Πλοκή

Οι Άθλιοι περιλαμβάνουν μία σειρά ιστοριών, συνδετικός άξονας των οποίων είναι αυτή του πρώην κατάδικου Γιάννη Αγιάννη, γνωστού στη φυλακή με τον αριθμό 24601, ο οποίος γίνεται μία δύναμη του καλού στη γη χωρίς όμως να μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν του. Το μυθιστόρημα απαρτίζεται από πέντε μέρη, το καθένα από τα οποία χωρίζεται σε βιβλία, τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο είναι σχετικά μικρό, συνήθως απαρτίζεται από μερικές σελίδες. Ωστόσο το βιβλίο στο σύνολο του είναι αρκετά μεγάλο για τα συνήθη δεδομένα, καθώς ξεπερνά τις χίλιες διακόσιες σελίδες στις πλήρεις εκδόσεις του. Στα πλαίσια της κεντρικής ιστορίας, ο Ουγκώ γεμίζει αρκετές σελίδες με τις σκέψεις του σχετικά με τη θρησκεία, την πολιτική και την κοινωνία, περιλαμβάνοντας τρεις εκτεταμένες παρεκβάσεις: μία συζήτηση για τις θρησκευτικές αρχές , μια άλλη για την αργκό, καθώς και τη γνωστή επική εξιστόρηση της μάχης του Βατερλό.

Προειδοποίηση για αποκάλυψη πλοκής: Ακολουθούν λεπτομέρειες της υπόθεσης ή του τέλους.

Η ιστορία αρχίζει το 1815 στην Τουλόν. Ο Γιάννης Αγιάννης ελευθερώνεται μετά από πέντε χρόνια εγκλεισμού στη φυλακή για την κλοπή ενός ψωμιού με σκοπό να ταΐσει την οικογένειά του που λιμοκτονούσε, συν επιπλέον δεκατέσσερα χρόνια για απόπειρες του να δραπετεύσει. Ωστόσο είναι αναγκασμένος να κουβαλάει ένα κίτρινο αποφυλακιστήριο, το οποίο τον σημαδεύει σαν κατάδικο. Αντιμετωπίζοντας την απόρριψη των πανδοχέων, που δεν θέλουν να φιλοξενήσουν έναν κατάδικο, αναγκάζεται να κοιμηθεί στο δρόμο. Ωστόσο ο επίσκοπος Μυριήλ τον περιμαζεύει και του παρέχει στέγη. Τη νύχτα ο Αγιάννης κλέβει τα ασημικά του επισκόπου και το σκάει. Συλλαμβάνεται, αλλά ο επίσκοπος τον γλυτώνει λέγοντας ότι του είχε δωρίσει τα ασημικά και του δίνει μάλιστα και δύο κηροπήγια. Στη συνέχεια του λέει ότι πρέπει να είναι πλέον τίμιος και να κάνει καλές πράξεις για τους άλλους.

Έξι χρόνια αργότερα ο Αγιάννης είναι ένας πλούσιος εργοστασιάρχης και έχει διοριστεί δήμαρχος της πόλης, όπου κατοικεί. Έχει καταστρέψει το αποφυλακιστήριό του και έχει υιοθετήσει το ψευδώνυμο Κύριος Μαγδαληνής ώστε να ξεφύγει από τον επιθεωρητή Ιαβέρη, που τον καταδιώκει. Η μοίρα παίζει, όμως, περίεργα παιχνίδια και έτσι όταν ένας άντρας κατηγορείται ότι είναι ο Γιάννης Αγιάννης,ο αληθινός Αγιάννης αναγκάζεται να αποκαλύψει την ταυτότητά του. Την ίδια περίοδο γνωρίζει την ετοιμοθάνατη Φαντίνα, η οποία απολύθηκε από το εργοστάσιο του και έχει καταφύγει στην πορνεία. Η Φαντίνα έχει μία μικρή κόρη την Τιτίκα, η οποία ζει με έναν διεφθαρμένο πανδοχέα, τον Θερναδιέρο και την σκληρόκαρδη και εγωίστρια γυναίκα του. Καθώς η Φαντίνα πεθαίνει, ο Αγιάννης, βλέποντας σε αυτή ομοιότητες με την προηγούμενη,γεμάτη δυσκολίες ζωή του, της υπόσχεται ότι θα φροντίζει την κόρη της, παρά την επικείμενη σύλληψή του από τον Ιαβέρη. Ξεπληρώνει τον Θερναδιέρο για να αποκτήσει την Τιτίκα και φεύγει μαζί της για το Παρίσι, όπου βρίσκουν στέγη σε ένα μοναστήρι. Καθώς δεν του επιτρέπεται να ερευνήσει το χώρο ο Ιαβέρης χάνει προς στιγμη το ζευγάρι.

Δέκα χρόνια αργότερα, ενώ η Τιτίκα και ο Αγιάννης αφήνουν το μοναστήρι, εξεγερμένοι φοιτητές, υπό την αρχηγεία του Ενζορλά, προετοιμάζουν επανάσταση την παραμονή της εξέγερσης του Παρισιού στις 5-6 Ιουνίου του 1832, μετά από το θάνατο του στρατηγού Λαμάρκ, του μόνου Γάλλου ηγέτη που ενδιαφερόταν για τις λαϊκές τάξεις. Στην επανάσταση συμμετέχουν και οι φτωχοί, συμπεριλαμβανομένου και του μικρού χαμινιού Γραβιά. Ένας από τους φοιτητές, ο Μάριος Ποντμερσί, ο οποίος έχει αποξενωθεί από την οικογένειά του λόγω των δημοκρατικών του απόψεων, ερωτεύεται την Τιτίκα, η οποία είναι πλέον μια πανέμορφη κοπέλα. Οι Θερναδίεροι, οι οποίοι έχουν επίσης μετακομίσει στο Παρίσι, ηγούνται μιας συμμορίας ληστών με στόχο το σπίτι του Αγιάννη κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Μάριου. Ωστόσο η Επονίνη, κόρη του Θερναδιέρου, η οποία είναι επίσης ερωτευμένη με το Μάριο, πείθει τους ληστές να εγκαταλείψουν το σπίτι.

Την επόμενη μέρα, οι φοιτητές εξεγείρονται και δημιουργούν οδοφράγματα στα στενά του Παρισιού. Ο Αγιάννης μαθαίνοντας ότι ο αγαπημένος της Τιτίκας συμμετέχει στην εξέγερση, ενώνεται με τους φοιτητές, χωρίς να είναι σίγουρος αν θέλει να τον προστατεύσει ή να τον σκοτώσει. Η Επονίνη, που συμμετέχει στη εξέγερση για να προστατεύσει το Μάριο, καταλήγει να δεχτεί μία σφαίρα που προοριζόταν γι αυτόν και πεθαίνει ευτυχισμένη στα χέρια του. Κατά τη διάρκεια της μάχης ο Αγιάννης σώζει τον Ιαβέρη από τα χέρια των φοιτητών που σκόπευαν να τον εκτελέσουν και τον ελευθερώνει. Ο Αγιάννης απομακρύνει τον τραυματισμένο Μάριο, αλλά όλοι άλλοι, συμπεριλαμβανομένων του Ενζορλά και του Γραβιά σκοτώνονται. Ο Αγιάννης διαφεύγει μέσω των υπονόμων, κουβαλώντας τον τραυματισμένο Μάριο στους ώμους του.

Στην έξοδο πέφτει πάνω στον Ιαβέρη, τον οποίο πείθει να του δώσει διορία για να επιστρέψει τον Μάριο στην οικογένειά του. Ο Ιαβέρης δέχεται ενώ αντιλαμβάνεται ότι είναι παγιδευμένος ανάμεσα στην πίστη του στο νόμο και στο έλεος που του έδειξε ο Αγιάννης και έτσι δεν μπορεί πλέον να τον παραδώσει στις αρχές. Αδυνατώντας να αντιμετωπίσει το δίλλημα του, πέφτει στον Σηκουάνα. Σύντομα ο Μάριος και η Τιτίκα παντρεύονται. Ο Αγιάννης χάνει τη θέληση του για τη ζωή, καθώς η Τιτίκα δεν τον χρειάζεται πλέον. Ο Μάριος είναι πεπεισμένος ότι ο Αγιάννης είναι χαρακτήρας χαμηλού ηθικού αναστήματος και απομακρύνει την Τιτίκα από αυτόν. Μαθαίνει πολύ αργά για τις καλές πράξεις του και σπεύδουν με την Τιτίκα στο σπίτι του, όπου βρίσκεται ετοιμοθάνατος. Ο Αγιάννης αποκαλύπτει το παρελθόν του στο ζευγάρι και στις τελευταίες του στιγμές ανακαλύπτει τελικά την ευτυχία με την θετή του κόρη και τον γαμπρό του στο πλευρό του. Τους εκφράζει την αγάπη του και πεθαίνει.

Κύριοι χαρακτήρες

* Γιάννης Αγιάννης (Κύριος Μαγδαληνής): Ένας φτωχός άνδρας που κλέβει ψωμί για την αδερφή του και τις ανιψιές του. Καταδικάζεται σε φυλάκιση, και στην αποφυλάκιση του 19 χρόνια αργότερα του δίνεται ένα κίτρινο αποφυλακιστήριό που τον στιγματίζει σαν πρώην κατάδικο. Αφότου αποκτά μια νέα ζωή χάρη στον επίσκοπο Μυριήλ καταστρέφει το αποφυλακιστήριό του και αποκτά μια νέα ταυτότητα. Γίνεται δήμαρχος με το όνομα κος Μαγδαληνής, όμως αποκαλύπτει την ταυτότητα του για να μην καταδικαστεί κάποιος άδικα, εγκαταλείπει το εργοστάσιο και τη δημαρχία, ζώντας μόνιμα κυνηγημένος από τον Ιαβέρη. Υιοθετεί και μεγαλώνει την Τιτίκα, κόρη της Φαντίνας. Πεθαίνει σε μεγάλη ηλικία.

* Ιαβέρης: Ένας παθιασμένος αστυνομικός Επιθεωρητής που συνεχώς αναζητά, εντοπίζει και τελικά χάνει τον Γιάννη Αγιάννη. Πηγαίνει μεταμφιεσμένος στα οδοφράγματα, όμως η ταυτότητά του αποκλύπτεται. Ο Αγιάννης έχει την ευκαιρία να τον σκοτώσει, αλλά τον αφήνει ελεύθερο. Ανίκανος να αποδεχτεί ότι ένας πρώην κατάδικος του έδειξε έλεος καθώς και ότι άφησε ελεύθερο, ο Ιαβέρης αυτοκτονεί πηδώντας στο Σηκουάνα.

* Επίσκοπος Μυριήλ (Επίσκοπος της Ντην): Ένας σπλαχνικός, ηλικιωμένος ιερέας, που προάγεται σε επίσκοπό μετά από μία τυχαία συνάντηση με το Ναπολέοντα . Πείθει τον Αγιάννη να αλλάξει τη ζωή του, αφότου του κλέβει διάφορα ασημικά και την ώρα που συλαμβάνεται ο Αγιάννης ο ίδιος ενώπιον της αστυνομίας λέει πως του τα δώρησε.

* Φαντίνα: Εργάτρια στο εργοστάσιο του δήμαρχου Μαγδαληνή. Απολύεται άδικα από μία επόπτρια. Καθώς είναι ανύπανδρη και πρέπει να φροντίσει τη κόρη της, εκπορνεύεται. Παράλληλα πληρώνει τους Θερναδιέρους, ιδιοκτήτες ενός πανδοχείου, για να φροντίζουν την κόρη της. Ζει με το μίσος πως ο κύριος Μαγδαληνής την έδιωξε με αποτέλεσμα να δώσει τη κόρη της σε ανάδοχη οικογένεια να την μεγαλώσει. Γνωρίζεται με τον Αγιάνη, αντιλαμβάνεται πως δεν έφταιγε και συνάπτουν σχέση φιλίας, μέχρι το θάνατό της.

* Τιτίκα: Η κόρη της Φαντίνας. Μετά το θάνατο της μητέρας της αναθρέφεται από τον Γιάννη Αγιάννη. Ερωτεύεται τον Μάριο Ποντμερσί, τον οποίο και παντρεύεται στο τέλος του έργου.

* Μάριος Ποντμερσί: Ένας αριστοκράτης που ενώνεται με τους επαναστάτες φοιτητές της ομάδας ΑΒΓ, αφότου ανακαλύπτει ότι ο πατέρας του ήταν οπαδός του Ναπολέοντα, ενώ αργότερα ερωτεύεται την Τιτίκα. Ο Παππούς του τον μίσησε για τις πολιτικές απόψεις του με αποτέλεσμα να φύγει από το σπίτι μη δεχόμενος περιουσία, με αποτέλεσμα να ζει στην ανέχεια.

* Θερναδιέροι: Ένας πανδοχέας και η σύζυγος του. Ανέθρεψαν την Τιτίκα στα πρώτα χρόνια της ζωής της. Ένα πονηρό ζευγάρι το οποίο φερόταν βάναυσα στην μικρή Τιτίκα, μέχρι που τη ανακάλυψε ο Αγιάννης και την πήρε μαζί του, δίνοντας αμοιβή.

* Επονίνη: Κόρη των Θερναδιέρων. Είναι παθιασμένη με τον Μάριο και ζηλευει υπερβολικά την Τιτίκα.

* Γραβιάς: Ένα χαμίνι του Παρισιού, που παίρνει μέρος στην επανάσταση. Ένα ηρωικός πιτσιρίκος που «παίζει» με τους βασιλικούς στρατιώτες πάνω στα οδοφράγματα αψηφώντας τις ριπές των στρατιωτών, δίνοντας θάρρος και εμπνέοντας τους επαναστάτες. Σκοτώνεται από ομοβροντία.

* Ενζορλάς: Ηγέτης των εξεγερμένων φοιτητών.

Δευτερεύοντες χαρακτήρες

* Δεσποινίς Βαπτιστίνη: Αδερφή του επισκόπου Μυριήλ, τον οποίο αγαπά και σέβεται.

* Κυρία Μαγκλουάρ(Κυρία Δοξαστή):Οικιακή βοηθός του επισκόπου και της αδερφής του. Παραπονίεται για την επιμονή του επισκόπου να ζει μέσα στη φτώχεια και φοβάται για την επιλογή του να αφήνει την πόρτα ανοικτή στους ξένους.

* Αδερφή Σιμπλίς: Μία μοναχή που φροντίζει τη Φαντίνα όταν αρρωσταίνει.

* Πετίτ Ζερβαί: Ένα μικρό αγόρι που χάνει ένα νόμισμα. Ο Αγιάννης, χαμένος στις σκέψεις του, σκεπάζει με το πόδι του το νόμισμα, μη δίνοντας σημασία στις διαμαρτυρίες του αγοριού. Μόλις συνέρχεται και το αγόρι ήδη έχει εξαφανιστεί, αντιλαμβάνεται το τι συνέβη και το αναζητά, αλλά μάταια.

* Θερσανέμης: Ο Αγιάννης σώζει τη ζωή του Θερσανέμη όταν αυτός παγιδεύεται κάτω από ένα κάρο, το οποίο ο Αγιάννης μπορεί να σηκώσει. Ο Θερσανέμης ανταποδίδει αργότερα τη χάρη παρέχοντας κατάλυμα στον Αγιάννη και την Τιτίκα σε ένα μοναστήρι και επιπλέον δίνοντας τη δυνατότητα στον Αγιάννη να χρησιμοποιεί το όνομά του.

* Κύριος Ζιλενορμάντ: Ο παππούς του Μάριου. Είναι οπαδός της μοναρχίας και έχει οξύτατες αντιπαραθέσεις με τον Μάριο στα πολιτικά ζητήματα. Επιχειρεί να αποτρέψει τον Μάριο από το να επηρεαστεί από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν αξιωματικός στο στρατό του Ναπολέοντα. Παρά τις ιδεολογικές διαμάχες τους, αποδεικνύει την αγάπη του για τον εγγονό του.

* Δεσποινίς Ζιλενορμάντ: Η κόρη του κύριου Ζιλενορμάντ. Ζει με τον πατέρα της.

* Συνταγματάρχης Γεώργιος Ποντμερσί: Ο πατέρας του Μάριου, και αξιωματικός στο στρατό του Ναπολέοντα. Τραυματίζεται στη μάχη του Βατερλό και από μία ειρωνεία της τύχης πιστεύει ότι η ζωή του σώθηκε χάρη στον Θερναδιέρο. Αναφέρει στο γιό του για το χρέος του αυτό.

Οι αποκαλύψεις της πλοκής τελειώνουν εδώ.

Διάφορα

* Ο αριθμός του Γιάννη Αγίαννη όταν ήταν κρατούμενος ήταν 24601. Φήμες θέλουν τον Ουγκώ να χρησιμοποίησε τον αριθμό αυτό γιατί αντιστοιχεί στην ημερομηνία σύλληψης του: 24/06/(18)01. Βέβαια το μόνο γνωστό είναι η ημερομηνία γέννησης του Ουγκώ: 26 Φεβρουαρίου 1802, περίπου οχτώ μήνες πριν την εικοστή τετάρτη Ιουνίου. Ο αριθμός 24601 έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σαν αριθμός καταδίκου σε πολλές τηλεοπτικές σειρές (π.χ. στους Σίμπσονς), ακόμη και σε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αναφορές στον αριθμό αυτό γίνονται και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

* Η μεταφορά των Αθλίων σε μουσική παράσταση τυγχάνει ευρείας αποδοχής από το κοινό. Συγκαταλέγεται μεταξύ των μακροβιότερων μουσικών παραστάσεων του Μπρόντγουαιη. Και συγκεκριμένα στην τρίτη θέση.[1]. Ενδεικτικές της δημοτικότητας της είναι και οι συνεχείς παρωδίες της σε πολλά επεισόδια δημοφιλών αμερικανικών σειρών.

* Πολλές ημερομηνίες της ζωής του Γιάννη Αγιάννη σχεδόν συμπίπτουν με αυτές του Ναπολέοντα. Για παράδειγμα η δεκαεννιάχρονη φυλάκιση του Αγιάννη αντιστοιχεί στην άνοδο και την πτώση του Βοναπάρτη (1796-1815), ενώ οι απόπειρες δραπέτευσης του, συμπίπτουν χρονικά με μερικές από τις μεγαλύτερες μάχες του Ναπολέοντα. Και οι δύο γεννήθηκαν το 1769, όμως ο Ναπολέοντας πέθανε το 1821, ενώ ο Αγιάννης το 1833. Ωστόσο το 1821 πέθανε ο Επίσκοπος Μυριήλ.

* Ο Ουγκώ, θέλοντας να μάθει την πορεία των πωλήσεων του βιβλίου του, έστειλε στον εκδότη του ένα τηλεγράφημα, που περιείχε μόνο το χαρακτήρα:?. Έλαβε από τον εκδότη την ανάλογη απάντηση, ένα τηλεγράφημα με το χαρακτήρα:!. Το γεγονός αυτό έχει καταγραφεί στο βιβλίο Γκίνες ως η πιο σύντομη αλληλογραφία.[2]

* Κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου πολλοί Νότιοι στρατιώτες είχαν μαζί τους το βιβλίο για να το διαβάσουν. Αρκετοί παράφρασαν τον τίτλο του βιβλίου και αυτοαποκαλούνταν "Lee's Miserables" (Οι Άθλιοι του Λη), αναφερόμενοι στο στρατηγό Ρόμπερτ Λη.[3][4]

* Ένα μέλος του αυστραλιανού εναλλακτικού ροκ συγκροτήματος "TISM" έχει υιοθετήσει το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Les Miserables. Το Les βέβαια αναφέρεται και στο πραγματικό του όνομα (Leslie).

* Στην Ελλάδα η διασκευή των Αθλίων αποτέλεσε το περιεχόμενο του πρώτου τεύχους των Κλασσικών εικονογραφημένων, το οποίο κυκλοφόρησε το 1951.

Παραπομπές

1. ↑ http://theater.about.com/od/broadway/a/longrun.htm

2. ↑ Βιβλίο Γκίνες, αμερικάνικη έκδοση 1979, εκδόσεις Μπάνταμ

3. ↑ Pickett and His Men,Λα Σαλ Κόρμπετ Πίκετ, 1899. σελ. 358.

4. ↑ Four Years under Marse Robert, Ρόμπερτ Στάιλς, 1904. σελ. 252

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Στα Αγγλικά

[