Κινεζική γλώσσα

Η Κινεζική (汉语 ／ 漢語, πινγίν: Hànyǔ, ή 中文, Zhōngwén) είναι γλώσσα (ή γλωσσική οικογένεια) που σχηματίζει τμήμα των Σινοθιβετικής οικογένειας γλωσσών. Περίπου το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού μιλά κάποια μορφή της Κινεζικής ως μητρική γλώσσα.

Εν γένει όλες οι απαντώμενες μορφές της Κινεζικής είναι τονικές και αναλυτικές. Ωστόσο, η Κινεζική διακρίνεται επίσης για το υψηλό επίπεδο εσωτερικής διαφοροποίησης. H τοπική διαφοροποίηση ανάμεσα σε διαφορετικές εκδοχές/διαλέκτους είναι συγκρίσιμη με εκείνη των Ρωμανικών γλωσσών. Αρκετές παραλλαγές της ομιλούμενης Κινεζικής είναι αρκετά διαφορετικές, σε σημείο που ομιλητές μιας διαλέκτου δεν μπορούν να κατανοήσουν ομιλητές κάποιας άλλης.

Γενικά η γλώσσα αποτελείται από χαρακτήρες-λέξεις χωρίς μέρη του λόγου (κλιτά ή άκλιτα). Η σημασία μιας λέξης καθορίζεται από το σύνολο των λέξεων μέσα στη φράση. Έτσι η λέξη "τρέχω" μπορεί να σημαίνει έτρεχα, θα τρέξεις, η τρέχουσα, ο δρομέας κ.λ.π. ανάλογα τη θέση της μέσα στη φράση και τις λέξεις που την περιβάλλουν.

Γραφή

Παραδοσιακά η κινεζική γραφόταν κυρίως από χαρακτήρες-λέξεις μέσα σε ιδεατά παραλληλόγραμμα ταξινομημένα σε στήλες τα οποία διαβάζονταν από πάνω προς τα κάτω σε κάθε στήλη και η κάθε στήλη από δεξιά προς τα αριστερά.

Όλοι οι κινέζικοι χαρακτήρες αναπτύχθηκαν από παλαιότερες φόρμες ιερογλυφικών. Η κοινή άποψη πως οι κινέζικοι χαρακτήρες είναι ιδεογράμματα ή εικονογράμματα είναι εσφαλμένη. Οι περισσότεροι χαρακτήρες είναι σύνθετοι από φωνητικές συνιστώσες και σημασιολογικές ρίζες. Μόνο οι απλοί χαρακτήρες όπως 人(ανθρώπινο), 日(ήλιος), 山(βουνό) μπορούν να χαρακτηριστούν ως εικονογράμματα. Σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες περιέχουν ένα φωνητικό στοιχείο που υποδεικνύει την προφορά και ένα σημασιολογικό στοιχείο που υποδεικνύει το νόημα. Γενικά το φωνητικό στοιχείο είναι πιο βασικό από το σημασιολογικό.

Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο συστήματα για τη γραφή. Το παραδοσιακό σύστημα που χρησιμοποιείται ακόμα στο Χονγκ Κονγκ, την Ταϊβάν και το Μακάου και η απλοποιημένη κινεζική γραφή που δημιουργήθηκε από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας το 1954 κυρίως για την προώθηση της παιδείας.
Εκλατινισμός

Έχουν γίνει διάφορες προσπάθειες μεταγραφής της κινεζικής σε λατινικούς χαρακτήρες.

Σήμερα το πιο διαδεδομένο σύστημα είναι το Hanyu Pinyin (/汉语拼音), γνωστό και απλώς ως Πινγίν, που πρωτοεισήχθηκε το 1956 στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και αργότερα υιοθετήθηκε από τη Σιγκαπούρη και την Ταϊβάν. Το Πινγίν είναι επίσης το σύστημα που εφαρμόζεται σε Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία για την εκμάθηση της κινεζικής.

Το δεύτερο πιο γνωστό σύστημα είναι το Wade-Giles που εφευρέθηκε το 1859 από τον Thomas Wade και αλλάχτηκε το 1892 από τον Herbert Giles. Καθώς το σύστημα αυτό προσομοιώνει τη φωνητική της Μανδαρινικής σε αγγλόφωνα σύμφωνα και φωνήεντα, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο σε αγγλόφωνους μαθητές. Το σύστημα ήταν σε χρήση σε ακαδημαϊκά περιβάλλοντα στις Η.Π.Α. κυρίως πριν τη δεκαετία του 1980 και μέχρι πρόσφατα ήταν διαδεδομένο στην Ταϊβάν.

Εκτός από τη μεταγραφή των φωνητικών διαφέρουν και στη χρήση σημείων τονισμού. Στο σύστημα "Hanyu Pinyin" οι τόνοι εκφράζονται με τονικά σύμβολα πάνω από τις συλλαβές, ενώ στο "Wade-Giles" με αριθμούς στο τέλος κάθε συλλαβής.

Μερικά παραδείγματα Hanyu Pinyin και Wade-Giles, για σύγκριση:
Μεταγραφή της κινεζικής σε λατινικούς χαρακτήρες Χαρακτήρες Wade-Giles Hanyu Pinyin Notes
中国/中國 Chung1-kuo² Zhōngguó Κίνα
北京 Pei³-ching1 Běijīng Πεκίνο (Πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας)
台北 T'ai²-pei³ Táiběi Ταϊπέι (Πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Κίνας)
毛泽东/毛澤東 Mao² Tse²-tung1 Máo Zédōng Μάο Τσε Τουνγκ
蒋介石/蔣介石 Chiang³ Chieh4-shih² Jiǎng Jièshí Τσιανγκ Κάι Σεκ
孔子 K'ung³ Tsu³ Kǒng Zǐ Κομφούκιος
Κατανομή των σινικών γλωσσών ανά περιοχή και αριθμό ομιλητών
Προφορά

Το επίσημο σύστημα απόδοσης που χρησιμοποιείται στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (Πινγίν) έχει αρκετές ιδιαιτερότητες.

Όλες οι διάλεκτοι της ομιλούμενης κινεζικής χρησιμοποιούν τόνους στα φωνήεντα. Μερικές διάλεκτοι της βόρειας Κίνας έχουν μέχρι τρεις τόνους ενώ μερικές της νοτίου Κίνας έχουν από 6 μέχρι 10 τόνους (ανάλογα πώς θα τους κατηγοριοποιήσει κάποιος).

Ένα κοινό παράδειγμα για τη χρήση των τόνων είναι η χρήση των τεσσάρων βασικών τόνων στην Κοινή Μανδαρινική για τη "λέξη-συλλαβή" <<μα>>:

(εμπεριέχεται η προφορά σε πιν-γιν)

媽/妈|mā "μητέρα"—τόνος υψηλός συνεχόμενος
麻|má "κάνναβη" ή "υπναλέος"—τόνος που ξεκινάει από χαμηλά και υψώνεται
馬/马|mǎ "άλογο"—τόνος που ξεκινάει από ψηλά πέφτει και ξαναυψώνεται
罵/骂|mà "γκρινιάρης"—τόνος που ξεκινάει από ψηλά και πέφτει
嗎/吗|ma "ερωτηματικό μόριο"—ουδέτερος τόνος

Ακούστε τους τόνους
Μενου
0:00
Αυτή είναι εγγραφή μόνο των τεσσάρων τόνων. Ο πέμπτος ή ουδέτερος τόνος δεν ακούγεται.
Έχετε προβλήματα με ; Δείτε βοήθεια πολυμέσων.

Παρακάτω δίδεται κατά προσέγγιση ο τρόπος προφοράς των κινεζικών λέξεων (σε Πινγίν) στα ελληνικά.
Φωνήεντα

a = α
o = οου
e = ούα
i = ι
u = ου
ü = υ
ai = άι
ao = αο
an = αν
ang = αον
ia = ια
iao = ιάο
ie = ίε
iu(iou) = ιόου
ian = ιέν
in = ιν
iang = ιάν
ing = ίον
iong = ιόουν
ei = εϊ
-en = εν
-eng = ον
-ou = οου
-ong = όουν
-ua = ουά
-uo = ουό
-uai = ουάι
-ui(uei) = ουεΐ
-uan = ουάν
-un(uen) = ουέν
-uang = ούααν
-üe(ue) = ιούε
-üan = ιουάν
- ün = ιουίν

Σύμφωνα

B = π
P = πχ
M = μ
F = φ
D = τ
T = τχ
N = ν
L = λ
G = κ
K = κχ
H = χ
J = τσ
Q = τσχ
X = σ
Z = τζσ
C = τσ
S = σ
ZH = τσσ
CH = τσχ
SH = σσ
R = ρ/ζ
Y = γι
W = ου

Παρατηρήσεις

Το γράμμα "χ" όταν δεν είναι πρώτο γράμμα μιας λέξης, προφέρεται ελάχιστα. Δείχνει ότι το προηγούμενο γράμμα είναι δασύ. Η απόδοση με pinyin απλουστεύει αυτή τη διάκριση χωρίζοντας π.χ. το b με το p. Σύμφωνα όμως με το σύστημα απόδοσης Wade-Giles το b γράφεται p και το p ως p', δείχνοντας καλύτερα τη σωστή προφορά.
Το γράμμα "γ" προφέρεται ελάχιστα όταν είναι πρώτο γράμμα μιας λέξης.
Το γράμμα "υ" προφέρεται μεταξύ "ου" και "ι", περίπου όπως το γαλλικό "u".
Το γράμμα "ρ" προφέρεται περίπου ως "ρζ" όταν είναι πρώτο γράμμα μια λέξης.
Η κατάληψη "~ng" δεν προφέρεται "νγκ" αλλά "ν". Η διαφορά με το το "n" είναι ότι ενώ το "n" προφέρεται από τη μύτη το "ng" προφέρεται από το λαιμό.
Προσοχή στα γράμματα "q", "z" και "x" γιατί η προφορά τους διαφέρει από τη συνηθισμένη προφορά των γραμμάτων στις άλλες γλώσσες.
Σε κάθε συλλαβή υπάρχει ένας τόνος. Υπάρχουν τέσσερις τόνοι καθώς και η περίπτωση μια συλλαβή να μην παίρνει τόνο, συνολικά δηλαδή πέντε τόνοι. Στο σύστημα pinyin οι τόνοι εκφράζονται με τονικά σύμβολα πάνω από τις συλλαβές, ενώ στο Wade-Giles με αριθμούς στο τέλος κάθε συλλαβής.

Δείτε επίσης

Κινέζικα (έκφραση)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Λεξικά

Free Online Chinese - English Dictionary Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google. 1.000.000 αγγλικές και κινεζικές λέξεις
ChineseDic Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google. 30.000 αγγλικές, γαλλικές και κινεζικές λέξεις
MDBG online Κινεζοαγγλικό λεξικό
Λεξικό κινεζικών χαρακτήρων: υποστηρίζει Ιαπωνική, Κορεατική, Καντονεζική, Χάκκα κ.λπ..
Κινεζοαγγλικό Λεξικό: από Webster's Online Dictionary - Rosetta Edition
Κινεζογαλλικό λεξικό Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google. Αναζήτηση 30.000, πινγίν ή γαλλικών λέξεων.
CEDICT Εγχείρημα Κινεζοαγγλικό Λεξικό
Chinese dictionary Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google. Κινεζο-Αγγλο-Κινεζικό Λεξικό
Stardict ελεύθερο υπό την GPL πολύγλωσσο λεξικό στοπ οποίο περιλαμβάνονται απλοποιημένα/παραδοσιακά Κινεζικά για Unix (Linux, FreeBSD, κ.λπ.) και win32
Αγγλοκινεζικό Μεταφραστικό λεξικό: Κινεζο-Αγγλο-Κινεζικό Online Λεξικό (Ταϊβάν και δεν αναγνωρίζονται απλοποιημένοι χαρακτήρες)
CantoDict: Καντονεζοαγγλικό Λεξικό
Κινεζοϊσπανικό Λεξικό. Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google. Αναζήτηση σε Κινεζική, Πινγίν ή Ισπανική

Πηγές για σπουδαστές της Κινεζικής

Σελίδα Πληροφοριών για την Κινεζική γλώσσα Συλλογή πηγών για την εκμάθηση της Κινεζικής.
Μάθετε να μιλάτε την Κινεζική Μανδαρική Κινεζική. (Αγγλικά)
Oneaday.org Ένα κινεζικό ιδίωμα ανά ημέρα (απλοιιημένοι και παραδοσιακοί χαρακτήρες) με μεταγραμματισμό πινγίν και αγγλική μετάφραση.
Εξάσκηση Πινγίν
Marjorie Chan's ChinaLinks: Μεγάλη συλλογή δικτυακών πηγών από ένα καθηγητή γλωσσολογίας στο Ohio State University
Learning Chinese One Idiom at a Time: Κινεζικά ιδιώματα σε απλοποιημένη Κινεζική και Χανγιού πινγίν.
Sinoling.com: Πηγές για την κινεζική γλώσσα
Πηγές για την βασική εκμάθηση της Κινεζικής
Minmm.com: Μαθήματα Κινεζικής
Μάθετε Κινεζικά
Από την Ισπανική γλώσσα μάθετε Κινεζικά

Πηγές για την Κινεζική γενικά

Κατάλογος των κινεζικών διαλέκτων στον Εθνολόγο
Εκμάθηση και ακρόαση χρήσιμων εκφράσεων στην Κινεζική Σε κάθε έκφραση αντιστοιχεί ηχητικό αρχείο και απεικόνιση
Κινεζικά μαθήματα λεξιλογίου
Ιστότοπος σχετικός με την κινεζική γλώσσα

Υπολογιστικά εργαλεία για την Κινεζική

SCIM input method platform — Ελεύθερο υπό την (GPL) εργαλείο για την εισαγωγή της Κινεζικής σε UNIX συστήματα. Το SCIM υποστηρίζει σχεδόν όλες τις μεθόδους εισαγωγής της Κινεζικής γλώσσας, όπως και άλλων γλωσσών.
Chinese input editor — Εμπορικός δικτυακός τόπος με διαφημίσεις του Google, που επιτρέπει την γραφή της Κινεζικής στον υπολογιστή σας χωρίς την εγκατάσταση λογισμικού.

Επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ

Αγγλική Αραβική Γαλλική Ισπανική Κινεζική Ρωσική