.
Το Ilyushin Il-2 "Strurmovik" (Ρωσικά: Ил-2 Штурмовик) ήταν σοβιετικό μονοκινητήριο αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης που χρησιμοποιήθηκε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατασκευάστηκε μαζικά από την ΕΣΣΔ, με την συνολική παραγωγή αυτού και του διαδόχου Ilyushin Il-10 να ανέρχεται σε 36163 αεροσκάφη[3], αριθμός που το κατατάσσει ως το πολυπληθέστερο πολεμικό αεροσκάφος της ιστορίας. Αποτέλεσε ακρογωνιαίο λίθο της σοβιετικής πολεμικής προσπάθειας, όντας το κύριο αεροσκάφος κρούσης στην μεγαλύτερη όσον αφορά την γεωγραφική έκταση και τον αριθμό των εμπλεκομένων δυνάμεων χερσαία σύρραξη στην ιστορία. Οι πιλότοι του το αποκαλούσαν χαϊδευτικά "Ilyusha", οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού "Ιπτάμενο Τανκ" και οι στρατιώτες των δυνάμεων του Άξονα "μαύρο θάνατο". Μεταπολεμικά χρησιμοποιήθηκε και από τις αεροπορίες άλλων χωρών του Ανατολικού Μπλοκ και πήρε την νατοϊκή ονομασία αναφοράς Bark.[4]
Σχεδιασμός και ανάπτυξη
Η ιδέα της δημιουργίας ενός θωρακισμένου αεροσκάφους εγγύς υποστήριξης στην δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στην ΕΣΣΔ από τον Ντμίτρι Πάβλοβιτς Γκριγκορόβιτς που σχεδίασε τα θωρακισμένα διπλάνα TSh-1 και TSh-2 στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Οι κινητήρες της εποχής δεν ήταν αρκετά ισχυροί για να δώσουν στα βαριά αυτά αεροσκάφη ικανοποιητικές επιδόσεις. Το Il-2 ήταν σχεδίαση του Σεργκέι Ιλιούσιν και της ομάδας του στο Κεντρικό Σχεδιαστικό Γραφείο το 1938. Το αρχικό πρωτότυπο, που είχε την ονομασία TsKB-55 (Ρωσικά: ЦКБ-55 Центральное Конструкторское Бюро) ήταν ένα διθέσιο αεροσκάφος με θωράκιση που ζύγιζε 700 kg και προστάτευε όλα τα κρίσιμα σημεία, δηλαδή το πλήρωμα, τον κινητήτα, το σύστημα ψύξης και την δεξαμενή καυσίμου. Το ολικό βάρος ενός φορτωμένου Il-2 ξεπερνούσε τα 4,700 kg,[5] με το 15% του συνόλου να είναι της θωράκισης. Χαρακτηριστικό του Il-2 που δεν συναντάται σε άλλες σχεδιάσεις του πολέμου, είναι ότι η θωράκιση δεν ήταν προσαρμοσμένη στην άτρακτο αλλά ήταν το κύριο δομικό συστατικό της, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το βάρος. Το πρωτότυπο TsKB-55 πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 2 Οκτωβρίου 1939.[5]
Το αεροσκάφος ήταν υπέρβαρο και ο κινητήρας Mikulin AM-35 των 1,370 hp, που είχε σχεδιαστεί για να αποδίδει τα μέγιστα σε μεγάλο ύψος, δεν παρείχε επαρκή ισχύ. Προκειμένου να διορθωθεί η κατάσταση δημιουργήθηκε μια ελαφρύτερη έκδοση, το TsKB-57, που ήταν μονοθέσια -χωρίς οπίσθιο πολυβολητή- και είχε τον ισχυρότερο κινητήρα Mikulin AM-38 των 1,680 hp.[6] Ο ΑΜ-38 ήταν εξέλιξη του προαναφερθέντος ΑΜ-35 και είχε βελτιστοποιηθεί για να αποδίδει καλύτερα σε χαμηλά υψη.[6] Το TsKB-57 πέταξε για πρώτη φορά στις 12 Οκτωβρίου 1940.[5] Το αεροσκάφος πέρασε με επιτυχία της δοκιμές της αεροπορίας τον Μάρτιο του 1941 και εντάχθηκε σε παραγωγή με την ονομασία Il-2 τον Απρίλιο.[7] Τα πρώτα αεροσκάφη παραδόθηκαν σε επιχειρησιακές μονάδες τον Μάιο του 1941, λίγο πριν από την έναρξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου.[8]
Παραγωγή
Το Il-2 παρήχθη σε τεράστιους αριθμούς κατά την διάρκεια του πολέμου και αποτέλεσε τον κορμό της δύναμης κρούσης της Ερυθρής Αεροπορίας. Ενώ, όπως προαναφέρθηκε,ήταν το πρώτο σε αριθμούς παραχθέντων μονάδων στην ιστορία της αεροναυτικής, όταν η Γερμανία εισέβαλε στην ΕΣΣΔ στις 22 Ιουνίου 1941 μόλις 249 ήταν διαθέσιμα.[8]
Η παραγωγή στις αρχές του πολέμου γίνονταν με αργούς ρυθμούς, διότι τα εργοστάσια, που βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή της Μόσχας έπρεπε να μεταφερθούν στα μετόπισθεν, ανατολικά των Ουραλίων, για να προστατευθούν από την γερμανική απειλή. Χάρη στις τιτάνιες προσπάθειες της σχεδιαστικής ομάδας και των εργατών, το αεροσκάφος μπήκε ξανά σε παραγωγή δύο μόλις μήνες μετά την μεταφορά του εργοστασίου στην νέα του τοποθεσία. Ο ρυθμός παραγωγής δεν ήταν όμως αυτός που θα ήθελε ο Ι. Β. Στάλιν:
Απογοητεύσατε την χώρα μας και τον Κόκκινο Στρατό μας. Έχετε το θράσος να μην παράγετε τα Il-2 μέχρι τώρα. Ο Κόκκινος Στρατός μας έχει ανάγκη τα Il-2 όπως τον αέρα που αναπνέει, όπως το ψωμί που τρώει. Ο Shenkman παράγει ένα Il-2 την μέρα και ο Tretyakov ένα ή δύο MiG-3 την μέρα. Είναι εμπαιγμός της χώρας μας και του Κόκκινου Στρατού. Σας ζητώ να μην δοκιμάζετε την υπομονή της κυβέρνησης και απαιτώ να παράγετε περισσότερα IL. Αυτή είναι η τελευταία μου προειδοποίηση.
— Stalin[9]
Η προειδοποίηση είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί άμεσα η παραγωγή του αεροσκάφους και η αεροπορία σύντομα άρχισε να το παραλαμβάνει σε μεγάλους αριθμούς.[10][11]
Επιχειρησιακή ιστορία
Il-2 πάνω από γερμανικές θέσεις κοντά στην Μόσχα
Τα Il-2 επιτίθενται (μάχη του Κουρσκ, καλοκαίρι 1943)
Ένα Il-2 κάπου στην Ουκρανία (Φθινόπωρο του 1942)
Αρχική χρήση με εσφαλμένη τακτική
Συνολικά ήταν διαθέσιμα 249 Il-2 στις 22 Ιουνίου 1941. Η πρώτη αποστολή τους ήταν πάνω από τον ποταμό Μπερέζνα, λίγες μόνο ημέρες μετά το ξέσπασμα του πολέμου.[12] Τα αεροσκάφη είχαν παραδοθεί στο 4ο Αεροπορικό Σύνταγμα πολύ λίγο καιρό πριν την γερμανική επίθεση και οι πιλότοι δεν είχαν ακόμα εκπαιδευθεί στο νέο αεροσκάφος και φυσικά ούτε στην ορθή τακτική χρήσης του. Τα πληρώματα εδάφους επίσης δεν είχαν εκπαιδευτεί ακόμα όσον αφορά τον ανεφοδιασμό και την συντήρηση του Il-2. Μέσα στις τρεις πρώτες μέρες του πολέμου το 4ο Αεροπορικό Σύνταγμα είχε χάσει 10 αεροσκάφη από την εχθρική δράση, άλλα 19 από διάφορα αίτια καθώς και 20 πιλότους.[13] Στις 10 Ιουλίου το ίδιο Σύνταγμα είχε δύναμη μόλις 10 αεροσκαφών, από αρχική που ανέρχονταν σε 65.[14]
Νέες τακτικές και τεχνολογίες
Σταδιακά τα πληρώματα εξοικειώθηκαν με το αεροσκάφος και υιοθετήθηκαν νέες βελτιωμένες τεχνικές χρήσης του. Ένα από τα βασικά όπλα του Il-2 ήταν οι ρουκέτες RS-82 και RS-132 (Ρωσικά: РС Реактивный Снаряд) . Μια μόνο ρουκέτα μπορούσε να καταστρέψει ένα θωρακισμένο όχημα όμως ήταν τόσο μικρής ακριβείας που πολλοί έμπειροι πιλότοι προτιμούσαν να χρησιμοποιούν τα πυροβόλα.[15] Θανάσιμο όπλο των Il-2 ήταν οι αντιαρματικές βομβίδες PTAB (Ρωσικά: ПТАБ ПротивоТанковая Авиационная Бомба). Είχαν το μέγεθος μιας βόμβας των 2,5 kg αλλά ζύγιζαν μόνο 1,5 kg. Μεταφέρονταν μέχρι και 192 σε τέσσερα εξωτερικά κάνιστρα ή μέχρι 220 εσωτερικά. Μπορούσαν να διατρήσουν με ευκολία την σχετικά λεπτή θωράκιση του πάνω μέρους των εχθρικών αρμάτων. Χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Μάχη του Κούρσκ με καταστροφικά για τους Γερμανούς αποτελέσματα. Η μάχη αυτή ήταν το σημείο καμπής στο Ανατολικό Μέτωπο, με την πρωτοβουλία σε στρατηγικό επίπεδο να περνά αμετάκλητα στα χέρια των Σοβιετικών. Από την μάχη αυτή και μετά τα πολυάριθμα Il-2 εξοπλισμένα με κατάλληλα αντιαρματικά όπλα μπορούσαν να εξουδετερώσουν τις συγκεντρώσεις θωρακισμένων των Γερμανών.
Το "ιπτάμενο τανκ"
Χάρη στην βαριά θωράκιση του το αεροσκάφος μπορούσε να συνεχίσει να πετά ακόμα και αν είχε πληγεί από τα εχθρικά πυρά. Ήταν δύσκολος στόχος για τα αντιαεροπορικά και τα εχθρικά μαχητικά. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ενός Il-2 που κατάφερε να επιστρέψει στην βάση του παρόλο που είχε δεχτεί περισσότερα από 600 απευθείας πλήγματα και με όλα τα πηδάλια διαλυμένα. Πολλοί Γερμανοί πιλότοι επέλεγαν να επιτεθούν στα Il-2 από ψηλά, εκτελώντας βύθιση, στοχεύοντας στο πιλοτήριο και τις ρίζες των πτερύγων των αργών Il-2.[16] Άλλοι του επιτίθονταν ερχόμενοι από χαμηλά, χωρίς να κινδυνεύουν από τον οπίσθιο πολυβολητή του Ilyushin, προσπαθώντας να πλήξουν το ψυγείο του λαδιού. Αυτή η τακτική ήταν μάλλον δύσκολη γιατί τα βομβαρδιστικά επιχειρούσαν από πολύ μικρό ύψος.
Μεγάλη απειλή για τα Il-2 ήταν τα εχθρικά αντιαεροπορικά, ειδικά τα πυροβόλα των 20 mm και 37 mm σύμφωνα με πολλούς Σοβιετικούς πιλότους. Το περίφημο γερμανικό αντιαεροπορικό των 88 mm είχε σχετικά μικρό ρυθμό πυρός και δεν ήταν τόσο μεγάλη απειλή. Τα βαρέα αντιαεροπορικά πυροβόλα απλώς δεν είχαν επαρκείς χρόνους αντίδρασης και ταχύτητα πυρός για να αντιμετωπίσουν τα χαμηλά ιπτάμενα Il-2 στο σύντομο χρονικό διάστημα που είχαν την ευκαιρία.[17] Πενιχρά αποτελέσματα είχαν και οι προσπάθειες των Φινλανδών με πυροβόλα των 76 mm.[17] Τα μονά πυροβόλα των 20 mm επίσης είχαν μέτρια αποτελέσματα ενάντια στα Il-2: συχνά χρειάζονταν πάνω από μια βολή για να καταρριφθεί ένα Ilyushin και -εξαιρουμένης της περίπτωσης που το βομβαρδιστικό επιτίθονταν στο ίδιο το αντιαεροπορικό όπλο- ήταν πολύ δύσκολο να δοθεί η ευκαιρία για δεύτερο πλήγμα. Από την άλλη, μια μόνο εύστοχη βολή από πυροβόλο των 37 mm ήταν αρκετή για να καταρρίψει ένα Il-2.
Η θωράκιση, πάχους 5–12 mm, προστάτευε τον κινητήρα και το πιλοτήριο και μπορούσε να εκτρέψει όλα τα πυρά από όπλα μικρού διαμετρήματος και πολύ συχνά να ανακλάσει βλήματα βαρύτερων όπλων. Όμως οι οπίσθιοι πολυβολητές δεν ήταν προστατευμένοι όπως οι πιλότοι με αποτέλεσμα να πληρώσουν ασύγκριτα βαρύτερο φόρο αίματος.
Σε ρόλο μαχητικού
Τα Il-2, που φυσικά δεν είχαν σχεδιαστεί σαν μαχητικά και σαφέστατα υστερούσαν σε σχέση με τα γερμανικά Messerschmitt Bf 109 και Focke-Wulf Fw 190, χρησιμοποιήθηκαν περιστασιακά σε αυτό τον ρόλο στα 1941-42 εξ αιτίας της έλλειψης μαχητικών που μάστιζε την Κόκκινη Αεροπορία. Το Il-2 ήταν αρκετά αποτελεσματικό ενάντια στα πιο αργά και βαριά αεροσκάφη της Luftwaffe, όπως το Henschel Hs 126 και το Junkers Ju 87 Stuka. Ο αμυντικός οπλισμός τέτοιων αεροσκαφών, που αποτελούνταν από πολυβόλα των 7.92 mm, ήταν ανεπαρκής για να τα προστατέψει. Τα Il-2 ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικά ενάντια στα εχθρικά μεταγωγικά, όπως το Junkers Ju 52, αλλά και ενάντια σε βομβαρδιστικά σαν το Heinkel He 111, που χρησιμοποιήθηκαν για να μεταφέρουν προμήθειες στην γερμανική στρατιά στο Στάλινγκραντ.[18]
Τα ίδια τα Il-2 υπέστησαν βαρύτατες απώλειες από την δράση της εχθρικής αεροπορίας, τις μεγαλύτερες από οποιονδήποτε άλλο σοβιετικό τύπο κατά την διάρκεια του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Συνολικά ανήλθαν σε 10762 αεροσκάφη (533 το 1941, 1676 το 1942, 3515 το 1943, 3347 το 1944 και 1691 το 1945).[19] Οι απώλειες μπορούν ως ένα βαθμό να δικαιολογηθούν από τον συνολικό αριθμό και την έκταση της χρήσης των Il-2, που αποτελούσαν τον κορμό της δύναμης κρούσης της Κόκκινης Αεροπορίας. Η κύρια αμυντική τακτική των Ilyushin ήταν να πετούν σε πολύ χαμηλό ύψος και με μικρή ταχύτητα αποσκοπώντας να αναγκάσουν τα εχθρικά μαχητικά να αστοχήσουν και να τα πλησιάσουν σε απόσταση βολής των οπίσθιων πολυβολητών τους.[20]
Εκδόσεις
Διάγραμμα τριών όψεων του Il-2M3. Η πτέρυγα με "σχήμα βέλους" βελτίωσε σημαντικά τις επιδόσεις και τα πτητικά χαρακτηριστικά του αεροσκάφους σε σχέση με τις προγενέστερες εκδόσεις
Το αρχικό διθέσιο πρωτότυπο προωθούνταν από τον κινητήρα ΑΜ-35 που δεν παρείχε επαρκή ισχύ. Σύντομα ακολούθησε η μονοθέσια έκδοση, η πρώτη που μπήκε σε μαζική παραγωγή, με τον ΑΜ-38. Αυτή χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα στο πρώτο μισό της σύρραξης. Το Il-2 αποδείχθηκε ένα εξαιρετικό αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης, αλλά και ιδιαίτερα ευάλωτο στην δράση της εχθρικής αεροπορίας. Προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες επιβίωσης του, δημιουργήθηκε στις αρχές του 1942 μια νέα διθέσια έκδοση, το Il-2M, που είχε οπίσθιο πολυβολητή. Μπήκε σε υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 1942. Ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις με αναβαθμισμένο οπλισμό. Το 1943 εμφανίστηκε το Il-2m3, η κύρια έκδοση στο δεύτερο μισό του πολέμου. Είχε επανασχεδιασμένες πτέρυγες, με "σχήμα βέλους", που ήταν οπισθοκλινείς με κλίση 15o και σχεδόν ευθύ χείλος εκφυγής. Χάρη στις νέες πτέρυγες μετατοπίστηκε το αεροδυναμικό κέντρο προς τα πίσω και βελτιώθηκε σημαντικά ο χειρισμός και οι επιδόσεις.
TsKB-55
Διθέσιο πρωτότυπο, με κινητήρα AM-35. Πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 2 Οκτωβρίου 1939. Η αεροπορία του έδωσε την ονομασία BSh-2.
TsKB-57
Μονοθέσιο πρωτότυπο με τον κινητήρα AM-38. Πέταξε για πρώτη φορά στις 12 Οκτωβρίου 1940.
Il-2 (TsKB-57P)
Πρώτη έκδοση παραγωγής. Αρχικά ονομάζονταν TsKB-57P αλλά μετονομάστηκε σε Il-2 τον Απρίλιο του 1941. Ήταν μονοθέσιο εξοπλισμένο με τον ΑΜ-38. Πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 29 Δεκεμβρίου 1940. Μικρός αριθμός αεροσκαφών παραδόθηκε στις μονάδες πρώτης γραμμής το διάστημα Μαΐου - Ιουνίου 1941, λίγο πριν από την έναρξη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Ο οπλισμός αποτελούνταν από πυροβόλα ShVAK των 20 mm ή VYa-23 23 mm, ανάλογα με το εργοστάσιο που τα κατασκεύαζε.
Il-2 (διθέσιο)
Η πρώτη διθέσια έκδοση του αεροσκάφους. Είχε τον κινητήρα ΑΜ-38. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε επιχειρήσεις στις 30 Οκτωβρίου 1942 κοντά στο Στάλινγκραντ. Το μέγιστο φορτίο βομβών που μπορούσε να μεταφέρει μειώθηκε από 600 kg σε 400 kg. Σύντομα αντικαταστάθηκε από την βελτιωμένη έκδοση παραγωγής του 1943.
Il-2 (έκδοση παραγωγής του 1943)
Στην Δύση είναι γνωστό σαν Il-2M. Είναι η στάνταρ διθέσια έκδοση του αεροσκάφους, που αντικατέστησε τα μονοθέσια Il-2 στο δεύτερο μισό της σύρραξης. Προωθούνταν από τον αναβαθμισμένο AM-38F. Από το 1943 τα Il-2 παράγονταν μόνο με τα πυροβόλα των 23 mm.
Il-2 με πυροβόλα NS-37
Στην Δύση αναφέρεται ως Il-2 Type 3M. Ήταν οπλισμένα με πυροβόλα Nudelman-Suranov NS-37 σε ατρακτίδια κάτω από την πτέρυγα, αντί για τα πυροβόλα των 20/23 mm που είχαν τα προγενέστερα. Ήταν προσπάθεια δημιουργίας ενός πραγματικού αντιαρματικού αεροσκάφους και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην μάχη του Κούρσκ. Η πρακτική αξία του στην μάχη ήταν σχετικά περιορισμένη με αποτέλεσμα να κατασκευαστούν "μόνο" 3500 μονάδες. Το φορτίο βομβών που μπορούσε να μεταφέρει ήταν μόλις 200 kg.
Il-2 (έκδοση παραγωγής 1944)
Είναι γνωστό στην Δύση ως Il-2M3 ή Il-2 Type 3. Είχε επανασχεδιασμένη πτέρυγα χάρη στην οποία βελτιώθηκαν οι επιδόσεις και τα πτητικά χαρακτηριστικά. Το Il-2M3 ηταν η κύρια έκδοση παραγωγής στο δεύτερο μισό της σύρραξης.
Il-2U
Εκπαιδευτικό, γνωστό και σαν UIl-2.
Il-2I
Απόπειρα δημιουργίας ενός θωρακισμένου μαχητικού, που δεν ευοδώθηκε εξ αιτίας της πολύ μικρής του ταχύτητας.
Il-2 με τον κινητήρα M-82
Εναλλακτικό σχέδιο με τον κινητήρα Μ-82. Προέκυψε όταν τα εργοστάσια που κατασκεύαζαν τους κινητήρες ΑΜ-35/ΑΜ-38 μεταφέρονταν στα μετόπισθεν, όμως στις δοκιμές κατέστη σαφές ότι οι επιδόσεις και ο χειρισμός του αεροσκάφους σε χαμηλά ύψη ήταν απαράδεκτος.
Χρήστες
Με κόκκινο χρώμα απεικονίζονται οι χώρες που χρησιμοποίησαν το Il-2
Βουλγαρία Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας
Η Βουλγάρικη αεροπορία παρέλαβε - 120 Il-2 10 εκπαιδευτικά Il-2U το 1945. Παρέμειναν σε υπηρεσία από το 1945 ως το 1954.[21]
Ουγγαρία Ουγγαρία
Μογγολία Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας
Τσεχοσλοβακία Τσεχοσλοβακία
Η αεροπορία παρέλαβε 33 Il-2 και δύο εκπαιδευτικά Il-2U, που χρησιμοποιήθηκαν από το 1944 ως το 1949.[22]
Πολωνία
230 Il-2 που χρησιμοποιήθηκαν από το 1944 μέχρι το 1949.[22]
Σοβιετική Ένωση Σοβιετική Ένωση
Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Σοβιετική Ναυτική Αεροπορία
Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας Γιουγκοσλαβία
Η γιουγκοσλαβική αεροπορία παρέλαβε 213 αεροσκάφη, Il-2M3 και UIl-2, που παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι το 1954.[21]
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Πλήρωμα: Δύο
Μήκος: 11.6 m (38 ft 1 in)
Άνοιγμα Φτερών: 14.6 m (47 ft 11 in)
Ύψος: 4.2 m (13 ft 9 in)
Εκπέτασμα Φτερών: 38.5 m² (414 ft²)
Βάρος (άδειο): 4,360 kg (9,610 lb)
Βάρος (μέγιστο): 6,160 kg (13,580 lb)
Κινητήρας: 1× Mikulin AM-38F υδρόψυκτος V-12, 1,285 kW (1,720 hp)
Επιδόσεις
Μέγιστη Ταχύτητα: 414 km/h (257 mph)
Ακτίνα Δράσης: 720 km (450 mi)
Επιχειρησιακό Ύψος: 5,500 m (18.000 ft)
Ρυθμός Ανύψωσης: 10,4 m/s (2050 ft/min)
Βάρος Ανύψωσης: 160 kg/m² (31,3 lb/ft²)
Δύναμη/Μάζα: 0,21 kW/kg (0,13 hp/lb)
Δείτε Επίσης
Ilyushin
Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του Il-2
Ilyushin Il-10
Ilyushin Il-1
Παρόμοια αεροσκάφη
Junkers Ju 87
Henschel Hs 129
Fairey Battle
SBD Dauntless
Παραπομπές
Michulec 1999, pp. 27–28.
Michulec 1999, p. 27.
Michulec 1999, p. 27.
Gunston 1995, p. 106.
Gunston 1995, p. 104.
Green and Swanborough 1980, p. 2.
Gunston 1995, pp. 105–106.
Green and Swanborough 1980, p. 3.
Hardesty 1982, p. 170.
Austerslått, Tor Willy. "Ilyushin Il-2." Αρχειοθετήθηκε 2011-05-15 στο Wayback Machine. break-left.org, 2003. Retrieved: 27 March 2010.
Goebel, Greg. "Ilyushin Il-2." Αρχειοθετήθηκε 2006-05-26 στο Wayback Machine. www.vectorsite.net, June 2006. Retrieved: 27 March 2010.
Gordon, Komissarov and Komissarov 2004, p. 38.
Bergstrom 2007, p. 26. Cites document "TsAMO f. 319, op.4799d.25." Russian Central Military Archive at Podolsk.
Shores 1977, p. 73.
Shores 1977, pp. 72–82.
"Interview: Ilmari Juutlainen." tarrif.net. Retrieved: 12 October 2010.
Biaudet, Bob. Ohiampujat: Ilmatorjuntamiesten kokemuksia jatkosodan ratkaisutaisteluista (Anti-aircraft Men's Experiences in The Continuation War). Helsinki: WSOY, 2002. ISBN 978-951-0-26704-2.
Gordon 2008, p. 297.
Bergström 2008, p. 132.
Rastrenin 2008
Michulec 1999, p. 29.
Michulec 1999, p. 28.
Βιβλιογραφία
Bergström, Christer. Bagration to Berlin: The final Air Battle in the East 1944–45. Hersham UK, Classic Publications, 2008. ISBN 978-1-903223-91-8.
Bergström, Christer. Barbarossa: The Air Battle: July–December 1941. London: Chevron/Ian Allen, 2007. ISBN 978-1-85780-270-2.
Crosby, Francis. The Complete Guide to Fighters and Bombers of WWII. London: Anness Publishing Ltd: Hermes House, 2006. ISBN 978-1-42239-156-3.
Donald, Donald and Jon Lake, eds. Encyclopedia of World Military Aircraft. London: AIRtime Publishing, 1996. ISBN 1-880588-24-2.
Glantz, David M. and Jonathan M. House. The Battle of Kursk. London: Ian Allan Publishing Ltd, Surrey, UK, 1999. ISBN 978-0-70060-978-9.
Glantz, David M. and Harold S. Orenstein. The Battle for Kursk 1943: The Soviet General Staff Study. London: Frank Cass, 1999. ISBN 0-7146-4493-5.
Gordon, Yefim, Dmitry Komissarov and Sergei Komissarov. OKB Ilyushin: A History of the Design Bureau and its Aircraft. Hinckley, Leicestershire, UK: Midland Publishing, 2004. ISBN 1-85780-187-3.
Gordon, Yefim and Sergey Kommissarov. Ilyushin IL-2 and IL-10 Shturmovik. Wiltshire: Crowood Press, 2004. ISBN 1-86126-625-1.
Gordon, Yefim. Soviet Airpower in World War II. Hinckley UK: Midland / Ian Allen Publishing, 2008. ISBN 978-1-85780-304-4.
Green, William and Gordon Swanborough. "The Annals of Ilyusha: Ilyushin's Proliferous Shturmovik". Air Enthusiast, Issue Twelve, April–July 1980, pp. 1–10, 71—77. Bromley, Kent, UK: Pilot Press. ISSN 0143-5450.
Gunston, Bill. The Osprey Encyclopedia of Russian Aircraft 1875–1995. London: Osprey, 1995. ISBN 1-85532-405-9.
Hardesty, Von. Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power, 1941–1945. Washington, D.C.: Smithsonian Books, 1982. ISBN 1-56098-071-0.
Jentz, T. L. Panzer Truppen, The Complete Guide to the Creation and Combat Deployment of Germany’s Tank Force: 1943-1945. Atglen, Pennsylvania: Schiffer Military History, 1996. ISBN 978-0-88740-915-8.
Krivosheev, G.F. Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century. London: Greenhill Books, 1997. ISBN 978-1-85367-280-4.
Liss, Witold. Ilyushin Il-2 (Aircraft in Profile number 88). Leatherhead, Surrey, UK: Profile Publications Ltd., 1968. No ISBN. Reprinted in 1971 and 1982.
Michulec, Robert. Ił-2 Ił-10. Monografie Lotnicze #22 (in Polish). Gdańsk: AJ-Press, 1999. ISBN 83-86208-33-3.
Ovčáčík, Michal and Karel Susa. Ilyushin Il-2 Shturmovik: Il-2 Type 3, Il-2 Type 3M,Il-2KR, UIl-2. Prague, Czech Republic: 4+ Publications, 2006. ISBN 80-87045-00-9.
Шавров, В.Б. История конструкций самолетов в СССР 1938-1950 гг. (3 изд.). (in Russisn) Moscow: Машиностроение, 1994. ISBN 5-217-00477-0. (Shavrov, V.B. Istoriia konstruktskii samoletov v SSSR, 1938-1950 gg. (3rd ed.). translation: History of Aircraft design in USSR: 1938-1950. Moscow: Mashinostroenie Publishing House, 1994. ISBN 5-217-00477-0.)
Rastrenin, Oleg. IL-2 Sturmovik Guards Units of World War 2 (Osprey Combat Aircraft, no 71). Oxford, UK: Osprey Publishing, 2008. ISBN 978-1-84603-296-7.
Sakaida, Henry. Heroines of the Soviet Union: 1941–45. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2003. ISBN 978-1-84176-598-3.
Shores, Christopher. Ground Attack Aircraft of World War II. London: Macdonald and Jane's, 1977. ISBN 0-356-08338-1.
Stapfer, Hans-Heiri. Il-2 Stormovik in Action (Aircraft number 155). Carrollton, TX: Squadron/Signal Publications, Inc., 1995. ISBN 0-89747-341-8.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ilyushin Il-2
How to fly Il-2. Training Film by the Red Army Air Force Research Institute, 1943. English subtitles
Αεροσκάφη Ilyushin
Μαχητικά
I-21 Il-1
Επιθετικά/εγγύς υποστήριξης
Il-2 Il-8 Il-10 Il-16 Il-20 (1948) Il-40 Il-102
Βομβαρδιστικά
DB-3 Il-4 DB-4 Il-6 Il-22 Il-28 Il-30 Il-46 Il-54
Μεταγωγικά
Il-12 Il-32 Il-76 Il-78 Il-80 Il-106 Il-112 Il-214
Επιβατηγά
Il-14 Il-18 (1947)† Il-18 Il-62 Il-86 Il-96 Il-108 Il-114
Αναγνωριστικά
Il-20 * Il-22 * Il-24‡ Il-38
Εκπαιδευτικά
Il-103
†Προτότυπο, δεν μπήκε σε παραγωγή. Δεν πρέπει να συγχέεται με το μεταγενέστερο Il-18 ‡Μετασκευές του Il-18. Δεν πρέπει να συγχέονται με προγενέστερα ομώνυμα αεροσκάφη
Σοβιετικά πολεμικά αεροσκάφη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου
μαχητικά
Polikarpov I-15 Polikarpov I-153 Polikarpov I-16 Lavochkin-Gorbunov-Gudkov LaGG-3 Lavochkin La-5 Lavochkin La-7 Mikoyan-Gurevich MiG-1 Mikoyan-Gurevich MiG-3 Petlyakov Pe-3 Yakovlev Yak-1 Yakovlev Yak-3 Yakovlev Yak-7 Yakovlev Yak-9
βομβαρδιστικά
Arkhangelsky Ar-2 Ilyushin Il-4 Petlyakov Pe-2 Petlyakov Pe-8 Tupolev SB Sukhoi Su-2 Tupolev TB-3 Tupolev Tu-2 Yakovlev Yak-4 Yermolayev Yer-2
αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης
Ilyushin Il-2 Ilyushin Il-10
εκπαιδευτικά
Yakovlev UT-1 Yakovlev UT-2
μεταγωγικά & ανεμόπτερα
Antonov A-7 Gribovski G-11 Kolesnikov-Tsibin KC-20 Lisunov Li-2 Shavrov Sh-2
αναγνωριστικά
Beriev Be-4 Beriev MBR-2 Chyetverikov MDR-6 Polikarpov Po-2 Polikarpov R-5 Neman R-10 Polikarpov R-Z
πρωτότυπα
(δεν εντάχθηκαν σε παραγωγή)
ANT-58 Bereznyak-Isayev BI-1 Yakovlev Yak-5 Polikarpov I-180 Polikarpov I-185 Mikoyan-Gurevich DIS Mikoyan-Gurevich I-250 Nikitin IS-1 Polikarpov ITP Polikarpov TIS Zveno
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
