πιθανότατα ανήκει σε αυτή την περίοδο. Η Πιετά που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου είναι ένα ακόμη έργο του αυτής της περιόδου.[16]
Τεκμηριωμένα έργα
Μυστικός Δείπνος, 1464–67
Ο "Μυστικός Δείπνος" είναι η κεντρική πτέρυγα του τριπτύχου των "Ιερών Μυστηρίων", που ο Μπάουτς έφτιαξε ύστερα από ανάθεση της αδελφότητας των Αγίων Μυστηρίων του Λέουβεν το 1464. Όλα τα ορθογώνια του κεντρικού χώρου (οι φανταστικές γραμμές που βρίσκονται πίσω και κάθετα προς το επίπεδο της εικόνας και συγκλίνουν στο σημείο φυγής) οδηγούν σε ένα σημείο φυγής στο κέντρο του απεικονιζόμενου τζακιού πίσω από την κεφαλή του Ιησού. Ωστόσο, ο μικρότερος πλαϊνός χώρος έχει το δικό του σημείο φυγής και κανένα από τα δύο δεν συμπίπτει με τον ορίζοντα του τοπίου που απεικονίζεται πίσω από τα παράθυρα. Το έργο αυτό είναι το δεύτερο που εμφανίζει κάποια κατανόηση της γραμμικής προοπτικής που υπάρχει στα έργα των Ιταλών καλλιτεχνών της εποχής. Το πρώτο είναι "Η Παρθένος με το Βρέφος στον Θρόνο με τον Άγιο Ιερώνυμο και τον Άγιο Φραγκίσκο" του Πέτρους Κρίστους (Φρανκφούρτη, Μουσείο Σταίντελ, 1457).
Οι μελετητές σημειώνουν επίσης ότι ο "Μυστικός Δείπνος" του Μπάουτς ήταν ο πρώτος Φλαμανδός που απεικόνισε τον Μυστικό Δείπνο. Στην κεντρική πτέρυγα του έργου ο Μπάουτς δεν εστίασε στην ίδια τη βιβλική αφήγηση αλλά αντ' αυτής παρουσίασε τον Ιησού στον ρόλο ενός ιερέα που εκτελεί το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας κατά το Καθολικό τυπικό. Αυτή η απεικόνιση έρχεται σε ισχυρή αντίθεση με άλλες απεικονίσεις, που συχνά εστιάζουν στον Ιούδα Ισκαριώτη, που πρόδωσε τον Ιησού, ή στην παρηγορία του Ιωάννη από τον Χριστό. [17] Ο Μπάουτς προσέθεσε στην πολυπλοκότητα της σκηνής την παρουσία τεσσάρων υπηρετών (δύο πλάι στο παράθυρο και δύο ισταμένων), όλων ντυμένων με τη φλαμανδική ενδυμασία. Αν και κάποιοι διέκριναν στην απεικόνιση αυτή τον ίδιο τον ζωγράφο και τους δυο γιους του, οι μορφές αυτές μάλλον είναι πορτρέτα μελών της αδελφότητας που είχε παραγγείλει το τρίπτυχο. Ο "Μυστικός Δείπνος" ήταν το κεντρικό τμήμα του έργου που υπήρχε στον ναό του Αγίου Πέτρου στο Λέουβεν.
Το πολύπτυχο των Αγίων Μυστηρίων έχει τέσσερις επιπλέον πτέρυγες, δύο ανά πλευρά. Καθώς αυτές έχουν μεταφερθεί στα μουσεία του Βερολίνου και του Μονάχου κατά τον 19ο αιώνα, η ανακατασκευή του αρχικού πολύπτυχου ήταν δύσκολη. Σήμερα πιστεύεται ότι το τμήμα με τον Αβραάμ και τον Μελχισεδέκ βρισκόταν επάνω από τον εορτασμό του Πάσχα στην αριστερή πλευρά, ενώ η συλλογή του Μάννα βρισκόταν επάνω από την απεικόνιση του Ηλία με τον Άγγελο στη δεξιά πτέρυγα. Όλες οι απεικονίσεις είναι πρόδρομοι του Μυστικού Δείπνου στο κεντρικό πάνελ.
Αφού έλαβε το αξίωμα του ζωγράφου της πόλης στο Λέουβεν το 1468, ο Μπάουτς έλαβε ανάθεση να ζωγραφίσει δύο ακόμη έργα για το Δημαρχείο του Λέουβεν. Το πρώτο ήταν το τρίπτυχο της "Υπέρτατης Κρίσεως" (1468 - 70), το οποίο υπάρχει σήμερα μόνο με τις δύο πτέρυγές του (Η οδός προς τον Παράδεισο και Η πτώση των Καταραμένων) και εκτίθεται στο Ανάκτορο Καλών Τεχνών (Palais des Beaux-Arts) της Λιλ, μαζί με ένα θραύσμα "Προτομή του Χριστού"[18] του κεντρικού πάνελ από το Εθνικό Μουσείο της Στοκχόλμης. Μετά από αυτό το έργο στράφηκε στη μεγαλύτερη ανάθεση για το πολύπτυχο της Κρίσεως [19][20] (1470–75), έργο που τον κράτησε απασχολημένο ως τον θάνατό του το 1475. Ολοκλήρωσε τη μία πτέρυγα και ξεκίνησε τη δεύτερη, και με τις δύο να απεικονίζουν τον βίο του Αγίου Ρωμαίου Αυτοκράτορα του 11ου αιώνα Όθωνος Γ΄.[17] Τα δύο έργα μπορεί σήμερα να δε ο επισκέπτης στο μουσείο των Βρυξελλών. Οι υπόλοιπες πτέρυγες του έργου δεν συμπληρώθηκαν ποτέ..[17]
Αφιερωματικά πάνελ και πορτρέτα
Πορτρέτο άνδρα ( του Jan van Winckele;) (1462), Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Παναγία Βρεφοκρατούσα (περ. 1465), Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
Πολλά από τα αυθεντικά έργα του Μπάουτς είναι μικρά αφιερωματικά πάνελ, συνήθως με την Παναγία Βρεφοκρατούσα. Πρώιμο παράδειγμα είναι το έργο του "Η Μαντόνα του Ντέιβις" Davis Madonna[21] που εκτίθεται στο [[Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη)|Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης) στη Νέα Υόρκη. Εξαιρετικά αντίγραφά του εκτίθενται στο Bargello της Φλωρεντίας και το Μουσείο Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο. Η σύνθεση αυτή ακολουθεί τον τύπο του πίνακα Notre-Dame-des-Grâces που εγκαταστάθηκε στον Καθεδρικό ναό του Καμπραί (Γαλλία) το 1454. Η Παρθένος Βρεφοκρατούσα της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου είναι το μεγαλύτερο και πλέον φιλόδοξο έργο αυτής της σειράς πινάκων. Στη δημιουργία πορτρέτων, ο Μπάουτς επεξέτεινε την παράδοση που εγκαθίδρυσαν οι Ρομπέρ Καμπέν, Γιαν βαν Άικ, Ρόχιερ φαν ντερ Βάιντεν και Πέτρους Κρίστους. Το χρονολογούμενο από το 1462 "Πορτρέτο άνδρα"[22] στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου αποτελεί την πρώτη εμφάνιση απεικόνισης κατά τα τρία τέταρτα του σώματος με ευδιάκριτο φόντο και με μια "ματιά" ενός τοπίου που διακρίνεται πίσω από το παράθυρο. Ευρέως αποδιδόμενο στον Μπάουτς είναι και το "πορτρέτο άνδρα" στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, καθώς η μορφή του μοιάζει με αυτές που απεικονίζει το "Πολύπτυχο της Κρίσεως" του 1470 - 75. Άλλα πορτρέτα που σχετίζονται με τον Μπάουτς και βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον και στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας είναι περισσότερο προβληματικά ως προς την πατρότητά τους.
Άλλα έργα
Ο "Μυστικός Δείπνος" και το "πολύπτυχο της Κρίσεως" είναι οι μόνες εργασίες που διαπιστωμένα ανήκουν στον Μπάουτς. Οι υπόλοιπες πτέρυγες από το Πολύπτυχο της Κρίσεως (χρονολογούμενα από το 1468 - 70) και το τρίπτυχο "το Μαρτύριο του Αγίου Εράσμου" (πριν το 1466) μπορούν επίσης να τού αποδοθούν με σχετική βεβαιότητα. Εκτός από αυτά, όμως, υπάρχει ένας αριθμός από επιπλέον έργα που τού αποδίδονται. Αυτά είναι: Ο Ιησούς στην οικία του Σίμωνα, η Γέννηση (θραύσμα με την Παρθένο σε στάση προσευχής) στην Πινακοθήκη του Βερολίνου (Staatliche Museen), το τρίπτυχο Μαρτύριο του Αγίου Ιππολύτου στο μουσείο Groeningemuseum της Μπρυζ, "Η ενθρόνιση της Παρθένου με τέσσερις Αγγέλους" στην Capilla Real της Γρανάδα, ο Ευαγγελισμός[23] (Μουσείο Calouste Gulbenkian, Λισαβόνα). Η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου κατέχει την Ταφή, την Παρθένο ένθρονη με τους Αγίους Πέτρο καο Παύλο,[24] και την Παναγία Βρεφοκρατούσα.[25]
Τού αποδίδονται επίσης ο Άγιος Ιάκωβος ο Μεγαλύτερος[26] (Museu de Arte Sacra do Funchal, Μαδέιρα, Πορτογαλία), Ιδού ο Αμνός του Θεού[27] (Μόναχο, Παλαιά Πινακοθήκη), Ο Μωυσής και η φλεγομένη βάτος[28] (Μουσείο Τέχνης Φιλαδέλφειας), Προτομή του Χριστού (Μουσείο Μπόιμανς - φαν Μπέουνινγκεν Η Παρθένος και το Βρέφος[29] (Εθνική Πινακοθήκη Ουάσινγκτον) και μια Ανάσταση (στο Norton Simon Museum of Art). Δύο έργα αποδιδόμενα σε αυτόν βρίσκονται στο Λούβρο - θραύσμα από την Ανάσταση με τον Άγιο Ιωσήφ και Η βρεφοκρατούσα Παρθένος σε μια κόγχη. [30]
Δύο έργα του Μπάουτς στην Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου έχουν περιπλέξει τους ιστορικούς. Το ένα είναι το αποκαλούμενο μαργαριτάρι του τριπτύχου της Βραβάντης,[31], το οποίο διάφοροι συγγραφείς, ήδη από το 1902, προσπάθησαν να διαχωρίσουν από τις αυθεντικές δημιουργίες του Μπάουτς. Πρόσφατες έρευνες φαίνεται να αναιρούν αυτές τις προσπάθειες. Το άλλο είναι ένα ζεύγος πινάκων από πολύπτυχα στο οποίο απεικονίζονται τα Πάθη και αντίστοιχα απεικονίζουν την Προδοσία του Χριστού και την Ανάσταση. Επί μακρό χρόνο αυτά θεωρούνταν κάποιες από τις πρώιμες δημιουργίες του Μπάουτς αλλά δενδροχρονολογική μελέτη σήμερα τα τοποθετεί περί την εποχή του θανάτου του, το 1475. Η επινόηση αποδοσής τους στον αποκαλούμενο "Δάσκαλο της Προδοσίας του Μονάχου" του Σόνε (Schone) το 1938 μοιάζει η ορθότερη προσέγγιση.
Έλμπρεχτ και Ντίρικ ο νεότερος
Ο Μπάουτς νυμφεύτηκε δύο φορές και απέκτησε τέσσερα τέκνα. Οι δύο του κόρες μόνασαν, ενώ οι δυο γιοί του ακολούθησαν το επάγγελμα του πατέρα τους και διατήρησαν το εργαστήριό του στα μέσα του 16ου αιώνα. Λίγα είναι γνωστά για τον Ντίρικ τον νεότερο, αν και φαίνεται ότι ακολούθησε το πατρικό στυλ μέχρι τον πρώιμο θάνάτό του το 1491. ο νεότερος αδελφός του, Έλμπρεχτ Μπάουτς (Aelbrecht Bouts) επίσης ήταν ζωγράφος, αλλά με στυλ αναμφισβήτητα δικό του. Οι εργασίες του προώθησαν τις εργασίες των Μπάουτς στον 16ο αιώνα.
Δείτε επίσης
Κατάλογος Φλαμανδών ζωγράφων
Παραπομπές
Art UK. dieric-the-elder-bouts. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12202771q. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Άαρον Σβαρτς: «Dieric Bouts». (Αγγλικά) Open Library. OL63176A.
(Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 1389. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6br9cw4. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) AGORHA. 130618. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 288349. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Internet Speculative Fiction Database. 186461. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
RKDartists. rkd.nl/explore/artists/11604. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2017.
www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=1389. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2016.
«Web Gallery of Art, image collection, virtual museum, searchable database of European fine arts (1000-1900)». Wga.hu. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
[1]
«The Annunciation (Getty Museum)». Gett.edu. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«Dirk Bouts - The Entombment - NG664 - The National Gallery, London». Nationalgallery.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.,
[2] [νεκρός σύνδεσμος]
«Louvre Museum Official Website». Cartelen.louvre.fr. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
Snyder, James. "Bouts". Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. Retrieved 2 November 2013.
[3]
[4] [νεκρός σύνδεσμος]
[5]
[6]
«Dirk Bouts - Portrait of a Man (Jan van Winckele?) - NG943 - The National Gallery, London». Nationalgallery.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«Página Não Encontrada». Museu.gulbenkian.pt. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«Workshop of Dirk Bouts - The Virgin and Child with Saint Peter and Saint Paul - NG774 - The National Gallery, London». Nationalgallery.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«Key facts - Dirk Bouts - The Virgin and Child - NG2595 - The National Gallery, London». Nationalgallery.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«Saint James the Greater : Attributed to Dieric Bouts : Second half of 15th century, Oil painting on oak, From the Socorro Church, Funchal, 107 cm (H) x 42 cm (W), MASF28». Museartesacrafunchal.org. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«pinakothek.de - Förderer und Partner». Pinakothek.de. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
Philadelphia Museum of Art. «Philadelphia Museum of Art - Collections Object : Moses and the Burning Bush, with Moses Removing His Shoes». Philamuseum.org. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
[7]
«Louvre Museum Official Website». Cartelen.louvre.fr. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
«pinakothek.de - Förderer und Partner». Pinakothek.de. Ανακτήθηκε στις 29 October 2014.
Πηγές
Στο λήμμα έχει ενσωματωθεί κείμενο από την (ελεύθερη από Π.Δ.) The Modern World Encyclopædia: Illustrated (1935)
Paul Heiland, Dirk Bouts und die Hauptwerke seiner Schule (Potsdam, 1902).
Max J. Friedländer, Die altniederländische Malerei, vol. 3 (Berlin, 1925); Eng. trans. as Early Netherlandish Painting, vol. 3 (Leiden and Brussels, 1968).
Ludwig von Baldass, "Die Enwicklung des Dieric Bouts," Jahrbuch der Kunsthist. Samml. Wien, n.s., 6 (1932): 77-114.
Wolfgang Schöne, Dieric Bouts und seine Schule (Berlin and Leipzig, 1938).
M. J. Schretlen, Dirck Bouts (Amsterdam, 1946).
J. Francotte, Dieric Bouts (Leuven, 1951–52).
Erwin Panofsky, Early Netherlandish Painting (Cambridge, MA, 1953).
Valentin Denis, Thierry Bouts (Brussels and Amsterdam, 1957).
Dieric Bouts, exh. cat. (Brussels and Delft, 1957–58).
Dieric Bouts en zijn Tijd, exh. cat. (Leuven, 1975).
Dirk Bouts (ca. 1410-1475): Een Vlaams primitief te Leuven, exh. cat. (Leuven, 1998).
Maurits Smeyers, Dirk Bouts, Schilder van de Stilte (Leuven, 1998).
Anna Bergmans, ed., Dirk Bouts: Het Laatste Avondmaal (Tielt, 1998).
Périer-d'eteren, Catheline ; Philippot, Paul (forword) ; Henderiks, Valentine , Dieric Bouts: The Complete Works (Mercatorfonds, Brussels, 2006).
Wikisource-logo.svg Rines, George Edwin, επιμ. (1920). «Bouts, Dirk». Encyclopedia Americana.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
