Ο Κασπάρ Νέτσερ (ολλανδικά: Caspar (ή Gaspar) Netscher, 1639 – 15 Ιανουαρίου 1684) ήταν Ολλανδός ζωγράφος γερμανικής καταγωγής της Χρυσής Ολλανδικής Εποχής στη ζωγραφική.
A Lady teaching a Child to Read
Chaffcutter with His Wife and Child
Drawings
Βιογραφία
Πορτρέτο της Μαρίας Β΄ Στούαρτ, βασίλισσας της Αγγλίας
Αν και στην εποχή του ήταν πολύ γνωστός, ο Νέτσερ, ζωγράφος πολύπλοκων ρωπογραφιών και πορτρέτων μετά βίας «ανιχνεύεται» πριν το 1662, οπότε και έγινε μέλος στην «confraternity Pictura», ομάδας ζωγράφων που αποσχίσθηκαν από τη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Χάγης. Τα περισσότερα βιογραφικά στοιχεία που είναι σήμερα διαθέσιμα προέρχονται από το έργο του Άρνολντ Χαουμπράκεν De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718). Σύμφωνα με τις από εκεί πληροφορίες, ο Νέτσερ γεννήθηκε στη Χαϊδελβέργη.[15] Πατέρας του ήταν ο Γιόχαν Νέτσερ, γλύπτης από τη Στουτγκάρδη, ο οποίος νυμφεύτηκε τη θυγατέρα του δημάρχου της Χαϊδελβέργης Ελίζαμπετ Φέττερ (Elizabet Vetter), παρά τη θέληση του πατέρα της.[15][16] Ο Γιόχαν πέθανε στην Πολωνία[17] καταλείποντας τη χήρα του με τρία αγόρια και μια θυγατέρα, αν και έχει γίνει η υπόθεση ότι ο Κασπάρ ίσως ήταν ο γιος του ζωγράφου Φίλιπ Νέτσερ από το Ρόττερνταμ,[18] ενώ υπάρχει και η υπόθεση ότι πατέρας του ήταν ίσως κάποιος ζωγράφος από την Πράγα.[19]. Λόγω του Τριακονταετούς Πολέμου, η χήρα και τα τέσσερα παιδιά μεταφέρθηκαν αρχικά σε ένα υπό πολιορκία κάστρο, όπου οι συνθήκες ήταν φρικτές λόγω της πείνας και οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του πέθαναν από υποσιτισμό.[15] Η μητέρα τους έφυγε νύκτα από το πολιορκημένο κάστρο, μεταφέροντας στα χέρια τον δίχρονο τότε Κασπάρ και τη θυγατέρα της, διαμένοντας στην πορεία της σε ορφανοτροφεία και συναφή ιδρύματα.[15][20] Η οικογένεια έφθασε τελικά στο Άρνεμ, όπου βρήκε ασφαλές καταφύγιο στην οικογένεια Τούλλεκενς (Tullekens), τα μέλη της οποίας επάνδρωναν, τότε, τις περισσότερες κρατικές υπηρεσίες στην πόλη.[16] Ο γιατρός Α. Τούλλεκενς έστειλε τον μικρό Κασπάρ στο λατινικό σχολείο της πόλης, προορίζοντάς τον για γιατρό. Ο μικρός Κασπάρ, όμως, όπως αναφέρει ο Χαουμπράκεν, «γέμιζε κάθε κενό χαρτί που μπορούσε να βρει με σκίτσα μορφών και ζώων»[16] Έτσι έγινε αντιληπτός ο τομέας με τον οποίο ήθελε να ασχοληθεί ο μικρός Κασπάρ και στάλθηκε να σπουδάσει ζωγραφική σε έναν από τους τοπικούς ζωγράφους, τον Χέντρικ Κόστερ, ο οποίος ήταν γνωστός για τις ρωπογραφίες, τις νεκρές φύσεις και τα πορτρέτα του σε ύφος παρόμοιο με του Καραβάτζο[16]. Αργότερα, με τη μεσολάβηση του Βάιναντ Έφερβαϊν (Wynant Everwyn), ο οποίος είχε οικογενειακούς δεσμούς με τους Τούλλεκενς, στάλθηκε στο Ντεφέντερ για να σπουδάσει με τον Χέραρντ τερ Μπορχ,[15][20] ο οποίος ήταν εξάδελφος του Έφερβαϊν. Στον τερ Μπορχ παρέμεινε ως το 1658 ή το 1659, γενόμενος βοηθός του και αντιγράφοντας δημιουργίες του Δασκάλου του, τις οποίες υπέγραφε και, ενίοτε, χρονολογούσε, όπως συνέβη με τον πίνακα «Γονεϊκή νουθεσία», ο οποίος φέρει τη σήμανση «C. Netscher fecit, 1655» και σήμερα βρίσκεται στο Σλος Φρίντενστάιν (Schloss Friedenstein) της Γκότα, ενώ η δημιουργία του τερ Μπορχ βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Βερολίνου.[16] Το γεγονός ότι αντέγραφε και υπέγραφε τα αντίγραφα του τερ Μπορχ που δημιουργούσε, δείχνει ότι ο Δάσκαλός του του είχε αφήσει μεγάλο βαθμό ελευθερίας. Ο τερ Μπορχ χρησιμοποίησε, επίσης, τον Νέτσερ ως μοντέλο του, και ειδικότερα ως «μνηστήρα» στον πίνακά του Η επίσκεψη του μνηστήρα (σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης της Ουάσιγκτον).[16]
Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εργάστηκε για λογαριασμό εμπόρων έργων τέχνης (ο Χαουμπράκεν τους αποκαλούσε keelbeulen, δηλ. αυτούς που κόβουν λαιμούς), ώστε να μπορέσει να συγκεντρώσει χρήματα για να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο ταξίδι στη Ρώμη, όπου επιθυμούσε να ολοκληρώσει τις σπουδές του.[21] Για το σκοπό αυτό έκλεισε θέση σε πλοίο που πήγαινε στο Μπορντώ, έχοντας μαζί του συστατική επιστολή του Τούλλεκενς προς την εκεί εξαδέλφη του, Νένι.[15] Από το Μπορντώ σχεδίαζε να αναχωρήσει προς Ιταλία. Ωστόσο, στο Μπορντώ συνάντησε τον μαθηματικό και σχεδιαστή κρηνών Χοντάιν από τη Λιέγη και, στις 25 Νοεμβρίου 1659, νυμφεύθηκε τη θυγατέρα του Μαρχαρέτα Χοντάιν (Margaretha Godijn), γεγονός που τον ανάγκασε να ματαιώσει τη συνέχεια του ταξιδιού του.[15] Στο Μπορντώ πάλεψε να κερδίσει τα προς το ζην ζωγραφίζοντας μικρών διαστάσεων πίνακες, οι οποίοι σήμερα αποτιμώνται υψηλά, λόγω του εξαιρετικού φινιρίσματός τους. Ωστόσο, φοβούμενος τις διώξεις κατά των Προτεσταντών στη Γαλλία, όταν γεννήθηκε ο πρώτος του γιος έφυγε οικογενειακώς από τη χώρα και το 1662 εγκαταστάθηκε στη Χάγη. Εκεί έστρεψε το ενδιαφέρον του προς την προσωπογραφία,[15] είδος ζωγραφικής στο οποίο υπήρξε ακόμη περισσότερο επιτυχημένος.[22] Έγινε πολίτης της Χάγης και, το 1668 έγινε μέλος της Πολιτοφυλακής (Schutterij), ενώ ο Κόζιμο Γ΄ των Μεδίκων, όταν επισκέφθηκε την Ολλανδία, αγόρασε τέσσερις πίνακές του.[16]
Πιθανότατα ο Νέτσερ γνώριζε τους ζωγράφους Φρανς φαν Μίρις τον πρεσβύτερο και Χέρριτ Ντάου, ενώ είναι βέβαιο ότι γνώριζε τον ζωγράφο Χέρριτ ντε Χόοχ από τη Χάγη, καθώς η σύζυγός του έδωσε το όνομά της, Μαρχαρίτα, στη νεογέννητη θυγατέρα του ντε Χόοχ το 1676 και το ζεύγος Νέτσερ υπέγραψαν, ως μάρτυρες, τη σχετική πράξη.[23] Ο Νέτσερ απέκτησε την πατρονία του Γουλιέλμου Γ΄ της Αγγλίας και η οικονομική ευμάρεια που απέκτησε του επέτρεψε να ασχοληθεί με θέματα της δικής του επιλογής, δηλ. να απεικονίσει σκηνές με μουσική και διαλόγους.[20] Η ενασχόληση αυτή επέτρεψε στη μεγαλοφυΐα του ζωγράφου να αναδειχθεί στο έπακρο. Η επιλογή αυτής της θεματολογίας και η συνήθεια της απεικόνισης των γυναικείων μορφών με ενδύματα από γυαλιστερό σατέν αποτελούν μίμηση του τερ Μπορχ, αλλά είναι δημιουργημένα με λεπτές πινελιές, λαμπερά και σωστά επιλεγμένα χρώματα και η εναλλαγή φωτεινών και σκιασμένων περιοχών γίνεται με πολύ ευχάριστο για τον θεατή τρόπο, αν και σε ορισμένα σημεία οι λεπτομέρειες υστερούν. Ο Νέτσερ απέκτησε φήμη και πλούτο, άρχισε όμως να υποφέρει από ποδάγρα, γεγονός που τον καθήλωσε στο κρεβάτι. Συνέχισε όμως να ζωγραφίζει ακόμη και ξαπλωμένος και απεβίωσε πρόωρα στη Χάγη το 1684, σε ηλικία 45 ετών.[15]
Οι γιοι του, Κονσταντάιν (1668–1722) και Τεόντορους (1661–1732) έγιναν επίσης ζωγράφοι, οι οποίοι ακολούθησαν το ύφος του πατέρα τους και ο Χαουμπράκεν σκόπευε να τους συμπεριλάβει στον 4ο τόμο του έργου του.[15][20] Γιος του ήταν επίσης ο Αντόνι, ο οποίος μετανάστευσε στην Μπατάβια. Σύμφωνα με το Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης μαθητές του, καταγεγραμμένοι στην Confrerie Pictura της Χάγης ήταν οι Γιοχάννες φαν ντεν Μπράντε, Όττο Μπραντ, Ολιβιέρ φαν Ντέουρεν, Γιάκομπ φαν ντερ Ντους ο νεότερος, Φαν Χάρντενμπορουκ, Ντιανιίλ Χάρινγκ Μαουρίτζ φαν ντερ Λίντεν, Γ. Σπικ, Γιαν Τίλιους και Αλέιντα Βόλφσεν.[24]
Φωτοθήκη
Έργα του Κασπάρ Νέτσερ
Η Δαντελοπλέκτρια (1662), λάδι σε καμβά, 33 x 27 cm. Συλλογή Ουάλλας, Λονδίνο. Ίσως ο πλέον διάσημος πίνακάς του.
Το μενταγιόν
Μάθημα τραγουδιού
Κούνρααντ φαν Μπέουνινγκεν (Coenraad van Beuningen)
Πορτρέτο του Πίτερ ντε Γκρεφ (Pieter de Graeff)
Πορτρέτο του Κρίστιαν Χόιχενς
Νέα κοπέλα που κρατά γράμμα. Ιδιωτική συλλογή.
Γυναίκα που πλένει τα χέρια της. Ιδιωτική συλλογή.
Μουσική βραδιά
Γιατρός εξετάζει φιαλίδιο ούρων που του έφερε μια γυναίκα
Παραπομπές
Art UK. caspar-netscher. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2015.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb14542251b. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Caspar Netscher». Biografisch Portaal. 32909815.
«Caspar Netscher». Union List of Artist Names. 500019639.
«Caspar Netscher». (Ολλανδικά) Digital Library for Dutch Literature. nets001.
(Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00129637. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Caspar-Netscher. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6m758j6. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Athenaeum. 5207. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Artnet. caspar-netscher. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου. 15654. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Minneapolis Institute of Art. 14750. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά, Bokmål, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. 5381690b-869a-4352-8b9c-c46b449a67ea. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
artist list of the National Museum of Sweden. 12 Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/5381690b-869a-4352-8b9c-c46b449a67ea. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2016.
Βιογραφία του Κασπάρ Νέτσερ στο έργο De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) του Άρνολντ Χαουμπράκεν, επιμέλεια από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Ολλανδικής Λογοτεχνίας
Walter A. Liedtke Dutch Painting in the Metropolitan Museum of Art, Metropolitan Museum of Art, NY 2007, σσ. 517 - 518.
http://www.humrichfineart.com/netscher.html
Wayne E. Franits, σελ. 107. Dutch Seventeenth-Century Genre Painting: Its Stylistic and Thematic Evolution, Yale University Press, 2004
Uffizi Gallery
Chisholm 1911, σελ. 421.
Encyclopedia Britannica, Caspar Netscher
http://www.rijksmuseum.nl/aria/aria_artists/00017422?lang=en
Hoogsteder & Hoogsteder, Haagse Schilders in de Gouden Eeuw, 1998, p. 316
Caspar Netscher στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης
Πηγές
Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Netscher, Gaspar» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 19 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 421
Caspar Netscher στο Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης
Δείτε επίσης
Ζωγραφική της ολλανδικής Χρυσής Εποχής
Κατάλογος Ολλανδών ζωγράφων
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
