Το HIStory: Past, Present and Future, Book I (συχνά συναντάται απλά ως HIStory) είναι το 9ο στούντιο άλμπουμ του Αμερικανού καλλιτέχνη Μάικλ Τζάκσον, το οποίο κυκλοφόρησε στις 16 Ιουνίου 1995, από την Epic Records. Η πλειονότητα των κομματιών του άλμπουμ γράφτηκε από τον Μάικλ Τζάκσον, ο οποίος ήταν και παραγωγός. Το HIStory ήταν το πρώτο άλμπουμ του Τζάκσον μετά τις κατηγορίες για παιδική σεξουαλική κακοποίηση, τον Αύγουστο του 1993. Οι ηχογραφήσεις του άλμπουμ διήρκεσαν από τα τέλη του 1994 έως τις αρχές του 1995, και πολλά από τα 15 κομμάτια του άλμπουμ έχουν ως θέμα τις κατηγορίες για κακομεταχείριση του Τζάκσον στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά στις εφημερίδες. Τα θέματα των τραγουδιών συμπεριλαμβάνουν θέματα όπως περιβαλλοντική συνείδηση, απομόνωση, απληστία και αδικία.
Το HIStory είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα άλμπουμ του Τζάκσον. Ο Τζάκσον κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε αντισημιτικούς στίχους στο They Don't Care About Us. Ο Τζάκσον δήλωσε πως δε σημαίνουν κάτι επιθετικό και πολλές φορές αρνήθηκε τον αντισημιτισμό. Όλο αυτό έληξε με τον Τζάκσον να αλλάζει τους στίχους. Ο Ρ. Κέλι κατηγορήθηκε για λογοκλοπή για τους στίχους του You Are Not Alone. Το 2007, ένας δικαστής αποφάσισε ότι το τραγούδι ήταν προϊόν λογοκλοπής και απαγορεύθηκε η μετάδοση του στα ράδιο του Βελγίου.
Από το άλμπουμ κυκλοφόρησαν 6 singles - το Scream, το You Are Not Alone, το Earth Song, το This Time Around, το They Don't Care About Us και το Stranger in Moscow. Το This Time Around κυκλοφόρησε μόνο ως radio single, και το Earth Song, το They Don't Care About Us και το Stranger in Moscow δεν είχαν μεγάλη επιτυχία στις ΗΠΑ, αλλά είχαν παγκόσμια επιτυχία - και τα 3 τραγούδια έφθασαν έως το top ten σε πολλές χώρες. Ως μέρος της προώθησης των τραγουδιών, κυκλοφόρησαν μουσικά βίντεο, τα οποία επηρέασαν πολλούς καλλιτέχνες. Ο πρώτος δίσκος (HIStory Begins) είναι δίσκος με προηγούμενα hits του Τζάκσον, ενώ στον δεύτερο δίσκο (HIStory Continues) υπήρχε νέο υλικό.
Το άλμπουμ έλαβε γενικά καλά σχόλια από τους κριτικούς. Επίσης ήταν εμπορικά επιτυχημένο, καθώς έλαβε την 1η θέση σε πολλές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ είχε θέση στα top ten στην Ισπανία και το Μεξικό. Το HIStory είναι το καλύτερο σε πωλήσεις multiple disc άλμπουμ από ένα solo καλλιτέχνη, καθώς πώλησε 20 εκατομμύρια αντίγραφα. Το άλμπουμ ήταν υποψήφιο για 5 Grammy Awards. Κέρδισε το Γκράμι για Best Music Video — Short Form για το Scream. Το greatest hits disc του άλμπουμ επανεκδόθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2001, με τίτλο Greatest Hits: HIStory, Volume I και, μέχρι τις αρχές του 2010, πώλησε 4 εκατομμύρια αντίγραφα παγκοσμίως.
Προϊστορία και παραγωγή
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο Τζάκσον και ο τύπος είχαν δύσκολη σχέση. Το 1986, ο τύπος κυκλοφόρησε μια ιστορία, σύμφωνα με την οποία ο Τζάκσον κοιμόταν σε υπερβαρικό θάλαμο οξυγόνου, κάτι που ο ίδιος αποκάλεσε ψέμα.[2] Αναφέρθηκε ότι ο Τζάκσον πρότεινε να αγοράσει τα οστά του Τζόσεφ Μέρρικ (γνωστός ως άνδρας-ελέφαντας). Ο Τζάκσον δήλωσε ότι η ιστορία είναι «απόλυτο ψέμα».[2][3] Αυτές οι ιστορίες του έδωσαν το υποτιμητικό παρατσούκλι «Wacko Jacko», το οποίο περιφρονούσε τον Τζάκσον. Σταμάτησε να διαρρέει ψευδείς πληροφορίες στον τύπο, και έτσι τα μέσα ενημέρωσης άρχισαν να επινοούν δικές τους ιστορίες.[4] Το 1989, ο Τζάκσον κυκλοφόρησε το τραγούδι και το μουσικό βίντεο Leave Me Alone, ένα τραγούδι για τη μετατροπή του σε θύμα στα χέρια του τύπου.[5] Το βίντεο έδειξε τον Τζάκσον να σπρώχνει τη διασκέδαση όχι μόνο στον τύπο αλλά και στην κατάσταση που βρισκόταν.[6]
Το 1993, οι σχέσεις μεταξύ του Τζάκσον και του τύπου έφτασαν στο χειρότερο σημείο τους τελείως όταν κατηγορήθηκε για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων. Παρόλο που δεν κατηγορήθηκε για κάποιο έγκλημα, ο Τζάκσον υποβλήθηκε σε εξονυχιστικό έλεγχο από τον τύπο, κατά τη διάρκεια της δικαστικής έρευνας. Τα παράπονα για την κάλυψη και τα μέσα συμπεριλαμβάνουν: χρήση πηχυαίων τίτλων για να επηρεαστούν οι θεατές και οι αναγνώστες με θέμα άσχετο προς τον τίτλο[7] - αποδοχή των ιστοριών για υποτιθέμενη εγκληματική δραστηριότητα του Τζάκσον με αντάλλαγμα τα χρήματα[8] - αποδοχή εμπιστευτικού υλικού που διέρρευσε από την αστυνομική έρευνα με αντάλλαγμα τα χρήματα[9] - σκόπιμη χρήση φωτογραφιών όπου ο Τζάκσον εμφανίζεται στο χειρότερο σημείο[10] - έλλειψη αντικειμενικότητας[10] - και χρήση κεφαλίδων που υποστηρίζουν την ενοχή του Τζάκσον.[10] Το 1994, ο Τζάκσον δήλωσε για την κάλυψη των μέσων, «Θα πω ότι είμαι θυμωμένος για την κάλυψη του υλικού από τα μέσα. Με κάθε ευκαιρία, τα μέσα έχουν διαχωρίσει και επηρεάσει αυτούς τους ισχυρισμούς για να φθάσουν σε δικά τους συμπεράσματα».[11]
Ο Τζάκσον άρχισε να παίρνει αναλγητικά, Valium, Xanax και Avitan για να αντιμετωπίσει το άγχος.[12] Όταν οι ισχυρισμοί έγιναν νέο, λίγους μήνες αργότερα, ο Τζάκσον σταμάτησε να τρώει.[13] Λίγο αργότερα, η υγεία του Τζάκσον είχε επιδεινωθεί και ο Τζάκσον αναγκάστηκε να ακυρώσει μερικές συναυλίες και άρχισε την αποκατάσταση του.[14][15] Ο Τζάκσον ζήτησε όλο τον 4ο όροφο μιας κλινικής και έλαβε Valium IV για να απεξαρτηθεί από τα αναλγητικά.[14][15] Όταν ο Τζάκσον έφυγε από τις ΗΠΑ για αποκατάσταση, τα μέσα έδειξαν στον Τζάκσον λίγη συμπάθεια. Το 1993, η Daily Mirror, διοργάνωσε τον διαγωνισμό «Spot the Jacko», προσφέροντας στους αναγνώστες ταξίδι στο Disney World, αν μπορούσαν να γράψουν ακριβώς που θα εμφανιζόταν μετά ο Τζάκσον.[14] Τον ίδιο χρόνο, η Daily Express, δημοσίευσε άρθρο με τον τίτλο «Drug Treatment Star Faces Life on the Run», ενώ ο τίτλος ενός άρθρου του News of the World κατηγορούσε τον Τζάκσον ότι ήταν φυγόδικος - οι εφημερίδες επίσης εσφαλμένα ισχυρίστηκαν ότι ο Τζάκσον ταξίδεψε στην Ευρώπη για να κάνει πλαστική εγχείρηση, με αποτέλεσμα να γίνει αγνώριστος κατά την επιστροφή του.[14] Στις αρχές Νοεμβρίου του 1993, ο Τζέραλντο Ριβέρα σύστησε μια παρωδία δίκης, με μια επιτροπή αποτελούμενη από τα μέλη του ακροατηρίου, αν και ο Τζάκσον δεν κατηγορήθηκε για κανένα έγκλημα.[16]
Το HIStory: Past, Present and Future, Book I ηχογραφήθηκε από τον Σεπτέμβριο του 1994 έως τον Μάρτιο του 1995.[17] Ο Τζάκσον έγραψε τα περισσότερα τραγούδια του άλμπουμ, καθώς ήταν και συμπαραγωγός. Εκτός από τον Τζάκσον, τραγούδια συνέθεσαν ο Ντάλλας Όστιν, ο The Notorious B.I.G., ο Μπρους Σβήντεν, ο Ρ. Κέλλι και ο Ρεν Μουρ, ενώ άλλοι παραγωγοί ήταν ο Ντέιβιντ Φόστερ και ο Μπίλ Μπόττρελ.[17] Το HIStory ήταν το πρώτο στούντιο άλμπουμ μετά το Dangerous, το οποίο κυκλοφόρησε το 1991, και το πρώτο μετά τις κατηγορίες για παιδική σεξουαλική κακοποίηση το 1993.[1] Το HIStory κυκλοφόρησε ως two-disc άλμπουμ - ο πρώτος δίσκος (HIStory Begins) περιέχει υλικό, το οποίο είχε ήδη κυκλοφορήσει, και ο δεύτερος δίσκος (HIStory Continues) περιλαμβάνει νέο υλικό. Ο πρώτος δίσκος του HIStory είχε 15 τραγούδια από τα προηγούμενα 4 στούντιο άλμπουμ του Τζάκσον, Off the Wall (1979), Thriller (1982), Bad (1987) και Dangerous (1991). Το άλμπουμ ήταν διαθέσιμο σε χρυσό CD, διπλή κασέτα, και σε triple vinyl. Μουσικά, το HIStory συμπεριλαμβάνει ποπ, R&B, ροκ, χορευτική μουσική,urban, new jack swing, funk, και χιπ χοπ.[1] Το HIStory κυκλοφόρησε στις 16 Ιουνίου 1995, από τη Sony Music's Epic Records. Στις 13 Νοεμβρίου 2011, κυκλοφόρησε το Greatest Hits: HIStory, Volume I. Το greatest hits album έχει πωλήσει περίπου 4 εκατομμύρια αντίγραφα παγκοσμίως έως τις αρχές του 2010.[18]
Συγγραφή
Το HIStory, όπως και τα προηγούμενα άλμπουμ του Τζάκσον, Thriller και Bad, περιέχει στίχους σχετιζόμενους με την παράνοια. Η πλειονότητα των κομματιών γράφτηκε από τον Τζάκσον. Αρκετά από τα 15 τραγούδια του άλμπουμ αφορούν τη δίκη για παιδική σεξουαλική κακοποίηση κατά του Τζάκσον το 1993[19] και την κακομεταχείριση του Τζάκσον από τον τύπο, κυρίως από τα tabloids.[20] Το HIStory περιγράφηκε ως το πιο «προσωπικό άλμπουμ» του Τζάκσον.[21] Δύο από τα νέα κομμάτια του άλμπουμ ήταν καλύψεις.[19] Τα μουσικά είδη του άλμπουμ ήταν R&B, ποπ, hard rock και μπαλάντες.[19][21][22] Οι στίχοι αναφέρονται στην απομόνωση, στην απληστία, στις περιβαλλοντικές ανησυχίες και στην αδικία. Το Scream είναι ντουέτο με την νεώτερη του αδερφή, Τζάνετ Τζάκσον - οι σύγχρονοι κριτικοί δηλώνουν ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς τις φωνές τους.[19] Έχει γραφτεί ότι το ρεφρέν του τραγουδιού Stop pressurin' me! είναι «επιτακτικό» και ότι ο Τζάκσον «φτύνει τους στίχους ηθελημένα και με δραματικότητα».[19] Το Scream μιλά για την αδικία.[21]
Οι στίχοι της R&B μπαλλάντας You Are Not Alone, γραμμένοι από τον Ρ. Κέλι, αφορούν την απομόνωση.[21] Δύο στιχουργοί από το Βέλγιο, τα αδέρφια Έντι και Νταννί Βαν Πάσσελ, ισχυρίστηκαν ότι έγραψαν τη μελωδία το 1993 - τον Σεπτέμβριο του 2007, ένας δικαστής από το Βέλγιο αποφάσισε ότι το τραγούδι ήταν λογοκλεμμένο από τα αδέρφια Βαν Πάσσελ, και ακυρώθηκε η κυκλοφορία του στα ράδιο του Βελγίου.[23][24] Το D.S είναι τραγούδι της hard rock, του οποίου οι στίχοι , σύμφωνα με τους κριτικούς, φαίνονται ως επίθεση κατά του εισαγγελέα Τόμας Σνέντον, ο οποίος συμμετείχε στη δίκη του Τζάκσον.[19][22] Πολλοί κριτικοί αξιολόγησαν το τραγούδι σε συνδυασμό με τον Σνένντον, το Fox News Channel και το CNN, σημειώνοντας ότι ο «κρύος άνδρας» στο τραγούδι είναι ο Σνέντον - η χορωδία τραγουδά το όνομα «Ντομ Σ. Σλέντον» θυμίζει το «Τόμας Σνέντον».[25][26]
Το Money ερμηνεύθηκε ότι είχε διευθυντή τον Έβαν Τσάντλερ, ο οποίος είναι ο πατέρας του παιδιού που κατηγόρησε τον Τζάκσον για παιδική σεξουαλική κακοποίηση.[19] Οι στίχοι του Childhood αφορούν την παιδική ηλικία του Τζάκσον.[27] Όπως και το Scream, οι στίχοι του They Don't Care About Us αφορούν την αδικία, καθώς και τον ρατσισμό. Στο This Time Around, ο Τζάκσον δηλώνει ότι «κατηγορήθηκε ψευδώς».[19] Στο τραγούδι συμμετείχε και ο The Notorious B.I.G. (γνωστός ως Biggie Smalls) 2 χρόνια πριν τον θάνατο του, το 1997. Ο Τζάκσον συνεργάστηκε με τον Biggie και πάλι μετά θάνατον το 2001, στο άλμπουμ Invincible, στο τραγούδι Unbreakable - αυτός ήταν ο πρώτος ράπερ που εμφανίζεται σε πολλά LP του Τζάκσον.[28] Το Earth Song περιγράφτηκε ως «αργό blues-μελοδραματικό»,[21] και αφορούσε τις περιβαλλοντικές ανησυχίες. Στο HIStory, ο Τζάκσον εκτέλεσε το Smile του Τσάρλι Τσάπλιν και το Come Together των The Beatles.[21] Το Stranger in Moscow είναι ποπ μπαλάντα συνοδευόμενη με ήχο βροχής.[19] Ο Τζάκσον περιέγραψε τους στίχους ως «άμεση και ξαφνική πτώση από την επιείκεια».[21] Το Tabloid Junkie είναι κομμάτι της hard funk,[29] του οποίου οι στίχοι έχουν ως στόχο να πείσουν τους αναγνώστες να μην πιστεύουν αυτά που λένε τα μέσα ενημέρωσης και τα tabloids.[21][22] Το τραγούδι HIStory περιλαμβάνει πολλά δείγματα, όπως την ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ στο I Have a Dream.[30] Το HIStory δεν κυκλοφόρησε ως single από το άλμπουμ HIStory, αλλά από το Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix το 1997.
Ως εισαγωγή για το Little Susie, ο Μάικλ χρησιμοποίησε τη δική του παραλλαγή του Pie Jesu από το ρέκβιεμ του Μαουρίς Ντουρουφλέ. Φημολογείται ότι ο Τζάκσον εμπνεύστηκε από τη δολοφονία ενός κοριτσιού ονόματι Σούσι το 1978, αλλά παραμένει φήμη. Η έμπνευση πίσω από το τραγούδι φαίνεται να ήρθε από τον Γκόττφριεντ Χέλνβεϊν. Ο Μάικλ θαύμαζε και αγόραζε πολλούς από τους πίνακες του. Ένα από αυτό, το Beautiful Victim, ενέπνευσε το τραγούδι. Ο Χέλνβεϊν θεωρείται αρκετά προκλητικός καθώς οι πίνακες του για την κατάσταση του ανθρώπου συμπεριλαμβάνουν πίνακες που απεικονίζουν τραυματισμένα παιδιά. Ο Μάικλ, ο οποίος ήταν ευαίσθητος όσο αφορά την παιδική κακοποίηση, τα παραμελημένα και άπορα παιδιά, έμεινε συγκενημένος από το έργο του Χέλνβεϊν. Ο Χέλνβεϊν αργότερα ζωγράφισε ένα πορτραίτο του Μάικλ.[31] Εκεί εμφανίζεται μια ομοιότητα μεταξύ του Beautiful Victim και των έργων τέχνης που συμπεριλαμβάνονται σε κομμάτια στο HIStory.[31]
Συζητήσεις και επιρροή στον λαϊκό πολιτισμό
Σχετικά με τους στίχους They Don't Care About Us
Ένα από τα πολλά αγάλματα (το απεικονισμένο στήθηκε στις 3 Ιουνίου 2005 στην Ολλανδία), που η Sony έστησε στην Ευρώπη για να προωθήσει το HIStory.
Η πιθανότητα ότι οι στίχοι του They Don't Care About Us περιέχουν αντισημιτισμό για πρώτη φορά αναφέρθηκε από τη The New York Times στις 15 Ιουνίου 1995, λίγες μέρες πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ. Η δημοσίευση επικεντρώθηκε στους στίχους Jew me, sue me, everybody do me/ Kick me, kike me, don't you black or white me και έγραψε ότι τους δυσφήμισε.[32] Ο Τζάκσον απάντησε στη δημοσίευση, λέγοντας:
Η ιδέα ότι αυτοί οι στίχοι μπορούν να θεωρηθούν απαράδεκτοι είναι επιζήμια για μένα και παραπλανητική. Το τραγούδι, στην πραγματικότητα, αφορά τον πόνο της προκατάληψης και του μίσους και είναι τρόπος να δοθεί προσοχή στα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Είμαι η φωνή του κατηγορούμενου και του επιτιθέμενου. Δεν είμαι αυτός που επιτίθεται. Είμαι η φωνή του καθενός. Είμαι ο Εβραίος, είμαι ο μαύρος άνδρας, είμαι ο λευκός άνδρας. Αφορά τις αδικίες κατά των νέων και πως το σύστημα μπορεί να τους κατηγορήσει άδικα. Είμαι θυμωμένος και εξοργισμένος που οι στίχοι παρερμηνεύθηκαν.[32]
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με τους στίχους, ο Τζάκσον αρνήθηκε ότι το They Don't Care About Us ήταν αντισημιτικό, δηλώνοντας «Δεν είμαι αντισημίτης επειδή δεν είμαι ρατσιστής... Δεν μπορούσα ποτέ να είμαι ρατσιστής. Αγαπώ όλες τις φυλές».[32] Εκείνη την ημέρα, ο Τζάκσον έλαβε υποστήριξη από τον μάνατζερ του, ο οποίος περιέγραψε τους στίχους ως «διαμαντένιους», και ότι είναι κατά των αντιλήψεων.[32] Την επόμενη μέρα, ο Ράμπι Χίερ και ο Ράμπι Μάρβιν Χίερ, μέλη της εβραϊκής κοινότητας, δήλωσαν ότι η προσπάθεια του Τζάκσον να κάνει με το τραγούδι κριτική στις διακρίσεις απέτυχε. Εξέφρασαν τη γνώμη ότι οι στίχοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ακατάλληλοι για νεαρό ακροατήριο, επειδή δεν μπορούσαν να καταλάβουν το νόημα του τραγουδιού. Παραδέχθηκαν ότι ο Τζάκσον πρότεινε να γράψει μια εξήγηση στο booklet του άλμπουμ.[33]
Στις 17 Ιουνίου, ο Τζάκσον απολογήθηκε ξανά δημοσίως σε όσους προσβλήθηκαν από τα λόγια του και υποσχέθηκε ότι μελλοντικά αντίγραφα του άλμπουμ θα περιέχουν μια απολογία, και συνέχισε λέγοντας, «Απλά θέλω να ξέρετε όλοι σας πόσο έντονα είμαι αποφασισμένης με την ανοχή, και απολογούμαι σε όποιον μπορεί να προκάλεσα πόνο».[34] Την επόμενη μέρα, ο Τζων Πάρελς της The New York Times δήλωσε, «Στο They Don't Care About Us, ο ίδιος διαψεύδει ολόκληρο τον κατάλογο των αδελφικών ύμνων με μια έκρηξη αντισημιτισμού: Jew me, sue me, everybody do me/ Kick me, kike me, don't you black or white me».[35]
Στις 23 Ιουνίου, ο Τζάκσον αποφάσισε να επιστρέψει στο στούντιο και να μεταβάλλει την παραβατική διατύπωση σχετικά με τα μελλοντικά αντίτυπα του άλμπουμ - το Jew me και Kike me αντικαταστάθηκαν με το do me και strike me.[36] Επανάλαβε την αποδοχή του ότι το τραγούδι ήταν προσβλητικό για ορισμένους.[36][37] Ο Σπάικ Λι, ο οποίος αργότερα θα διευθύνει το βίντεο για το They Don't Care About Us, δήλωσε ότι υπάρχει διπλό standard στη μουσική βιομηχανία, σχολιάζοντας ότι η χρήση της λέξης nigger (Αράπης ή νέγρος) στη μουσική, δεν προκαλεί συζητήσεις και αντιθέσεις.[38] Επιπλέον, ο Τζάκσον, ο οποίος είναι Αφροαμερικανός, χρησιμοποίησε αυτή τη λέξη σε άλλο κομμάτι του άλμπουμ στο This Time Around, αλλά ο τύπος δεν έσωσε σημασία.[38]
Μουσικά βίντεο
Κύρια λήμματα: Video Greatest Hits – HIStory και HIStory on Film, Volume II
Τα μουσικά βίντεο HIStory εμφανίζουν διαφορετικά θέματα και στοιχεία. Μερικά μουσικά βίντεο, όπως αυτού για το They Don't Care About Us, βοήθησαν να δοθεί προσοχή στη φτώχεια και είχε θετική επιρροή στα τοπία. Το μουσικό βίντεο του They Don't Care About Us είχε διευθυντή τον Σπάικ Λι, και ο Τζάκσον δήλωσε ότι διάλεξε τον Λι ως διευθυντή γιατί το τραγούδι είχε «μια άκρη, και ο Σπάικ Λι με πλησίασε. Είναι ευαισθητοποιημένο τραγούδι του κοινού και αυτό είναι το θέμα. Είναι τραγούδι διαμαρτυρίας...και νομίζω ήταν τέλειος για αυτό».[39] Ο Τζάκσον επίσης συνεργάστηκε με 200 μέλη του πολιτιστικού συγκροτήματος Olodum, οι οποίοι έπαιζαν μουσική στο βίντεο.[40] Το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης περικύκλωσε το μουσικό βίντεο, το οποίο το Olodum κυκλοφόρησε σε 140 χώρες. Τους έφερε παγκόσμια φήμη και αύξησε τη διασημότητα τους στη Βραζιλία.[41] Ο Λούσια Νάγκιμπ, του The New Brazilian Cinema, έγραψε για το βίντεο:
Όταν ο Μάικλ Τζάκσον αποφάσισε να γυρίσει το νέο του βίντεο σε μια φαβέλα του Ρίο ντε Τζανέιρο... χρησιμοποίησε τους κατοίκους της φαβέλας ως μέρος ενός σούπερ θεάματος... Όλο αυτό το διάστημα υπήρχε πολιτική έκκληση εκεί μέσα... Το ενδιαφέρον στοιχείο της στρατηγικής του Μάικλ Τζάκσον είναι η αποτελεσματικότητα με την οποία δίνει προβολή της φτώχειας και των κοινωνικών προβλημάτων σε χώρες όπως η Βραζιλία χωρίς καταφυγή στον παραδοσιακό πολιτικό λόγο. Η προβληματική πτυχή είναι ότι δεν συνεπάγεται μια πραγματική παρέμβαση στη φτώχεια.[42]
Το 2009, το Billboard περιέγραψε την περιοχή ως «μοντέλο κοινωνικής ανάπτυξης» και δήλωσε ότι η επιρροή του Τζάκσον ήταν εν μέρει υπεύθυνη για αυτή τη βελτίωση.[43] Για πρώτη φορά στην καριέρα του Τζάκσον, έκανε δεύτερο βίντεο για ένα single.[44] Αυτή η δεύτερη εκδοχή γυρίστηκε σε φυλακή με φυλακισμένους - το βίντεο δείχνει τον Τζάκσον με χειροπέδες και περιέχει σκηνές με επιθέσεις αστυνομικών σε Αφροαμερικανούς, το Κου Κλουξ Κλαν, τη γενοκτονία, την εκτέλεση και άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[44] Το μουσικό βίντεο του Τζάκσον για το Earth Song έλαβε επαίνους για την περιβαλλοντική του αναγνώριση. Το βίντεο έλαβε 1 Genesis Award για το Doris Day Music Award, το οποίο δίνεται κάθε χρόνο για την ευαισθησία για τα ζώα από το 1995.[45] Το 2008, ένας συντάκτης για το Nigeria Exchange σημείωσε, «Το Earth Song επέστησε την προσοχή του κόσμου στην υποβάθμιση της γης εξαιτίας αρκετών ανθρωπίνων δραστηριοτήτων».[46]
Άλλα δύο μουσικά βίντεο από το HIStory είχαν μεγάλη επιρροή. Το μουσικό βίντεο για το Stranger In Moscow είχε επηρεάσει τη διαφημιστική εκστρατεία για το International Cricket Council Champions Trophy 2004, το οποίο χαρακτηρίζει «μια σειρά από έξυπνα υπαίθρια διαφημιστικά και ένα αριστοκρατικό τηλεοπτικό σποτ».[47] Η τηλεοπτική βιομηχανία εμπνεύστηκε από το βίντεο του Stranger In Moscow ήταν «η παρθενική βουτιά στο μαύρο για τη βροχή, με τα παιδιά να παίζουν κρίκετ».[47] Το Scream είχε δημιουργική επιρροή σε άλλα μουσικά βίντεο όπως αυτό που κυκλοφόρησε το TLC το 1999, για το No Scrubs.[48] Αυτή η επιρροή ήταν παρούσα και στο Shawty Get Loose (2008) από την Λιλ Μάμα και τον Κρις Μπράουν.[49] Η Λιλ Μάμα, αντιδρώντας για τη σύγκριση μεταξύ των βίντεο, εξήγησε «Νιώθω τιμημένη, επειδή ήταν ένα από τους αρχικούς στόχους μου, και νιώθω ότι ήταν καλό», προσθέτοντας ότι η άμιλλα ήταν εσκεμμένη και ότι ο Μπράουν ήταν η μοναδική επιλογή για το άλμα στον ρόλο του Μάικλ Τζάκσον.[49]
Προώθηση
Κύριο λήμμα: HIStory World Tour
Η Sony Music διέθεσε 30 εκατομμύρια δολάρια για να προωθήσει το άλμπουμ.[50] Πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ, ο μουσικός τύπος με αγωνία περίμενε πόσο θα πουλήσει. Ένας αναλυτής για το SoundScan εξέφρασε τη γνώμη ότι ο τύπος ήταν έξω με την επαφή του κοινού όταν ήρθε στον Τζάκσον - το κοινό τον αγαπούσε, ο τύπος όχι.[51] Πίστευε ότι οι αρνητές στον τύπο θα μείνουν έκπληκτοι από την εκστρατεία του HIStory.[51] Το Smile, το This Time Around και το D.S. κυκλοφόρησαν ως προωθητικά singles τον 1995 και τον Δεκέμβριο του 1997. Παρά τη συνεχή μετάδοση στο ράδιο, το Smile και το D.S. δεν έλαβαν θέση στα παγκόσμια τσαρτ. Το This Time Around κυκλοφόρησε ως single μόνο σε ράδιο στις ΗΠΑ, τον Δεκέμβριο του 1995. Το τραγούδι έφθασε έως τη 23η θέση στο Billboard Hot R&B Singles και στη 18η θέση στο Billboard Hot Dance Music/Club Play.[52]
Για να προωθήσει το άλμπουμ, ο Τζάκσον συμμετείχε σε μια εμπορικά επιτυχημένη περιοδεία, ονόματι HIStory World Tour. Η HIStory World Tour ήταν η τρίτη και η τελευταία περιοδεία του Τζάκσον ως solo καλλιτέχνη. Η HIStory World Tour, ξεκινώντας στη Πράγα στις 7 Σεπτεμβρίου 1996, συγκέντρωσε περισσότερους από 4.5 εκατομμύρια θαυμαστές από 58 πόλεις σε 35 χώρες σε όλο τον κόσμο. Ο μέσος όρος θέασης ήταν 54.878 θεατές σε 82 μέρες περιοδείας. Ο Τζάκσον δεν συμμετείχε σε συναυλίες στις ΗΠΑ, εκτός από δύο συναυλίες στη Χαβάη, τον Ιανουάριο του 1997.[53] Οι VIP θέσεις κόστιζαν, σε μέσο όρο, 200 δολάρια το άτομα.[53] Κάθε συναυλία είχε, κατά μέσο όρο, διάρκεια 2 ωρών και 10 λεπτών.[53] Η HIStory World Tour έληξε στη Νότια Αφρική στις 15 Οκτωβρίου 1997.[54][55]
Κυκλοφορία και κριτική
| Επαγγελματική βαθμολόγηση | |
|---|---|
| Επανεξετασμένα αποτελέσματα | |
| Πηγή | Βαθμολόγηση |
| Allmusic |   [1] |
| Rolling Stone | [21] |
| Ρόμπερτ Κριστγκάου | [56] |
| Entertainment Weekly | (B)[22] |
| Michigan Chronicle | (θετικό)[57] |
| New York Daily News | (θετικό και αρνητικό)[20] |
| Q | [58] |
| The Daily Collegian | (θετικό)[59] |
| The Seattle Times | (θετικό και αρνητικό)[19] |
Το HIStory έλαβε γενικά θετικές απόψεις. Αναμφισβήτητα το πιο άγριο και συναισθηματικό άλμπουμ του Τζάκσον, αποκάλυψε ένα μουσικό φθαρμένο, σκισμένο, και πιθανώς παρανοϊκό από τη διασημότητα του, τώρα φέρεται να αντιδρά κατά των ατόμων που προσπαθούν να τον κατεβάσουν. Αυτή η αντίδραση είναι αυτό που μερικοί άνθρωποι ονομάζουν εμπόδιο για την παραγωγή νέων μουσικών ειδών,[60] με τον Τζων Πάρελς της The New York Times, έγραψε ότι «Πέρασε καιρός από τότε που ο Μάικλ Τζάκσον ήταν απλός εκτελεστής. Είναι το κύριο μέλος της επιχείρησης του, η οποία είναι θυγατρική της Sony».[60] Μερικοί κριτικοί σχολίασαν την ασυνήθιστη μορφή του νέου στούντιο άλμπουμ συνοδευμένου από τη συλλογή των greatest hits, με το περιοδικό Q να γράφει ότι «από την πλευρά άποψης των νέων τραγουδιών, είναι σαν να μιλάς με τον πατέρα σου σε μια διαμάχη».[58] Ο Φρεντ Σούστερ, της Daily News of Los Angeles, περιέγραψε το This Time Around, το Money και το D.S. ως «θαυμάσια κομμάτια της βιολογικής funk και έχουν περισσότερη ζέστη και φωτιά από ότι οι πιο καυτές ακτίνες του ήλιου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού».[61]
Ο Τζέιμς Χάντερ, του Rolling Stone, έδωσε 4 από τα 5 αστέρια και σημείωσε ότι «εκτυλίσσεται στην εξοργισμένη απάντηση του Τζάκσον σε όλα όσα είχε αντιμετωπίσει. Κάνει για ένα περίεργο, άχαρο δεύτερο κεφάλαιο σε ένα πρώτο που συμπεριλαμβάνει κομμάτια όπως το Billie Jean, το The Way You Make Me Feel, το Black or White και το Beat It».[21] Σε σχέση με το This Time Around, ο Χάντερ το περιέγραψε ως «dynamite jam» ότι είναι «ώριμο για remixes» και περιέγραψε το Scream και το Tabloid Junkie, ως «περιπετειώδες» και το Earth Song ως «ευγενή αισθήματα» που ακούγεται «κυρίως σαν έκθεμα».[21] Ο Τζιμ Φάρμπερ, της New York Daily News έδωσε στο άλμπουμ και θετική και αρνητική αξιολόγηση και δήλωσε ότι έδωσε θα έδινε στον πρώτο δίσκο 3 αστέρια αν ήταν μόνο αυτό που θα κυκλοφορούσε.[20] Ο Τζων Πάρελς, της The New York Times, πίστευε ότι οι στίχοι του Τζάκσον «νόμιζαν ότι είχαν τον έλεγχο του εαυτού μου».[60] Ο Κρις Βίλλμαν, της Los Angeles Times, είπε για το This Time Around: «ένα σκληρό, rhythm-guitar-driven κομμάτι με συμπαραγωγό τον hit-maker Ντάλλας Όστιν το οποίο είναι ένα από τα καλύτερα κομμάτια του άλμπουμ».[62]
Ο Στέφεν Τόμας Έρλεβαϊν του Allmusic έδωσε στο HIStory 3 από τα 5 αστέρια, αλλά δήλωσε ότι ήταν «μνημειώδες επίτευγμα» του Τζάκσον.[1] Ο Έρλεβαϊν δήλωσε ότι το HIStory Begins «περιέχει τα καλύτερα κομμάτια στην ιστορία της ποπ» αλλά αφήνει μερικά hits έξω, όπως το Say Say Say και το Dirty Diana — δηλώνοντας ότι «είναι γεμάτο με πρώτη ύλη για να είναι αρκετά μεθυστικό».[1] Ο Έρλεβαϊν σημειώνει ότι το HIStory Continues είναι «το πιο προσωπικό άλμπουμ του Τζάκσον» και ότι τα κομμάτια του δίσκου αναφέρουν τις καταγγελίες κακοποίησης «και δημιουργούν μια πυκνή ατμόσφαιρα παράνοιας».[1] Για τα κομμάτια You Are Not Alone και Scream δήλωσε ότι αποτελούν «καλοφτιαγμένα ποπ κομμάτια».[1] Ο Ντέβιντ Μπράουν, της Entertainment Weekly, έδωσε στο HIStory Begins A-, αλλά στο νέο υλικό του άλμπουμ έδωσε C-, με μέσο όρο B για ολόκληρο το άλμπουμ.[22] Ο Μπράουν δήλωσε ότι η μουσική «σπάνια σε μεταφέρει σε ένα υψηλότερο επίπεδο».[22] Το άλμπουμ ήταν υποψήφιο για 5 Grammy Award στην 38η και στην 39η τελετή, το 1996 και το 1997 αντίστοιχα, κερδίζοντας ένα βραβείο. Το You Are Not Alone ήταν υποψήφιο για Best Pop Vocal Performance – Male, το Scream ήταν υποψήφιο για Best Pop Collaboration with Vocals και κέρδισε το Best Music Video - Short Form - το Earth Song ήταν υποψήφιο για το ίδιο βραβείο τον επόμενο χρόνο. Το άλμπουμ προτάθηκε για Album of the Year. Στα 1995 MTV Video Music Awards, το Scream έλαβε 10 υποψηφιότητες, κερδίζοντας 3 βραβεία.[63]
Το HIStory έφθασε έως την πρώτη θέση στο Billboard 200 και Top R&B/Hip-Hop Albums καθώς πούλησε 391.000 αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα.[64][65] Το άλμπουμ έγινε 7 φορές πλατινένιο από την Εθνική Επιτροπή Ηχογράφησης Εμπορευμένων των ΗΠΑ στις 22 Οκτωβρίου 1999, καθώς πώλησε 3.5 εκατομμύρια αντίτυπα στις ΗΠΑ.[66] Επειδή το HIStory ήταν double disc άλμπουμ, τα CDs του ως εκ τούτου υπολογίζονται ξεχωριστά για σκοπούς πιστοποίησης, που σημαίνει ότι το άλμπουμ έχει γίνει πλατινένιο στις ΗΠΑ μετά από πώληση 500.000 αντίτυπων, και όχι ενός εκατομμυρίου. Στην Ευρώπη, η IFPI πιστοποίησε το HIStory 6 φορές πλατινένιο, με πωλήσεις 6 εκατομμυρίων αντίτυπων σε ολόκληρη την ήπειρο, με 1.5 εκατομμύρια στη Γερμανία και 1.2 εκατομμύρια στο Ηνωμένο Βασίλειο.[67] Έως το 2010, το HIStory είχε πωλήσει 20 εκατομμύρια αντίγραφα (40 εκατομμύρια ενότητες στο σύνολο) παγκοσμίως[68] και, σύμφωνα με το MSNBC, είναι το καλύτερο σε πωλήσεις multiple-disc άλμπουμ όλων των εποχών από ένα καλλιτέχνη.[69]
Singles
Μια εικόνας ενός ατόμου με ανοιχτόχρωμα δέρμα, ο οποίος κρατιέται από ένα γερανό. Το πρόσωπο φοράει άσπρη μπλούζα με μαύρα παντελόνια. Πίσω από το άτομο υπάρχει μαύρο σκηνικό.
Ο Τζάκσον εκτελεί το Earth Song στις 20 Ιουνίου 1997, στη Λωζάνη κατά τη διάρκεια του HIStory World Tour. Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης ο Τζάκσον κρατιέται από ένα γερανό
Από το HIStory κυκλοφόρησαν 5 singles. Το Scream/Childhood έγινε το πρώτο single που κυκλοφόρησε από το HIStory, τον Μάη του 1995. Το Scream εκτελέστηκε από τον Τζάκσον και την αδερφή του, Τζάνετ Τζάκσον. Το single είχε το καλύτερο ντεμπούτο στην 5η θέση - έως εκεί έφθασε - στο Billboard Hot 100.[70] The song received a Grammy nomination for "Best Pop Collaboration With Vocals".[70][71] Το μουσικό βίντεο για το Scream είναι ένα από τα πιο θρυλικά κομμάτια και βίντεο του Τζάκσον και έλαβε πολλά βραβεία. Με προϋπολογισμό 9 εκατομμυρίων δολαρίων είναι το πιο ακριβό βίντεο στην ιστορία έως το 2010.[72]
Το You Are Not Alone ήταν το δεύτερο single που κυκλοφόρησε από το HIStory. Έχοντας κάνει το ντεμπούτο του στην 1η θέση στο Billboard Hot 100, στις 2 Σεπτεμβρίου 1995,[73] θα γίνει το πρώτο τραγούδι στην ιστορία που έκανε το ντεμπούτο του στην 1η θέση του τσαρτ, ξεπερνώντας το ρεκόρ του Scream.[70] Το You Are Not Alone κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1995, και έφθασε στην 1η θέση των τσαρτ σε πολλές παγκόσμιες αγορές, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο,[28] στη Γαλλία και στην Ισπανία.[74] Το τραγούδι αποτελεί μεγάλη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία.[71]
Το Earth Song ήταν το τρίτο single του άλμπουμ και κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1995. Το Earth Song δεν έλαβε θέση στο Billboard 100. Παγκοσμίως, το τραγούδι έφθασε στην 1η θέση σε 4 χώρες, καθώς και στο top-ten σε άλλες 9 χώρες.[75] Το τραγούδι έφθασε στην 1η θέση στο UK Singles Chart για 6 εβδομάδες κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων του 1995 και πώλησε 1 εκατομμύρια αντίγραφα εκεί, και έγινε ως το επιτυχημένο single στο Ηνωμένο Βασίλειο, σπάζοντας το ρεκόρ του Billie Jean.[71]
Το They Don't Care About Us ήταν το τέταρτο single. Το They Don't Care About Us έφθασε έως την 30η θέση στο Billboard 100, και έφθασε στο top-ten του Billboard Hot Dance Music and Hot R&B Singles Charts.[52] Το κομμάτι έλαβε καλύτερες θέσεις σε παγκόσμια τσαρτ, σε αντίθεση με τα τσαρτ των ΗΠΑ, καθώς έφθασε στο top-ten σε 14 χώρες. Το They Don't Care About Us έφθασε στην 1η θέση στο German Singles Chart όπου έμεινε για 3 εβδομάδες,[76] ενώ έφθασε στη 2η θέση στην Ισπανία, στην 3η θέση στην Αυστρία, στη Σουηδία και στην Ελβετία, ενώ έφθασε έως τη 4η θέση στη Γαλλία και την Ολλανδία.[77]
Το Stranger in Moscow ήταν το πέμπτο και τελευταίο single και κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1996. Το κομμάτι έλαβε θετικές κριτικές. Το κομμάτι ήταν το λιγότερο επιτυχημένο single στις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ, το κομμάτι έφθασε στη 90η θέση στο Billboard Hot 100.[78] Εκτός των ΗΠΑ, το κομμάτι ήταν επιτυχία, φθάνοντας στην 1η θέση στην Ισπανία και στην Ιταλία, και έφθασε στο top-ten στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Ελβετία, στη Νέα Ζηλανδία και σε άλλες χώρες.[79][80]
Κατάλογος τραγουδιών
HIStory Begins (Disc 1/Δίσκος 1)
| Αρ. | Tίτλος | Συνθέτες | Διάρκεια |
|---|---|---|---|
| 1. | "Billie Jean" (από το Thriller) | Μάικλ Τζάκσον | 4:54 |
| 2. | "The Way You Make Me Feel" (από το Bad) | Μάικλ Τζάκσον | 4:58 |
| 3. | "Black or White" (από το Dangerous) | Μάικλ Τζάκσον, Μπίλ Μπόττρελ | 4:15 |
| 4. | "Rock with You" (από το Off the Wall) | Ρόντ Τέμπερτον | 3:39 |
| 5. | "She's Out of My Life" (από το Off the Wall) | Τομ Μπάχλερ | 3:37 |
| 6. | "Bad" (από το Bad) | Μάικλ Τζάκσον | 4:07 |
| 7. | "I Just Can't Stop Loving You" (από το Bad) | Μάικλ Τζάκσον | 4:11 |
| 8. | "Man in the Mirror" (από το Bad) | Σίενταχ Γκάρρετ, Γκλέν Μπάλλαρντ | 5:18 |
| 9. | "Thriller" (από το Thriller) | Ρόντ Τέμπερτον | 5:57 |
| 10. | "Beat It" (από το Thriller) | Μάικλ Τζάκσον | 4:18 |
| 11. | "The Girl Is Mine" (από το Thriller) | Μάικλ Τζάσκον | 3:41 |
| 12. | "Remember the Time" (από το Dangerous) | Τέντι Ρίλι, Μάικλ Τζάκσον, Μπέρναρντ Μπέλλ | 3:59 |
| 13. | "Don't Stop 'til You Get Enough" (από Off the Wall) | Μάικλ Τζάκσον | 6:04 |
| 14. | "Wanna Be Startin' Somethin'" (από Thriller) | Μάικλ Τζάκσον | 6:02 |
| 15. | "Heal the World" (από το Dangerous) | Μάικλ Τζάκσον | 4:31 |
HIStory Continues (Disc 2/Δίσκος 2)
| Αρ. | Tίτλος | Συνθέτες | Διάρκεια |
|---|---|---|---|
| 1. | "Scream" (μαζί με την Τζάνετ Τζάκσον) | Τζέιμς Χάρρις Γ', Τέρρι Λέβις, Μάικλ Τζάκσον, Τζάνετ Τζάκσον | 4:38 |
| 2. | "They Don't Care About Us" | Μάικλ Τζάκσον | 4:44 |
| 3. | "Stranger in Moscow" | Μάικλ Τζάκσον | 5:44 |
| 4. | "This Time Around" (μαζί με τον The Notorious B.I.G.) | Μάικλ Τζάκσον, Ντάλλας Όστιν, Ρενέ Μούρ | 4:20 |
| 5. | "Earth Song" | Μάικλ Τζάκσον | 6:47 |
| 6. | "D.S." (μαζί με τον Slash) | Μάικλ Τζάκσον | 4:50 |
| 7. | "Money" | Μάικλ Τζάκσον | 4:41 |
| 8. | "Come Together" (The Beatles) | Τζων Λέννον, Πωλ ΜακΚάρτνεϊ | 4:02 |
| 9. | "You Are Not Alone" | Ρ. Κάλλι | 5:45 |
| 10. | "Childhood" (θέμα από το Free Willy 2) | Μάικλ Τζάκσον | 4:28 |
| 11. | "Tabloid Junkie" | Μάικλ Τζάκσον, Τζέιμς Χάρρις Γ', Τέρρι Λέβις | 4:32 |
| 12. | "2 Bad" (με τον Σακουίλ Ο' Νίαλ) | Μάικλ Τζάκσον, Μπρους Σβήντεν, Ρενέ Μουρ, Ντάλλας Όστιν | 4:49 |
| 13. | "HIStory" (φωνητικά από Boyz II Men) | Μάικλ Τζάκσον, Τζέιμς Χάρις Γ', Τέρρι Λέβις | 6:37 |
| 14. | "Little Susie" | Μάικλ Τζάκσον | 6:13 |
| 15. | "Smile" | Τσάρλι Τσάπλιν - Τζον Τάρνερ, Γκέοφφρεϊ Πάρσονς | 4:56 |
Μερικές από τις προηγούμενες εκδόσεις του άλμπουμ είχαν διαφορετική εισαγωγή για το ομώνυμο τραγούδι, HIStory.
Οι παλαιότερες συμπιέσεις του άλμπουμ περιλαμβάνουν το They Don't Care About Us με τους στίχους λογοκρισίας.
Το Is It Scary ήταν υποψήφιο για να πρωτοεμφανιστεί στο HIStory, αλλά αποκλείστηκε γιατί δεν ταίριαζε με τα άλλα τραγούδια κι έτσι εμφανίστηκε στο επόμενο άλμπουμ, Blood on the Dance Floor: HIStory in the Mix.
Τσαρτ και βραβεία
Τσαρτ
| Τσαρτ (1995/1996/2009) | Καλύτερη θέση |
|---|---|
| Australia ARIA Albums Charts | 1[81] |
| Austria Top 40 | 2[81] |
| Belgium Albums Chart (Φλάνδρα) | 1[81] |
| Belgium Albums Chart (Βαλλονία) | 1[81] |
| Brazil Top 10 CD | 1[82] |
| Canadian Albums Chart | 1[65] |
| Czech Albums Chart | 13[83] |
| Finnish Albums Chart | 3[81] |
| French Albums Chart | 1[84] |
| Italian FIMI Albums Chart | 1[85] |
| Mexican Albums Chart | 9[81] |
| Netherlands MegaCharts | 1[81] |
| New Zealand Albums Chart | 1[81] |
| Norwegian Albums Chart | 1[81] |
| Spanish Albums Chart | 2[86] |
| Swedish Albums Chart | 3[81] |
| Swiss Albums Top 100 | 1[87] |
| UK Albums Chart | 1[88] |
| U.S. Billboard 200 | 1[65] |
| U.S. Top R&B/Hip-Hop Albums | 1[65] |
Βραβεία
| Χώρα | Οργάνωση | Βραβείο |
|---|---|---|
| Αργεντινή | CAPFV | Πλατινένιο[89] |
| Αυστραλία | ARIA | 8× Πλατινένιο[90] |
| Αυστρία | IFPI | 2× Πλατινένιο[91] |
| Βραζιλία | ABPD | Χρυσό[92] |
| Ευρώπη | IFPI | 6× Πλατινένιο[93] |
| Φινλανδία | IFPI | Πλατινένιο[94] |
| Γερμανία | IFPI | 3× Πλατινένιο[95] |
| Μεξικό | AMPROFON | 2x Πλατινένιο[96] |
| Ολλανδία | NVPI | 3× Πλατινένιο[97] |
| Νέα Ζηλανδία | RIANZ | 9× Πλατινένιο[98] |
| Νορβηγία | VG-lista | Πλατινένιο[99] |
| Πολωνία | OLiS | Πλατινένιο[100] |
| Ισπανία | PROMUSICAE | 3x Πλατινένιο[101] |
| Σουηδία | Sverigetopplistan | Πλατινένιο[102] |
| Ελβετία | IFPI | 3× Πλατινένιο[103] |
| ΗΠΑ | RIAA | 7× Πλατινένιο[66] |
Συνεισφορά στο άλμπουμ
Προσωπικό
[17]
Μάικλ Τζάκσον: Ρυθμίσεις, πληκτρολόγια, solo και background φωνητικά
Μάικλ Τζάκσον και Τζάνετ Τζάκσον: Ντουέτο - Solo και background φωνητικά - Scream
Επιπρόσθετα Background Vocals:
Ρ. Κέλλι, Boyz II Men: Νάθαν Μόρρις, Βάνια Μόρρις, Σβάν Στόκμαν, Μάικλ ΜακΚάρι - Αντράε και Σάντρα Κράουτς και The Andrae Crouch Singers - Καρόλ Ντέννις - Τζάκι Γούς - Γκλόρια Όγκουστους - Λίντα ΜακΚάρι Carol
Παιδικά solo:
HIStory: Λέαχ Φράζιερ
Little Susie: Μαρκίτα Πρέσκοτ
Ραπ από τον Rap The Notorious B.I.G. και Shaquille O'Neal
Ρυθμίσεις από τον Μάικλ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Ντάλλας Όστιν, Μπρους Σβήντεν, Ρ. Κέλλι, Τζέρεμι Λούμποκ, Μπραντ Μπούξερ και Τζόνυ Μάντελ
Ρυθμίσεις φωνητικών από Μάικλ Τζάκσον, Τζάνετ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ και Τέρρι Λέβις
Ρυθμίσεις ορχήστρας από Ντέβιντ Φόστερ, Έλμερ Μπέρνστειν και Μπιλ Ρος
Ρυθμίσεις διαδοχέα από Μάικλ Τζάκσον και Μπραντ Μπούξερ
Ορχήστρα: Έλμερ Μπέρνστειν, Τζέρεμι Λούντοκ, Μπιλ Ρος και Σούσι Καταγιάμα
Ρυθμίσεις κρουστών από Μάικλ Τζάκσον και Τζέρρι Χέι
Πιάνο: Ντέιβιντ Φόστερ, Μπραντ Μπούξερ, BIG Jim Wright και Τζόναθαν Μάκι
Πληκτρολόγια και συνθεσάιζερ: Μάικλ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Ντέιβιντ Φόστερ, Στηβ Γιάντα Πορκάρο, Ντέιβιντ Πέιχ, Μπιλ Μπόττρελ, Ντάλλας Όστιν, Ρ. Κέλλι, Ρενέ Μουρ, Μπράντ Μπούξερ, Σιμόν Φράνγκλεν, Γκρεγκ Φίλινγκεινς, Λαφαγιέτ Κάρθον, Μάικλ Μπόντικερ, Τσακ Βιλντ, Μπομ Αρμπίττερ, Τζων Μπαρνς και Ράντι Βάλμαν
Προγραμματισμός συνθεσάιζερ: Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Σιμόν Φράνγκλεν, Στηβ Πορκάρο, Μπραντ Μπούξερ, Πέτερ Μόκραν, Μάικλ Μπόντικερ, Τσακ Βιλντ, Άντριου Σχεπς, Ρικ Σέππαρντ, Μπομπ Χόφφμαν, Μπόντι Μπρουκς, Τζεφ Μπόβα, Κρις Παλμέρο, Τζέισον Μάιλς, Άρνι Σχουλζ και Γκρεγκ Μανγκιαφίκο
Προγραμματισμός ντραμ: Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Πέτερ Μόκραν και Άντριου Σχεπς
Προγραμματισμός Synclavier: Άντριου Σχεπς και Σίμον Φράνγκλεν
Κιθάρα: Μάικλ Τζάκσον, Slash, Νάιλ Ρόντζερς, Τρέβορ Ράμπιν, Πωλ Τζάκσον, Στηβ Λούκαθερ, Μπιλ Μπόττρελ, Τζεφ Μίρινοφ, Ρομπ Χόφφμαν, Μάικλ Τόμπσον, Τζεν Τόμπσον, Τζεν Λέιγ
Ντραμς και κρουστά: Μάικλ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Μπιλ Μπόττρελ, Μπάντι Ουίλιαμς, Μπρους Σβήντεν, Σίμον Φράνγκλεν, Ρενέ Μουρ, Τσακ Βιλντ, Μπόντι Μπουκς, Μπράιν Λόρεν, Ομάρ Χακίμ και Στηβ Φερρόνε
Μπάσο: Ντέβιντ Πάιχ, Κόλιν Βολφ, Λουίς Τζόνσον, Βάιν Πέντζβατερ, Κέιθ Ρούστερ, Ντουγκ Γκρίσμπι, Γκάι Πρατ
Synth bass: Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις και Γκρεγκ Φίλλινγκεινς
Πνευστά: Λάρρι Ουίλιαμς, Τζέρρι Χέι, Γκάρι Γκραντ, Μπιλ Ρέιχενμπακ και Κιμ Χάτχκροφτ
Όργανα: BIG Jim Wright (Μεγάλος Τζιμ Βράιτ)
Violin solo: Πωλ Πέαμποντι
Intro soundscapes και ηχητικά εφέ: Μπρους Σβήντεν, Τσακ Βιλντ, Μπραντ Μπούξερ, Άντριου Σχεπς και Ματ Φόργκερ
Αγωγοί παιδικών χορωδίων: Μάικλ Μπόντικερ, Αννέτ Σάντερς, Μάξι Άντερσον
Παιδικές χορωδίες:
Childhood (θέμα από το Free Willy 2) - Νέα Υόρκη: Τράσι Σπίντλερ, Νατάλια Χάρρις, Τζόναθαν Ούνγκαρ, Μπράντι Στέβαρτ, Ρίβι Κάρνι, Κάριν Τζόουνς και Μπριάν Τζόουνς
They Don't Care About Us - Λος Άντζελες: Κίμπερλι Τζόνσον, Κριστάλ Πάουντς, Ρόντα Χόσκινς, Κριστάλ Γκράντ, Καλέενα Κάμπελ, Νικίσα Γκριέρ, Χάουνα Μπράιντ, Τζάνια Φόξφορθ, Κριστάλ Τζόνσον, Τσάριτι Γιάνγκ, Αντζέλα Φίσερ και Κόι Μάττισον
Background voiceovers: Άλαν Σέαρμαν, Άννα Ματίας, Γκρέγκορι Μάρτιν, Ντάουν ΜακΜίλλαν, Φίλλιπ Γκ Πρόκτορ, Σουσάν Σίλο, Τζες Κορτί, Χάττι Βίστον, Μαουρίς Λα Μαρχ και Ρόντερ Μπάμπας
Διήγηση από ένα Ρώσο: Ντανιέλ Μεντβέντεφ
Διήγηση από Ανακριτή της KGB: Εντ Βιέσνιεσκι
Ορχήστρα: Τζες Λέβι και Νάθαν Κάπροφ
Ενορχηστρώσεις: Έμιλι Μπέρνστεϊν, Μπραντ Μπούξερ και Γκέοφ Γκρέις
Παραγωγή
Scream: Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Μάικλ και Τζάνετ Τζάκσον
They Don't Care About Us, Stranger in Moscow, D.S., Money και Little Susie: Μάικλ Τζάκσον
This Time Around: Ντάλλας Όστιν, Μάικλ Τζάκσον, Μπρους Σβήντεν και Ρενέ Μουρ
Earth Song: Μάικλ Τζάκσον, Ντέιβιντ Φόστερ και Μπιλ Μπόττρελ
Come Together: Μάικλ Τζάκσον και Μπιλ Μπόττρελ
You Are Not Alone: Ρ. Κέλλι και Μάικλ Τζάκσον
Childhood: Μάικλ Τζάκσον και Ντέιβιντ Φόστερ
Tabloid Junkie και HIStory: Μάικλ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ και Τέρρι Λέβις
2 Bad: Μάικλ Τζάκσον, Τζίμμι Τζαμ, Τέρρι Λέβις, Μπρους Σβήντεν και Ρενέ Μουρ
Smile: Ντέιβιντ Φόστερ και Μάικλ Τζάκσον
Τεχνικό προσωπικό
Εκτελεστικός παραγωγός: Μάικλ Τζάκσον για τη MJJ Productions Inc.
Ηχογράφηση: Μπρους Σβήντεν
Επιπρόσθετη Ηχογράφηση και mixing από Έντι Ντε Λένα, Στηβ Χοντζ και W.J.R.
Τεχνικοί διευθυντές: Ματ Φόργκερ και Μπραντ Σάνμπεργκ
Επιπλέον μηχανική από Έντι Ντε Λένα, Μπιλ Μπόττρελ, Ματ Φόργκερ, Μπραντ Σάντμπεργκ, Νταν Βάλλιν, Άντριου Σχεπς, Στηβ Χοντζ, Πέτερ Μόκραν, Ρομπ Χόφφμαν, Μπόμπι Μπρουκς, Φελίπε Ελ Γκουέτα, Τζων Βαν Νεστ και Χάρρι Μάσλιν
Βοηθοί μηχανικοί: Μπομ Χόφφμαν, Μπράιν Βίμπερτς, Τόνι Ντούινο-Μπλακ, Γκους Γκαρς, Καρλ Νάππα, Τζεφ ΝτεΜόρρις, Τζεφ Τέιλορ, Τρίνι Αλβάρεζ, Γκλεν Μαρχές, Γκρις Θέις, Τζιμ Τσμπαν, Ζοσούα Σαπέρα, Ρον Λοβ, Καρλ Γκλάνβιλ, Ράιν Άρνολντ, Τζάμι Σέιμπερθ, Στέφανι Γκάλντεν, Μπεν Βάλλαχ, Ρικ Ντάσερ, Γκάμπριελ Σάττερ, Μπιλ Ίσιστον, Πέτερ Γκέρμανσεν, Ντέβιντ Νόττινγχαμ, Κρις Ρόμπερτς και Τζούλι Λαστ
Συντονιστής παραγωγής: Ραχέλ Σμίθ
Ηχογραφήσεις: The Hit Factory Studios και Sony Music Sudios, Νέα Υόρκη - Record One, Ocean Way Studios, Larrabee Sound Studios, Westlake Audio, Soundcastle Studios, Todd A.O. Scoring Stage και Warner Brothers Scoring Stage, Λος Άντζελες - Flyte Tyme Studios, Minneapolis - Chicago Recording Company, Σικάγο
Έλεγχοι από τον Μπέρνι Γκράντμαν από την Bernie Grundman Mastering, Χόλιγουντ, Καλιφόρνια
Προγραμματισμός υπολογιστών και τεχνική διεύθυνση από τον Κρέιγκ Τζόνσον
Επιπρόσθετος προγραμματισμός συνθεσάιζερ και ηχητικά από τον Μάικλ Μπόντικερ, Τσακ Βιλντ, Σκοττ Πιττίνσκι, Μπόντι Μπουκς, Ρομπέρτα Σβήντεν και Νταρρίλ Ρος
Βιβλιογραφία
George, Nelson (2004). Michael Jackson: The Ultimate Collection. Sony BMG.
Grant, Adrian (2009). Michael Jackson: The Visual Documentary. Omnibus Press. ISBN 9781849382618.
Pratt, Douglas (2005). Doug Pratt's DVD: Movies, Television, Music, Art, Adult, and More!. UNET 2 Corporation. ISBN 1932916016.
Παραπομπές
Stephen Thomas Erlewine. «HIStory: Past, Present and Future, Book I». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
Ken Tucker (25 Ιουνίου 2009). «Beyond the Pale». EW.com. Time Warner Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2010.
Taraborrelli, p. 355–361
Taraborrelli, p. 370–373
Taraborrelli, p. 365
Taraborrelli, p. 413
Campbell (1995), p. 42–45
Campbell (1995), p. 77–80
Campbell (1995), p. 47–50
Taraborrelli, p. 500–507
«Michael Jackson speaks: 'I am totally innocent of any wrongdoing.'». Jet. January 10, 1994. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-10-01. Ανακτήθηκε στις August 3, 2008.
Taraborrelli, p. 518–520
Taraborrelli, p. 514–516
Campbell (1995), p. 89–93
Taraborrelli, p. 524–528
Campbell (1995), p. 104–106
HIStory: Past, Present and Future, Book I liner notes Epic Records (1995).
Chery, Carl: XXL: Michael Jackson Special Collector's Edition, page 100. American Press.
Patrick Macdonald (21 Ιουνίου 1995). «'History' Lesson: Jackson's Living On Past Glories». The Seattle Times. The Seattle Times Company. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2010.
Jim Farber (1995-06-19). «HIS-SY FIT». New York Daily News (Mortimer Zuckerman). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-06-10. Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
James Hunter (10 Αυγούστου 1995). «Michael Jackson HIStory». Rolling Stone. Wenner Media LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2008.
David Browne (23 Ιουνίου 1995). «HIStory: Past, Present, and Future Book I (1992)». Entertainment Weekly. Time Warner, Inc. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
Friedman, Roger (2007-10-11). «Britney Spears' 'Blackout' Hits Internet». Fox News Channel. Ανακτήθηκε στις 2008-11-10.
«R Kelly 'copied Belgian song'». The Independent. 2007-09-12.
«Michael Jackson sings of D.A. on previous album». CNN (Time Warner Inc). 2003-11-20. Ανακτήθηκε στις 2010-02-03.
Friedman, Roger (2003-11-03). «Jacko Song About D.A. May Haunt Him». FOX News (News Corporation). Ανακτήθηκε στις 2010-02-03.
Pratt, p. 792
George, p. 48
Wright, Rickey (June 18, 1995). «Jackson's Self-Glorifying Double CD History Certainly Is No Thriller». The Virginian-Pilot. Ανακτήθηκε στις October 12, 2010. «The hard-funk workout of Tabloid Junkie features some good production ideas that suggest Jackson could mastermind one more chart comeback for James Brown»
Jackson, Michael. HIStory booklet. Sony BMG. p 50
«Helnwein's Artwork – Beautiful Victim». 31 Ιανουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2010.
Bernard Weinraub (1995-06-15). «In New Lyrics, Jackson Uses Slurs». The New York Times (The New York Times Company). Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
«Jewish Response to Jackson». The New York Times (The New York Times Company). 1995-06-16. Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
Dinitia Smith (1995-06-17). «Michael Jackson Apologizes For Hurt Caused by Lyrics». The New York Times (The New York Times Company). Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
Pareles, Jon (1995-06-18). «Pop View; Michael Jackson Is Angry, Understand?». The New York Times (The New York Times Company). Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
Chris Riemenschneider (1995-06-23). «Jackson Will Re-Record `Care' Lyrics Pop music: Michael Jackson apologizes and says he plans to change the words in `They Don't Care About Us' that some considered to be racial slurs.». Los Angeles Times (Tribune Company).
Dinitia Smith (1995-06-23). «Jackson Plans New Lyrics For Album». The New York Times (The New York Times Company). Ανακτήθηκε στις 2010-02-02.
Lee, Spike (2002). Spike Lee: Interviews. Univ. Press of Mississippi. σελίδες 151–152. ISBN 1578064708.
Grant, Adrian (1998). Michael Jackson : Making History. Omnibus Press. ISBN 0711967237.
Dunn, Christoper (2001). Brutality GardenΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. UNC Press. σελ. 207. ISBN 0807849766.
Crock, Larry (2005). Brazilian Music. ABC-CLIO. σελ. 296. ISBN 1576072878.
Nagib, Lúcia (2003). The New Brazilian Cinema. I.B.Tauris. σελ. 123. ISBN 1860649289.
«Michael Jackson Remains A Global Phenomenon». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 2 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
"First look at Michael Jackson's new music video on Entertainment Tonight". (March 29, 1996). PR Newswire.
George, p. 48–50
Ifedigbo Sylva (27 Οκτωβρίου 2008). «Scammers New Anthem; "Mugu Don Pay!!!». Nigeria Exchange. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Extra oomph on field». The Telegraph. 3 Σεπτεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
Hip Hop Divas, Vibe Magazine Staff, Three Rivers Press, 2001, ISBN 0-609-80836-2, p. 224
Shaheem Reid (23 Ιανουαρίου 2008). «Lil Mama Reflects On Her Journey 'From The 'Hood To The Stage' Of Madison Square Garden». MTV. Viacom. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Yahoo! Movies biography». Yahoo. Yahoo Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2010.
Farley, Christopher (June 19, 1995). «History and hubris». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-01-14. Ανακτήθηκε στις September 18, 2008.
«allmusic (((Michael Jackson > Charts & Awards > Billboard Singles )))». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
Nisid Hajarl (20 Σεπτεμβρίου 1996). «The King of Pap». Entertainment Weekly. Time Warner Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2010.
Grant, p. 188
Grant, p. 202
Christgau, Robert. «Michael Jackson Albums Review». Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
Hosley, Steve (4 Ιουλίου 1995). «HISTORY is an impressive one». Michigan Chronicle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
"Album Review: HIStory" Q Magazine". Bauer Media Group. June 1995. Retrieved on February 1, 2010.
Reddy, Deepika (23 Ιουνίου 1995). «Jackson's latest lives up to his character». The Daily Collegian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
Jon (1995-06-18). «POP VIEW; Michael Jackson Is Angry, Understand?». The New York Times (The New York Times Company). Ανακτήθηκε στις 2010-02-01.
Shuster, Fred (1995-06-18). «Jackson attempts to rewrite 'history'». Daily News of Los Angeles (MediaNews Group).
Chris Willman (1995-06-18). «POP REVIEW Hits and Missives Michael Jackson takes off the glove and rails at attackers with new songs that take the King of Pop from `Bad' to sad-very sad.». Los Angeles Times (Tribune Company). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-08. Ανακτήθηκε στις 2010-02-01.
«MTV VIDEO MUSIC AWARDS». MTV. Viacom. 1995. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«Jackson's 'Invincible' To Debut At No. 1». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. 7 Νοεμβρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«allmusic ((( Michael Jackson > Charts & Awards > Billboard Albums )))». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Gold & Platinum». Recording Industry Association of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
Carl Bialik (2009-07-15). «Spun: The Off-the-Wall Accounting of Record Sales». Online.WSJ.com (Dow Jones & Company, Inc). Ανακτήθηκε στις 2010-02-01.
Putti, Laura (24 Αυγούστου 2001). «Il nuovo Michael Jackson fa un tuffo nel passato». La Repubblica (στα Ιταλικά). Gruppo Espresso. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2009.
Access Hollywood (2 Νοεμβρίου 2006). «The return of the King of Pop». MSNBC. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2008.
Taraborrelli, J. Randy (2004). The Magic and the Madness. Headline. ISBN 0-330-42005-4.
Michael Jackson, The Ultimate Collection booklet.
Glenday, Craig (2005). Guinness World Records 2006Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Guinness. ISBN 1-904994-02-4.
«Week of September 02, 1995». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2010.
«Michael Jackson - You Are Not Alone». LesCharts.com (στα Γαλλικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«M. Jackson - Earth Song (nummer)». Ultratop (στα Γερμανικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Artist Chart History - 'They Don't Care About Us' Michael Jackson». Musicline.de (στα Γερμανικά). Musicline /Media Control. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«M. Jackson - They Don't Care About Us (Nummer)». Ultratop (στα Γερμανικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«Artist Chart History - Michael Jackson». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2010.
Bruno Marzi (2009). Michael Jackson in Italy. Pieroni Distribuzioni, S.r.l. σελίδες 106–112. ISSN 1594-0500, 9771594050016.
«M. Jackson - Stranger In Moscow (nummer)». Ultratop (στα Γερμανικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2008.
«HIStory». Ultratop (στα Ολλανδικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«CD - TOP 10 Semanal De 06 a 12 de Julho de 2009» (στα Ισπανικά). Associação Brasileira dos Produtores de Discos. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«CZ-ALBUMS TOP 100Q MICHAEL JACKSON». ifpir.cz.
«French Albums Charts Archive (from 1968 to 2007)». InfoDisc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2010.
«ALBUM - I NUMERI UNO (1995-2006)». IT-Charts. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2010.
Fernando Salaverri (2005). Sólo éxitos: año a año, 1959-2002. Fundación Autor-SGAE, 2005. ISBN 84-8048-639-2, 9788480486392.
«Scheweizer HitParade - Alben Top 100 25.06.1995». HitParadae.ch (στα Γερμανικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Michael Jackson - History - Past, Present And Future Book 1». The Official Charts Company. The Official Charts Company. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Argentinian certification» (στα Ισπανικά). Cámara Argentina de Productores de Fonogramas y Videogramas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2010.
«ARIA Charts — Accreditations». Australian Recording Industry Association. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Gold and Platin (search)» (στα Γερμανικά). International Federation of the Phonographic Industry. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Certificados» (στα Πορτογαλικά). Associação Brasileira dos Produtores de Discos. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«IFPI Platinum Europe Awards». International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Finnish certification» (στα Φινλανδικά). International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.
«Gold-/Platin-Datenbank». International Federation of the Phonographic. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2010.
«AMPROFON 14st September 2009» (PDF) (στα Ισπανικά). Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«Dutch certification (search)» (στα Δανικά). Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«New Zealand Certification». Radio Scope. Media Sauce Limited. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Norwegian certification (search)» (στα Νορβηγικά). International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Platynowe płyty» (στα Πολωνικά). Oficjalna Lista Sprzedaży. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Top 100 Albums: Semana 32: del 03.08.2009 al 09.08.2009» (PDF) (στα Ισπανικά). Productores de Música de España. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2010.
«Michael Jackson - HIStory: Past, Present and Future, Book I» (στα Σουηδικά). International Federation of the Phonographic Industry. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2010.
«Edelmentall 1996». HitParade.com (στα Γερμανικά). Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.a
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
