Το Invincible είναι το 10ο και τελευταίο στούντιο άλμπουμ του Αμερικανού καλλιτέχνη Μάικλ Τζάκσον, το οποίο κυκλοφόρησε στις 30 Οκτωβρίου 2001, από την Epic Records. Αποτελεί την πρώτη κυκλοφορία νέου υλικού του Τζάκσον μετά το Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix το 1997 και το πρώτο στούντιο άλμπουμ του 6 χρόνια μετά το HIStory: Past, Present and Future, Book I. Ο Τζάκσον, ο Ρόντνεϊ Τζέρκινς, ο Ρ. Κέλλι και ο Τέντι Ρίλεϊ και άλλοι ήταν οι στιχουργοί και οι παραγωγοί των κομματιών. Όπως και το προηγούμενο υλικό του Τζάκσον, το Invincible μιλά για θέματα όπως η αγάπη, ο έρωτας, η απομόνωση, η κριτική των μέσων και κοινωνικά θέματα. Το Invincible έλαβε θετικές και αρνητικές απόψεις από σύγχρονους μουσικούς κριτικούς. Τα singles του άλμπουμ δεν ήταν ολοκληρωμένα κατά την κυκλοφορία τους.[2] Ο Τζάκσον ήταν ικανός να χρησιμοποιήσει αυτές τις συγκρούσεις με αποτέλεσμα να τερματίσει το συμβόλαιο του.[3]
Από το άλμπουμ κυκλοφόρησαν 3 singles: You Rock My World, Cry και Butterflies από τα οποία το πρώτο και το δεύτερο κυκλοφόρησαν ως physical singles παγκοσμίως (εκτός στις ΗΠΑ) και το τρίτο μόνο ως Αμερικανικό radio-airplay single. Το πρώτο και το τελευταίο single έφθασαν στο top twenty στο Billboard Hot 100 Chart, και έφθασαν στο top ten σε αρκετές αγορές παγκοσμίως - το Cry ήταν το λιγότερα εμπορικό επιτυχημένο κομμάτι. Μετά τη διαφωνία του Τζάκσον και της δισκογραφικής εταιρείας του, η Sony Music σταμάτησε να προωθεί το άλμπουμ. Το άλμπουμ έλαβε μια υποψηφιότητα για Grammy Award για Best Pop Vocal Performance - Male, και έλαβε τον τίτλο του καλύτερου άλμπουμ της δεκαετίας από τους αναγνώστες του Billboard.
Το άλμπουμ έφθασε στην 1η θέση σε 11 περιοχές, συμπεριλαμβανομένου και τις ΗΠΑ (με πωλήσεις 363.000 αντίτυπων την πρώτη εβδομάδα), στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Αυστραλία, στη Γαλλία και στην Ελβετία. Το Invincible έφθασε στο top ten σε έξι περιοχές - το άλμπουμ είχε τη μικρότερη του επιτυχία στο Μεξικό, όπου έφθασε έως τη 29η θέση. Το Invincible ξαναμπήκε στα τσαρτ αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. Παρά τις πωλήσεις 13 εκατομμυρίων αντίτυπων, το άλμπουμ θεωρήθηκε ως εμπορική αποτυχία σε σύγκριση με τις πωλήσεις των προηγούμενων άλμπουμ του Τζάκσον.
Προϊστορία
Κατά τη διάρκεια της εποχής των Τζάκσον 5, άρχισε να γράφει υλικό για το συγκρότημα και άρχισε να δουλεύει σε projects ως solo καλλιτέχνης, τα οποία οδήγησαν στην ηχογράφηση των δικών του στούντιο άλμπουμ, όπως Off The Wall (1979) και Thriller (1982). Η επιτυχία του Thriller, το οποίο είναι, έως τώρα, το καλύτερο σε πωλήσεις στην ιστορία πώλησε, σύμφωνα με αναφορές, μέχρι και 110 εκατομμύρια αντίτυπα, το οποίο σκίασε τα υπόλοιπα άλμπουμ του Τζάκσον. Πριν την κυκλοφορία του Invincible, ο Τζάκσον δεν κυκλοφόρησε νέο υλικό μετά την κυκλοφορία του Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix το 1997, ή στούντιο άλμπουμ μετά την κυκλοφορία του HIStory: Past, Present and Future, Book I το 1995. Το Invincible θεωρείται ως το «career come back» του Τζάκσον.[1]
Το Invincible αφιερώθηκε στον δεκαπεντάχρονο Αφρονορβηγό Μπεντζαμίν Χέρμανσεν, ο οποίος σκοτώθηκε στο Όσλο, τον Ιανουάριο του 2001, από μια ομάδα Νέο-Ναζί.[4] Η αιτία για την αφιέρωση αποτελεί και η φιλία του Ομέρ Μπάττι με τον Χέρμανσεν και τον Τζάκσον.[4] Η αφιέρωση γράφει: «ο Μάικλ Τζάκσον δίνει ευχαριστίες: Αυτό το άλμπουμ είναι αφιερωμένο στον Μπέντζαμιν Μπέννι Χέρμανσεν. Ίσως θα συνεχίσουμε να θυμόμαστε να μην δικάζουμε τον άλλο για το χρώμα του δέρματος του, αλλά για τον Χαρακτήρα του. Μπέντζαμιν ... σε αγαπάμε ... αναπαύσου σε ειρήνη».[4] Το άλμπουμ επίσης αφιερώθηκε στη γιαγιά του Τζάκσον, Νίκολετ Σοττίλ, και στους γονείς του, Τζόσεφ Τζάκσον και Κάθριν Τζάκσον.[4]
Παραγωγή
Ο Τζάκσον άρχισε να ηχογραφεί νέο υλικό για το άλμπουμ τον Οκτώβριο του 1997, και ολοκλήρωσε τις ηχογραφήσεις με το You Are My Life να ηχογραφήθηκε 8 εβδομάδες πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ τον Αύγουστο του 2001.[5] Τα κομμάτια με τον Ρόντνεϊ Τζέρκινς ηχογραφήθηκαν στο The Hit Factory στο Μαϊάμι, στη Φλόριντα.[6] Ο Τζάκσον έδειξε ενδιαφέρον στο να συμπεριλαμβάνει ένα rapper τουλάχιστον σε 1 τραγούδι, και σημείωσε ότι δεν ήθελε ένα γνωστό rapper.[5] Ο Εκπρόσωπος Τύπου του Τζάκσον πρότεινε ένα rapper από το Νιού Τζέρσι ονόματι Fats - μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής του κομματιού, οι δύο τους συμφώνησαν να ηχογραφήσουν ακόμα ένα κομμάτι για το άλμπουμ.[5] Ο Ρόντνεϊ Τζέρκινς δήλωσε ότι ο Τζάκσον ήθελε να ηχογραφήσει υλικό σε διαφορετική μουσική κατεύθυνση από τις προηγούμενες δουλειές του, και περιέγραψε τη νέα κατεύθυνση ως edgier.[5] Ο Τζάκσον ήταν ο παραγωγός και στιχουργός των περισσότερων κομματιών του Invincible. Εκτός από τον Τζάκσον, παραγωγοί του άλμπουμ ήταν ο Τζέρκινς, ο Τέντι Ρίλεϊ, ο Άντρε Χάρις, ο Αντρεάο, ο Babyface, ο Ρ. Κέλλι και ο Dr. Freeze ενώ στιχουργοί ήταν ο Κέλλι, ο Φρεντ Τζέρκινς Γ', ο ΛαΣάβν Ντάνιελς, η Νόρα Πάιν και ο Ρόμπερτ Σμιθ.[7] Το άλμπουμ ήταν η τρίτη συνεργασία του Τζάκσον και του Ρίλεϊ, οι άλλες δύο ήταν το Dangerous και Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix. Το Invincible είναι το δέκατο και τελευταίο άλμπουμ που ηχογράφησε και κυκλοφόρησε.[8] Αναφέρεται ότι το κόστος της παραγωγής ανέρχεται στα 30 εκατομμύρια δολάρια.[9]
Σύνθεση
Το Invincible αποτελείται από R&B, χιπ χοπ, dance-pop, adult contemporary και urban τραγούδια.[10] Δεκατέσσερα από τα δεκαέξι τραγούδια γράφτηκαν από τον Τζάκσον. Η διάρκεια του άλμπουμ είναι 77 λεπτά και 8 δευτερόλεπτα, και περιλαμβάνει 16 τραγούδια. Το άλμπουμ περιέχει επιθετικά τραγούδια και μπαλάντες.[11] Το Invincible αρχίζει με το κομμάτι Unbreakable - η τελευταία γραμμή της πρώτης εκδοχής του κομματιού είναι With all that I've been through/I'm still around.[10] Σε συνέντευξη το 2002 για το περιοδικό Vibe, ο Τζάκσον μίλησε για την έμπνευση του για το γράψιμο του Speechless:
Θα μείνετε έκπληκτοι. Ήμουν με αυτά τα παιδιά στη Γερμανία, και παίζαμε νεροπόλεμο - σοβαρά - και ήμουν τόσο χαρούμενος μετά τον νεροπόλεμο που πήγα στο σπίτι τους και έγραψα το Speechless. Η χαρά με ενέπνευσε. Μισώ να το λέω αυτό, για είναι πολύ ρομαντικό τραγούδι. Αλλά ήταν ο πόλεμος (η μάχη) που το έκανε. Ήμουν χαρούμενος, και το έγραψα ολόκληρο εκεί. Ένιωσα ότι θα ήταν καλό για το άλμπουμ. Από την ευδαιμονία έρχεται μαγεία, θαυμασμός και δημιουργικότητα.[12]
To Privacy, τραγούδι για προσωπικές εμπειρίες του Τζάκσον, μιλά για τις εισβολές των μέσων και τις ανακρίβειες των tabloids.[10] Το The Lost Children μιλά για παιδιά σε κίνδυνο.[10] Ο Τζάκσον τραγουδά σε ένα τρίτο άτομο στο Whatever Happens. Οι στίχοι του τραγουδιού, οι οποίοι έχουν «οδοντωτή ένταση», διηγείται την ιστορία δύο ανθρώπων που εμπλέκονται σε απειλητική κατάσταση.[10] Το Invincible έχει 4 μπαλάντες: You Are My Life, Butterflies, Don't Walk Away και Cry.[10] Το Cry, όπως και το Man in the Mirror, μιλά για την ενότητα στον κόσμο.[1] Οι στίχοι του Butterflies και του Break of Dawn θεωρήθηκαν ως «κατάφωροι» και ικανοί να πηγάζουν στους ακροατές.[11] Το Threatened θεωρείται ως story teller (παραμυθάς).[10] Το τραγούδι θεωρήθηκε ως «redux του Thriller».[11] Το τραγούδι You Are My Life μιλά για τα δύο, τότε, παιδιά του Τζάκσον, τον Prince και την Πάρις. Κατά την εκτέλεση, ο Τζάκσον τραγουδά You are the sun, you make me shine, more like the stars.[11]
Το Ekam Satyam, ένα κομμάτι του Ιταλού μουσικό Α. Ρ. Ραχμάν, προτάθηκε να συμπεριληφθεί στο άλμπουμ. Το τραγούδι, το οποίο γράφτηκε από τον Ραχμάν με την Κάνικα Μίερ, εκτελέστηκε από τον Τζάκσον. Υπήρχε πρόταση να κυκλοφορήσει ως single, αλλά δεν κυκλοφόρησε ποτέ.[13][14]
Θέματα συμβολαίου με τη Sony Music
Ο Τζάκσον περίμενε να του δοθεί η άδεια να προωθήσει το προηγούμενο του υλικό και να αποτρέψει τη Sony από το να λάβει ένα μέρος του κέρδους. Ο Τζάκσον περίμενε αυτό να γίνει στην αρχή της νέας χιλιετίας, ωστόσο, χάρη σε κάποια σημεία στο συμβόλαιο, η ημερομηνία επαναφοράς θα ερχόταν μετά από χρόνια. Ο Τζάκσον άρχισε μια έρευνα, και ανακάλυψε ότι ο δικηγόρος που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα του τραγουδιστή εκπροσωπούσε και τη Sony, δημιουργώντας σύγκρουση ενδιαφερόντων.[3] Για αρκετά χρόνια, η Sony προσπαθούσε να αγοράσει τον μουσικό κατάλογο του Τζάκσον. Αν η καριέρα του Τζάκσον ή η οικονομική κατάσταση του τραγουδιστή επιδεινώνονταν, τότε θα συνέφερε στον Τζάκσον να πουλήσει τον κατάλογο. Έτσι, η Sony είχε κάτι να κερδίσει από αποτυχία στην καριέρα του Τζάκσον.[2] Ο Τζάκσον χρησιμοποιήσει αυτές τις διαφωνίες για να σταματήσει νωρίς τη συνεργασία με την εταιρεία.[3]
Λίγο πριν την κυκλοφορία του Invincible, ο Τζάκσον πληροφόρησε τον διευθυντή της Sony Music Entertainment, Τόμμι Μοττόλα, ότι η συνεργασία του με την εταιρεία έληξε.[3] Ως αποτέλεσμα, οι κυκλοφορίες των singles και των βίντεο κλιπ που θα βοηθούσαν στην προώθηση του Invincible ακυρώθηκαν. Ο Τζάκσον κατηγόρησε, το 2002, τον Μοττόλα, λέγοντας ότι ήταν «διάβολος» και «ρατσιστής», ο οποίος δεν υποστήριζε τους Αφροαμερικανούς καλλιτέχνες, χρησιμοποιώντας τους μόνο για δικό του συμφέρον.[3][9] Κατηγόρησε τον Μόττολα ότι αποκάλεσε τον συνεργάτη του, Ιρβίνγκ Λορέντζο, «παχύ μαύρο νέγρο».[15] Η Sony δήλωσε ότι απέτυχε να προωθήσει το Invincible, επειδή ο Τζάκσον αρνήθηκε να κάνει περιοδεία στις ΗΠΑ.[16] Ο τραγουδιστής κατηγόρησε τη Sony και τη μουσική βιομηχανία για ρατσισμό, καθώς δεν δούλεψαν για να προωθήσουν το άλμπουμ του.[17]
Προώθηση και singles
Κύριο λήμμα: Michael Jackson: 30th Anniversary Special
Αναφέρεται ότι το άλμπουμ έχει προϋπολογισμό 25 εκατομμυρίων δολαρίων εκτός από τα λεφτά για την προώθηση.[9][18] Για να προωθηθεί το άλμπουμ, τον Σεπτέμβριο του 2001 κυκλοφόρησε το Michael Jackson: 30th Anniversary Special από τη Madison Square Garden για τον εορτασμό των 30 χρόνων καριέρας του Τζάκσον ως solo καλλιτέχνης. Ο τραγουδιστής εκτέλεσε τραγούδια από το Invincible και εμφανίστηκε στη σκηνή για πρώτη φορά με τα αδέρφια του μετά το Victory Tour με τους The Jacksons το 1984.[19] Επίσης, εμφανίστηκε με τη Μπρίτνεϊ Σπίαρς, τη Μία, τον Usher, τη Γουίτνεϊ Χιούστον, τη Τάμια, τους 'N Sync, τον Slash και άλλους.[20] Αυτή η συναυλία μεταδόθηκε τον Νοέμβριο του 2001 από το CBS.
Το άλμπουμ κυκλοφόρησε 3 singles, το You Rock My World, το Cry και Butterflies. Το Cry κυκλοφόρησε εκτός ΗΠΑ. Το Butterflies δεν είχε μουσικό βίντεο. Το You Rock My World κυκλοφόρησε στα τέλη Οκτωβρίου 2001. Το κύριο single You Rock My World έφθασε στο top ten στο Billboard Hot 100 Singles Chart, και στο νούμερο 10 μετά από 3 εβδομάδες κυκλοφορίας.[21] Το κομμάτι ήταν πιο επιτυχημένο παγκοσμίως, και έφθασε στο top five και έφθασε στο top ten σε 12 περιοχές.[22] Το You Rock My World έφθασε στην 1η θέση στη Γαλλία, στη 2η θέση στη Νορβηγία, στη Φινλανδία, στη Δανία, στο Βέλγιο καθώς και στην 3η θέση στην Ιταλία, στην 4η θέση στην Αυστραλία και στην 5η θέση στη Σουηδία και στην Ελβετία.[22]
Το τρίτο single, το Butterflies, κυκλοφόρησε νωρίς τον Ιανουάριο του 2002. Έφθασε στο top twenty στη 14η θέση στο Billboard Hot 100 και στη 2η θέση για 5 εβδομάδες στο Hot R&B/Hip-Hop Singles Chart.[21] Παγκοσμίως, το Cry έφθασε στο top forty - οι πιο επιτυχημένες περιοχές ήταν η Δανία, η Γαλλία και το Βέλγιο, φθάνοντας στη 16η, 30η και 31η θέση αντίστοιχα.[23] Το Heaven Can Wait επίσης έφθασε στη βάση του R&B/Hip-Hop Charts, στη 72η θέση χωρίς επίσημη κυκλοφορία - το τραγούδι δεν έλαβε θέση στα παγκόσμια τσαρτ.[21] Το Unbreakable έπρεπε να κυκλοφορήσει ως το τέταρτο single του άλμπουμ, αλλά ακυρώθηκε για άγνωστους λόγους.[24]
Κριτική
| Επαγγελματική βαθμολόγηση | |
|---|---|
| Επανεξετασμένα αποτελέσματα | |
| Πηγή | Βαθμολόγηση |
| Allmusic |   [1] |
| Ρόμπερτ Κριστγκάου | (A-)[25] |
| Entertainment Weekly | (C-)[11] |
| The Guardian | [26] |
| The New York Times | (θετικά και αρνητικά)[27] |
| NME | (6/10)[28] |
| PopMatters | (θετικό)[29] |
| Rolling Stone | [10] |
| Slant Magazine |  [30] |
| The Village Voice | (θετικά και αρνητικά)[31] |
Το Invincible έλαβε θετικές και αρνητικές γνώμες από σύγχρονους μουσικούς κριτικούς. Από το Metacritic, το οποίο βαθμολογεί τις μουσικές κυκλοφορίες από τα 100, το άλμπουμ έλαβε κατά μέσ όρο 51 από τα 100, χάρη σε 19 αξιολογήσεις.[32] Ο Στέφεν Τόμας Έρλεβαϊν, κριτικός του Allmusic, έδωσε στο άλμπουμ τρία αστέρια από τα πέντε, δηλώνοντας ότι το Invincible «είναι σπινθήρας και ακούγεται καλύτερα από το υλικό του Τζάκσον μετά το Dangerous [κυκλοφόρησε το 1991]».[1] Ο Έρλεβαϊν σημείωσε ότι παρά το γεγονός ότι το άλμπουμ είχε καλό υλικό «δεν ήταν το απαραίτητο comeback που ήθελε ο Τζάκσον - που πραγματικά θα έπρεπε να έχει ένα άλμπουμ που να ακούγεται ελεύθερα, αντί να περιορίζεται στο εν λόγω υλικό - αλλά προσφέρει μια υπενθύμιση ότι μπορεί να συνθέσει καλή ποπ μουσική».[1] Ο Τζέιμς Χάντερ, κριτικός για το Rolling Stone, έδωσε στο Invincible 3 αστέρια από τα 5 σημειώνοντας ότι οι μπαλάντες αυξάνουν τη διάρκεια του άλμπουμ.[10] Ο Χάντερ επίσης δήλωσε ότι ο Τζάκσον και ο Ρίλεϊ έκαναν το Invincible «κάτι πολύ δυνατό και έξυπνο, επιτρέποντας στους ακροατές να συγκεντρωθούν στους στιγμιαίους ρυθμούς των κομματιών, που μοιάζουν με τις παθιασμένες παρεμβολές της Santana και τις υπέροχες συμφωνικές μουσικές του Lubbock».[10]
Ο Μαρκ Μπομόντ, συγγραφέας για το NME, έδωσε στο άλμπουμ 6 από τα 10, δηλώνοντας, «το Invincible είναι ένα σχετικά αναζωογονημένο comeback άλμπουμ».[28] Ο κριτικός Ρόμπερτ Κριστγκάου έδωσε στο άλμπουμ Α-, δηλώνοντας ότι οι μουσικές ικανότητες του Τζάκσον έχουν ξεχαστεί πολλές φορές, αλλά το άλμπουμ είναι πολύ μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα άλμπουμ του Τζάκσον.[25] Καθώς ο Κριστγκάου ένιωσε ότι κάποιο υλικό ήταν επιθετικό, περιέγραψε τα πρώτα τρία κομμάτια ως «Ρότντεϊ Τζέρκινς του χρόνου» προσθέτοντας ότι «δεν πιστεύει τις διαφημίσεις [του άλμπουμ]».[25] Ο Ντέιβιντ Μπράουν, κριτικός για το Entertainment Weekly, βαθμολόγησε το άλμπουμ με C-, δηλώνοντας ότι «το Invincible είναι το πρώτο άλμπουμ του Τζάκσον μετά το Off the Wall που δεν προσφέρει νέες ανατροπές αλλά μοιάζει μια ανθολογία με τα λιγότερα επιτυχημένα hits του Τζάκσον».[11] Ο Τζων Παρέλες, σε ένα άρθρο για το Rolling Stone έδωσε στο Invincible ένα από τα πέντε αστέρια, γράφοντας ότι «Επέτρεψε μόνο ένα anti-tabloid τραγούδι, και προσπάθησε να παίξει τον απαλό εραστή και επικεντρώθηκε στις μπαλάντες. Αλλά τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη φορά που γοήτευσε τον κόσμο, έχασε τον παλιό του εαυτό, και έγινε ένας ζοφερός καλλιτέχνης».[33]
Λίγο μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ, σε μια ψηφοφορία του Billboard, η πλειοψηφία των ψήφων - 79% των 5.195 - δήλωσε ότι δεν έμειναν έκπληκτοι από την πρωτιά του Invincible στο Billboard 200.[34] Το Billboard επίσης ανάφερε ότι το 44% συμφώνησε με τη δήλωση, λέγοντας ότι ο Τζάκσον «παραμένει ο Βασιλιάς της Ποπ». Άλλοι 35% των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι δεν έμειναν έκπληκτοι από τη θέση του άλμπουμ, αλλά αμφέβαλλαν ότι το Invincible θα μπορούσε να μείνει στην 1η θέση για δεύτερη εβδομάδα.[34] Μόνο 12% των ψηφοφόρων που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο δήλωσαν ότι έμειναν έκπληκτοι από την πρωτιά του άλμπουμ για τις δυσκολίες της καριέρας του Τζάκσον τα τελευταία 6 χρόνια και άλλα 9% αιφνιδιάστηκαν από την επιτυχία του άλμπουμ, εξαιτίας των διαφωνιών πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ.[34] Το Invincible έλαβε μια υποψηφιότητα για Grammy Award το 2002. Το You Rock My World ήταν υποψήφιοι για Best Pop Vocal Performance - Male, αλλά έχασε το βραβείο από το Don't Let Me Be Lonely Tonight του Τζέιμς Τάιλορ.[35] Λόγω της κυκλοφορίας του τον Οκτώβριο του 2001, δεν μπορούσε να λάβει άλλη υποψηφιότητα για τα Grammy Awards του 2002.[36] Τον Δεκέμβριο του 2009, οι αναγνώστες του Billboard ανακήρυξαν το Invincible ως το καλύτερο άλμπουμ της δεκαετίας, από το ερωτηματολόγιο τους.[37]
Εμπορική εμφάνιση
Το Invincible ήταν το πρώτο στούντιο άλμπουμ που κυκλοφόρησε σε 4 χρόνια, μετά το Blood on the Dance Floor [κυκλοφόρησε το 1997].[38] Κατά την πρώτη εβδομάδα της κυκλοφορίας του άλμπουμ, με πωλήσεις 363.000 αντίτυπων, το άλμπουμ έφθασε στην 1η θέση του Billboard 200 στις 17 Νοεμβρίου 2001.[38][39] Το Invincible ήταν το πέμπτο άλμπουμ που έλαβε αμέσως την 1η θέση στο Billboard 200,[38] και το τέταρτο που έφθασε στην 1η θέση αμέσως ως solo καλλιτέχνης. Παρά τις πωλήσεις της πρώτης εβδομάδας κυκλοφορίας του Invincible ήταν καλές, το άλμπουμ πώλησε λιγότερα αντίτυπα από το HIStory στην πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του, το οποίο πώλησε 391.000 αντίτυπα.[38] Το Invincible επίσης έφθασε στην 1η θέση στο Billboards R&B/Hip Hop Albums Chart για 4 εβδομάδες.[40] Μετά από 8 εβδομάδες κυκλοφορίας, τον Δεκέμβριο του 2001, το Invincible έγινε χρυσό από τη RIAA για πωλήσεις 500.000 αντίτυπων.[41] Τον ίδιο μήνα έγινε πλατινένιο για πωλήσεις 1 εκατομμυρίων αντίτυπων.[41] Στις 25 Ιανουαρίου 2002, το άλμπουμ έγινε δύο φορές πλατινένιο για πωλήσεις 2 εκατομμυρίων αντίτυπων.[41]
Παγκοσμίως, το Invincible ήταν εμπορική επιτυχία. Το άλμπουμ έφθασε έως την 1η θέση σε 12 χώρες παγκοσμίως,[38] συμπεριλαμβανόμενου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστραλίας, του Βελγίου, της Δανίας, των Κάτων Χωρών, της Γερμανίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας.[38][42] Έφθασε στο top ten σε αρκετές χώρες, όπως στην Αυστρία, στον Καναδά, στη Φινλανδία, στην Ιταλία, στη Νέα Ζηλανδία και στη Νορβηγία.[42] Το Μεξικό ήταν η λιγότερη επιτυχημένη περιοχή για το άλμπουμ, το οποίο έφθασε στη 29η θέση στο τοπικό τσαρτ.[42] Σύμφωνα με πληροφορίες, το άλμπουμ πώλησε 13 εκατομμύρια αντίγραφα παγκοσμίως.[43] Ωστόσο, οι πωλήσεις του Invincible ήταν λιγότερες από τις πωλήσεις των προηγούμενων άλμπουμ, χάρη στην έλλειψη προώθησης και χωρίς υποστήριξη για παγκόσμια περιοδεία.[2] Ο Μπερνάρντ Ζούελ, δημοσιογράφος της The Sydney Morning Herald, δήλωσε:
Η Χόλλι Βάλανς ή η Δέλτα Γκούντρεμ θα νόμιζαν ότι η επιτυχία τους θα έρθει αν πωλήσει 5 ή 6 εκατομμύρια αντίτυπα των άλμπουμ τους παγκοσμίως. Ο Μάικλ Τζάκσον έκανε κάτι το ίδιο στα περασμένα 2 χρόνια με το έβδομο του στούντιο άλμπουμ, το Invincible, και ήταν αποτυχία στη βιομηχανία και στα μέσα. Άδικα; Ναι, βέβαια, επειδή το Invincible είναι καλύτερα από αυτά, κατά 95%, τα άλμπουμ που χιλιάδες καλλιτέχνες κυκλοφορούν κάθε χρόνο. Επιπλέον, η αποτυχία ήρθε λόγω σύγκρισης με το άλμπουμ του 1982, το Thriller, το οποίο πώλησε 100 εκατομμύρια αντίτυπα και το επόμενο άλμπουμ, το Bad, το οποίο πώλησε 30 εκατομμύρια αντίτυπα. Ωστόσο, 10 εκατομμύρια αντίτυπα είναι φαινόμενο αν συγκρίνει κανείς τις πωλήσεις των άλμπουμ άλλων καλλιτεχνών.[17]
Το 2004, το Invincible ξαναμπήκε στα τσαρτ του Billboard. Το Invincible έφθασε στην 154η θέση στο Billboard 200 στις 4 Δεκεμβρίου 2004.[44] Το άλμπουμ επίσης έφθασε στη 48η θέση στο Billboard R&B/Hip Hop Albums Chart στις 4 Δεκεμβρίου.[44] Μετά τον θάνατο του Τζάκσον το 2009, αυξήθηκε η διασημότητα της μουσικής του.[45] Το Invincible έφθασε στη 12η θέση στο Billboard Digital Albums Chart στις 11 Ιουλίου 2009.[46] Μην έχοντας φθάσει πριν στην καλύτερη του θέση, το άλμπουμ έγινε το ένατο μεγαλύτερο πήδημα στο τσαρτ, εκείνη την εβδομάδα.[46] Έφθασε επίσης στο top ten, φθάνοντας στη 9η θέση, στο Billboard Catalog Albums Chart, στις 18 Ιουλίου.[44] Στην εβδομάδα της 19ης Ιουλίου 2009, το Invincible έφθασε στη 18η θέση στην Ιταλία.[47] Το Invincible έφθασε στη 64η θέση στο European Albums Chart στις 25 Ιουλίου.[48] Το άλμπουμ έφθασε στη 29η θέση στο Μεξικό τον Ιούλιο,[49] και στη 84η θέση στο Swiss Albums Chart στις 19 Ιουλίου 2009.[50]
Παγκοσμίως, το άλμπουμ έλαβε αρκετά βραβεία. Το Invincible έγινε πλατινένιο από τη Βρετανική Φωνογραφική Βιομηχανία, για πωλήσεις 300.000 αντίτυπων στο Ηνωμένο Βασίλειο.[51] Το άλμπουμ έγινε πλατινένιο από τη Παγκόσμια Ομοσπονδία Φωνογραφικής Βιομηχανίας (IFPI) για πωλήσεις 40.000 αντίτυπων στην Ελβετία.[52] Η IFPI έκανε το άλμπουμ χρυσό στην Αυστρία για πωλήσεις 15.000 αντίτυπων.[53] Η Αυστραλιανή Ομοσπονδία Ηχογραφικής Βιομηχανίας έκανε το Invincible δύο φορές πλατινένιο για πωλήσεις 140.000 αντίτυπων στην Αυστραλία.[54] Το άλμπουμ έγινε χρυσό στην Αργεντινή για πωλήσεις 20.000 αντίτυπων.[55]
Κατάλογος κομματιών
| Αρ. | Tίτλος | Συνθέτες | Διάρκεια |
|---|---|---|---|
| 1. | "Unbreakable" (μαζί με τους The Notorious B.I.G. - background φωνητικά από τον Μπράντι Νόρβουντ) | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς, Νόρμαν Γκρεγκ, Ρόμπερτ Σμιθ | 6:26 |
| 2. | "Heartbreaker" (μαζί με τον Fats) | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς, Νόρμαν Γκρεγκ, Μισκ Μπάτλερ | 5:09 |
| 3. | "Invincible" (μαζί με τον Fats) | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς, Νόρμαν Γκρεγκ | 4:46 |
| 4. | "Break of Dawn" | Dr. Freeze, Μάικλ Τζάκσον | 5:29 |
| 5. | "Heaven Can Wait" | Μάικλ Τζάκσον, Τέντι Ρίλεϊ, Αντρεάο Χερντ, Νέιτ Σμιθ, Τέρνο Μπιλ, Ερίτζα Λάουες, Κέντι Κίλλερ | 4:49 |
| 6. | "You Rock My World" | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς, Νόρα Πάιν | 5:39 |
| 7. | "Butterflies" | Αντρέ Χάρρις, Μάρσα Αμπρόσιους | 4:40 |
| 8. | "Speechless" | Μάικλ Τζάκσον | 3:18 |
| 9. | "2000 Watts" (backing vocals από Τέντι Ρίλεϊ) | Μάικλ Τζάκσον, Τέντι Ρίλεϊ, Τάιρες Γκίμπσον, ΖαΡόν Χένσον | 4:24 |
| 10. | "You Are My Life" | Μάικλ Τζάκσον, Babyface, Κάρολ Μπάγιερ Σάγκερ, Τζων ΜακΚλέιν | 4:33 |
| 11. | "Privacy" (κιθάρα με Slash) | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς, Μπέρναρντ Μπελ | 5:05 |
| 12. | "Don't Walk Away" | Μάικλ Τζάκσον, Τέντι Ρίλεϊ, Ρίτσαρντ Κάρλτον Σταίτς, Ριντ Βέρτελνεϊ | 4:24 |
| 13. | "Cry" (επίσης κυκλοφορεί και ως Cry (You Can Change the World)) | Ρ. Κέλλι | 5:00 |
| 14. | "The Lost Children" | Μάικλ Τζάκσον | 4:00 |
| 15. | "Whatever Happens" (κιθάρα από τον Κάρλος Σαντάνα) | Μάικλ Τζάκσον, Τέντι Ρίλεϊ, Γκιλ Κανγκ, Ζασμίν Κουάι, Τζώφρεϊ Ουίλλιαμς | 4:56 |
| 16. | "Threatened" (συμπεριλαμβάνει snippets του Ροντ Σέρλινγκ) | Μάικλ Τζάκσον, Ρόντνεϊ Τζέρκινς, Φρεντ Τζέρκινς Γ', ΛαΣάβν Ντάνιελς | 4:18 |
Σημειώσεις
Το Break of Dawn, το 2000 Watts και το Threatened αποκλείστηκαν από την κινέζικη εκδοχή.[56]
Προσωπικό
Μάικλ Τζάκσον - προγραμματισμός, φωνητικά, όργανα, παραγωγός[7]
Ρόντνεϊ Τζέρκινς - προγραμματισμός, όργανα, μηχανική, mixing, instrumentation
Μάρσα Αμπρόσιους - επιπρόσθετα φωνητικά
Μάξι Άντερσον - επιπρόσθετα φωνητικά
Ντέιβιντ Άστον - βοηθός μηχανικός
Γκλόρια Αύγκουστους - φωνητικά
Babyface – κιθάρα (ακουστικά και μπάσο), πληκτρολόγια, επιπρόσθετα φωνητικά, παραγωγός, προγραμματισμός ντραμς
Τομ Μπάχλερ - χορωδία, χορός
Εμανουέλ Μπάκερ - ντραμς
Ντανιέλ Μπαρρέρα - χορωδία
Έντι Λέχμανν Μπόντικερ - χορωδία, χορός
Ρόμπερτ Μπόλιγιαρντ - χορωδία, χορός
Πωλ Μπούτιν - μηχανικός, mixing
Μπράντι - φωνητικά, background vocals
Στιούαρτ Μπράβλεϊ - σφύριγμα (ανθρώπινο και οργανικό), μηχανικός, digital editing, mixing, soloist
Μάρι Μπράουν - background vocals
Τίμ Φάλφορντ Μπράουν - φωνητικά
Μπραντ Μπάξερ - πληκτρολογία, προγραμματισμός, digital editing, προγραμματισμός ντραμς, mixing, προγραμματισμός πληκτρολογίων
Ντέβιντ Κάμπελλ - ενορχηστρωτής
Ματτ Κάππι - πνευστά
Κρις Κάρρολ - βοηθός μηχανικός
Ντέιβιντ Νάουντ Κόλεμαν - καλλιτεχνική διεύθυνση
Παυλίνο Ντα Κόστα - κρουστά
ΛαΣάβν Ντάνιελς - background vocals
Βιντάλ Ντάβις - μηχανικός μηχανικός
Βαλέρι Ντόμπι - φωνητικά
Dr. Freeze – background vocals, όργανα, παραγωγός
Νάνσι Ντόναλντ - καλλιτεχνική διεύθυνση
Κέβιν Ντόρσεϊ - φωνητικά
Κράιγκ Ντάρρανς - βοηθός μηχανικός
Νάθαν Ίστ - bass guitar
Τζάσον Ένμοντς - χορωδία, χορός
Τες Εσκότο - χορωδία
Βονσίελ Φαγκέτ - φωνητικά
Κάρεν Φάι – make-up, stylist μαλλιών
Λιν Φίνμοντ - χορωδία, χορός
Κίρστιν Φάιφ - βιολί
Πωλ Φόλεϊ - digital editing
Τζων Γκας - μηχανικός, mixing
Ουμπέρτο Γκάτικα - μηχανικός, mixing
Ούρι Γκέλλερ - εικονογραφήσεις
Στηβ Γκενέβικ - βοηθός μηχανικός, βοηθός
Μπραντ Γκίλντερμαν - μηχανικός, mixing
Μάικ Γκινγκ - μηχανικός, mixing
Τζούντι Γκόσσετ - φωνητικά
Φράννι Φράνσιν Γκράχαμ - βοηθός μηχανικός
Χάρολντ Γκριν - φωνητικά
Αλεξάντερ Γκρεγκς – digital editing
Μπέρνι Γκράντμαν - mastering
Μικ Γκουζάφσκι - μηχανικός, mixing
Τζάστιν Χαλ - χορωδία, χορός
Στηβ Χάνκινσον - εξώφυλλο
Αντρέ Χάρρις - παραγωγός, μηχανικός, όργανα
Σκοττ Χάσκελλ - χορωδία, χορός
Μίκα Χάοπμαν - χορωδία, χορός
Τζέραλντ Χέιβαρντ - ντραμς
Αντρεάο Χερντ - παραγωγός
Ρόμπ Χερρέρα - digital editing, βοηθός μηχανικός
Τζιν-Μάρι Χόρβατ - μηχανικός, mixing
Τάμπια Ίβερι - χορωδία, χορός
Λουάνα Τζάκμαν - χορωδία, χορός
Πρινς Τζάκσον - αφηγητής
Τένικα Τζωνς - φωνητικά
Ντέβιντ Κόλεμαν - καλλιτεχνική διεύθυνση
Αντραέ Κράουτς - φωνητικά
Σάντρα Κράουτς - φωνητικά
Πωλ Φ. Κρούζ - μηχανικός, digital editing
Μπράντον Λούκας - χορωδία, χορός
Τζόναθον Λούκας - χορωδία, χορός
Ρίκι Λάκσε - χορωδία, χορός
Μέλισσα ΜακΚάι - χορωδία, χορός
Άντζελα Τζόνσον - φωνητικά
Λέιτ Γκρέιτ Ντάνιελ Τζόνσον - φωνητικά
Ζανέτ Μ. Τζόνσον - φωνητικά
Λάκενταν Τζόρνταν - φωνητικά
KB – mixing
Ρ. Κέλλι - διευθέτηση, παραγωγός, χορωδία
Πέτερ Κεντ - βιολί
Μάικλ Λαντάου - κιθάρα
Τζέιμς Λίβελι - χορωδία, χορός
Ρόμπιν Λόρεντζ - βιολί
Ρόμπ Λόρεντζ - βιολί
Τζέρεμι Λούμποκ - διευθέτηση, αγωγός, ορχήστρα
Φάμπιαν Μαρασκιούλλο – digital editing
Χάρβεϊ Μάσον, Τρ. – digital editing
Χάρβεϊ Μάσον, Σρ. – digital editing
Τζωρτζ Μάγιερς - μηχανικός, digital editing, mixing
Χόβαρντ ΜακΚράρι - φωνητικά
Λίντα ΜακΚράρι - φωνητικά
Άλις Τζιν ΜακΡάθ - φωνητικά
Σου Μερριέτ - φωνητικά
Μπιλ Μπέγιερς - διευθέτηση
Μίσκε – background vocals
Πάτρις Μόρρις - φωνητικά
Κριστλ Μάρντεν - φωνητικά
The Notorious B.I.G. – ραπ
Νόβι Νόβογκ – βιολί, όργανα
Αντάμ Οβέτ - καλλιτεχνική διεύθυνση
Σεθ Ριγκς - βοηθός φωνητικών
Τέντι Ρίλεϊ - όργανα, παραγωγός, mixing, digital drums
Στηβ Ρόμπιλλαρντ - βοηθός μηχανικός
Τζων Ζ.Ρ. Ρόμπινσον - ντραμς
Κάρλος Σαντάνα - κιθάρα, σφύριγμα, soloist
Ντέξτερ Σίμμον - μηχανικός, mixing
Ίβι Σκοφ - βοηθός παραγωγός
Άντριου Σνάιντερ - χορωδία, χορός
Σάλλι Στήβενς - χορωδία, χορός
Ρίτσαρντ Στάιτς - background vocals, παραγωγός
Μπρους Σβήντεν - μηχανικός, mixing
Τόμας Τάλλι - βιολί
Μπρέτ Τάττερσολ - χορωδία, χορός
Τζεφ Τέιλορ – remixing
Ρον Τέιλορ - φωνητικά
Μάικλ Χαρτ Τόμπσον - κιθάρα
Μάικλ Τόμπσον - κιθάρα
Κριστίν Τραμοντάνο - βοηθός μηχανικός
Κρις Τάκερ - εισαγωγή
Μάριο Βάσκεζ - background vocals
Τόμι Βιτσάρι - μηχανικός, mixing
Νάθαν Βάλτον - χορωδία, χορός
Άλμπερτ Βάτσον - φωτογραφία
Ρικ Ουίλλιαμς - κιθάρα
Ιβόν Ουίλλιαμς - φωνητικά
Ζάντρα Ουίλλιαμς - φωνητικά
Τζων Βίττενμπεργκ - βιολί
Τσαρτ και βραβεία
Τσαρτ
| Τσαρτ (2001/2002) | Καλύτερη θέση |
|---|---|
| Australian Albums Chart | 1[42] |
| Austrian Albums Chart | 2[42] |
| Belgium Albums Chart | 1[38] |
| Canadian Top 50 | 3[44] |
| Danish Albums Chart | 1[42] |
| Denmark Albums Chart | 1[42] |
| Finnish Albums Chart | 7[42] |
| French Albums Chart | 1[57] |
| German Albums Chart | 1[38] |
| Italian Albums Chart | 2[42] |
| Mexican Albums Chart | 29[42] |
| New Zealand Albums Chart | 4[42] |
| Norwegian Albums Chart | 1[42] |
| Portuguese Albums Chart | 8[42] |
| Swedish Albums Chart | 1[42] |
| Swiss Albums Chart | 1[42] |
| UK Albums Chart | 1[51] |
| US Billboard 200 | 1[39] |
| US Billboard R&B/Hip Hop Album | 1[44] |
| Τσαρτ (2004) | Καλύτερη θέση |
| US Billboard 200 | 154[44] |
| US Billboard R&B/Hip Hop Albums Chart | 48[44] |
| Τσαρτ (2009) | Καλύτερη θέση |
| Australian Albums Chart | 43[58] |
| European Albums Chart | 64[48] |
| Italian Albums Chart | 18[47] |
| Mexican Albums Chart | 29[49] |
| Swiss Albums Chart | 84[50] |
| Billboard Catalogue Albums Chart | 9[44] |
| Billboard Digital Albums Chart | 12[46] |
Βραβεία
| Χώρα | Βραβείο |
|---|---|
| Αργεντινή | Χρυσό[55] |
| Αυστραλία | 2× Πλατινένιο[54] |
| Αυστρία | Χρυσό[53] |
| Φινλανδία | Χρυσό[59] |
| Γαλλία | Πλατινένιο[60] |
| Γερμανία | Πλατινένιο[61] |
| Ολλανδία | Πλατινένιο[62] |
| Νέα Ζηλανδία | Πλατινένιο[63] |
| Νορβηγία | Πλατινένιο[64] |
| Πολωνία | Χρυσό[65] |
| Πορτογαλία | Χρυσό[66] |
| Σουηδία | Χρυσό[67] |
| Ελβετία | Πλατινένιο[52] |
| Ηνωμένο Βασίλειο | Πλατινένιο[68] |
| ΗΠΑ | 2× Πλατινένιο[41] |
Παραπομπές
Stephen Thomas Erlewine. «Michael Jackson: Invincible». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
Taraborrelli, p. 614–617
Taraborrelli, p. 610–611
Liz McNamaba (23 Οκτωβρίου 2001). «Jacko dedicates Invincible to Benjamin». Aftenposten. Schibsted ASA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Brian Hiatt (21 Δεκεμβρίου 2000). «Michael Jackson Nearing Completion Of New LP». MTV. Viacom. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2011.
Linda Hobbs (5 Σεπτεμβρίου 2009). «Rodney Jerkin's Talks MJ's Last Studio Album, Invincible». Vibe. Viacom. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Invincible liner notes Epic Records (2001).
Jayson Rodriguez (25 Ιουνίου 2009). «Michael Jackson's Musical Legacy, From The Jackson 5 To Invincible». MTV. Viacom. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Jennifer Vineyard (2 Ιουλίου 2002). «Michael Jackson Shocks Al Sharpton By Calling Tommy Mottola A Racist». MTV. Viacom. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
James Hunter (6 Δεκεμβρίου 2001). «Michael Jackson: Invincible». Rolling Stone. Wenner Media LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2010.
David Browne (9 Νοεμβρίου 2001). «Invincible (2001)». Entertainment Weekly. Time Warner Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
Interview with Michael Jackson. Vibe. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
«Rahman, MJ create Ekam Satyam». The Times of India. 10 Σεπτεμβρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2001.
Nydia Dias (17 Αυγούστου 2001). «A R Rahman joins hands with Michael Jackson». TNN. The Times of India. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2001.
Jermaine Jackson (31 Δεκεμβρίου 2002). «Interview with Jermaine Jackson». Connie Chung Tonight (Time Warner Inc). Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2010.
Oliver Burkeman (8 Ιουλίου 2002). «Jacko gets tough: but is he a race crusader or just a falling star?». The Guardian (London: Guardian Media Group). Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Bernard Zuel (20 Νοεμβρίου 2003). «Falling star». The Sydney Morning Herald (Fairfax Media). Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Katherine Laidlaw (25 Ιουνίου 2009). «Key Facts about Michael Jackson's life». National Post. CanWest Global Communications. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Tania Branigan (8 Σεπτεμβρίου 2001). «Jackson spends £20m to be Invincible». The Guardian (London: Guardian Media Group). Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
George, p. 50–53
«allmusic ((( Invincible > Charts & Awards > Billboard Singles )))». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Michael Jackson - You Rock My World (chanson)». LescCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Michael Jackson - Cry (chanson)». LesCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
Invincible pack-on-stocker Epic Records (2001).
Robert Christgau. «Robert Christgau: Artist 932». Robert Christgau. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
Petridis, Alexis (25 Ιουνίου 2002). «CD review: Michael Jackson, Invincible». The Guardian (London). Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2010.
Mazur, Kevin (28 Οκτωβρίου 2001). «Music; To Regain Glory, The New Michael Imitates the Old». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2010.
Mark Beaumont (30 Νοεμβρίου 2001). «Michael Jackson: Invincible». NME. IPC Media. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2008.
Tranter, Nikki (Νοέμβριος 2001). «Michael Jackson: Invincible». PopMatters. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2010.
Cinquemani, Sal (29 Οκτωβρίου 2001). «Michael Jackson: Invincible». Slant Magazine. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2010.
Kogan, Frank (27 Νοεμβρίου 2001). «The Man in the Distance». The Village Voice. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2010.
Invincible (2001): Reviews. Metacritic. Retrieved on 7 Αυγούστου 2010.
Pareles, Jon. "Review: Invincible". Rolling Stone: 415. 1 Νοεμβρίου 2004.
«Poll: Jackson's Chart Success No Surprise». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Grammy Awards 2002». RockOnheNet.com. Rock On The Net. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
Glenn Gamboa (24 Φεβρουαρίου 2002). «Cover Story/Music With Merit / With U2 leading the way, this year's Grammy nominees may represent the best and the brightest». Newsday. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-07. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2010.
«Readers' Poll: Albums of the Decade». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Jackson's 'Invincible' To Debut At No. 1». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 7 Νοεμβρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2010.
«Week of November 17, 2001». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2010.
«Week of December 08, 2001». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Gold & Platinum». Recording Industry Association of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Michael Jackson - Invincible (album)». LesCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2012.
Tamara Conniff (30 Αυγούστου 2009). «We Killed Michael Jackson». Huffington Post. HuffingtonPost.com, Inc. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2009.
«Invincible - Michael Jackson (2001)». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
Ed Christman, Antony Bruno (2 Ιουλίου 2009). «Michael Jackson Music Sales Surge Could Last For Months». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Week of July 11, 2009: Biggest Jump». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Classifica settimanale dal 13/07/2009 al 19/07/2009». Federation of the Italian Music Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Week of July 25, 2009: Biggest Jump». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Top 100 México». MexicanCharts.com. Hung Medien. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Alben Top 100 19.07.2009». HitParade.ch. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Michael Jackson - Invincible». The Official Charts Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«Swiss Certifications – Awards 2001». SwissCharts.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2010.
«IFPI Austria – Gold & Platin Datenbank» (στα Γερμανικά). International Federation of the Phonographic Industry. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2010.
«ARIA Charts - Accreditations - 2001 Albums». Australian Recording Industry Association. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2010.
«CAPIF – Discos de Oro y Platino» (στα Ισπανία). Argentine Chamber of Phonograms and Videograms Producers. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2010.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link) [νεκρός σύνδεσμος]
«迈克尔·杰克逊Michael Jackson:天下无敌Invincible-音乐-卓越亚马逊». Amazon.cn. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011.
«Album Top 100: 03/11/2001». LesChats.com. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2010.
«ARIA Top 100 Albums Chart». HitParade.ch. Hung Medien. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2010.
«Tilastot» (στα Φινλανδικά). International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2010.
«Certifications Albums Or – année 2001» (στα Γαλλικά). Syndicat National de l'Édition Phonographique. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
«Gold/Platin–Datenbank» [Gold/Platinum Database] (στα Γερμανικά). Bundesverband Musikindustrie. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2010.
«Goud/Platina». Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2010.
«New Zealand Certification». RadioScope.net.nz. Radio Scope. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2010.
«IFPI Norsk platebransje:Trofeer». International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2010.
«Związek Producentów Audio Video». Związek Producentów Audio Video. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2010.
"Artistas & Espectáculos 2008 . Top Associação Fonográfica Portuguesa" Artistas-Espectaculos.com
«IFPI Sweden – Guld & Platina – År 2001» (PDF) (στα Σουηδικά). International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2010.
«BPI Certified Awards». British Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2010.
Βιβλιογραφία
George, Nelson (2004). Michael Jackson: The Ultimate Collection booklet. Sony BMG.
Taraborrelli, J. Randy (2004). The Magic and the Madness. Terra Alta, WV: Headline. ISBN 0-330-42005-4.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
