.
Ο Εθελοντικός Στρατός ήταν ένας αντι-Μπολσεβίκικος στρατός στη Νότια Ρωσία κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφυλίου Πολέμου 1918-1920.
Ιστορικό
Ο Εθελοντικός Στρατός άρχισε να σχηματίζεται τον Νοέμβριο/Δεκέμβριο του 1917, υπό την ηγεσία του Στρατηγού Μιχαήλ Αλεξέγιεφ στο Νοβοσερκάσκ και του Στρατηγού Λαβρ Κορνίλοφ και των υποστηρικτών του. Αρχικά περιλάμβανε εθελοντές αξιωματικούς, μαθητές στρατιωτικών σχολών, φοιτητές και Κοζάκους. Από τους πρώτους 3.000 νεοσύλλεκτους μόνο 12 ήταν απλοί στρατιώτες· οι υπόλοιποι ήταν αξιωματικοί, μερικοί από τους οποίους θεωρούσαν προσβλητικό να πρέπει να υπηρετήσουν σαν ιδιώτες.[1] Στις 27 Δεκεμβρίου 1917 (9 Ιανουαρίου 1918), ανακοινώθηκε επίσημα η δημιουργία του Εθελοντικού Στρατού. Ο Αλεξέγιεφ έγινε ο γενικός αρχηγός του, ο Κορνίλοφ αρχιστράτηγος, ο Στρατηγός Αλεξάντερ Λουκόμσκι αρχηγός του Επιτελείου, ο Στρατηγός Άντον Ντενίκιν διοικητής της 1ης Μεραρχίας και ο Στρατηγός Σεργκέι Μάρκοφ διοικητής του 1ου συντάγματος Αξιωματικών. Δημιούργησαν επίσης το λεγόμενο Ειδικό Συμβούλιο στην έδρα του, το οποίο περιλάμβανε σημαντι-κούς πολιτικούς όπως ο Πέτερ Στρούβε, ο Πάβελ Μιλιουκόφ, ο Μιχαήλ Ροντζιάνκο, ο Σεργκέι Σαζανόφ και ο Μπορίς Σαβινκόφ.
Στις αρχές Ιανουαρίου 1918 ο Εθελοντικός Στρατός αριθμούσε περίπου 4.000 άνδρες και πολεμούσε εναντίον του Ερυθρού Στρατού μαζί με μονάδες των στρατευμάτων του Στρατηγού Αλεξέι Καλέντιν. Στα τέλη Φεβρουαρίου ο Εθελοντικός Στρατός έπρεπε να υποχωρήσει από το Ροστόφ-ον-Ντον λόγω της επίθεσης του Ερυθρού Στρατού και έφυγε για το Κουμπάν, για να ενωθεί με τους σχηματισμούς των Κοζάκων του Κουμπάν, έναν ελιγμό γνωστό ως η Παγωμένη Πορεία. Ωστόσο, οι περισσότεροι από τους Κοζάκους του Κουμπάν δεν έδωσαν τη στήριξή τους στον Εθελοντικό Στρατό. Μόνο μια μικρή μονάδα (3.000 άνδρες) υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Βίκτορ Πορκόφσκι προσχώρησε στον Εθελοντικό Στρατό στις 26 Μαρτίου 1918, αυξάνοντας τον αριθμό του σε 6.000 στρατιώτες. Η προσπάθεια του Εθελοντικού Στρατού να καταλάβει το Εκατερίνονταρ μεταξύ 9-13 Απριλίου ήταν καταστροφή, με τον Στρατηγό Κορνίλοφ να φονεύεται στη μάχη. Ο Στρατηγός Ντενίκιν ανέλαβε τη διοίκηση των υπολειμμάτων του Εθελοντικού Στρατού και έφυγε για τις απομακρυσμένες στανίστας πέρα από την περιοχή του Ντον. Τον Ιούνιο του 1918, 3.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του Συνταγματάρχη Μιχαήλ Ντροζντόβσκι προσχώρησαν στον Εθελοντικό Στρατό, φτάνοντας τη δύναμή του μεταξύ 8.000-9.000 άνδρες. Στις 23 Ιουνίου ο Εθελοντικός Στρατός άρχισε τη λεγόμενη Δεύτερη Εκστρατεία του Κουμπάν με τη στήριξη του Στρατηγού Πιότρ Κρασνόφ. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1918 ο Εθελοντικός Στρατός ήταν έως 30.000-35.000 άνδρες χάρη στην κινητοποίηση των Κοζάκων του Κουμπάν και “αντεπαναστατικών στοιχείων” συγκεντρωμένων στον Βόρειο Καύκασο. Έτσι, ο Εθελοντικός Στρατός πήρε το όνομα Εθελοντικός Στρατός του Καυκάσου.
Ο Εθελοντικός Στρατός του Στρατηγού Άντον Ντενίκιν και περιφερειακές ένοπλες δυνάμεις μετά τη Συνθήκη του Μούδρου.
Το φθινόπωρο του 1918 οι κυβερνήσεις Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και ΗΠΑ αύξησαν την υλική και τεχνική βοήθειά τους προς τον Εθελοντικό Στρατό. Με τη στήριξη της Αντάντ, οι δυνάμεις των Λευκών Νότιας Ρωσίας συνενώθηκαν στις λεγόμενες Ένοπλες Δυνάμεις Νότιας Ρωσίας (Βου-ρουζένιγιε σίλι Γιούγκα Ρόσι) υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Ντενίκιν. Στα τέλη 1918 – αρχές 1919 ο Ντενίκιν νίκησε την 11η Σοβιετική Στρατιά και κατέλαβε την περιοχή του Βόρειου Καύκασου. Το Ιανουάριο του 1919 ο Εθελοντικός Στρατός του Καυκάσου χωρίστηκε στη Στρατιά του Καυκάσου και τον Εθελοντικό Στρατό, ο οποίος αργότερα θα προσχωρούσε στη Στρατιά του Ντον, δημιουργήθηκε από τα υπολείμματα της Στρατού των Κοζάκων του Κρασνόφ. Μετά την κατάληψη του Ντονμπάς, Τσαρίτσιν και Χάρκοβου τον Ιούνιο 1919, ο Ντενίκιν άρχισε να προχωρά προς τη Μόσχα στις 20 Ιουνίου (3 Ιουλίου). Σύμφωνα με το σχέδιό του, το κύριο χτύπημα στη Μόσχα επρόκειτο να το καταφέρει ο Εθελοντικός Στρατός (40.000 άνδρες) υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Βλαντιμίρ Μάι-Μαγιέφσκι.
Ο Λευκός Στρατός κατηγορήθηκε από τους Σοβιετικούς για σκληρότητα στις κατακτημένες περιοχές, συνήθως κατά των εργατών, και η Σοβιετική ιστοριογραφία θα απένειμε στο καθεστώς αυτό τον τίτλο “Ντενίκινσινα”. Κάποιες από τις μονάδες και τους σχηματισμούς του Εθελοντικού Στρατού είχαν καλές στρατιωτικές ικανότητες και δύναμη πυρός λόγω του μεγάλου αριθμού αξιωματικών στις τάξεις του, οι οποίοι μισούσαν και περιφρονούσαν τους Σοβιετικούς. Ωστόσο, η αποδοτικότητα μάχης του Εθελοντικού Στρατού άρχισε να μειώνεται το καλοκαίρι του 1919 υπό το φως σημαντικών απωλειών και της στρατολόγησης επιστρατευμένων αγροτών και ακόμη συλληφθέντων στρατιωτών του Ερυθρού Στρατού. Κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης του Ερυθρού Στρατού (Οκτώβριος 1919), ο Εθελοντικός Στρατός υπέστη αποφασιστική ήττα και αποτραβήχτηκε στα νότια. Στις αρχές του 1920 υποχώρησε στις περιοχές πέραν της περιοχής του Ντον και μειώθηκε σε ένα σώμα 5.000 ανδρών υπό την καθοδήγηση του Στρατηγού Αλεξάντερ Κουτέποφ.
Στις 26 και 27 Μαρτίου 1920, τα υπολείμματα του Εθελοντικού Στρατού εκκένωσαν το Νοβοροσίσκ προς Κριμαία, όπου συγχωνεύτηκαν με τον στρατό του Στρατηγού Πιότρ Βράγγελ.
Μαρτυρίες
Πολλοί από τους Κοζάκους ήταν μακριά από το να έχουν οποιαδήποτε ιδεολογία. Οι πιο μορφωμένοι είχαν κάποιες ιδέες, κάποιες πεποιθήσεις, και η πλειοψηφία τους ήταν ενάντια στους Μπολσεβίκους, φυσικά. Αν και υπήρχαν επίσης εκείνοι που πίστευαν ότι μπορούσες να έρθεις με κάποιο τρόπο σε συμφωνία με τους Ερυθρούς. Με την ευκαιρία, ο αντι-Σημιτισμός ήταν άγνωστος στους Κοζάκους. Οι Κοζάκοι δεν είχαν δει ποτέ Εβραίους. Οι Εβραίοι δεν επιτρεπόταν να ζουν σε περιοχές των Κοζάκων. Και, στη συνέχεια, αργότερα στη ζωή όταν συναντήθηκαν με Εβραίους μπόρεσαν να δουν ότι ήταν άνθρωποι όπως οποιοιδήποτε άλλοι. Στην Κριμαία έτρεξα σε έναν υπολοχαγό που γνώριζα και τον ρώτησα, “Τι κάνεις εδώ;” Και αυτός λέει, “Μένω με κάποιους Εβραίους φίλους”. Και είπα, “Όμως εσύ είσαι αξιωματικός του Λευκού Στρατού!” Αποδείχτηκε ότι ήταν Εβραίος ο ίδιος, είχε αγωνιστεί με τον Εθελοντικό Στρατό, και είχε προαχθεί σε αξιωματικό για ικανότητα στη μάχη.[2]
Από μια συνέντευξη προφορικής ιστορίας με τον Νικήτα Ιβάνοβιτς Γιόβιτς, ένα Κοζάκο του Κουμπάν, πρώην Σότνικ στον Εθελοντικό Στρατό και ενδεχόμενο ηγέτη της Ρωσικής Παν-Στρατιωτικής Ένωσης.
Κριτική
Ο Εθελοντικός Στρατός έχει επικριθεί για τη συμπεριφορά του στους πολιτικούς κρατούμενους (και τις αντίστοιχες κοινότητες των κρατουμένων). Ο Κ.Ν. Σοκολόφ, ένας αντι-Μπολσεβίκος ακτιβιστής και πολιτευτής των Καντέτ, που υποστήριζε τη μετατόπιση της Ρωσικής κυβέρνησης προς τη συνταγματική μοναρχία, καυτηρίασε αυτό το χαρακτηριστικό της δικής του οργάνωσης. Έγραψε, “Η ανεξέλεγκτη ληστεία του πληθυσμού από τις στρατιωτικές μας δυνάμεις, η ακολασία και η καταπίεση των στρατιωτικών αξιωματούχων σε τοπικό επίπεδο, η απίστευτη διαφθορά των εκπροσώπων της εξουσίας, η ανοικτή τους κερδοσκοπία, δωροληψία, και, τελικά, η ανεξέλεγκτη αυθαιρεσία τους που επικρατούν στους οργανισμούς τους αντικατασκοπείας, εδώ ήταν οι πληγές του καθεστώτος μας, αναγκάζοντας τον πληθυσμό να πει: όχι, αυτό δεν είναι το καθεστώς που μπορεί να σώσει τη Ρωσία”.[3]
Ο Έντουαρτ Ντουν, μέλος της Ερυθροφρουράς, της οργάνωσης που εξάλειψε τη δύναμη των Καντέτ μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, συνέκρινε τη συμπεριφορά του Ερυθρού Στρατού με αυτήν του Εθελοντικού Στρατού. Για παράδειγμα, σε σχέση με την εξέγερση των Κοζάκων του Κουμπάν, ο Ντουν εξηγεί, “Οι ενέργειές μας… διέφεραν λίγο από τη συμπεριφορά του Λευκού Στρατού κατά τη διάρκεια του ίδιου του πολέμου”.[4]
Χρονοδιάγραμμα ονοματολογίας
Αν και το “Εθελοντικός Στρατός” συχνά χρησιμοποιείται σαν στενογραφική περιγραφή για όλες τις δυνάμεις των Λευκών Ρώσων στην περιοχή, τα πραγματικά ονόματα έχουν ως εξής:
Από την ίδρυσή του, μέχρι τις 23 Ιανουαρίου 1919, ο σχηματισμός αυτός ονομάστηκε Εθελοντικός Στρατός.
Από 23 Ιανουαρίου 1919, μέχρι 22 Μαΐου 1919, ο σχηματισμός αυτός ονομάστηκε Εθελοντικός Στρατός του Καυκάσου.
Στις 22 Μαΐου 1919, ο σχηματισμός αυτός διασπάστηκε σε δύο σχηματισμούς:
Τον Στρατό του Καυκάσου, που διαλύθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1920 και αντικαταστάθηκε από τη Στρατιά του Κουμπάν, τα υπολείμματα της οποίας παραδόθηκαν στις 18-20 Απριλίου 1920.
Τον Εθελοντικό Στρατό, τα υπολείμματα του οποίου διακομίστηκαν στις 26/27 Μαρτίου 1920.
Παραπομπές
Orlando Figes, "A People's Tragedy", page 560.
Richard Lourie (1991). Russia Speaks: An Oral History from the Revolution to the Present. HarperCollins. σελίδες 396. ISBN 0060164492.
K. N. Sokolov, Pravlenie generala Denikina, Sofia, 1921.
Edward M. Dune, Notes of a Red Guard, University of Illinois Press, 1993.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Anti-Bolshevik Russia in pictures». www.antibr.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2016.
«Volunteer Corpus (Добровольческий Корпус)». www.dk1868.ru. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2016. Volunteer Corpus
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
