Περιγραφική γλωσσολογία είναι το έργο της ανάλυσης και περιγραφής του τρόπου με τον οποίον η γλώσσα ομιλείται (ή ομιλούταν κατά το παρελθόν) από ομάδα ανθρώπων μέσα σε μια γλωσσική κοινότητα. Κάθε επιστημονική έρευνα στη γλωσσολογία είναι περιγραφική· όπως και οι άλλες επιστήμες, ο στόχος της είναι να παρακολουθήσει το γλωσσολογικό σύμπαν όπως είναι, χωρίς την προκατάληψη του πώς έπρεπε να είναι. Η μοντέρνα περιγραφική γλωσσολογία βασίζεται πάνω σε δομική προσέγγιση της γλώσσας, όπως υπάρχει για παράδειγμα στο έργο του Bloomfield και άλλων.

Η γλωσσολογική περιγραφή συχνά αντιπαραβάλλεται με τη γλωσσολογική εντολή, η οποία απαντάται κυρίως στην εκπαίδευση και στην εκδοτική. Η τελευταία επιδιώκει να καθορίσει πρότυπα γλωσσικά σχήματα και να δώσει συμβουλή στην αποτελεσματική χρήση της γλώσσας, και μπορεί να θεωρηθεί ως η προσπάθεια παρουσίασης των καρπών της περιγραφικής έρευνας σε μορφή ικανή για μάθηση, αν και χρησιμοποιεί περισσότερο υποκειμενικές πλευρές της αισθητικής της γλώσσας. Η γλωσσολογική εντολή και περιγραφή είναι απαραιτήτως συμπληρωματικές, αλλά έχουν διαφορετικές προτεραιότητες και μερικές φορές φαίνονται να βρίσκονται σε σύγκρουση.

Η ακριβής περιγραφή της πραγματικής ομιλίας είναι δύσκολο πρόβλημα, και η γλωσσολογία έχει συχνά συμβιβαστεί με γενικές προσεγγίσεις. Σχεδόν κάθε γλωσσολογική θεωρία έχει ως προέλευσή της πρακτικά προβλήματα της περιγραφικής γλωσσολογίας. Η φωνολογία (και τα θεωρητικά της αναπτύγματα, όπως το φώνημα) ασχολείται με τη λειτουργία και ερμηνεία του ήχου στη γλώσσα. Η σύνταξη έχει αναπτυχθεί για την περιγραφή κανόνων που αφορούν στον τρόπο που οι λέξεις σχετίζονται μεταξύ τους έτσι ώστε να σχηματίσουν προτάσεις. Η λεξικολογία συλλέγει "λέξεις", παράγωγα και μετασχηματισμούς τους: δεν έχει προσφέρει τόσο στην ανάπτυξη γενικευμένης θεωρίας.

Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδων γλωσσολογικών αναλύσεων χιλιάδων γλωσσών που παρασκευάστηκαν από ανθρώπους χωρίς επαρκή γλωσσολογική εκπαίδευση. Πριν τον 20ό αιώνα, ήταν ελάχιστη η ακαδημαϊκή ενασχόληση με την περιγραφή της γλώσσας.

Μια γλωσσολογική περιγραφή θεωρείται περιγραφικά επαρκής αν επιτυγχάνει έναν ή και περισσότερους από τους παρακάτω στόχους:

1. Περιγραφή της [[φωνολογία|φωνολογίας] της γλώσσας για την οποία γίνεται λόγος.
2. Περιγραφή της μορφολογίας των λέξενω που ανήκουν στη γλώσσα αυτή.
3. Περιγραφή της σύνταξης καλά οργανωμένων προτάσεων της γλώσσας αυτής.
4. Περιγραφή των λεξιλογικών παραγόντων.
5. Τεκμηρίωση του λεξιλογίου, συμπεριλαμβάνοντας τουλάχιστον χίλια λήμματα.
6. Αναπαραγωγή μερικών γνησίων κειμένων.

Δείτε επίσης

* GOLD (ontology)
* Λούντβιχ Βιτγκενστάιν

Παραπομπές

* Antoinette Renouf, Andrew Kehoe, The Changing Face of Corpus Linguistics - 2006 - 408 pages, p. 377
* Patrick R. Bennett, Comparative Semitic Linguistics: A Manual - 1998 - 269 pages, p. 3
* William A. Haviland, PRINS, WALRATH, Harald E. L. Prins, Dana Walrath, Bunny McBride, Cultural Anthropology: The Human Challenge - HAVILAND - 2004 - 496 pages, p. 93