Ο Σέξτος Προπέρτιος (Sextus Propertius) ήταν ένας Λατίνος ελεγειακός ποιητής, που γεννήθηκε περί το 50 π.Χ. στη Bevagna ή την περιοχή της και πέθανε μεταξύ του 15 π.Χ. και του 2 π.Χ..

Ο Προπέρτιος ήταν ένας Ρωμαίος ποιητής που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Ρώμη. Ελάχιστα άλλα πράγματα γνωρίζουμε για τη ζωή του. Το έργο του πάντως έχει ισχυρές επιδράσεις από την ποίηση του Κάτουλλου, του πλέον αξιοσημείωτου νεοτερικού ποιητή. Το σωζόμενο έργο του Προπερτίου αποτελείται από 4 βιβλία με ελεγείες.

Το έργο του

Ο Προπέρτιος στις ιδέες του μοιάζει να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην τάξη και στην ανατρεπτικότητα. Στις Ελεγείες I-III περιγράφει τη νοοτροπία της «οικογενειακής γαλήνης» πολλών Ρωμαίων που ήθελαν να απολαύσουν την ειρήνη μετά από τρεις γενιές εμφυλίου πολέμου. Ενώ θαυμάζει την αγνότητα, αλλού αντιτίθεται στους αυστηρούς ηθικούς νόμους του Αυγούστου. Στο II.vii διεκδικεί το δικαίωμα να ζήσει εκτός γάμου με την ερωμένη του, την Κυνθία. Οι Ιουλιανοί Νόμοι του 18 π.Χ. πρόσταζαν ότι άνθρωποι όπως ο Προπέρτιος πρέπει να παντρεύονται και να έχουν παιδιά, ενώ όσοι δεν συμμορφώνονταν αντιμετώπιζαν βαριές ποινές. Ο ποιητής δουλεύει πάνω σε σχήματα που θα γίνονταν ουσιώδη στην ελεγειακή ποίηση, π.χ. στο παρακλαυσίθυρον (I, 6).

Από τα καλύτερα σημεία του έργου του θεωρείται η «βασίλισσα των ελεγειών» ή «Ελεγεία της Κορνηλίας» (IV.xi), όπου η νεκρή Κορνηλία μιλά από τον τάφο στον σύζυγό της Paullus και στα παιδιά της. Σε ένα από τα πλέον συγκινητικά χωρία στη ρωμαϊκή ποίηση, συμβουλεύει τον άνδρα της πώς να είναι ένας καλός πατέρας προς τα παιδιά τους: «Και αν ποτέ θρηνείς, μην τα αφήνεις να δουν, παρά όταν έρχονται σιμά σου, παραπλάνησε τα φιλιά τους με στεγνά μάγουλα! Να είσαι ήσυχος σε άυπνες νύχτες που πέρασες σκεπτόμενος ότι σου λείπω και με συχνά όνειρα που σου φαίνεται πως βλέπεις το πρόσωπό μου. Και όταν μιλάς μόνος σου στο πορτραίτο μου, κάνε κάθε σου λόγο πιστεύοντας πως θ' απαντήσω» (79-84).

Η ταραχώδης ερωτική σχέση του Προπέρτιου με τη φλογερή Κυνθία είναι το βασικό θέμα στο έργο του και δίνει επίσης κάποιους από τους γνωστότερους στίχους του. Στο I.xix δεν είναι ο θάνατος που φοβάται, αλλά ότι πεθαίνοντας θα χάσει την Κυνθία («καμιά αγάπη δεν είναι ποτέ αρκετά μακρόχρονη»). Στο II.i περιγράφει πως η «μούσα» του τον εμπνέει να γράψει: «Ας πούμε ότι βγαίνει αστράφτοντας με μετάξια από την Κω, το Κώον της φόρεμα μιλά για ένα τόμο... ή πάλι αν σφαλίσει τα βλέφαρα σε επιθυμητό ύπνο, έχω χίλιες νέες ιδέες για ποιήματα. Αν πάλι παλεύει μαζί μου γυμνή, ε, τότε σωρεύουμε μακροσκελείς Ιλιάδες. Απ' ό,τι μπορεί να κάνει ή να πει, ένα έπος γεννιέται, μεγάλο, από το τίποτα» (5-16).

Το ύφος του Προπέρτιου σημαδεύεται από φαινομενικά απότομες μεταπτώσεις και είναι πολύ υπαινικτικό. Η ιδιόμορφη χρήση της γλώσσας, συνδυαζόμενη με την κακή κατάσταση του αρχικού κειμένου, έχουν καταστήσει τις ελεγείες του πρόκληση για τον επιμελητή των εκδόσεών τους.

Εκδόσεις στη λατινική

• Emil Baehrens, Bibliotheca Teubneriana, 1880
  
• John Percival Postgate, Cambridge, 1894
  
• E.A. Barber, Oxford Classical Text, 1953 (2nd ed., 1960)
  
• W.A. Camps, Book 1, Cambridge, 1961
  
• L. Richardson, Jr., Lawrence, Okla., 1977
  
• Rudolf Hanslik, Bibliotheca Teubneriana, 1979
  
• Paolo Fedeli, Bibliotheca Teubneriana, 1984
  
• Paolo Fedeli, Book 3, Bari, 1985
  
• G.P. Goold, Loeb Classical Library, 1990
  
• Robert J. Baker, Book 1, Warminster, 2000
  
• Paolo Fedeli, Book 2, Cambridge, 2005
  
• Giancarlo Giardina, Rome, 2005
  
• Simone Viarre, Collection Budé, 2005
  
• Gregory Hutchinson, Book 4, Cambridge, 2006
  
  

Πηγές

• Propertius, 'The Poems' (Oxford World's Classics) - βλ. ιδίως την εισαγωγή του Lyn
  
• D.Feeney, 'Literature and Religion at Rome: Cultures, Contexts, and Beliefs'
  
• M.Beard, J.North & S.Price, 'Religions of Rome'
  
• J.North, "Religion and Politics: from Republic to Principate" in Journal of Roman Studies, 76
  
• D.C.Braund, 'Augustus to Nero: A Sourcebook' for the Ludi Saeculares
  
• J.Hallett, "Queens, princeps and women of the Augustan elite: Propertius' Cornelia elegy and the Res Gestae Divi Augusti" in R.Winkes (ed.) The Age of Augustus
  
  

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Οι Ελεγείες του Προπερτίου (The Latin Library)
  
• Propertius, The Elegies
  
• Αγγλικές μεταφράσεις με εισαγωγικό δοκίμιο και σημειώσεις του Jon Corelis

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία