.
Οι αντιαρματικοί σκύλοι (ρώσικα: Собаки-истребители танков or Противотанковые собаки, γερμανικά: Panzerabwehrhunde ή Hundeminen, σκύλοι-νάρκες) ήταν σκύλοι που εκπαιδεύονταν να μεταφέρουν εκρηκτικά σε άρματα, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλους στρατιωτικούς στόχους. Εκπαιδεύονταν από τον Σοβιετικό και τον Ρωσικό στρατό την περίοδο 1930-1996 και χρησιμοποιήθηκαν το 1941-1942 εναντίον γερμανικών αρμάτων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η αρχική μορφή της εκπαίδευσης ήταν να αφήνει ο σκύλος την βόμβα και να υποχωρεί και η βόμβα να εκπυρσοκροτούσε με ωρολογιακό μηχανισμό, ωστόσο αποδείχθηκε αποτυχημένη και αντικαταστάθηκε με διαδικασία εκπυρσοκρότησης με πρόσκρουση, κατά την οποίο σκοτώνονταν και ο σκύλος. Ο Στρατός των ΗΠΑ εκπαίδευσε αντιαρματικούς σκύλους το 1943 για χρήση εναντίον οχυρώσεων αλλά ποτέ δεν τους χρησιμοποίησε. Το 2005 χρησιμοποιήθηκαν ανεπιτυχώς σκυλιά ζωσμένα με εκρηκτικά από ιρακινούς αντάρτες.
Ιστορία
Το 1924 το Επαναστατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο της Σοβιετικής Ένωσης ενέκρινε την χρήση σκύλων για στρατιωτικούς σκοπούς, οι οποίοι περιλάμβαναν μεγάλο εύρος εργασιών όπως διάσωση, παράδοση πρώτων βοηθειών, επικοινωνίες, ανίχνευση ναρκών και ανθρώπων, υποστήριξη στη μάχη, μεταφορά τροφίμων, φαρμάκων και τραυματιών σε φορεία, ανατίναξη εχθρικών στόχων κ.α. Για αυτούς τους σκοπούς ιδρύθηκε εξειδικευμένη εκπαιδευτική σχολή σκύλων στην Περιφέρεια Μόσχας. Αμέσως μετά άνοιξαν δώδεκα περιφερειακές σχολές, τρεις από τις οποίες εκπαίδευαν αντιαρματικούς σκύλους.[1][2]
Ο Σοβιετικός Στρατός δεν είχε δικούς του εκπαιδευτές σκύλων και για αυτόν τον λόγο επιστράτευσε κυνηγούς, εκπαιδευτές τσίρκων και εκπαιδευτές αστυνομικών σκύλων. Αναμίχθηκαν επίσης αρκετοί σημαντικοί στον τομέα των ζώων, επιστήμονες, για να παρέχουν βοήθεια στην οργάνωση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος μεγάλης κλίμακας. Για το πρόγραμμα προτιμήθηκαν γερμανικοί ποιμενικοί εξαιτίας της ταχύτητάς τους, της τόλμης τους και της ευκολίας εκπαίδευσής τους, αλλά χρησιμοποιήθηκαν και άλλες ράτσες. Η ιδέα της χρήσης σκύλων ως κινητές νάρκες αναπτύχθηκε την δεκαετία του 1930, όπως και ο σχεδιασμός της αντίστοιχης νάρκης που θα εφαρμόζονταν στον σκύλο. Το 1935 οι αντιαρματικοί σκύλοι συμπεριλήφθηκαν επίσημα στον Σοβιετικό Στρατό.[1][2]
Εκπαίδευση
Σοβιετική σχολή εκπαίδευσης αντιαρματικών σκύλων το 1931
Στην πρώτη πρόταση, ο σκύλος θα μετέφερε μία βόμβα η οποία θα ήταν δεμένη στο σώμα του και θα προσέγγιζε ένα στατικό στόχο. Μετά ο σκύλος θα απελευθέρωνε την βόμβα τραβώντας με τα δόντια του μία αυτο-απελευθερούμενη ζώνη και θα επέστρεφε στον εκπαιδευτή του. Η βόμβα θα εκπυρσοκροτούνταν είτε με ωρολογιακό μηχανισμό είτε με τηλεχειριστήριο, ωστόσο το δεύτερο ήταν πολύ σπάνιο και ακριβό για την εποχή. Μία ομάδα σκυλιών εκπαιδεύτηκε για μισό χρόνο αλλά ακόμα και τα εξυπνότερα δεν κατάφεραν να αποκτήσουν επιδεξιότητα στην αποστολή. Την εκτελούσαν καλά για ένα στόχο αλλά μπερδεύονταν όταν ο στόχος ή η τοποθεσία άλλαζε και συχνά γυρνούσαν στον εκπαιδευτή τους χωρίς να έχουν απελευθερώσει την βόμβα. Λαμβάνοντας υπόψη τον ωρολογιακό μηχανισμό, κάτι τέτοιο μπορούσε να σκοτώσει και τον σκύλο και τους χειριστές του.[3]
Οι συνεχιζόμενες αποτυχίες είχαν ως αποτέλεσμα την απλοποίηση του σχεδίου. Η βόμβα πλέον εκπυρσοκροτούνταν μετά την επαφή με τον στόχο μαζί με το ζώο. Ενώ κατά το αρχικό σχέδιο ο σκύλος εκπαιδεύονταν να εντοπίζει συγκεκριμένο στόχο η αποστολή απλοποιήθηκε στο να εντοπίζει οποιοδήποτε εχθρικό άρμα. Τα σκυλιά αφήνονταν πεινασμένα και το φαγητό τους τοποθετούνταν κάτω από άρματα, πράγμα που γρήγορα τα έμαθε να πηγαίνουν από κάτω τους. Τα άρματα αρχικά ήταν ακίνητα ενώ σε επόμενο στάδιο είχαν τους κινητήρες σε λειτουργία σε συνδυασμό με άσφαιρα πυρά.[3]
Κάθε σκύλος φορτώνονταν με 10-12 κιλά νάρκες που μεταφέρονταν σε δύο ξεχωριστούς σάκους που εφαρμόζονταν πάνω του. Η νάρκη ή μία περόνη ασφαλείας η οποία αφαιρούνταν λίγο πριν αφεθεί ο σκύλος για την αποστολή του. Ένας ξύλινος μοχλός προεξείχε από τον σάκο περίπου 20 εκατοστά. Όταν ο σκύλος έμπαινε κάτω από το άρμα ο μοχλός πιέζονταν και πυροδοτούσε το φορτίο. Επειδή το σασί ήταν η πιο ευάλωτη περιοχή αυτών των οχημάτων, υπήρχε η ελπίδα ότι η έκρηξη θα κατέστρεφε το εσωτερικό του άρματος.[4][5]
Χρήση από την Σοβιετική Ένωση
Η χρήση αντιαρματικών σκύλων κλιμακώθηκε κατά το 1941-1942, όταν καταβλήθηκε κάθε δυνατή προσπάθεια από τον Σοβιετικό Στρατό να αναχαιτιστεί η γερμανική προέλαση στο Ανατολικό Μέτωπο. Εκείνη την περίοδο η σχολές εκπαίδευσης σκύλων εστίασαν κυρίως στην παραγωγή αντιαρματικών σκύλων. Περίπου 40.000 σκύλοι αναπτύχθηκαν για διάφορες αποστολές στο Δυτικό, Νοτιο-Δυτικό, Βόρειο, Νότιο και Βαλτικό Μέτωπο.[6]
Η πρώτη ομάδα αντιαρματικών σκύλων αποτελούμενη από 30 σκύλους, 40 εκπαιδευτές, 6 οδηγούς και 10 ναρκοθέτες, έφτασε στο μέτωπο στο τέλος του καλοκαιριού του 1941. Η ανάπτυξή τους ανέδειξε σοβαρά προβλήματα. Για εξοικονόμηση καυσίμων και πυρομαχικών, τα σκυλιά έπρεπε να εκπαιδευτούν σε άρματα τα οποία ήταν ακίνητα και δεν πυροβολούσαν. Στο πεδίο τα σκυλιά αρνούνταν να πάνε κάτω από κινούμενα άρματα. Κάποια πιο επίμονα σκυλιά έτρεχαν δίπλα στα άρματα και τα περίμεναν να σταματήσουν αλλά στο μεταξύ πυροβολούνταν. Τα πυρά των αρμάτων τρομοκρατούσαν αρκετά από τα σκυλιά, τα οποία γυρίζοντας πίσω στα χαρακώματα πυροδοτούσαν τα εκρηκτικά καθώς πηδούσαν μέσα, τραυματίζοντας τους σοβιετικούς στρατιώτες. Έτσι για να αποφευχθεί αυτό τα σκυλιά που επέστρεφαν έπρεπε να πυροβοληθούν, συχνά από τους ίδιους που τα είχαν στείλει, γεγονός που έκανε τους εκπαιδευτές να μην θέλουν να δουλέψουν με νέα σκυλιά. Από την πρώτη ομάδα των τριάντα σκυλιών, μόνο τα τέσσερα κατάφεραν να πυροδοτήσουν τις βόμβες τους δίπλα σε γερμανικά άρματα, προκαλώντας άγνωστες ζημιές. Έξι σκυλιά προκάλεσαν έκρηξη επιστρέφοντας στα χαρακώματα σκοτώνοντας και τραυματίζοντας φίλιους στρατιώτες.[3] Τρία σκυλιά πυροβολήθηκαν και πάρθηκαν από τους Γερμανούς παρά τις προσπάθειες των Σοβιετικών να τους εμποδίσουν, και έτσι έγιναν γνωστές στους Γερμανούς οι λεπτομέρειες του μηχανισμού πυροδότησης. Ένας αιχμάλωτος Γερμανός αξιωματικός ανέφερε αργότερα ότι έμαθαν τον σχεδιασμό των αντιαρματικών σκύλων από σκοτωμένα ζώα που συνέλεξαν και θεώρησαν το όλο πρόγραμμα κίνηση απελπισίας και μη αποδοτικό. Η γερμανική προπαγάνδα χρησιμοποίησε τους αντιαρματικούς σκύλους για να δυσφημίσουν τον Σοβιετικό Στρατό λέγοντας ότι οι Σοβιετικοί στρατιώτες αρνούνται να πολεμήσουν και έτσι οι Σοβιετικοί αναγκάζονται να χρησιμοποιούν σκύλους.[3]
Ένα ακόμα σοβαρό σφάλμα στην εκπαίδευση αποκαλύφθηκε αργότερα. Οι Σοβιετικοί χρησιμοποίησαν τα δικά τους ντηζολοκίνητα άρματα για να εκπαιδεύσουν τους σκύλους αντί για γερμανικά, τα οποία ήταν βενζινοκίνητα.[5] Καθώς τα σκυλιά καθοδηγούνταν κατά κύριο λόγο από την όσφρησή τους, αναζητούσαν τα οικεία σε αυτά σοβιετικά άρματα αντί για τα γερμανικά.[7]
Η αποδοτικότητα της χρήσης αντιαρματικών σκύλων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο παραμένει αβέβαιη. Υπάρχουν ισχυρισμοί από σοβιετικές πηγές ότι καταστράφηκαν περίπου 300 γερμανικά άρματα από αντιαρματικούς σκύλους.[2] Ο ισχυρισμός όμως έχει αμφισβητηθεί από τους ίδιους τους Σοβιετικούς ως προπαγάνδα για την δικαιολόγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος.[3] Υπάρχουν ωστόσο τεκμηριωμένοι ισχυρισμοί για μεμονωμένες επιτυχίες του προγράμματος, των οποίων ο αριθμός των κατεστραμμένων αρμάτων βρίσκεται είναι εντός δωδεκάδας.[2][6] Για παράδειγμα στο μέτωπο της 160ης Μεραρχίας Πεζικού κοντά στο Γκλούχοφ, έξι σκυλιά κατέστρεψαν πέντε γερμανικά άρματα. Στην μάχη του Στάλινγκραντ, κοντά στο αεροδρόμιο, σκύλοι κατέστρεψαν 13 άρματα. Στην Μάχη του Κούρσκ, 16 σκυλιά έθεσαν εκτός μάχης 12 γερμανικά άρματα τα οποία είχαν διασπάσει την σοβιετική αμυντική γραμμή κοντά στην Ταμάροφκα, στο Μπίκοβο.[5][8]
Γνωρίζοντας από το 1941 για τους αντιαρματικούς σκύλους, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να πάρουν μέτρα εναντίον τους. Το πολυβόλο που ήταν εγκατεστημένο στην κορυφή των τεθωρακισμένων οχημάτων αποδείχθηκε αναποτελεσματικό εναντίον των σκύλων εξαιτίας του σχετικά μικρού μεγέθους τους, του γεγονότος ότι είχαν χαμηλό ύψος, της ταχύτητάς τους και της δυσκολίας στον εντοπισμό τους. Κατά συνέπεια, κάθε Γερμανός στρατιώτης δέχθηκε διαταγές να πυροβολεί οποιονδήποτε σκύλο σε πεδίο μάχης.[5][7]
Μετά το 1942 η χρήση αντιαρματικών σκύλων από τον σοβιετικό στρατό μειώθηκε ραγδαία, ενώ οι σχολές εκπαίδευσης προσανατολίστηκαν στο να εκπαιδεύουν σκύλους στην ανίχνευση ναρκών και στην παράδοση υλικού. Ωστόσο η εκπαίδευση αντιαρματικών σκύλων συνεχίστηκε μέχρι το 1996.[9]
Χρήση από άλλες χώρες
Ενώ οι περισσότεροι στρατοί είχαν προγράμματα εκπαίδευσης σκύλων, εστίαζαν περισσότερο σε εκπαίδευση για ανίχνευση και διάσωση. Ο Ιαπωνικός στρατός παρέλαβε περίπου 25.000 σκυλιά από την σύμμαχο Γερμανία και οργάνωσε αρκετές σχολές στην Ιαπωνία και μία στην Κίνα στην Ναντζίνγκ. Μερικά σκυλιά εκπαιδεύτηκαν για κατεδαφίσεις αλλά αντί να τους δένουν τα εκρηκτικά στο σώμα τα έσερναν σε καρότσι.[10] Η ανάπτυξή τους είχε λίγη επιτυχία, κυρίως λόγω της φτωχής εκπαίδευσής τους.[6] Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 αντιαρματικά σκυλιά χρησιμοποιήθηκαν από τις δυνάμεις των Βίετ Μινχ στις συγκρούσεις στην Ινδοκίνα.[11]
Το 1943 οι δυνάμεις των ΗΠΑ εξέτασαν την χρήση σκύλων εναντίον οχυρώσεων. Ο σκύλος επρόκειτο να τρέχει μέσα σε ένα οχυρό μεταφέροντας βόμβα, η οποία θα πυροδοτούνταν με ωρολογιακό μηχανισμό. Τα σκυλιά αυτού του μυστικού προγράμματος εκπαιδεύτηκαν στο Fort Belvoir. Τα σκυλιά, που ονομάστηκαν «demolition wolves» (λύκοι κατεδάφισης), μάθαιναν να τρέχουν προς ένα οχυρό, να μπαίνουν μέσα, και να κάθονται περιμένοντας την έκρηξη. Κάθε σκύλος μετέφερε μία βόμβα δεμένη στο σώμα του όπως και στην ρώσικη μέθοδο. Το πρόγραμμα τερματίστηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1943 λόγω ανησυχιών ως προς την ασφάλεια: Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης τα σκυλιά συχνά γυρνούσαν σε αυτούς που τα είχαν στείλει χωρίς να έχουν εισέλθει στο οχυρό ή χωρίς να έχουν περιμένει εκεί για το καθορισμένο χρονικό διάστημα. Καθώς η βόμβα θα πυροδοτούνταν με ωρολογιακό μηχανισμό, κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό. Ένας άλλος φόβος ήταν ότι σε πραγματική μάχη τα σκυλιά μπορεί να γύριζαν πίσω ακόμα πιο συχνά τρομοκρατούμενα από τα εχθρικά πυρά. Προσπάθειες να συνεχιστεί το πρόγραμμα το 1944 και το 1945 απέτυχαν.[12]
Παραπομπές
«Раздавлена при падении "железного занавеса"» (στα Russian). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2009.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link) [νεκρός σύνδεσμος]
«Из истории военного собаководства (History of military dog training)» (στα Russian). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2009.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
«Противотанковая собака» (στα Russian). Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2009.CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
«General Specifications». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2010.
Zaloga, Steve (1989). The Red Army of the Great Patriotic War, 1941–45. Oxford, United Kingdom: Osprey Publishing. σελ. 43. ISBN 9780850459395.[νεκρός σύνδεσμος]
«Our Allies...The Soviet Union and Their Use Of War Dogs». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2009.
Bishop, Chris (2002). The Encyclopedia of Weapons of World War II: The Comprehensive Guide to Over 1,500 Weapons Systems, Including Tanks, Small Arms, Warplanes, Artillery, Ships and Submarines. New York, New York: Sterling Publishing Company, Inc. σελ. 205. ISBN 9781586637620.
Бирюков Григорий Федорович (Biryukov G. F., General, PhD in military sciences); Мельников Григорий Вульфович (Melnikov G. W., Colonel, PhD in military sciences) (1967). Борьба с танками (στα Russian). М.: Воениздат.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link) CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
Zaloga, Steven J., Jim Kinnear, Andrey Aksenov & Aleksandr Koshchavtsev (1997). Soviet Tanks in Combat 1941–45: The T-28, T-34, T-34-85, and T-44 Medium Tanks. Hong Kong: Concord Publication. σελ. 72. ISBN 962-361-615-5.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
Mark Derr (2004). Dog's best friend: annals of the dog-human relationship. University of Chicago Press. σελ. 151. ISBN 0226142809.
«Anti-Tank Dog Mine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2009.
Michael G. Lemish (1999). War Dogs: A History of Loyalty and Heroism. Brassey's. σελίδες 89–91. ISBN 1574882163.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Museum-Style Anti-Tank Dog Exhibit Photographs
Pile, Stephen (1979). The Book of Heroic Failures: Official Handbook of the Not Terribly Good Club of Great Britain. Futura. ISBN 0-7088-1908-7.
Собаки — истребители танков[νεκρός σύνδεσμος] (Russian)
Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
