Petlyakov Pe-3

 

 

.

Το Petlyakov Pe-3 ήταν σοβιετικό δικινητήριο βαρύ/νυχτερινό μαχητικό του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που βασίζονταν στο ταχύ βομβαρδιστικό Petlyakov Pe-2. Η σχεδιαστική φιλοσοφία του ήταν παρόμοια με αυτή άλλων σημαντικών αεροσκαφών της ίδιας κλάσης, όπως το βρετανικό De Havilland Mosquito και το γερμανικό Junkers Ju 88. Δημιουργήθηκε όταν κατέστη σαφής στην ηγεσία της αεροπορίας η ανάγκη ανάπτυξης ενός νυχτερινού μαχητικού μετά τις πρώτες νυχτερινές αεροπορικές επιδρομές στην Μόσχα, στα πρώτα στάδια της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα.

Petlyakov Pe-3
Τύπος	βαρύ/νυχτερινό μαχητικό
Κατασκευαστής	Σχεδιαστικό Γραφείο Petlyakov
Χώρα προέλευσης	ΕΣΣΔ
Σχεδιασμός	Βλαντίμιρ Πετλιακόφ
Παρθενική πτήση	7 Αυγούστου 1941
Κύριος χειριστής	Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Παραγωγή	1941–1944
Μονάδες που παρήχθησαν	360
Αναπτύχθηκε από	Petlyakov Pe-2

Αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε ρόλο εγγύς υποστήριξης στην μάχη της Μόσχας, κατά την διάρκεια της οποίας υπέστη σημαντικές απώλειες διότι δεν είχε επαρκή θωράκιση. Θωράκιση και επιπλέον οπλισμός προστέθηκαν εκ των υστέρων αλλά η μεταφορά τον Οκτώβριο του 1941 του μοναδικού εργοστασίου που κατασκεύαζε Pe-3 στα μετόπισθεν περιόρισε σημαντικά τον αριθμό των διαθέσιμων αεροσκαφών. Πολλές σοβιετικές μονάδες που τα χρησιμοποιούσαν έκαναν μετάπτωση σε άλλους τύπους ή διαλύθηκαν. Παρόλο που η παραγωγή διακόπηκε και επανεκινήθηκε πολλές φορές στην διάρκεια του πολέμου, τα Pe-3 παρέμειναν συνεχώς σε χρήση μέχρι την λήξη του. Πολλά διατέθηκαν σε μονάδες αναγνώρισης.
Σχεδιασμός και ανάπτυξη

Η κατεπείγουσα ανάπτυξη του Pe-3 ξεκίνησε μετά τις νυχτερινές αεροπορικές επιδρομές της Luftwaffe στην Μόσχα. Κατέστη εμφανής η άμεση ανάγκη για ένα νυχτερινό μαχητικό που θα μπορούσε να παραμείνει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στον αέρα και θα είχε βαρύ οπλισμό. Ο μόνος τρόπος να καλυφθεί το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης ήταν να μετασκευαστεί ένα αεροσκάφος που βρίσκονταν ήδη στην γραμμή παραγωγής. Το Κρατικό Κομισαριάτο για την Άμυνα επέλεξε το Petlyakov Pe-2, που ήταν το ταχύτερο διαθέσιμο δικινητήριο αεροσκάφος. Αν και το χρονοδιάγραμμα έδινε περιθώριο μόλις τεσσάρων ημερών για να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές, το αεροσκάφος ήταν έτοιμο εντός των καθορισμένων χρονικών ορίων και πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 7 Αυγούστου 1941.[1] Οι δοκιμές του κατασκευαστή ολοκληρώθηκαν την επομένη.[1]

Προστέθηκαν τρεις επιπλέον δεξαμενές καυσίμου, χωρητικότητας 700 λίτρων, μία στην αποθήκη βομβών και άλλες δύο στην θέση του κοιλιακού πολυβολητή. Ο οπλισμός του ρύγχους ενισχύθηκε με την προσθήκη ενός ακόμα πολυβόλου Berezin UBK των 12,7 mm και ενός πολυβόλου ShKAS των 7,62 mm στην ουρά. Το φορτίο βομβών μειώθηκε στα 700 kg. Το ηλεκτρικό σύστημα άφεσης βομβών του Pe-2 αντικαταστάθηκε από αντίστοιχο μηχανικό. Επίσης αφαιρέθηκαν τα φρένα βύθισης. Το αεροσκάφος ζύγιζε 5890 kg κενό ενώ το κανονικό βάρος απογείωσης του ήταν 7800 kg, λίγο μεγαλύτερο από του Pe-2. Η μέγιστη ταχύτητα ήταν 530 km/h σε ύψος 5000 m, η ακτίνα δράσης 2150 km και το μέγιστο ύψος πτήσης 9000 m. Οι επιδόσεις κρίθηκαν ικανοποιητικές και το εργοστάσιο Νο. 19 διατάχθηκε στις 14 Αυγούστου να κατασκευάσει πέντε αεροσκάφη προπαραγωγής για παράδοση στις 25 του ίδιου μήνα. Η διαδικασία αποδείχθηκε πολύ δύσκολη και επίπονη γιατί δεν υπήρχαν σχέδια για πολλά από τα νέα εξαρτήματα.[2]

Το Επιστημονικό Ινστιτούτο Δοκιμών της Πολεμικής Αεροπορίας διεξήγαγε πιο εκτεταμένες δοκιμές με τα αεροσκάφη προπαραγωγής από τις 29 Αυγούστου ως τις 7 Σεπτεμβρίου. Παρόλο που επιβεβαίωσαν τις επιδόσεις που ανέφερε το Σχεδιαστικό Γραφείο, εντόπισαν άλλα προβλήματα: το πλεξιγκλάς στο κάτω μέρος του ρύγχους ράγιζε όταν έβαλε το πολυβόλο UBK. Επιχειρήθηκε η αντικατάσταση με φύλλα ντουραλουμίνιου αλλά ούτε αυτό ήταν ανθεκτικό. Τελικά το πρόβλημα λύθηκε με την τοποθέτηση ατσάλινου φύλλου. Ο οπλισμός κρίθηκε ανεπαρκής και προστέθηκε ένα πυροβόλο ShVAK των 20 mm. Το ραχιαίο πολυβόλο των 7.62 mm επίσης αντικαταστάθηκε από βαρύτερο των 12,7 mm. Προκειμένου να προστατεύεται καλύτερα το πλήρωμα ενισχύθηκε η θωράκιση. Επίσης αντικαταστάθηκε ο υπάρχων ασύρματος από άλλο μοντέλο μεγαλύτερης εμβέλειας και προστέθηκε φωτοκάμερα για να μπορεί το Pe-3 να χρησιμοποιηθεί σαν αναγνωριστικό. Παρόλο που στα περισσότερα από τα αρχικά αεροσκάφη παραγωγής δεν είχαν ενσωματωθεί οι αλλαγές αυτές όταν βγήκαν από το εργοστάσιο, έγιναν από ομάδες τεχνικών του εργοστασίου μετά την άφιξη των Pe-3 στις μονάδες.[3]

Το 95ο Σύνταγμα Ταχέων Βομβαρδιστικών ήταν το πρώτο που παρέλαβε Pe-3 και τα αξιοποίησε επιχειρησιακά. Η πολεμική εμπειρία αποκάλυψε νέα προβλήματα: η λάμψη των πολυβόλων στις νυχτερινές βολές τύφλωνε τον πιλότο. Παρόμοιο αποτέλεσμα είχε και η λάμψη των αντιαεροπορικών προβολέων επειδή το κάτω μέρος του ρύγχους ήταν καλυμμένο με πλεξιγκλάς. Τα πληρώματα ανέφεραν ότι η θωράκιση στο μπροστινό μέρος ήταν ανεπαρκής, γεγονός που τους καθιστούσε ευάλωτους στα πυρά των βομβαρδιστικών που κατεδίωκαν. Τα πρώτα δύο λύθηκαν πρόχειρα αφού τοποθετήθηκαν φλογοκρύπτες στα πολυβόλα και καλύμματα στα παράθυρα, όμως η εγκατάσταση επιπλέον θωράκισης δεν μπορούσε να γίνει άμεσα.

Το Σχεδιαστικό Γραφείο Petlyakov επέλυσε τα προαναφερθέντα ζητήματα και τον Σεπτέμβριο 1941 ήταν έτοιμο το αναβαθμισμένο Pe-3bis[Note 1] που δοκιμάστηκε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Αυξήθηκε η αναχορηγία βλημάτων για τα πολυβόλα και προστέθηκε ένα πυροβόλο ShVAK των 20 mm στο ρύγχος. Το ραχιαίο πολυβόλο των 7.62 mm αντικαταστάθηκε από βαρύτερο UBT των 12,7 mm. Επίσης ενισχύθηκε η θωράκιση.

Πολλές από τις προαναφερθείσες αλλαγές έγιναν σε υπάρχοντα αεροσκάφη πριν την επανέναρξη της παραγωγής των Pe-3bis τον Απρίλιο του 1942. Η χρήση σε πολεμικές επιχειρήσεις κατέδειξε και άλλα προβλήματα που επιλύθηκαν με δεύτερο πρωτότυπο Pe-3bis, οι δοκιμές αποδοχής του οποίου ξεκίνησαν τον Μάιο του 1942.[4]
Παραγωγή

Το εργοστάσιο Νο.39 κατασκεύασε 16 αεροσκάφη τον Αύγουστο, συμπεριλαμβανομένου του πρωτοτύπου. Τον Σεπτέμβριο κατασκευάστηκαν 98 και τον Οκτώβριο άλλα 82. Στα τέλη Οκτωβρίου το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στο Ιρκούτσκ για να προστατευθεί από την γερμανική απειλή. Η παραγωγή ξεκίνησε ξανά τον Απρίλιο του 1942. Ολόκληρη την χρονιά κατασκευάστηκαν 142 αεροσκάφη όλα, 11 της αρχικής έκδοσης και τα υπόλοιπα της αναβαθμισμένης. Το 1943 κατασκευάστηκαν μόλις 13 γιατί το εργοστάσιο άρχισε την παραγωγή του βομβαρδιστικού Ilyushin Il-4. Τα τελευταία 19 Pe-3 κατασκευάστηκαν στο εργοστάσιο Νο.22 στις αρχές του 1944. Ήταν ελαφρύτερα οπλισμένα και εξοπλισμένα με δύο εκτοξευτές βομβίδων στο πίσω μέρος.[5]
Επιχειρησιακή ιστορία

Τα πρώτα Pe-3 διατέθηκαν στο 95ο Σύνταγμα Ταχέων Βομβαρδιστικών τον Αύγουστο του 1941 και ανέλαβαν αποστολές εγγύς υποστήριξης και συνοδείας μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης των πληρωμάτων τον Σεπτέμβριο. Το Σύνταγμα μετονομάστηκε σε 95ο Σύνταγμα Μαχητικών στις 25 Σεπτεμβρίου και υπάγονταν πλέον στο 6ο Σώμα Μαχητικών των Σοβιετικών Δυνάμεων Αεράμυνας (PVO) στο οποίο είχε ανατεθεί η αεράμυνα της Μόσχας. Λίγες μέρες αργότερα έξι Pe-3 ανέλαβαν την συνοδεία C-47 Skytrain στα οποία επέβαιναν τα μέλη βρετανικής στρατιωτικής αποστολής από την Vologda στην Μόσχα. Τα μαχητικά προστάτεψαν με επιτυχία τα μεταγωγικά της αποστολής από επανειλημμένες γερμανικές επιθέσεις.

Τα Pe-3 έπληξαν τις γερμανικές φάλαγγες που κατευθύνονταν στην Μόσχα στα τέλη του 1941.[6] Στις 24 Οκτωβρίου το 95ο και το 208ο Σύνταγμα Μαχητικών, με συνολική δύναμη 27 Pe-3, επιτέθηκαν στο γερμανικό αεροδρόμιο στο Τβερ (τότε ονομάζονταν Καλίνιν) ισχυριζόμενοι την καταστροφή τριάντα γερμανικών αεροσκαφών με απώλεια πέντε Pe-3 και των πιλότων τους, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή του 208ου Συντάγματος.[7] To 9ο, 40ο, 54ο και 511ο Συντάγματα Βομβαρδιστικών επίσης εξοπλίστηκαν με Pe-3 τον Σεπτέμβριο και συμμετείχαν σε παρόμοιες αποστολές. Μέσα στους πρώτους τρεις μήνες επιχειρησιακής χρήσης των Pe-3 χάθηκαν περίπου 50 αεροσκάφη, δηλαδή το 25% του συνολικού αριθμού αεροσκαφών που είχαν κατασκευαστεί μέχρι τότε. Ο υψηλότατος αριθμός απωλειών είχε σαν αποτέλεσμα πολλές μονάδες να διεξάγουν τελικά λιγότερο επικίνδυνες αποστολές αναγνώρισης. Pe-3 διατέθηκαν στο 1ο,[8] 2o[9] και 3ο Συντάγματα Αναγνώρισης[10]

Με την διακοπή της παραγωγής στα τέλη Οκτωβρίου, εξ αιτίας της μεταφοράς του εργοστασίου στα μετόπισθεν, ο αριθμός των υπαρχόντων Pe-3 δεν αρκούσε για τόσο πολλές μονάδες. Πολλές μονάδες χρησιμοποίησαν τελικά άλλα αεροσκάφη ή άλλαξαν ρόλο. Το 40ο Σύνταγμα Ταχέων Βομβαρδιστικών μετονομάστηκε σε 40ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Αναγνώρισης Μεγάλης Εμβέλειας στις 15 Δεκεμβρίου και είχε πέντε Pe-3 την 1η Μαίου 1942.[11]

Το 9ο Σύνταγμα Βομβαρδιστικών, που από τον Νοέμβριο του 1941 υπάγονταν απευθείας στο Επιτελείο της Αεροπορίας, ανέλαβε μεταξύ των άλλων την αποστολή να καθοδηγεί άλλα μαχητικά και επιθετικά αεροσκάφη στους στόχους τους. Πάνω από 2000 αεροσκάφη καθοδηγήθηκαν με αυτό τον τρόπο μέχρι να ανατεθούν άλλοι ρόλοι στο Σύνταγμα.[6] To 54o Σύνταγμα διαλύθηκε στις 20 Μαΐου 1942 ή λίγο αργότερα.[12] Το 208ο Σύνταγμα παρέδωσε τα εναπομείναντα Pe-3 του στο 95ο Σύνταγμα Μαχητικών και μετά έκανε μετάπτωση στο Ilyushin Il-2.[13] Στις 5 Φεβρουαρίου 1942 το 511ο Σύνταγμα Βομβαρδιστικών, που είχε την βάση του στην Τούλα, έχασε από γερμανική αεροπορική επιδρομή πέντε από τα οκτώ αεροσκάφη που διέθετε. Διαλύθηκε στα τέλη Μαρτίου 1942.[14] Το 95ο Σύνταγμα Μαχητικών μεταφέρθηκε την 1η Μαρτίου 1942 στην Αεροπορία του Βορείου Στόλου και ανέλαβε αποστολές προστασίας νηοπομπών, εγγύς υποστήριξης και αναγνώρισης προς υποστήριξη του. Χρησιμοποιούσε τα Pe-3 μέχρι και τα τέλη του έτους, όταν κάποιοι από το τους πιλότους του -που πρόσφατα εκπαιδεύτηκαν σε νέα αεροσκάφη- στάλθηκαν σε άλλες μονάδες για να συμμετάσχουν στην μάχη του Στάλινγκραντ.[15] Τα περισσότερα Pe-3 που κατασκευάστηκαν το 1942 δόθηκαν στο 2ο, το 4ο και το 40ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Αναγνώρισης Μεγάλης Εμβέλειας.[5]

Οι Φινλανδοί αιχμαλώτισαν και χρησιμοποίησαν ένα Pe-3 που πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση κοντά στην λίμνη στις 28 Νοεμβρίου 1942. Μετατράπηκε σε φωτοαναγνωριστικό το 1944 και αξιοποιήθηκε και σε αυτόν τον ρόλο μέχρι την καταστροφή του στις 2 Ιουλίου 1944 στο αεροδρόμιο της Lappeenranta από βομβαρδισμό των Σοβιετικών. Είχε πάνω από 222 ώρες πτήσης σε φινλανδική υπηρεσία.[16]

Στις αρχές του Ιουλίου 1942 δοκιμάστηκε επίσης η εγκατάσταση του ραντάρ AI Gneiss-2. Έγιναν επιχειρησιακές δοκιμές στο Στάλινγκραντ και την Μόσχα στα τέλη του 1942 και επιπλέον δοκιμές από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάιο του 1943 πάνω από το Λένινγκραντ. Το ραντάρ εγκρίθηκε για χρήση όμως τελικά εγκαταστάθηκαν μόνο σε δεκαπέντε Pe-3.[17]
Εκδόσεις

Pe-3
Η αρχική έκδοση παραγωγής. Κατασκευάστηκαν 207 μονάδες.[5]
Pe-3bis
Αναβαθμισμένη έκδοση που μπήκε σε παραγωγή το 1942. Κατασκευάστηκαν 152 μονάδες.[5]
Pe-3M
Ονομασία που σχετίζεται μερικές φορές με τα ολιγάριθμα Pe-3 που κατασκευάστηκαν το 1944.[18]

Χρήστες

Φινλανδία

Η φινλανδική αεροπορία χρησιμοποίησε ένα αιχμαλωτισμένο αεροσκάφος.

ΕΣΣΔ

Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Σοβιετικές Δυνάμεις Αεράμυνας (PVO)
Σοβιετική Ναυτική Αεροπορία

Δείτε επίσης
Παρόμοια αεροσκάφη

De Havilland Mosquito
Junkers Ju 88
Messerschmitt Bf 110

Κατάλογοι

Κατάλογος μαχητικών αεροσκαφών

Σημειώσεις

Οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν την κατάληξη bis για μεγάλες αναβαθμίσεις οπλικών συστημάτων.

Παραπομπές

Smith, p. 39
Gordon, pp. 381–83
Gordon, pp. 383–84
Smith, p. 44
Gordon, p. 387
«Пе-3» (στα Ρωσικά). airwar.ru. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«24.10.1941 г. Штурмовой налет истребителей на аэродром» (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«1-й дальний разведывательный авиационный полк 1-й авиационный полк дальней газведки Главного Командования КА 1-й дальний разведывательный авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 8 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«2-й авиационный полк дальней разведки Главного Командования КА 47-й гвардейский Борисовский авиационный полк дальней разведки Главного Командования КА 47-й гвардейский отдельный разведывательный Борисовский Краснознаменный ордена Суворова авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 30 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«38-я отдельная разведывательная авиационная эскадрилья 3-й отдельный разведывательный авиационный полк 1-я отдельная дальняя разверывательная авиационная эскадрилья 10-й отдельный разведывательный Московско-Кенигсбергский Краснознаменный ордена Суворова авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 9 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«40-й бомбардировочный авиационный полк 40-й авиационный полк дальней разведки Главного Командования КА 48-й гвардейский Нижнеднестровский авиационный полк дальней разведки Главного Командования КА 48-й гвардейский отдельный разведывательный Нижнеднестровский ордена Суворова авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 3 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«54-й бомбардировочный Клинский ордена Кутузова авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 24 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«208-й бомбардировочный авиационный полк 208-й штурмовой Станиславский Краснознаменный орденов Суворова и Кутузова авиационный полк». allaces.ru. 6 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«511-й бомбардировочный авиационный полк 511-й отдельный разведывательный Ясский авиационный полк» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 30 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
«95-й бомбардировочный авиационный полк 95-й истребительный авиационный полк 95-й истребительный Краснознаменный авиационный полк ВВС СФ» (στα Ρωσικά). allaces.ru. 10 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2009.
Smith, pp. 97–98
Smith, p. 42

Smith, p. 45

Βιβλιογραφία

Gordon, Yefim (2008). Soviet Airpower in World War 2. Hinckley, England: Midland Publishing. ISBN 978-1-85780-304-4.
Smith, Peter C. (2003). Petlyakov Pe-2 'Peshka. Ramsbury, Marlborough, Wiltshire, UK: Crowood Press. ISBN 1-86126-588-3.

Σοβιετικά πολεμικά αεροσκάφη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου
μαχητικά

Polikarpov I-15 Polikarpov I-153 Polikarpov I-16 Lavochkin-Gorbunov-Gudkov LaGG-3 Lavochkin La-5 Lavochkin La-7 Mikoyan-Gurevich MiG-1 Mikoyan-Gurevich MiG-3 Petlyakov Pe-3 Yakovlev Yak-1 Yakovlev Yak-3 Yakovlev Yak-7 Yakovlev Yak-9

βομβαρδιστικά
Arkhangelsky Ar-2 Ilyushin Il-4 Petlyakov Pe-2 Petlyakov Pe-8 Tupolev SB Sukhoi Su-2 Tupolev TB-3 Tupolev Tu-2 Yakovlev Yak-4 Yermolayev Yer-2
αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης
Ilyushin Il-2 Ilyushin Il-10
εκπαιδευτικά
Yakovlev UT-1 Yakovlev UT-2
μεταγωγικά & ανεμόπτερα
Antonov A-7 Gribovski G-11 Kolesnikov-Tsibin KC-20 Lisunov Li-2 Shavrov Sh-2
αναγνωριστικά
Beriev Be-4 Beriev MBR-2 Chyetverikov MDR-6 Polikarpov Po-2 Polikarpov R-5 Neman R-10 Polikarpov R-Z
πρωτότυπα
(δεν εντάχθηκαν σε παραγωγή)
ANT-58 Bereznyak-Isayev BI-1 Yakovlev Yak-5 Polikarpov I-180 Polikarpov I-185 Mikoyan-Gurevich DIS Mikoyan-Gurevich I-250 Nikitin IS-1 Polikarpov ITP Polikarpov TIS Zveno

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License