Nakajima Ki-27

 

 

.

Το Nakajima Ki-27 ήταν μονοκινητήριο μαχητικό αεροσκάφος της δεκαετίας του 1930. Αποτέλεσε τον κορμό της δύναμης δίωξης της Αεροπορίας του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού μέχρι το 1940, ενώ από το σημείο αυτό και μετά το κυριότερο μαχητικό ήταν το Nakajima Ki-43. Οι Σύμμαχοι του έδωσαν την ονομασία αναφοράς Nate, ενώ στο θέατρο επιχειρήσεων Ινδίας/Μπούρμας ήταν γνωστό και σαν Abdul.[1]
Σχεδιασμός και ανάπτυξη

Στα 1935 έγινε διαγωνισμός που αφορούσε την απόκτηση νέου μονοπλάνου μαχητικού αεροσκάφους που θα αντικαθιστούσε τα διπλάνα Kawasaki Ki-10 της Αεροπορίας του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού. Το νέο μαχητικό θα έπρεπε επίσης να έχει ανώτερες επιδόσεις από το πειραματικό Mitsubishi Ki-18.[2] Προτάσεις υπέβαλαν οι Nakajima, Mitsubishi και Kawasaki. Τα σχέδια που παρουσίασαν αντιστοίχως ήταν τα: Ki-27, Ki-28 και Ki-33 (το τελευταίο ήταν μετατροπή του Mitsubishi A5M, που προορίζονταν για τα αεροπλανοφόρα του Αυτοκρατορικού Ναυτικού.[3][4] Η σχεδίαση της Nakajima βασίζονταν στο μονοπλάνο Ki-11, το οποίο είχε απορριφθεί σε προηγούμενο διαγωνισμό για χάρη του Ki-10. Επειδή ο Στρατός έκρινε ότι το Nakajima Ki-12 με τον υγρόψυκτο κινητήρα και το ανασυρόμενο σύστημα προσγείωσης ήταν πολύ περίπλοκο, ο αρχισχεδιαστής Koyama Yasushi ανέπτυξε το Ki-27 με σταθερό σύστημα προσγείωσης και αστεροειδή κινητήρα. Το αεροσκάφος αυτό πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 15 Οκτωβρίου 1936[5][6] και παρόλο που ήταν πιο αργό και υποδεέστερο όσον αφορά τον ρυθμό ανόδου σε σχέση με τον ανταγωνισμό,[7] επελέγη εξ αιτίας της εκπληκτικής ευελιξίας του που οφείλονταν στο πολύ χαμηλό πτερυγικό φόρτο. Ο Στρατός παρήγγειλε δέκα αεροσκάφη προπαραγωγής (Ki-27a) προκειμένου να διεξαχθούν περαιτέρω δοκιμές. Αυτά είχαν κλειστό πιλοτήριο και μεγαλύτερες πτέρυγες.

Ο τύπος εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1937. Προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες, εκτός από την Nakajima κατασκεύαζαν Ki-27 οι Tachikawa και Manshukoku Hikoki Seizo KK. Η παραγωγή διεκόπη το 1942, αφού είχαν ήδη ολοκληρωθεί 3368 αεροσκάφη.
Επιχειρησιακή ιστορία

Τα Ki-27 ήταν τα βασικά μαχητικά της Αεροπορίας του Στρατού μέχρι τις αρχές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Γνώρισαν πρώτη φορά πολεμική δράση τον Μάρτιο του 1938 πάνω από την Κίνα, στον Δεύτερο Σινοϊαπωνικό Πόλεμο και κατάφεραν να κερδίσουν την αεροπορική υπεροχή μέχρι την έλευση των σοβιετικής κατασκευής Polikarpov I-16. Το 1939 συνέβη μεγάλης κλίμακας σύγκρουση ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και την ιαπωνική στρατιά στην Μαντζουρία, που τότε ήταν υπό ιαπωνικό έλεγχο ως το προτεκτοράτο του Μαντσούκουο. Στην Μάχη του Χάλκιν Γκολ τα Ki-27 αντιμετώπισαν τα σοβιετικά διπλάνα μαχητικά Polikarpov I-15 καθώς και τα πιο σύγχρονα μονοπλάνα I-16. Στην αρχική φάση της σύγκρουσης τα Ki-27 αποδείχθηκαν ανώτερα των αντιπάλων τους και πέτυχαν την αεροπορική υπεροχή, κάτι που εν πολλοίς οφείλονταν στους καλύτερα εκπαιδευμένους Ιάπωνες πιλότους. Πρέπει να σημειωθεί ότι το Nakajima ήταν οπλισμένο με δύο πολυβόλα των 7,92 mm, όπως και πολλά σύγχρονα του μαχητικά, όμως δεν διέθετε αυτοφρασσόμενες δεξαμενές καυσίμου και θωράκιση για να προστατεύεται ο πιλότος. Αργότερα η Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε αναβαθμισμένες εκδόσεις των Ι-16, ικανών να εξουδετερώσουν όλα τα πλεονεκτήματα των Ki-27. Οι Σοβιετικοί υιοθέτησαν επίσης την τακτική να επιχειρούν σε μεγάλους, σφιχτούς σχηματισμούς και να επιτίθενται έχοντας το πλεονέκτημα του ύψους ή/και της ταχύτητας έναντι των αντιπάλων τους. Οι Ιάπωνες υπέστησαν σημαντικές απώλειες, όμως ισχυρίσθηκαν την κατάρριψη 1340 εχθρικών αεροσκαφών (ο αριθμός είναι αναμφίβολα ανακριβής διότι είναι εξαπλάσιος των απωλειών που αναγνώρισαν οι Σοβιετικοί και τριπλάσιος του συνολικού αριθμού αεροσκαφών που είχαν στο θέατρο επιχειρήσεων).[8] Ο καλύτερος Ιάπωνας πιλότος της σύρραξης και ταυτόχρονα ο καλύτερος πιλότος των Ki-27 ήταν ο Hiromichi Shinohara, που ισχυρίσθηκε την κατάρριψη 58 εχθρικών αεροσκαφών (εκ των οποίων τα έντεκα την ίδια ημέρα).[9] Καταρρίφθηκε από Ι-16 στις 27 Αυγούστου 1939.[10]

Τα Ki-27 χρησιμοποιήθηκαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στα πρώτα στάδια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ανέλαβαν αποστολές συνοδείας βομβαρδιστικών που έπλητταν στόχους στην Μαλαϊκή Χερσόνησο, την κύρια βάση της Σιγκαπούρη, τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες, την Μπούρμα και τις Φιλιππίνες, χωρίς όμως να αποδώσουν καλά απέναντι στα Brewster F2A Buffalo που αντιμετώπισαν.[11] Στα πρώτα στάδια του πολέμου, ο τύπος γνώρισε επίσης σημαντική δράση ενάντια στους περίφημους Flying Tigers, χωρίς καλά αποτελέσματα απέναντι στα πιο σύγχρονα Curtiss P-40 Warhawk.[12] Σύντομα τα Ki-27 αντικαταστάθηκαν από τα ανώτερα τεχνολογικά Nakajima Ki-43 στις μονάδες πρώτης γραμμής, αξιοποιήθηκαν δε σαν εκπαιδευτικά.

Αριθμός αεροσκαφών εξήχθη επίσης στο Μάντσουκουο και την Ταϊλάνδη. Τα ταϊλανδέζικα Ki-27 γνώρισαν πολεμική δράση ενάντια σε αμερικανικά μαχητικά, καταφέροντας μάλιστα να προκαλέσουν ζημιές σε δύο North American P-51 Mustang και να καταρρίψουν ένα Lockheed P-38 Lightning.[13]

Τους τελευταίους μήνες του πολέμου στον Ειρηνικό, οι Ιάπωνες βρίσκονταν σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση. Εξ αιτίας των τεράστιων ελλείψεων σε αεροσκάφη, τα υπάρχοντα Ki-27 των μονάδων εκπαίδευσης χρησιμοποιήθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις σαν μαχητικά -με αποτέλεσμα να υποστούν σημαντικές απώλειες.[14] Σε αρκετά αεροσκάφη έγιναν οι απαραίτητες μετατροπές ώστε να μπορούν να μεταφέρουν βόμβα των 500 kg για να χρησιμοποιηθούν σε αποστολές καμικάζι.
Χρήστες
Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Ιαπωνία

Αεροπορία του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού[15][16][17]

Μάντσουκουο

Πολεμική Αεροπορία του Μάντσουκουο

Μεταρρυθμιστική Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κίνας

Η σχεδιαζόμενη παράδοση αεροσκαφών στους Κινέζους δεν υλοποιήθηκε, διότι οι κινεζικές δυνάμεις κρίθηκαν αναξιόπιστες.[18]

Ταϊλάνδη

Βασιλική Ταϊλανδική Αεροπορία[19][13][20]

Μεταπολεμικά

Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας

Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού

Δημοκρατία της Κίνας (1912–49)
Ινδονησία

Οι Ινδονήσιοι αυτονομιστές αντάρτες χρησιμοποίησαν μικρό αριθμό Ki-27 που είχαν μείνει σε διάφορες βάσεις όταν οι Ιάπωνες εγκατέλειψαν την χώρα. Τα περισσότερα χάθηκαν στον αγώνα ενάντια στους Ολλανδούς στα 1945-49 (βλέπε: Ινδονησιακή Εθνική Επανάσταση.

Διασωζόμενα αεροσκάφη
Φωτογραφία του άριστα διατηρημένου Ki-27 στο Tachiarai

Σήμερα υπάρχουν δύο αεροσκάφη:

Ένα Ki-27 εκτίθεται στο Μουσείο Ειρήνης Tachiarai.[21] [22]
Ένα Mansyu Ki-79 εκτίθεται στο Μουσείο Ενόπλων Δυνάμεων Satria Mandala στην Τζακάρτα της Ινδονησίας.[23]

Δείτε επίσης
Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του Ki-27

Nakajima Ki-11
Nakajima Ki-12
Nakajima Ki-43

Παρόμοια αεροσκάφη

Curtiss P-36 Hawk
Dewoitine D.500
Fokker D.XXI
Gloster F.5/34
Polikarpov I-16

Κατάλογοι

Κατάλογος μαχητικών αεροσκαφών

Παραπομπές

Francillon 1979, σελ. 202.
Januszewski 2003, σελ. 10.
Januszewski 2003, σελίδες 10–11.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 12.
Francillon 1979, σελ. 198.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 16.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελίδες 17–19.
Francillon 1979, σελ. 200.
Sakaida 1997, σελίδες 16–17.
Sakaida 1997, σελίδες 16–17.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 57.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 57.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 81.
"Cat fight." Αρχειοθετήθηκε 2012-09-04 στο Wayback Machine. tailhook.org. Retrieved: 14 August 2012.
Bueschel 1970, σελίδες 48–50.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 99.
Thorpe 1968, σελίδες 1881–185.
Bueschel 1970, σελ. 50.
"Japanese Aircraft in Royal Thai Air Force and Royal Thai Navy Service During World War II." aeroflight.co. Retrieved: 22 July 2010.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 79.
"Nakajima Ki 27 'Nate' at Tachiarai Peace Memorial Museum." j-aircraft.com.Retrieved: 14 August 2012.
Wieliczko and Szeremeta 2004, σελ. 77.

"Mansyu Ki-79b at the ABRI Satria Mandala Museum." Αρχειοθετήθηκε 2010-11-26 στο Wayback Machine. pacificwrecks.com. Retrieved: 22 July 2010.

Βιβλιογραφία

Bueschel, Richard M. Nakajima Ki.27A-B Manshu Ki.79A-B in Japanese Army Air Force-Manchoukuo-IPSF-RACAF-PLAAF & CAF Service. Reading, Berkshire, UK: Osprey Publications, 1970. ISBN 0-85045-020-9.
Francillon, Ph.D., René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. London: Putnam & Company, Second edition 1979, First edition 1970. ISBN 0-370-30251-6.
Green, William. Warplanes of the Second World War, Volume Three: Fighters. London: Macdonald & Co. (Publishers) Ltd., Seventh impression 1973, First edition 1961. ISBN 0-356-01447-9.
Green, William and Gordon Swanborough. "The Agile Asian... Japan's Type 97 Fighter". AirEnthusiast Six March–June 1978. Bromley, Kent, UK: Pilot Press Ltd., 1978.
Green, William and Gordon Swanborough. WW2 Aircraft Fact Files: Japanese Army Fighters, part 2. London: Macdonald and Janes's, 1977. ISBN 0-354-01068-9.
Januszewski, Tadeusz. Mitsubishi A5M Claude. Sandomierz, Poland/Redbourn, UK: Mushroom Model Publications, 2003. ISBN 83-917178-0-1.
Kotelnikov, Vladimir R. Air War Over Khalkhin Gol: The Nomonhan Incident. Bedford, UK: SAM Publications, 2010. ISBN 978-1-906959-23-4.
Mikesh, Robert. Japanese Aircraft 1910-1941. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1990. ISBN 1-55750-563-2.
Nedialkov, Dimitar. In The Skies of Nomonhan, Japan vs Russia May–September 1939.. London: Crecy Publishing Limited, Second edition 2011. ISBN 978-0-859791-52-6.
Sakaida, Henry. Japanese Army Air Force Aces, 1937-45. Botley, Oxford, UK: Osprey Publishing, 1997. ISBN 1-85532-529-2.
Tapasanan, Vidya. "Japanese Airplanes in the Royal Thai Airforce (RTAF) Service." Asahi Journal No. 4/2002.
Thorpe, Donald W. Japanese Army Air Force Camouflage and Markings World War II. Fallbrook, California: Aero Publishers, Inc.,1968. ISBN 0-8168-6579-5.
Wieliczko, Leszek A. and Zygmunt Szeremeta. Nakajima Ki 27 Nate (bilingual Polish/English). Lublin, Poland: Kagero, 2004. ISBN 83-89088-51-7.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Nakajima Ki-27 στο Wikimedia Commons

Αεροσκάφη Nakajima
Αεροσκάφη του
Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού
μαχητικά αεροπλανοφόρων

A1N A2N A3N A4N

τορπιλοπλάνα-βομβαρδιστικά
αεροπλανοφόρων

B3N B4N B5N B6N
αναγνωριστικά

C2N C3N C6N
βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης

D3N
αναγνωριστικά υδροπλάνα

E2N E4N E8N
βομβαρδιστικά

G5N G8N G10N
αναχαιτιστικά

J1N J5N J9Y
μεταγωγικά

L1N
Υδροπλάνα μαχητικά

A6M2-N
Λοιπά

LB-2
Αεροσκάφη του
Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού

Ki-4 Ki-6 Ki-8 Ki-11 Ki-12 Ki-19 Ki-27 Ki-34 Ki-43 Ki-44 Ki-49 Ki-58 Ki-62 Ki-63 Ki-80 Ki-84 Ki-87 Ki-106 Ki-116 Ki-115 Ki-201

Συμμαχικές ονομασίες αναφοράς
Abdul Dave Frank Helen Irving Jill Jim Kate Liz Myrt Nate Oscar Rita Rufe Thora Tojo
Κατηγορία Κατηγορία Commons page Κοινά
Ιαπωνικά πολεμικά αεροσκάφη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου
μαχητικά

Kawanisishi N1K Kawasaki Ki-10 Kawasaki Ki-45 Kawasaki Ki-61 Kawasaki Ki-100 Mitsubishi A5M Mitsubishi A6M Zero Mitsubishi J2M Nakajima A6M2-N Nakajima J1N Nakajima Ki-27 Nakajima Ki-43 Nakajima Ki-44 Nakajima Ki-84

Carrier shokaku.jpg
βομβαρδιστικά
Kawasaki Ki-32 Kawasaki Ki-48 Mitsubishi G3M Mitsubishi G4M Mitsubishi Ki-21 Mitsubishi Ki-30 Mitsubishi Ki-46 Mitsubishi Ki-67
τορπιλοπλάνα-βομβαρδιστικά &
βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης
Aichi B7A Aichi D1A Aichi D3A Nakajima B5N Nakajima B6N Nakajima Ki-49 Yokosuka D4Y Yokosuka P1Y
εκπαιδευτικά
Kyushu K11W Tachikawa Ki-36 Tachikawa Ki-54 Tachikawa Ki-55 Yokosuka K5Y
μεταγωγικά
Mitsubishi Ki-57
αναγνωριστικά &
στρατιωτικής συνεργασίας
Mitsubishi Ki-15 Mitsubishi Ki-51 Nakajima C6N
υδροπλάνα, αμφίβια & αεράκατοι
Aichi E13A Aichi E16A Aichi H9A Kawanishi E7K Kawanishi H6K Kawanishi H8K Mitsubishi F1M
επιθετικά/εγγύς υποστήριξης
Kawasaki Ki-102
εξειδικευμένα αεροσκάφη αποστολών καμικάζι
Nakajima Ki-115 Yokosuka MXY7 Ohka
Σημείωση: αναφέρονται μόνο τα επιχειρησιακά αεροσκάφη. Παραλείπονται τα πολυάριθμα πειραματικά/πρωτότυπα της περιόδου
Ονομασίες αεροσκαφών της Αεροπορίας του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στρατού
1-50

Ki-1 Ki-2 Ki-3 Ki-4 Ki-5 Ki-6 Ki-7 Ki-8 Ki-9 Ki-10 Ki-11 Ki-12 Ki-13 Ki-14 Ki-15 Ki-16 Ki-17 Ki-18 Ki-19 Ki-20 Ki-21 Ki-22 Ki-23 Ki-24 Ki-25 Ki-26 Ki-27 Ki-28 Ki-29 Ki-30 Ki-31 Ki-32 Ki-33 Ki-34 Ki-35 Ki-36 Ki-37 Ki-38 Ki-39 Ki-40 Ki-41 Ki-42 Ki-43 Ki-44 Ki-45 Ki-46 Ki-47 Ki-48 Ki-49 Ki-50

51-100
Ki-51 Ki-52 Ki-53 Ki-54 Ki-55 Ki-56 Ki-57 Ki-58 Ki-59 Ki-60 Ki-61 Ki-62 Ki-63 Ki-64 Ki-66 Ki-67 Ki-68 Ki-69 Ki-70 Ki-71 Ki-72 Ki-73 Ki-74 Ki-75 Ki-76 Ki-77 Ki-78 Ki-79 Ki-80 Ki-81 Ki-82 Ki-83 Ki-84 Ki-85 Ki-86 Ki-87 Ki-88 Ki-89 Ki-90 Ki-91 Ki-92 Ki-93 Ki-94 Ki-95 Ki-96 Ki-97 Ki-98 Ki-99 Ki-100
100-
Ki-101 Ki-102 Ki-103 Ki-105 Ki-106 Ki-107 Ki-108 Ki-109 Ki-110 Ki-111 Ki-112 Ki-113 Ki-114 Ki-115 Ki-116 Ki-117 Ki-118 Ki-119 Ki-148 Ki-167 Ki-174 Ki-200 Ki-201 Ki-202 Ki-230
Συμμαχικές ονομασίες αναφοράς των ιαπωνικών αεροσκαφών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Αεροσκάφη σε υπηρεσία με τις
ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις

Abdul (Nakajima Ki-27) Alf (Kawanishi E7K) Ann (Mitsubishi Ki-30) Babs (Mitsubishi Ki-15) Baka (Yokosuka MXY7 Ohka) Belle (Kawanishi H3K) Betty (Mitsubishi G4M) Bob (Kawasaki Ki-28) Buzzard (Kokusai Ku-7) Cedar (Tachikawa Ki-17) Cherry (Yokosuka H5Y) Clara (Tachikawa Ki-70) Claude (Mitsubishi A5M) Cypress (Bücker Bü 131) Dave (Nakajima E8N) Dick (Seversky A8V) Dinah (Mitsubishi Ki-46) Dot (Yokosuka D4Y) Edna (Mitsubishi Ki-51) Emily (Kawanishi H8K) Eva (Mitusbishi Ohtori) Eve(Mitusbishi Ohtori) Frances (Yokosuka P1Y) Frank (Nakajima Ki-84) Gander (Kokusai Ku-8) George (Kawanishi N1K) Glen (Yokosuka E14Y) Goose (Kokusai Ku-8) Grace (Aichi B7A) Gwen (Mitsubishi Ki-21) Hamp (Mitsubishi A6M Zero) Hank (Aichi E10A) Hap (Mitsubishi A6M Zero) Helen (Nakajima Ki-49) Hickory (Tachikawa Ki-54) Ida (Tachikawa Ki-36) Ida (Tachikawa Ki-55) Irving () Jack () Jake (Aichi E13A) Jane (Mitsubishi Ki-21) Jean (Yokosuka B4Y) Jerry (Heinkel He 112) Jill (Nakajima B6N) Jim (Nakajima Ki-43) Judy (Yokosuka D4Y) Kate (Nakajima B5N) Kate 61 (Mitsubishi B5M) Laura (Aichi E11A) Lily (Kawasaki Ki-48) Liz (Nakajima G5N) Lorna (Kyushu Q1W) Loise (Mitsubishi Ki-2) Louise (Mitsubishi Ki-2) Luke (Mitsubishi J4M) Mabel (Mitsubishi B5M) Mary(Kawasaki Ki-32) Mavis (Kawanishi H6K) Myrt (Nakajima C6N) Nate (Nakajima Ki-27) Nell (Mitsubishi G3M) Nick (Kawasaki Ki-45) Norm (Kawanishi E15K) Oak (Kyushu K10W) Oscar (Nakajima Ki-43) Pat (Tachikawa Ki-74) Patsy (Tachikawa Ki-74) Paul (Aichi E16A) Peggy (Mitsubishi Ki-67) Perry (Kawasaki Ki-10) Pete (Mitsubishi F1M) Pine (Mitsubishi K3M) Rex (Kawanishi N1K) Rita (Nakajima G8N) Rob (Kawasaki Ki-64) Rufe (Nakajima A6M2-N) Ruth (Fiat BR.20) Sally (Mitsubishi Ki-21) Sam (Mitsubishi A7M) Sandy (Mitsubishi A5M) Slim (Watanabe E9W) Sonia (Mitsubishi Ki-51) Spruce (Tachikawa Ki-9) Stella (Kokusai Ki-76) Steve (Mitsubishi Ki-73) Susie (Aichi D1A) Tabby (Showa/Nakajima_L2D) Tess (Douglas DC-2) Thalia (Kawasaki Ki-56) Thelma (Lockheed Model 14 Super Electra) Theresa (Kokusai Ki-59) Thora (Nakajima Ki-34) Tina (Mitsubishi G3M) Tillie (Yokosuka H7Y) Toby (Lockheed Model 14 Super Electra) Tojo (Nakajima Ki-44) Tony (Kawasaki Ki-61) Topsy (Mitsubishi Ki-57) Val (Aichi D3A) Willow (Yokosuka K5Y) Zeke (Mitsubishi A6M Zero) Zeke 32 (Mitsubishi A6M Zero)

Υποθετικοί τύποι αεροσκαφών,
που δεν υπήρχαν στην πραγματικότητα
Adam Ben Doris Gus Harry Ione Joe Joyce Julia June Norma Omar Ray
Αεροσκάφη ξένης προέλευσης,
που οι Σύμμαχοι λανθασμένα
υπέθεταν ότι διέθεταν οι Ιάπωνες
Bess (Heinkel He 111) Doc (Messerschmitt Bf 110) Fred (Focke Wulf Fw 190A-5) Irene (Junkers Ju 87A) Janice (Junkers Ju 88A-5) Mike (Messerschmitt Bf 109E) Millie (Vultee V-11GB) Trixie (Junkers Ju 52/3m) Trudy (Focke Wulf Fw 200 Kondor)

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License