Η έννοια ελευθερία αναφέρεται στην δυνατότητα του ανθρώπου να δρα χωρίς περιορισμούς. Η έννοια έχει διαφορετικές πτυχές ανάλογα με τον τομέα εφαρμογής της:

Στη φιλοσοφία

Στη φιλοσοφία, η ελευθερία συζητείται κυρίως μέσα στη σφαίρα του προσωπικού επιπέδου, όπου κυρίως αναφέρεται στη δυνατότητα του ατόμου να έχει ελεύθερη βούληση.

Ντετερμινισμός

Κυρίως άρθρο: Ντετερμινισμός

Μεγάλο μέρος της φιλοσοφικής αναζήτησης περί ελευθερίας συγκεντρώνεται γύρω από την έννοια του ντετερμινισμού, κατά τον οποίο κάθε φαινόμενο είναι αποτέλεσμα της αλληλουχίας συγκεκριμένων προηγούμενων και παρόντων γεγονότων/φαινομένων. Αποτελεί μέρος της αρχέγονης αναζήτησης γύρω από θέματα που έχουν να κάνουν με την Μοίρα και το Πεπρωμένο. Οι έννοιες του ντετερμινισμού και γενικότερα πεπρωμένου μπορεί να περιλαμβάνουν αντικρουόμενες ερμηνείες. Για παράδειγμα η φαταλιστική έννοια πως τα γεγονότα θα εξελιχθούν με συγκεκριμένο τρόπο ότι και αν κάνει ο άνθρωπος, έρχεται σε αντίθεση με τον ντετερμινισμό όπου θέλει τον άνθρωπο ναι μεν να συμπεριφέρεται με τρόπο που καθορίζουν παρελθόντα και παρόντα γεγονότα/φαινόμενα, αλλά και να είναι ο ίδιος μέρος της αλληλουχίας που συμβάλει στην επιρροή μελλοντικών γεγονότων.

Κατά τον ντετερμινισμό η έκφραση της ελευθερίας της βούλησης επικεντρώνεται (και περιορίζεται) σε πρακτικές διευκολύνσεις που υπηρετούν την εκάστοτε θέληση του ανθρώπου, όπως τις αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος ανάλογα με τις κατά περίπτωση ηθικές παραδόσεις ή και συνήθειες, με την ελευθερία της επιλογής να μην είναι κάτι που μπορεί να επηρεάσει την κατάληξη παρόντων αποφάσεων ή αποτελεσμάτων δεδομένου του τετελεσμένου παρελθόντων και παρόντων φαινομένων.

Στην πολιτική

Στην πολιτική, η ελευθερία αναφέρεται κυρίως στο διαπροσωπικό επίπεδο, όπου ομάδες που σχηματίζουν κοινωνίες έχουν την δυνατότητα της αυτοκυριαρχίας μέσω δημοκρατικών διαδικασιών.

Επίσης σε προσωπικό επίπεδο η πολιτική ελευθερία αναφέρεται στην δυνατότητα του ατόμου να εκφράζεται πολιτικά, αλλά και να προωθεί/εξασκεί την πολιτική θεωρία της αρεσκείας του.

Μειονότητες

Ο χώρος της Πολιτικής έχει πολλές φορές να κάνει με μειονότητες μου ζητάνε περισσότερες ελευθερίες μέσα σε κράτη. Για παράδειγμα η Τουρκική πλειοψηφία δεν θεωρούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία τόσο ανελεύθερη όσο μειονότητες όπως η Ελληνική. Ως αποτέλεσμα, όχι μόνο οι Έλληνες ζήτησαν την ελευθερία τους αλλά έγινε και «σημαία» τους με τον εθνικό ύμνο να είναι ύμνος προς την Ελευθερία και το εθνικό σύνθημα να είναι «Ελευθερία ή θάνατος».

Το μοτίβο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα σε πολλές περιοχές του κόσμου.

Δικτατορία

Τα Δικτατορικά καθεστώτα αποτελούν τυπικό παράδειγμα όπου η Πολιτική Ελευθερία δεν υφίσταται σε ιδιαίτερο βαθμό. Είναι τυπικό οι κοινωνίες να ζητούν από την Κυβέρνησή τους μεγαλύτερη Ελευθερία σε πολιτικό επίπεδο, για αυτό και, πολλές φορές, γίνονται συγκρούσεις για αυτόν το σκοπό. Είναι τυπικό για μια Δικτατορία να προωθεί εκτενώς την λογοκρισία για να φιμώνει την ελευθερία της έκφρασης γύρω από πολιτικά θέματα, ώστε να αποφύγει λαϊκές κινήσεις που είναι πιθανό να οδηγήσουν στην ανατροπή της.

Τύποι Πολιτικών και Κοινωνικών Ελευθεριών

* Ελευθερία του λόγου
* Ελευθερία της εκλογής
* Ελευθερία του Τύπου
* Ελευθερία στην διαδήλωση
* Ελευθερία στην ψήφο
* Ελευθερία στην μετακίνηση
* Ελεύθερη μόρφωση
* Ανεξιθρησκεία
* Ελευθερία της σκέψης
* Σεξουαλική απελευθέρωση

Περιορισμοί στην Ελευθερία

Είναι σύνηθες φαινόμενο η ελευθερία να περιορίζεται σε κάποιες απ' τις εκφράσεις της για συγκεκριμένους λόγους. Για παράδειγμα:

* Από τον άνθρωπο:
o Η ελευθερία του λόγου να περιορίζεται από
+ Απολυταρχικά καθεστώτα με σκοπό την διατήρηση της θέσης τους φιμώνοντας ενδεχομένως φωνές που προτείνουν δημοκρατικότερη κυβέρνηση.
+ Από το νομικό πλαίσιο των περισσότερων κρατών στην περίπτωση συκοφαντικής δυσφήμησης
o Η ελευθερία μικρών παιδιών να περιορίζεται από τους γονείς τους για την προστασία τους ανάλογα με τα δικά τους κριτήρια πρακτικής ασφάλειας ή ηθικής.
o Διάφοροι κανόνες που υιοθετούν οι κοινωνίες όπως νόμοι που περιορίζουν τον τρόπο κυκλοφορίας οχημάτων και ανθρώπων σε δρόμους για την καλύτερη εξυπηρέτηση του συνόλου σε αυτούς.
* Από το περιβάλλον:
o Η ελευθερία της μετακίνησης να περιορίζεται λόγω γεωγραφικών ή καιρικών συνθηκών.
o Η ελευθερία της έκφρασης λόγω σωματικών περιορισμών.

κ.α.