Ο Εμιλιάνο Ζαπάτα Σαλασάρ (ισπ. Emiliano Zapata Salazar), - ορθότερα κατά ισπανική προφορά Σαπάτα, ισπανική προφορά ΔΦΑ: [emiˈljano saˈpata] -, (8 Αυγούστου 1879 - 10 Απριλίου 1919), αναδείχθηκε σε σπουδαία ηγετική προσωπικότητα των ανταρτών της αγροτικής Μεξικανικής Επανάστασης του 1910, η οποία κατευθυνόταν κατά του προέδρου της χώρας, Πορφίριο Ντίαζ και της συγκεχυμένης περιόδου που ακολούθησε (1911 - 1917). Οργάνωσε και διοικούσε σημαντική επαναστατική δύναμη, ονομαζόμενη "Απελευθερωτικός Στρατός του Νότου".

Ο ίδιος καταγόταν από οικογένεια της μεσαίας κοινωνικής τάξης. Γεννήθηκε στο χωριό Ανεκουίλκο της μεξικανικής πολιτείας Μορέλος, ενώ πηγές της εποχής αναφέρουν ότι παρόλο που δεν ήταν μορφωμένος, είχε έντονα καλλιεργημένο το αίσθημα του δικαίου, καθώς ήταν μάρτυρας του ημι-φεουδαρχικού, καπιταλιστικού συστήματος διάθεσης γης του Μεξικού, που ευνοούσε τους ιδιοκτήτες τεράστιων εκτάσεων γης, τις καλούμενες "ασιέντα" (hacienda), αντίστοιχες με τα τσιφλίκια στη Βαλκανική. Σε ηλικία 18 ετών φυλακίστηκε για μικρό διάστημα στην προσπάθειά του να υπερασπίσει τους φτωχούς χωρικούς της πατρίδας του.

Το 1909 ο Ζαπάτα εκλέχτηκε από τους συγχωριανούς του επικεφαλής της Επιτροπής Άμυνας για την περιφρούρηση των περιουσιών των μικρο-γαιοκτημόνων, οι οποίες είχαν καταπατηθεί. Τον Νοέμβριο του 1910 ξέσπασε μεγάλη αγροτική εξέγερση στη χώρα, υπό τον Φρανσίσκο Μαδέρο, πολιτικό αντίπαλο του Πορφίριο Ντίας. Ο Ζαπάτα προσχώρησε στην Επανάσταση μαζί με τους Πάντσο Βίγια και Πασκουάλ Ορόσκο.

Τελικά όμως ο Μαδέρο, ενώ κατάφερε η επανάσταση να επιβληθεί, παρέκκλινε από τις θέσεις της Επανάστασης αρνούμενος να διατάξει αναδιανομή της γης. Τότε ο Ζαπάτα προχώρησε, με τη βοήθεια του αναρχικού δασκάλου Οτίλιο Μοντάνιο Σάντσες, σε κατάρτιση δικού του επαναστατικού αγροτικού προγράμματος (με την ονομασία "πρόγραμμα Αγιάλα"), που προέβλεπε δήμευση και διανομή στους ακτήμονες του ενός τρίτου των κτημάτων, επιστροφή στους μικροϊδιοκτήτες όλων των κατασχεθέντων λόγω χρεών περιουσιών τους και παροχή συντάξεων στις χήρες και τα ορφανά όλων των πεσόντων στην επανάσταση.

Ο Εμιλιάνο Ζαπάτα σκοτώθηκε σε ενέδρα κυβερνητικών στρατευμάτων, στις 10 Απριλίου 1919. Ανδριάντες του έχουν ανεγερθεί στη πόλη του Μεξικού και στην πόλη Μορέλος, ενώ το όνομά του συμπεριλαμβάνεται στη στήλη των ηρώων της επανάστασης στην αίθουσα συνεδριάσεων της Βουλής του Μεξικού.
Πηγές

Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1987.
Εμιλιάνο Ζαπάτα. Σαν Σήμερα.gr

Παραπομπές

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122053495. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.