O Μασατόσι Κοσίμπα (Masatoshi Koshiba, ιαπωνικά: 小柴昌俊), γενν. 19 Σεπτεμβρίου 1926) είναι Ιάπωνας φυσικός, που βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 2002 από κοινού με τον Ρέιμοντ Ντέιβις «για την πρωτότυπη συμβολή τους στην Αστροφυσική και ειδικότερα στην ανίχνευση των κοσμικών νετρίνων». Οι δύο τους μοιράσθηκαν το βραβείο με τον Ρικάρντο Τζιακόνι, που τιμήθηκε για την ανακάλυψη των αστρονομικών πηγών ακτίνων Χ.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Κοσίμπα γεννήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 1926 στην πόλη Τογιοχάσι του Νομού Αΐτσι της Ιαπωνίας. Πήρε πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο το 1951 και διδακτορικό στη φυσική από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ στις ΗΠΑ το 1955. Από τον Ιούλιο του 1955 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1958 ήταν ερευνητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Ιαπωνία και τον Μάρτιο του 1958 προσλήφθηκε στο Ινστιτούτο Πυρηνικών Μελετών στο Τόκιο, αλλά έλειψε για τρία χρόνια (1959-1962) στο Εργαστήριο Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και Κοσμικής Ακτινοβολίας του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Τον Μάρτιο του 1963 έγινε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο (Τμήμα Φυσικής). Από το 1987 ως το 1997 ο Κοσίμπα δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Τοκάι, ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο στο Τόκιο.
Σήμερα ο Κοσίμπα είναι σύμβουλος του Διεθνούς Κέντρου Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων (ICEPP) του Πανεπιστημίου του Τόκιο και ομότιμος καθηγητής στο ίδιο πανεπιστήμιο. Εκτός από το Βραβείο Νόμπελ, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Humboldt το 1997, με το Βραβείο Βολφ στη φυσική το 2000 και με το μετάλλιο Βενιαμίν Φραγκλίνου το 2003. Το 2007 ένα κτήριο του Πανεπιστημίου του Τόκιο πήρε το όνομά του.
Ερευνητικό έργο
Το βραβευμένο ερευνητικό έργο του Κοσίμπα επικεντρώθηκε στα νετρίνα, υποατομικά σωματίδια που τότε ήταν άγνωστο αν έχουν ή όχι μάζα ηρεμίας. Από την άλλη, είχε γίνει αποδεκτό ότι οι αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης ήταν η πηγή της ηλιακής ενέργειας. Αργότερα, θεωρητικοί υπολογισμοί έδειξαν ότι αναρίθμητα νετρίνα πρέπει να απελευθερώνονται από αυτές τις αντιδράσεις και συνεπώς η Γη πρέπει να δέχεται μία συνεχή ροή ηλιακών νετρίνων. Επειδή όμως τα νετρίνα αλληλεπιδρούν ασθενώς με την ύλη, μόνο ελάχιστα από αυτά σταματούν στη Γη.
Κατά τη δεκαετία του 1980 ο Κοσίμπα κατασκεύασε έναν υπόγειο ανιχνευτή νετρίνων σε ένα ορυχείο ψευδαργύρου στην Ιαπωνία, τον «Καμιοκάντε II». Αυτός ήταν μία τεράστια υδατοδεξαμενή περιβαλλόμενη από φωτοπολλαπλασιαστές για την ανίχνευση των λάμψεων που θα παράγονταν όταν κάποια νετρίνα αλληλεπιδρούσαν με πυρήνες στα μόρια του νερού. Ο Κοσίμπα μπόρεσε έτσι να επαληθεύσει τα αποτελέσματα του Ντέιβις, ότι δηλαδή ο `Ηλιος παράγει νετρίνα και ότι ανιχνεύονται λιγότερα νετρίνα από όσα αναμενόταν, μία διαφορά που έγινε γνωστή ως πρόβλημα των ηλιακών νετρίνων. Το 1987 ο Καμιοκάντε ανίχνευσε νετρίνα και από τον υπερκαινοφανή αστέρα στο Μέγα Νέφος του Μαγγελάνου, βοηθώντας έτσι στη δημιουργία ενός νεου κλάδου της αστρονομίας-αστροφυσικής, της «αστρονομίας νετρίνων». Αφού κατόρθωσε να επιτύχει την κατασκευή ενός μεγαλύτερου και πιο ευαίσθητου ανιχνευτή, του σούπερ-Καμιοκάντε, που άρχισε να λειτουργεί το 1996, ο Κοσίμπα ανεκάλυψε ισχυρές ενδείξεις για το ότι τα νετρίνα μετασχηματίζονται από τον ένα από τους τρεις τύπους τους στον άλλο κατά τη διαδρομή τους από τον ηλιακό πυρήνα μέχρι τη Γη, κάτι που επέλυε το πρόβλημα των ηλιακών νετρίνων, καθώς τα πρώτα πειράματα μπορούσαν να ανακαλύψουν μόνο τον ένα τύπο νετρίνων. Ταυτόχρονα, αυτό απεδείκνυε ότι τα νετρίνα έχουν μάζα, αφού δεν κινούνται με την ταχύτητα του φωτός.
Οι δημοσιεύσεις που του απέφεραν το Βραβείο Νόμπελ
Koshiba, M.; Fukuda, Y; et al. (1998). «Evidence for Oscillation of Atmospheric Neutrinos». Physical Review Letters 81 (8): 1562. doi:10.1103/PhysRevLett.81.1562. Bibcode: 1998PhRvL..81.1562F.
Koshiba, M.; Fukuda, Y; et al. (1999). «Constraints on Neutrino Oscillation Parameters from the Measurement of Day-Night Solar Neutrino Fluxes at Super-Kamiokande». Physical Review Letters 82 (9): 1810. doi:10.1103/PhysRevLett.82.1810. Bibcode: 1999PhRvL..82.1810F.
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Koshiba-Masatoshi. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Munzinger-Archiv. 00000024270. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. koshiba-masatoshi.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
«Ο Καθηγητής Κοσίμπα κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ»
Βιογραφία στον επίσημο ιστοτόπο των Βραβείων Nobel με φωτογραφία
Βιογραφικό σημείωμα με βιβλιογραφικές πηγές
Συνέντευξη με τον Μασατόσι Κοσίμπα
Βραβευμένοι με Νόμπελ Φυσικής (2001-σήμερα)
Έρικ Άλιν Κόρνελ/Καρλ Έντουιν Βίμαν/Βόλφγκανγκ Κάτερλε (2001) Ρέιμοντ Ντέιβις / Μασατόσι Κοσίμπα/Ρικάρντο Τζιακόνι (2002) Αλεξέι Α. Αμπρικόσοφ/Βίταλι Γκίνσμπουργκ/Άντονι Λέγκετ (2003) Ντέιβιντ Γκρος/Ντέιβιντ Πόλιντζερ/Φρανκ Βίλτσεκ (2004) Ρόι Γκλάουμπερ/Τζον Λ. Χολ/Τέοντορ Β. Χανς (2005) Τζον Μάδερ/Τζορτζ Σμουτ (2006) Αλμπέρ Φερ/Πέτερ Γκρίνμπεργκ (2007) Μακότο Κομπαγιάσι/Τοσιχίντε Μασκάουα/Γιοϊσίρο Νάμπου (2008) Τσαρλς Κάο / Ουίλαρντ Μπόιλ/Τζορτζ Σμιθ(209) Αντρέ Γκέιμ/Κονσταντίν Νοβοσέλοφ (2010) Σάουλ Πέρλμουτερ/Μπράιαν Σμιτ/Άνταμ Ρις (2011) Σερζ Αρός/Ντέιβιντ Ουάινλαντ (2012) Φρανσουά Ανγκλέρ/Πίτερ Χιγκς (2013) Ισάμου Ακαζάκι/Χιρόσι Αμάνο/Σούτζι Νακαμούρα (2014) Τακάκι Κατζίτα/Άρθουρ Μπ. Μακντόναλντ (2015) Ντέιβιντ Θάουλες/Ντάνκαν Χολντέιν/Τζον Κόστερλιτς (2016) Ράινερ Βάις/Μπάρι Μπάρις/Κιπ Θορν (2017) Ζεράρ Μουρού/Ντόνα Στρίκλαντ/Άρθουρ Άσκιν (2018) Μισέλ Μαγιόρ/Τζέιμς Πιμπλς/Ντιντιέ Κελό (2019)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org και el.wiktionary.org/. Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
