Ilyushin Il-10

 

 

.

Το Ilyushin Il-10 (κυριλλικό Илью́шин Ил-10, ονομασία αναφοράς NATO: «Beast»[3]) ήταν σοβιετικό μονοκινητήριο διθέσιο αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης το οποίο ανέπτυξε στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το σχεδιαστικό γραφείο Ilyushin με βάση το περίφημο Il-2 «Sturmovik». Μεταπολεμικά το Il-10 παρήχθη κατόπιν αδείας και στην Τσεχοσλοβακία από την Avia ως Avia B-33.
Σχεδιασμός και ανάπτυξη

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες των μαχών στο Ανατολικό Μέτωπο, η Σοβιετική Αεροπορία χρησιμοποίησε στις πολεμικές επιχειρήσεις το επιτυχημένο αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης Ilyushin Il-2 Sturmovik, το οποίο προωθούνταν από τον εμβολοφόρο εν σειρά κινητήρα Mikulin AM-38. Καθώς προχωρούσε ο πόλεμος, οι Σοβιετικοί έκαναν σχέδια για την ανάπτυξη του διαδόχου αυτού του αεροσκάφους. Κυριότερα ζητούμενα ήταν η αύξηση της ταχύτητας και η βελτίωση ευελιξίας σε χαμηλά ύψη, κυρίως για να αποφεύγονται πλήγματα από αντιαεροπορικά πυροβόλα μικρού διαμετρήματος που αποτελούσαν την σημαντικότερη απειλή για τα αεροσκάφη αυτού του είδους. Επίσης ζητούμενο ήταν η εξάλειψη ορισμένων ελαττωμάτων του Il-2. Το ελαφρύ και ευέλικτο Sukhoi Su-6 που ανέπτυξε το 1942 το σχεδιαστικό γραφείο του Πάβελ Σουχόι ήταν ενδεχομένως η πλέον υποσχόμενη πρόταση αντικατάστασης του Il-2. Από την πλευρά του ο Σεργκέι Ιλιούσιν ανέπτυξε το βαρύτερο BSh M-71 (ή Ilyushin Il-8 M-71) το οποίο εν μέρει βασιζόταν στο ίδιο το Il-2 και θα προωθούνταν από τον αστεροειδή κινητήρα Tumansky M-71 που δεν εντάχθηκε όμως σε παραγωγή.

Το 1943 το σχεδιαστικό γραφείο Ilyushin ξεκίνησε τις εργασίες πάνω στο μονοθέσιο ή διθέσιο βαρύ και θωρακισμένο μαχητικό-αναχαιτιστικό Il-1, που θα είχε ως κύρια αποστολή την αναχαίτιση εχθρικών βομβαρδιστικών και μεταγωγικών. Το Il-1 ήταν παρόμοιο με το Sturmovik, ενσωματώνοντας όμως πιο σύγχρονα χαρακτηριστικά, μικρότερες διαστάσεις καθώς και το νεώτερο κινητήρα Mikulin AM-42. Η Σοβιετική Αεροπορία εν τέλει εγκατέλειψε την ιδέα των θωρακισμένων μαχητικών διότι κρίθηκε ότι εξαιτίας της χαμηλής τους ταχύτητας, δεν θα μπορούσαν να αναχαιτίζουν τα σύγχρονα βομβαρδιστικά του αντιπάλου. Κατά συνέπεια ο Ιλιούσιν αποφάσισε να μετατρέψει το Il-1 σε διθέσιο αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης, με το νέο τύπο να αποκτά την ονομασία Il-10 το 1944. Την ίδια περίοδο ο Ιλιούσιν ολοκλήρωσε επίσης το αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης Il-8, που διέθετε το ίδιο κινητήρα με το Il-10 και μπορούσε να φέρει μεγαλύτερο φορτίο βομβών. Στις συγκριτικές δοκιμές που έλαβαν χώρα τον Απρίλιο του 1944 οι επιδόσεις του Il-8 αποδείχθηκαν όμως σαφώς υποδεέστερες σε σχέση με του Il-10. Το τελευταίο επικράτησε επίσης έναντι του προαναφερθέντος Su-6, παρόλο που εκφράστηκαν απόψεις που υποστήριζαν την ανωτερότητα του Sukhoi. Σε κάθε περίπτωση ορισμένα από τα πλεονεκτήματα του Il-10 σχετίζονται με τις τεχνικές ομοιότητες που είχε με το Il-2. Εν τέλει οι δοκιμές αποδοχής του Il-10 από την Αεροπορία ολοκληρώθηκαν με επιτυχία στις αρχές Ιουνίου 1944.[4]
Επιχειρησιακή ιστορία
Il-10 στο Κινέζικο Μουσείο Αεροπορίας.
Κατεστραμένο βορειοκορεάτικο Il-10 στο διεθνές αεροδρόμιο Κίμπο (21 Σεπτεμβρίου 1950).
Ζεύγος τσεχοσλοβάκικων Avia Β-33.
Πολωνικό Avia Β-33 στο Αεροπορικό Μουσείο της Κρακοβίας.

Τα πρώτα Il-10 εντάχθηκαν σε υπηρεσία με μονάδες εκπαιδεύσεως της Σοβιετικής Αεροπορίας τον Οκτώβριο του 1944. Τον Ιανουάριο του επόμενου έτους παρέλαβε αεροσκάφη η πρώτη μονάδα πρώτης γραμμής, συγκεκριμένα 78ο Αεροπορικό Σύνταγμα Εφόδου της Φρουράς, χωρίς όμως να λάβει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις εξαιτίας της ημιτελούς εκπαίδευσης του προσωπικού του. Τρεις άλλοι σχηματισμοί εξοπλισμένοι με Il-10 κατάφεραν να λάβουν μέρος στις καταληκτικές πολεμικές επιχειρήσεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη: πρόκειται για το 571ο Αεροπορικό Σύνταγμα Εφόδου (από τις 15 Απριλίου 1945) καθώς και το 108ο (από τις 16 Απριλίου 1945) και το 118ο Αεροπορικό Σύνταγμα Εφόδου της Φρουράς (στις 8 Μαΐου 1945). Περίπου δώδεκα αεροσκάφη χάθηκαν εξαιτίας των εχθρικών αντιαεροπορικών πυρών. ή προβλημάτων με τον κινητήρα, όμως το Il-10 φάνηκε πως είναι ένα επιτυχημένο σχέδιο. Επίσης ένα αεροσκάφος καταρρίφθηκε από γερμανικό μαχητικό Fw 190. Από την άλλη, ένα Il-10 του 118ου Συντάγματος κατέρριψε άλλο Fw 190 και πιθανώς προκάλεσε ζημιές σε ακόμη ένα. Στις 10 Μαΐου 1945, την επομένη της επίσημης λήξης του πολέμου στην Ευρώπη (Ημέρα της Νίκης), υπήρχαν 120 αξιόμαχα και 26 αχρηστευμένα Il-10 στις τάξεις της Σοβιετικής Αεροπορίας.

Στις 9 Μαΐου 1945 η ΕΣΣΔ κήρυξε τον πόλεμο στην Ιαπωνική Αυτοκρατορία και εισέβαλε στη Μαντζουρία που ήταν τότε υπό ιαπωνικό έλεγχο. Το 26ο Αεροπορικό Σύνταγμα Εφόδου του Σοβιετικού Στόλου του Ειρηνικού, το οποίο ήταν εξοπλισμένο με Il-10, έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις στην Κορεατική Χερσόνησο πλήττοντας ιαπωνικά πλοία και σιδηροδρομικούς στόχους.

Μεταπολεμικά, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950, το Il-10 ήταν το βασικό σοβιετικό αεροσκάφος εγγύς υποστήριξης. Αποσύρθηκε από την πρώτη γραμμή το 1956. Την περίοδο εκείνη διεκόπησαν οι εργασίες ανάπτυξης νέων αεριωθουμένων θωρακισμένων αεροσκαφών εγγύς υποστήριξης όπως το Il-40 και η Αεροπορία στράφηκε στα μαχητικά-βομβαρδιστικά για την κάλυψη των σχετικών αναγκών. Το Il-10 και το Avia B-33, η παραλλαγή του που παραγόταν κατόπιν αδείας στη Τσεχοσλοβακία, έγιναν τα βασικά αεροσκάφη αυτού του είδους στις αεροπορίες των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Από το 1949 έως το 1959 η Πολωνική Αεροπορία χρησιμοποίησε 120 Il-10 (συμπεριλαμβανομένων 24 UIl-10) και 281 B-33. Τα πολωνικά B-33 τροποποιήθηκαν ώστε να φέρουν δεξαμενές καυσίμων των 400 l κάτω από τις πτέρυγες τους. Από το 1950 έως το 1960, η Τσεχοσλοβακία χρησιμοποίησε 86 Il-10, συμπεριλαμβανομένων έξι UIl-10, καθώς και περίπου 600 B-33, στα 1949-1956 η Ουγγρική Αεροπορία χρησιμοποίησε 159 Il-10 και B-33, ενώ από το 1950 έως το 1960, η Ρουμανική Αεροπορία χρησιμοποίησε 14 Il-10 και 156 B-33. Η Βουλγαρία χρησιμοποίησε επίσης τέτοια αεροσκάφη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 παραδόθηκαν 93 Il-10 και UIl-10 στη Βόρεια Κορέα και έλαβαν μέρος στην πρώιμη φάση του Πολέμου της Κορέας. Αρχικά έδρασαν με επιτυχία εναντίον της αδύναμης αντιαεροπορικής άμυνας των δυνάμεων της Νότιας Κορέας, όμως στη συνέχεια υπέστησαν βαριές απώλειες σε αναμετρήσεις ενάντια σε μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ ενώ σημαντικές ήταν επίσης οι απώλειες που υπέστησαν στο έδαφος εξαιτίας βομβαρδισμών. Έπειτα από αρκετές εβδομάδες συνεχών επιχειρήσεων, παρέμειναν περίπου 20. Το καλοκαίρι του 1950 η Βόρεια Κορέα παρέλαβε περισσότερα αεροσκάφη από την ΕΣΣΔ. Οι Βορειοκορεάτες ισχυρίστηκαν ότι βύθισαν στις 22 Αυγούστου 1950 ένα πολεμικό πλοίο με Il-10, αλλά αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.

Από το 1950 η Κινεζική Αεροπορία εξόπλισε δύο αεροπορικά συντάγματα με Il-10. Τον Ιανουάριο του 1955 έλαβαν μέρος σε επιχειρήσεις ενάντια στις δυνάμεις της Ταϊβάν. Παρέμειναν επιχειρησιακά μέχρι το 1972 όποτε και αντικαταστάθηκαν από αεριωθούμενα Nanchang Q-5.
Εκδόσεις

Il-10
Αρχική έκδοση παραγωγής.[5]

Il-10M
Επανασχεδιασμένη/αναβαθμισμένη έκδοση παραγωγής.[5]

Il-10U
Διθέσια εκπαιδευτικά. Έφεραν επίσης την ονομασία UIl-10.[5]

Avia B-33
Εκδοχή του Il-10 που παρήχθη κατόπιν αδείας στην Τσεχοσλοβακία.[5]

Avia BS-33
Εκπαιδευτικά τσεχοσλοβάκικης κατασκευής.[5]

Χρήστες
Χάρτης των χωρών που χρησιμοποίησαν Il-10.

Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας

Η Βουλγαρική Πολεμική παρέλαβε τα πρώτα της Il-10 το 1947, ενώ αργότερα παρέλαβε επίσης άγνωστο αριθμό B-33. Όλα αποσύρθηκαν το 1954.[6]

Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας

Η Πολεμική Αεροπορία του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στράτου της Κίνας παρέλαβε 254 αεροσκάφη στα 1950-1952. Τον Ιανουάριο του 1955 χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια σύγκρουσης με την Ταϊβάν. Τα τελευταία IL-10 αποσύρθηκαν από τις τάξεις της Κινέζικης Αεροπορίας το 1972.

Τσεχοσλοβακία

Το καλοκαίρι του 1950 η Τσεχοσλοβάκικη Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε περίπου 80 Il-10 και 4 ως 6 Il-10U. Εγχώρια παρήχθησαν ακόμη 600 περίπου B-33. Όλα τα αεροσκάφη, σοβιετικής και τσεχοσλοβάκικης προέλευσης, παρέμειναν επιχειρησιακά έως το 1962.[7]

Ουγγαρία

Η Ουγγρική Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε 159 Il-10 (εκ των οποίων τα 14 περίπου ήταν εκπαιδευτικά) και τα αξιοποίησε από το 1949 έως το 1956. Έπειτα από την απόσυρσή τους 120 εξ αυτών καταστράφηκαν.[6] Σε ουγγρική υπηρεσία έφεραν την ονομασία «Párduc», που σημαίνει «πάνθηρας».

Ινδονησία

Η Πολεμική Αεροπορία της Ινδονησίας παρέλαβε το 1957 άγνωστο αριθμό B-33 από την Πολωνία. Τα αεροσκάφη αυτά εν τέλει επιστράφηκαν πίσω στην Πολωνία.[6]

Βόρεια Κορέα

Η Πολεμική Αεροπορία της Βόρειας Κορέας παρέλαβε 50 Il-10 αεροσκάφη, πιθανότατα από διαθέσιμα αποθέματα της περιόδου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[6]

Πολωνία

Η Πολωνική Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε 120 περίπου αεροσκάφη τα οποία ήταν επιχειρησιακά από το Φεβρουάριο του 1949 έως και το. Επίσης παρελήφθησαν τουλάχιστον 281 B-33 στα 1954-1956, όμως όλα αποσύρθηκαν έως το 1961 εξαιτίας της κακής τους ποιότητας.[8]

Ρουμανία

Η Ρουμάνικη Πολεμική Αεροπορία παρέλαβε 14 παλαιά Il-10 και UIl-10 στα 1950-1952. Το 1953 παρελήφθησαν επίσης 140 B-33 και 16 εκπαιδευτικά CB-33 που παρέμειναν ενεργά ως το 1960.[9]

ΕΣΣΔ

Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Σοβιετική Ναυτική Αεροπορία

Υεμένη

Η Πολεμική Αεροπορία της Υεμένης παρέλαβε 24 B-33 το 1957.[6]

Δείτε επίσης

Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του Il-10

Ilyushin Il-2
Ilyushin Il-8
Ilyushin Il-16

Συγκρίσιμα αεροσκάφη

Sukhoi Su-6
Douglas A-1 Skyraider
Aichi B7A Ryusei

Κατάλογοι

Κατάλογος αεροσκαφών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Παραπομπές

Michulec 1999, p. 24.
Michulec 1999, p. 27.
Gunston 1995, p.108.
Green and Swanborough, Air Enthusiast August–November 1980, pp. 26–27.
Gunston, Bill (1995). The Osprey Encyclopedia of Russian Aircraft. Osprey. σελ. 108. ISBN 1855324059.
Michulec 1999, p. 29.
Michulec 1999, pp. 28–29.
Michulec 1999, p. 28.

Tudor, 2004

Βιβλιογραφία

Donald, Donald and Jon Lake, eds. Encyclopedia of World Military Aircraft. London: AIRtime Publishing, 1996. (ISBN 1-880588-24-2).
Gordon, Yefim and Sergey Kommissarov. Ilyushin IL-2 and IL-10 Shturmovik. Wiltshire, UK: The Crowood Press, 2004. (ISBN 1-86126-625-1).
Green, William and Gordon Swanborough. "The Annals of Ilyusha: Ilyushin's Proliferous Shturmovik" Air Enthusiast, No. 12, April–July 1980. Bromley, Kent, UK: Pilot Press, 1980. pp. 1–10, 71–77. ISSN 0143-5450.
Green, William and Gordon Swanborough. "Ilyushin's Proliferous Shturmovik - Part Two". Air Enthusiast, No. 13, August–November 1980. Bromley, Kent, UK: Pilot Press, 1980. pp. 26–34. ISSN 0143-5450.
Gunston, Bill. The Osprey Encyclopedia of Russian Aircraft 1875–1995. London: Osprey, 1995. (ISBN 1-85532-405-9).
Hardesty, Von. Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power, 1941–1945. Washington, D.C.: Smithsonian Books, 1982. (ISBN 1-56098-071-0).
Michulec, Robert. Ił-2 Ił-10. Monografie Lotnicze #22 (in Polish). Gdańsk: AJ-Press, 1999. (ISBN 83-86208-33-3).
Шавров, В.Б. История конструкций самолетов в СССР 1938–1950 гг. (3 изд.) (in Russian). Moscow: Машиностроение, 1994. (ISBN 5-217-00477-0). (Shavrov, V.B. Istoriia konstruktskii samoletov v SSSR, 1938–1950 gg. (3rd ed.). translation: History of Aircraft design in USSR: 1938–1950. Moscow: Mashinostroenie Publishing House, 1994. (ISBN 5-217-00477-0)).
Растренин, О.В. "Штурмовик Ил-10. Часть 1" (in Russian). Avia-Kollektsya, 5/2004.
Растренин, О.В. "Штурмовик Ил-10. Часть 2" (in Russian). Avia-Kollektsya, 1/2005.
Shores, Christopher. Ground Attack Aircraft of World War II. London: Macdonald and Jane's, 1977. (ISBN 0-356-08338-1).
Stapfer, Hans-Heiri. Il-2 Stormovik in Action (Aircraft number 155). Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications, Inc., 1995. (ISBN 0-89747-341-8).
Tudor, Vasile. "Modernizarea aviatiei militare romane"/ Orizont Aviatic magazine no. 26, December 2004.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ilyushin Il-10 στο Wikimedia Commons

Αεροσκάφη Ilyushin
Μαχητικά

I-21 Il-1

Επιθετικά/εγγύς υποστήριξης
Il-2 Il-8 Il-10 Il-16 Il-20 (1948) Il-40 Il-102
Βομβαρδιστικά
DB-3 Il-4 DB-4 Il-6 Il-22 Il-28 Il-30 Il-46 Il-54
Μεταγωγικά
Il-12 Il-32 Il-76 Il-78 Il-80 Il-106 Il-112 Il-214
Επιβατηγά
Il-14 Il-18 (1947)† Il-18 Il-62 Il-86 Il-96 Il-108 Il-114
Αναγνωριστικά
Il-20 * Il-22 * Il-24‡ Il-38
Εκπαιδευτικά
Il-103

†Προτότυπο, δεν μπήκε σε παραγωγή. Δεν πρέπει να συγχέεται με το μεταγενέστερο Il-18 ‡Μετασκευές του Il-18. Δεν πρέπει να συγχέονται με προγενέστερα ομώνυμα αεροσκάφη

Σοβιετικά πολεμικά αεροσκάφη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου
μαχητικά

Polikarpov I-15 Polikarpov I-153 Polikarpov I-16 Lavochkin-Gorbunov-Gudkov LaGG-3 Lavochkin La-5 Lavochkin La-7 Mikoyan-Gurevich MiG-1 Mikoyan-Gurevich MiG-3 Petlyakov Pe-3 Yakovlev Yak-1 Yakovlev Yak-3 Yakovlev Yak-7 Yakovlev Yak-9

βομβαρδιστικά
Arkhangelsky Ar-2 Ilyushin Il-4 Petlyakov Pe-2 Petlyakov Pe-8 Tupolev SB Sukhoi Su-2 Tupolev TB-3 Tupolev Tu-2 Yakovlev Yak-4 Yermolayev Yer-2
αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης
Ilyushin Il-2 Ilyushin Il-10
εκπαιδευτικά
Yakovlev UT-1 Yakovlev UT-2
μεταγωγικά & ανεμόπτερα
Antonov A-7 Gribovski G-11 Kolesnikov-Tsibin KC-20 Lisunov Li-2 Shavrov Sh-2
αναγνωριστικά
Beriev Be-4 Beriev MBR-2 Chyetverikov MDR-6 Polikarpov Po-2 Polikarpov R-5 Neman R-10 Polikarpov R-Z
πρωτότυπα
(δεν εντάχθηκαν σε παραγωγή)
ANT-58 Bereznyak-Isayev BI-1 Yakovlev Yak-5 Polikarpov I-180 Polikarpov I-185 Mikoyan-Gurevich DIS Mikoyan-Gurevich I-250 Nikitin IS-1 Polikarpov ITP Polikarpov TIS Zveno
Αεροσκάφη Avia

BH-1 BH-2 BH-3 BH-4 BH-5 BH-6 BH-7 BH-8 BH-9 BH-10 BH-11 BH-12 BH-16 BH-17 BH-19 BH-20 BH-21 BH-22 BH-23 BH-25 BH-26 BH-27 BH-28 BH-29 BH-33 B-33 B-34 B-35 B-39 B-71 B-122 B-234 B-135 B-158 B-534 S-92 S-99 S-199 Avia 14 Avia 51 Avia 57 Avia 156

Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License