Με τον όρο Αγροτική κοινωνία, (Peasant Society), χαρακτηρίζεται γενικά μία κοινωνία της οποίας κυρίαρχη δραστηριότητα είναι αγροτική. Μια τέτοια κοινωνία μπορεί να εμφανίζεται ολόκληρη αυτούσια ή τμήμα μιας ευρύτερης βιομηχανοποιημένης ή ακόμα μια προβιομηχανική κοινωνία, η τελευταία προσδιορίζεται περισσότερο ιστορικά.

Χαρακτηριστικά

Τα βασικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζει μια αγροτική κοινωνία είναι:

Μόνιμη εγκατάσταση στην ύπαιθρο.
Οικογενειακές αγροτικές δραστηριότητες.
Εκμετάλλευση σχετικά μικρών ιδιόκτητων αγροτεμαχίων.
Δευτερεύουσες απασχολήσεις σε επαγγέλματα υπαίθρου, που επιτρέπουν όμως την αυτοσυντήρηση.
Οικονομικές εξαρτήσεις από αστικά κέντρα.
Έντονη τοπική προσκόλληση στη γη, στα έθιμα και στις πολιτιστικές αξίες του τόπου εγκατάστασης.
Η οικογένεια αποτελεί την κεντρική κοινωνική ομάδα.

Γενικά η αγροτική κοινωνία αποτελεί το ενδιάμεσο μεταξύ της φυλετικής κοινωνίας και της πολεομορφικής κοινωνίας, της εγκατεστημένης σε πόλεις, συγκεντρώνοντας κατά κάποιο τρόπο τα χαρακτηριστικά και των δύο παραπάνω.
Ιστορία

Γενικά ο όρος αυτός είναι σχετικά σύγχρονος. Άρχισε να χρησιμοποιείται με δεδομένο τη σύγκριση με τη λεγόμενη βιομηχανική επανάσταση. Έτσι αρχικά ο όρος αυτός αποδίδονταν σε ολόκληρη την Ευρώπη της περιόδου πριν τη βιομηχανική επανάσταση. Τελευταία όμως άρχισε να γίνεται χρήση για τον προσδιορισμό ακόμη και ιθαγενών πληθυσμών και ειδικότερα σε πρωτόγονες κοινωνίες που μπορεί να υφίστανται και σήμερα, χωρίς όμως και να δίδεται ένας σαφής ορισμός της έννοιας για τη χρήση αυτή. Αυτή η γενικευμένη έννοια σε χρήση για τον προσδιορισμό πρωτόγονων κοινωνιών απαντάται κυρίως στους ανθρωπολόγους, εξετάζοντας την οικονομική γεωγραφία ενός τόπου, καθώς και σε κάποιους ιστορικούς, στη μελέτη των αποικιών.
Κοινωνιολογία

Από κοινωνιολογικής άποψης, η χρήση του όρου έχει ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς δείχνει την εξέλιξη του γενικότερου κοινωνικού προβληματισμού.
Η χρήση του όρου εμφανίστηκε μόλις το 19ο αιώνα, όταν ο Γερμανός κοινωνιολόγος Τένιες (Ferdinand Tönnies), εξετάζοντας τις κοινωνίες, έδωσε την περιγραφή κοινότητα (γερμανικά: Gemeinschalt) με ιδιαίτερο νόημα.
To 1918, οι κοινωνιολόγοι Τόμας (W. Thomas) και Ζνανιέσκι (F. Znaniecki) δημοσιεύουν το γνωστό κλασικό σύγγραμμά τους Ο Πολωνός Αγρότης στην Ευρώπη και Αμερική όπου και περιγράφονται τα χαρακτηριστικά της αγροτικής κοινωνίας.

Αργότερα ο Ρέντφιλντ (R. Redfield) στην έρευνά του χρησιμοποιεί τον όρο "λαϊκός πολιτισμός" (αγλλικά: folk culture) στον οποίο περιλαμβάνει την έννοια που άλλοι ονόμαζαν αγροτική κοινωνία, θέτοντας τον όρο αυτόν μεταξύ της "λαϊκο-αστικής κοινωνίας" καλύπτοντας έτσι όλες τις κοινωνίες, από την απλούστερη πρωτόγονη μέχρι την πολυπλοκότερη πολεομορφική κοινωνία.
Στη συνέχεια, το 1953 ο Φόστερ (G. Foster) παρουσιάζει τον "λαϊκό πολιτισμό" εξοστρακίζοντας απ΄ αυτόν την πρωτόγονη κοινωνία, περιοριζόμενος ρητά στην αγροτική κοινωνία του προηγούμενου Ρέντφιλντ. Έτσι οι Αμερικανοί ανθρωπολόγοι ακολουθούν από τότε είτε τη σχολή Ρέντφιλντ, είτε τη σχολή Φόστερ, τείνοντας ο όρος "αγροτική κοινωνία" να χρησιμοποιείται για τις πρωτόγονες κοινωνίες που εκπολιτίζονται.

Αντίθετα όμως από τους Αμερικανούς, οι ανθρωπολόγοι στην Ευρώπη, από το 1951, δημοσιεύουν τις εργασίες τους με περισσότερη έμφαση ερμηνείας στον ορισμό που δόθηκε στην αρχή του άρθρου. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται και ο Φίρθ (R. Firth) στο εκπόνημά του "Στοιχεία Κοινωνικής Οργάνωσης".
Δείτε επίσης

Οικογένεια
Ύπαιθρος
Αγροτική οικονομία

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library