.
Το Eurofighter Typhoon είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος 4.5ης γενιάς, ευρωπαϊκής κατασκευής. Πρόκειται για ένα αεροσκάφος παντός καιρού, πολλαπλών ρόλων το οποίο κατασκευάζεται από την κοινoπραξία Eurofighter. Το Typhoon είναι ένα από τα πιο προηγμένα δείγματα δουλειάς της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής και αμυντικής βιομηχανίας, και υπηρετεί στις πολεμικές αεροπορίες 6 χωρών.
Ιστορία
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι μεγαλύτερες πολεμικές αεροπορίες και αμυντικές βιομηχανίες της Ευρώπης είχαν να αντιμετωπίσουν μεγάλες αλλαγές. Αυτές ήταν για τις μεν αεροπορίες η εμφάνιση και εισαγωγή νέων σχεδιασμών μαχητικών, όπως τα MiG-29 και Su-27 από τη Σοβιετική Ένωση, ενώ για τις δε εταιρείες εξοπλισμών η παρουσίαση νέων ικανότατων για την εποχή πολεμικών αεροσκαφών από τις ΗΠΑ (F-16 Fighting Falcon και F-15 Eagle). Ήταν εμφανές ότι και στους δύο τομείς η Ευρώπη αντιμετώπιζε κίνδυνο να μείνει πίσω. Αντίθετα όμως με τις αμερικανικές και ρώσικες εταιρείες οι ευρωπαϊκές είχαν ούτε το μέγεθος ούτε τη χρηματοδότηση για να φέρουν εις πέρας ένα αεροσκάφος τόσο προηγμένο ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί τα νέα αμερικανικά και σοβιετικά μαχητικά.
Παρ' όλ' αυτά οι βάσεις για μια πολυεθνική συνεργασία της Ευρώπης στον τομέα αυτόν υπήρχαν, καθώς λίγα χρόνια νωρίτερα η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία είχαν δημιουργήσει την κοινοπραξία Panavia η οποία κατασκεύαζε και διαχειρίζετο το Panavia Tornado. Έτσι- και αφού εν τω μεταξύ η γαλλική Dassault επιχείρησε να συμμετέχει στο πρόγραμμα- η Panavia όρισε τις προδιαγραφές του νέου μαχητικού σ' ένα σχέδιο ονομαζόμενο Agile Combat Aircraft (ACA, Ευέλικτο Μαχητικό Αεροσκάφος).
Πολιτικά προβλήματα της εποχής οδήγησαν σε σχετική απραξία για τα επόμενα 4 χρόνια, όμως το πρόγραμμα ACA οδήγησε τελικά στην κατασκευή ενός πρωτότυπου, του Experimental Aircraft Program (EAP), αποτέλεσμα εργασίας της αγγλικής BAe και της ιταλικής Aeritalia, το οποίο και πέταξε πρώτη φορά στις 8 Αυγούστου 1986, παρουσιάζοντας τόσο τη βασική ιδέα για τη διαμόρφωση (μεικτό δελταπτέρυγο και canards) όσο και το γενικότερο σχήμα που θα χρησιμοποιείτο αργότερα και στα μοντέλα παραγωγής του Typhoon. Τελικά το 1986 δημιουργήθηκε η EFA (αργότερα Eurofighter) η οποία αποτελείτο από την BAe Systems, την DASA, την ισπανική CASA και την Aeritalia. Οι αντίστοιχες πολεμικές αεροπορίες των χωρών αυτών θα ήταν οι πρώτοι πελάτες του νέου αεροσκάφους. Παράλληλα δημιουργήθηκε και η κοινοπραξία EuroJet αποτελούμενη από τις Rolls-Royce, MTU, FIAT και την SENER, που θα κατασκεύαζε τους κινητήρες του Eurofighter.
Παρουσίαση του πρωτότυπου μοντέλου του Eurofighter, το 1996, στο Farnborough Airshow.
Η δεκαετία του 1990 όμως βρήκε τον κόσμο να αλλάζει έντονα με τη Σοβιετική Ένωση να διαλύεται αφήνοντας πίσω της αδύναμα οικονομικά και πολιτικά κρατίδια και την επανένωση της Γερμανίας. Με την τελευταία να αντιμετωπίζει κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα λόγω του γεγονότος αυτού και τις κυβερνήσεις των άλλων εταίρων να αμφιβάλλουν για τη χρησιμότητα ενός νέου αεροσκάφους στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο το πρόγραμμα έζησε 2 χρόνια έντονης αμφιβολίας. Τελικά όμως στις 27 Μαρτίου 1994 το πρώτο πραγματικό Eurofighter πέταξε στη Γερμανία. Έπειτα από 4 επιπλέον χρόνια δοκιμών απονεμήθηκαν συμβόλαια κατασκευής στην κοινοπραξία και το αεροσκάφος ονομάστηκε και επίσημα Typhoon με τις τελικές δοκιμές και κατασκευή να προχωρούν κανονικά στο τέλος της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Το αεροσκάφος
Αρχικά προοριζόμενο να αντικαταστήσει μια σειρά εντελώς διαφορετικών αεροσκαφών (Lockheed F-104 Starfighter, SEPECAT Jaguar, BAe Harrier), το Typhoon προοριζόταν από την αρχή να είναι ένα αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων. Κατά τους πιλότους που έχουν πετάξει με το αεροσκάφος είναι ένα μαχητικό εύκολο στον χειρισμό, πολύ ευέλικτο και ιδιαίτερα ταχύ. Η ευελιξία του είναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό απόρροια δύο χαρακτηριστικών:
Κατ' αρχάς η "χαλαρωμένη" διαμήκης ευστάθεια του αεροσκάφους με το κέντρο πίεσης των φτερών να βρίσκεται πίσω από το κέντρο βάρους του αεροσκάφους (υποηχητικά). Κατά τη διάρκεια της υπερηχητικής πτήσης το αεροσκάφος έχει σχεδιασθεί ώστε το κέντρο πίεσης να μεταφέρεται μπροστά από το κέντρο βάρους, οδηγώντας σε ένα αεροσκάφος με διαμήκη αεροδυναμική ευστάθεια.
Δεύτερον, τα πτερύγια canard, δηλαδή πτερύγια ελιγμών, μικρού σχετικά εμβαδού, τοποθετημένα ακριβώς μπροστά από το κύριο φτερό του αεροπλάνου, τα οποία έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν ραγδαία τις ικανότητες στροφής και ελιγμών. Έχουν εμβαδόν 2,5 τετραγωνικών μέτρων και με εγκάρσια κλίση προς τα κάτω (anhedral). Επίσης κατά την προσγείωση μπορούν να χρησιμεύσουν ως επιφάνειες παραγωγής οπισθέλκουσας, πράγμα που σημαίνει ότι συντελούν στη μείωση της αναγκαίου μήκους διαδρόμου για την προσγείωση. Όσον αφορά το κύριο φτερό, είναι σχήματος "κομμένου" δέλτα (και όχι σύνθετου όπως στο EAP ή σε αεροσκάφη όπως το F-16), εφοδιασμένου με "φλάπερονς", εμβαδού 50 τετραγωνικών μέτρων. Οι αισθητήρες του συστήματος αυτοπροστασίας βρίσκονται σε θάλαμους στα ακροπτέρυγα.
Κατανομή υλικών κατασκευής στο Eurofighter Typhoon
Αυτή η ανάγκη για μεγάλη ευελιξία έχει οδηγήσει τους σχεδιαστές να εισαγάγουν πολλά δομικά στοιχεία ώστε να είναι δυνατός ο έλεγχος και η λειτουργία του αεροσκάφους σε πολύ μεγάλες γωνίες προσβολής, όπως η τοποθέτηση των εισαγωγών των κινητήρων κάτω από το πιλοτήριο, ώστε να εξασφαλίζεται η τροφοδότηση του κινητήρα με αέρα σε όλες τις συνθήκες. Το αεροσκάφος είναι κατασκευασμένο κατά 82% από συνθετικά ανθρακονημάτων και υαλονημάτων και κατά 15% από τιτάνιο και κράματα αλουμινίου, πράγμα που σημαίνει ότι το βάρος του είναι ιδιαίτερα μικρό. Συγκεκριμένα το κενό βάρος του σκάφους είναι μόλις 11 τόνοι, που σημαίνει ότι μπορεί να δεχτεί εφόδια βάρους έως και 12 τόνων. Είναι ικανό για μέγιστη ταχύτητα πλέον του Mach 2.0 σε μέγιστο ύψος 55.000 ποδών. Σημαντική είναι δε και η χρήση βαφών και υλικών μείωσης του στίγματος ραντάρ, κυρίως της πρόσοψης του αεροσκάφους. Τα υλικά αυτά αποτελούν το υπόλοιπο 3% της κατασκευής του αεροπλάνου.
Το Eurofighter Typhoon σε airshow
Οι συνδυασμοί αυτοί δίνουν τη δυνατότητα στο αεροσκάφος να αντέχει σε επιτάχυνσεις της τάξης των +9/-3g, ορίων προγραμματισμένων στον υπολογιστή του αεροσκάφους. Εν τούτοις έχει γίνει χρήση της εμπειρίας από παρόμοια συστήματα, και έτσι σε κατάσταση ανάγκης ο πιλότος μπορεί προσωρινά να υπερβαίνει τα όρια αυτά. Το Typhoon χρησιμοποιεί σύστημα προστασίας από αποπροσανατολισμό του πιλότου (Automated Recovery System), αρκεί ο πιλότος να τον αναγνωρίσει έγκαιρα. Κατά τ' άλλα στο αεροσκάφος περιέχεται ένα γυάλινο πιλοτήριο, τυπικό των σύγχρονων πολεμικών αεροσκαφών, καθώς και χειριστήρια HOTAS (Hands On Throttle and Stick), τα οποία επιτρέπουν στον πιλότο να χειρίζεται όλα τα βασικά συστήματα μάχης του αεροσκάφους μόνο από τους διακόπτες και τα κουμπιά που έχει στο χειριστήριο και στη μανέτα των κινητήρων. Μια πρωτοτυπία του Typhoon στον τομέα της εργονομίας στο πιλοτήριο, είναι η λειτουργία Φωνητικής Εισαγωγής Δεδομένων. Με αυτή είναι δυνατόν να γίνουν φωνητικά οι εξής λειτουργίες:
Το Eurofighter Typhoon σε airshow, επιδεικνύοντας ένα φορτίο πυραύλων αέρος-αέρος, και τους φορείς και πυλώνες του.
Εισαγωγή δεδομένων στόχου και πτήσης
Χειρισμός δεδομένων οθονών MFD
Επιλογή στόχων και διανομή στα υπόλοιπα αεροσκάφη
Ο αεριοστροβιλοπροωθητήρας EJ.200
Τέλος χρησιμοποιούνται δύο αεριοστροβιλοπροωθητήρων EuroJet EJ.200 που παρέχουν 60 kN ώσης (90 kN με χρήση μετάκαυσης). Η ακτίνα δράσης του (πτήση προς τον στόχο - προσβολή - επιστροφή στη βάση) είναι γύρω στα 1.400 χιλιόμετρα, η οποία μπορεί να επεκταθεί με τη δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού που έχει. Άλλες σημαντικά στοιχεία του είναι η ικανότητα για STOL (Short Take-off and Landing), και η δυνατότητα "supercruise", που κατά κατασκευάστρια εταιρεία το Typhoon διαθέτει. Έτσι του επιτρέπεται να ξεπερνάει την ταχύτητα του ήχου χωρίς τη χρήση μετάκαυσης.
Πολεμική Δράση
Ηνωμένο Βασίλειο
Καθώς το Typhoon μπήκε σε υπηρεσία μόλις το 2004 με τη RAF, ο τύπος δεν έχει συμμετάσχει σε πραγματικές επιχειρήσεις σε κανένα θέατρο πολέμου, εώς τα τέλη του 2007. Η πρώτη τους επιχειρησιακή εμφάνιση αναμένεται να γίνει με τη RAF σε ρόλους υποστήριξης των δυνάμεων της ISAF στο Αφγανιστάν. Εν τούτοις στα μέσα του 2007 η Ρωσία προχώρησε σε επανεκκίνηση εκπαιδευτικών πτήσεων στρατηγικών βομβαρδιστικών της με τουλάχιστον μια από αυτές τις πτήσεις (ένα ζεύγος Tupolev Tu-160) να κάνει εκπαιδευτικές αφέσεις πυραύλων. Αν και όλες οι πτήσεις και οι αφέσεις δεν έγιναν με εχθρικό σκοπό προς κάποια χώρα και πραγματοποιήθηκαν σε διεθνή εναέριο χώρο, σε τουλάχιστον 2 περιπτώσεις η RAF έστειλε Typhoon για την παρακολούθηση και συνοδεία αυτών των βομβαρδιστικών καθώς περνούσαν κοντά από τον εναέριο χώρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Σε τουλάχιστον μια περίπτωση τα βρετανικά μαχητικά των σμηνών III και XI, εθεάθησαν οπλισμένα κατά τη διάρκεια της αναγνώρισης. Καθώς τα Typhoon, προς το παρόν δεν διαθέτουν την ικανότητα άφεσης όλων των προηγμένων βλημάτων αέρος-εδάφους σε τέτοιο βαθμό όπως τα Tornado GR.4, η ενεργός υπηρεσία τους στη RAF έχει περιοριστεί στον ρόλο της αεράμυνας.
Με τη RAF το Typhoon έχει στο ενεργητικό συμμετοχή σε διάφορες μεγάλες ασκήσεις, από τις οποίες έχουν βγει μικτά συμπεράσματα για τις ικανότητές του.
Ιταλία
Τα ιταλικά Typhoon, εκ των οποίων τα πρώτα παρελήφθησαν το 2006, βρέθηκαν αμέσως σε ρόλους εναέριας περιπολίας και ετοιμότητας κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Τορίνο.
Χρήστες του τύπου
Αυστρία
Γερμανία
Ηνωμένο Βασίλειο
Ισπανία
Ιταλία Ιταλία
Σαουδική Αραβία Σαουδική Αραβία
Δείτε επίσης
Κατάλογοι
Κατάλογος μαχητικών αεροσκαφών
Η επίσημη ιστοσελίδα της κοινοπραξίας Eurofighter
Η σελίδα του FAS.org για το Typhoon
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
