.
Βασιλεία
Η Βασιλεία είναι ο θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο βασιλιάς. Αυτό που την χαρακτηρίζει είναι ότι ο αρχηγός του κράτους κρατά την θέση του ισόβια σε αντίθεση με τις αβασίλευτες δημοκρατίες όπου οι πρόεδροι εκλέγονται για ένα ορισμένο χρόνο, και η εξουσία μεταβιβάζεται σε μέλος της οικογένειας του μονάρχη και όχι με εκλογές. Στη Συνταγματική μοναρχία, η διαδοχή επικυρώνεται τυπικά από την εκάστοτε κυβέρνηση ή κοινοβούλιο.
Ο όρος βασιλεία χρησιμοποιείται επίσης για τα άτομα και τους θεσμούς που συγκροτούν τον βασιλικό θεσμό ή το βασίλειο. Η διακυβέρνηση από έναν και μόνο άνθρωπο γενικά ως θεσμός έχει προταθεί ότι εμφανίστηκε μετά τη Νεολιθική επανάσταση, με τη μορφή του δεσποτισμού. Νωρίτερα, οι άνθρωποι ήταν οργανωμένοι σε μικρές κοινότητες τροφοσυλλεκτών.
Ιστορική εξέλιξη
Η Βασιλεία υπήρχε ήδη από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου όπου ο Φαραώ λατρευόταν ως θεός. Το ίδιο ίσχυε και στην αρχαία Κίνα
Πεφωτισμένη Δεσποτεία
Με τον όρο Πεφωτισμένη Δεσποτεία (ή Πεφωτισμένη Μοναρχία) περιγράφεται η διακυβέρνηση ορισμένων μοναρχών της Ευρώπης του 18-19ου αιώνα, που επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Οι "Πεφωτισμένοι Μονάρχες" υιοθετούσαν τις ιδέες του Διαφωτισμού και κυρίως έδιναν έμφαση στην Λογική με την οποία προσπαθούσαν να διακυβερνήσουν την χώρα τους. Υποστήριζαν την ανεξιθρησκία, την ελευθερία του λόγου και του τύπου και την κατοχύρωση της ιδιωτικής περιουσίας. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με τις τέχνες, την επιστήμη και την εκπαίδευση γενικά.
Κληρονομική και εκλεκτορική βασιλεία
Η εκλεκτορική βασιλεία είναι πιο παλιά από την κληρονομική βασιλεία. Στην εκλεκτορική βασιλεία ο κίνδυνος επαναστάσεων και εξεγέρσεων ήταν πολύ μικρότερος. Παραδείγματα εκλεκτορικής βασιλείας είναι η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού έθνους και η Πολωνία, ενώ στο παρόν είναι η Μαλαισία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Από τον Μεσαίωνα η Ευρώπη αρχίζει σιγά σιγά και κυριαρχείται από κληρονομικές βασιλείεs. Ο βασιλιάς βρίσκεται στην κορυφή ενός κτήματος. Το φεουδαρχικό σύστημα ήταν η βάση για την κληρονομική βασιλεία, αλλά αργότερα ο βασιλιάς προστάτευε τους υπηκόους του από τους φεουδάρχεs.
Μορφές της βασιλείας
Με την δημιουργία των σύγχρονων κρατών στην Ευρώπη μετά το 1500 εμφανίζονται 3 είδη βασιλειών.
Η απόλυτη μοναρχία είναι το πιο συχνό φαινόμενο στην Ευρώπη, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Σε αυτήν την περίπτωση ο μονάρχης κατέχει όλη την δύναμη στο κράτος. Ο κλήρος και οι ευγενείς χάνουν την δύναμη τους. Το πιο γνωστό παράδειγμα για έναν απόλυτο μονάρχη είναι ο Βασιλιάς Ήλιος Λουδοβίκος ΙΔ΄. Σήμερα οι απόλυτες μοναρχίες είναι λίγες και αυτές είναι το Μπρουνέι, το Βατικανό, η Σαουδική Αραβία, το Μπουτάν, καθώς και άλλα αραβικά κράτη στον Περσικό κόλπο.
Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία
Σε αυτό το πολίτευμα η δύναμη του μονάρχη δεν είναι πια απόλυτη,αλλά ρυθμίζεται από ένα σύνταγμα. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση ελέγχεται, τυπικά τουλάχιστον, από τον βασιλιά. Σήμερα, στην Ευρώπη το Λιχτενστάιν, αποτελεί Συνταγματική Μοναρχία, ενώ παλαιότερα υπήρξε η Γερμανία (1871-1918) και πολλά άλλα κράτη. Το πολίτευμα της Συνταγματικής Κοινοβουλευτικής Μοναρχίας υπήρχε και στο Νεπάλ μέχρι το 2006.
Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Η Βασιλευομένη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία είναι η εξέλιξη της Συνταγματικής Μοναρχίας σε Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στην οποία ο Βασιλιάς δεν έχει καμία δικαιοδοσία στις υποθέσεις του κράτους (νομοθετική και εκτελεστική εξουσία). Αυτές ασκούνται από το Κοινοβούλιο και την κυβέρνηση, η οποία απολαύει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Στον Βασιλιά ανήκουν μόνο αντιπροσωπευτικές δικαιοδοσίες. Ο θεσμός της Βασιλευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας υπάρχει σήμερα στη Μεγάλη Βρετανία, στη Σουηδία,στη Δανία,στο Βέλγιο,στη Νορβηγία,στην Ισπανία,στο Λουξεμβούργο στην Ολλανδία, στην Ιαπωνία, στη Νέα Ζηλανδία και σε άλλες χώρες.
Η Ομοσπονδιακή Συνταγματική Μοναρχία ή Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη Δημοκρατία
Η Ομοσπονδιακή Συνταγματική Μοναρχία ή Ομοσπονδιακή Βασιλευομένη Δημοκρατία, είναι πολιτειακό σύστημα που συνδυάζει την Συνταγματική Βασιλεία με τις αρχές της Ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος αποτελείται από ομοσπονδιακά κρατίδια («πολιτείες», «επαρχίες», κ.λπ.) με δική τους κυβέρνηση και δικές τους εξουσίες, όπως π.χ. σε θέματα υγείας και παιδείας. Η κεντρική (ομοσπονδιακή) κυβέρνηση συνήθως διατηρεί τις κύριες εξουσίες της έξωτερικής πολιτικής και της άμυνας, καθώς και την διοίκηση της κεντρικής τράπεζας του κράτους. Κεφαλή της ομοσπονδίας, δηλ. ολοκλήρου του κράτους, είναι ο βασιλιάς, οι εξουσίες του οποίου καθορίζονται από το σύνταγμα της χώρας — συνήθως πρόκειται για εξουσίες μάλλον διακοσμητικές.
Τα πλέον γνωστά παραδείγματα Ομοσπονδιακής Συνταγματικής Βασιλείας είναι το Βέλγιο, η Μαλαισία, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Τα δύο τελευταία κράτη ανήκουν στη Βρετανική Κοινοπολιτεία, όπως και η Μαλαισία, με τη μόνη διαφορά ότι αναγνωρίζουν ως ανώτατο άρχοντα τον εκάστοτε μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας.
Σημερινά Βασίλεια
Το 2007 υπήρχαν τα εξής Βασίλεια, στα οποία ζεί το 8,6% του παγκόσμιου πληθυσμού (541,293,000 κάτοικοι):
1 αυτοκρατορία
* Ιαπωνία
34 βασίλεια
* Βέλγιο
* Δανία
* Ηνωμένο Βασίλειο
* Ισπανία
* Ιορδανία
* Καμπότζη
* Λεσότο
* Μπαχρέιν
* Μπουτάν
* Μαλαισία
* Μαρόκο
* Νορβηγία
* Ολλανδία
* Σαουδική Αραβία
* Σουηδία
* Σουαζιλάνδη
* Ταϊλάνδη
* Τόγκο
και 15 μέλη της Κοινοπολιτείας,ανεξάρτητα κράτη με Μονάρχη τον εκάστοτε Μονάρχη του Ηνωμένου Βασιλείου
* Αυστραλία
* Άγιος Χριστόφορος και Νέβις
* Άγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες
* Αγία Λουκία
* Αντίγκουα και Μπαρμπούντα
* Γρενάδα
* Καναδάς
* Μπαχάμες
* Μπαρμπάντος
* Μπελίζ
* Νέα Ζηλανδία
* Παπούα Νέα Γουινέα
* Νήσοι Σολομώντα
* Τουβαλού
* Τζαμάικα
1 μεγάλο δουκάτο
* Λουξεμβούργο
3 πριγκηπάτα
* Μονακό
* Ανδόρα
* Λιχτενστάιν
2 σουλτανάτα
* Μπρούνει
* Ομάν
9 εμιράτα
* Κατάρ
* Κουβέιτ
* Τα 7 μέλη κράτη που αποτελούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
1 κράτος φύλαρχου
* Σαμόα
1 αυτόνομο παπικό κράτος
* Βατικανό
Εξωτερικές συνδέσεις
Βασιλικοί και Αυτοκρατορικοί Οίκοι
Μοναρχίες που δεν υπάρχουν πια σημειώνονται με ένα *
* Αφγανιστάν *
* Αιθιοπία *
* Βέλγιο
* Βραζιλία *
* Δανία
* Γερμανία *
* Ελλάδα *
* Μεγάλη Βρετανία και B. Ιρλανδία
* Ινδία *
* Ιαπωνία
* Ιορδανία
* Σερβία και Γιουγκοσλαβία*
* Καμπότζη
* Κορέα *
* Μεξικό *
* Ολλανδία
* Νορβηγία
* Πορτογαλία*
* Σουηδία
* Ισπανία
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
