Η Κορνηλία Σκιπιώνις Αφρικάνα (Cornelia Africana)[1] (περ. 190 π.Χ. – 100 π.Χ.) ήταν η δεύτερη κόρη του Πούμπλιου Κορνήλιου Σκιπίωνα του Αφρικανού, Ρωμαίου ήρωα του Β' Καρχηδονιακού Πολέμου και της Αιμιλίας Τερτίας. Ήταν η μητέρα των αδερφών Γράκχων, οι οποίοι αμφισβήτησαν τους πολιτικούς θεσμούς της Ρώμης και προσπάθησαν να περάσουν ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις. Οι Ρωμαίοι την θυμούνταν ως τέλειο παράδειγμα ενάρετης Ρωμαίας γυναίκας.

Ο πατέρας της, Σκιπίων ο Αφρικανός προώθησε την ελληνική κουλτούρα στην Αρχαία Ρώμη. Η ίδια η Κορνηλία μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον μορφωμένων ανθρώπων που προστάτευαν τα γράμματα. Μάλιστα στον κύκλο τους άνηκαν ο ποιητής Εννίος, ο ιστορικός Πολύβιος και ο θεατρικός συγγραφέας Τερέντιος.[2]

Η Κορνηλία παντρεύτηκε τον Τιβέριο Σεμπρόνιο Γράκχο ήδη σε προχωρημένη ηλικία για γάμο. Η ένωση αυτή αποδείχτηκε ευτυχισμένη και μαζί απέκτησαν δώδεκα παιδία,[3] κάτι ιδιαίτερα ασυνήθιστο στα ρωμαϊκά δεδομένα. Από αυτά μονάχα τρία επιβίωσαν μέχρι την ενηλικίωση: η Σεμπρονία, που παντρεύτηκε τον εξάδερφό της Πούμπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα Αιμιλιανό, καθώς και δύο αγόρια, ο Τιβέριος και ο Γάιος. Μετά το θάνατο του συζύγου της, η Κορνηλία επέλεξε να παραμείνει χήρα, παρόλο που το χέρι της διεκδίκησε ο βασιλιάς της Αιγύπτου, Πτολεμαίος Η' Φύσκων, ώστε να ασχοληθεί εξ ολοκλήρου με την ανατροφή των παιδιών της, χωρίς να χρησιμοποιεί κάποια παραμάνα. Αργότερα στη ζωή της η Κορνηλία μελέτησε την ελληνική και λατινική γλώσσα και λογοτεχνία. Πάντα υποστήριζε τις πράξεις των γιων της, ακόμη κι όταν αυτές εξόργιζαν τις συντηρητικές οικογένειες των πατρικίων, στις οποίες γεννήθηκε και η ίδια. Μετά το βίαιο θάνατό τους, έφυγε από τη Ρώμη για να κατοικήσει στο Misenum, ωστόσο εξακολούθησε να δέχεται επισκέπτες.

Ένα ιστορικό ανέκδοτο, που ίσως δεν είναι παρά μια επινόηση, αναδεικνύει την αφοσίωση της Κορνηλίας στους γιους της. Όταν κάποιες φίλες της την ρώτησαν για ποιο λόγο επέλεγε να ντύνεται πολύ απλά κι όχι όπως αρμόζει σε μια πατρικία, η Κορνηλία έδειξε τα δύο αγόρια της λέγοντας: «Αυτά είναι τα κοσμήματά μου!».[4] Σύμφωνα με το Σένεκα, όταν έχασε τους γιους της απαγόρευσε στους οικείους τη να καταριούνται την τύχη και δεν εξέφρασε καμία μεταμέλεια.[5]

Η Ρώμη έτρεφε σε μεγάλη εκτίμηση της αρετές της και όταν πέθανε σε προχωρημένη ηλικία, οι πολίτες αποφάσισαν να στήσουν ένα άγαλμα προς τιμήν της.

Σημειώσεις

1. ↑ Σημειώνεται πως το επωνυμο "Αφρικάνα" είναι σύγχρονη επινόηση. Οι σύγχρονοί της τη διαχώριζαν αναφερόμενοι στους γιους της.
2. ↑ Marcel Le Glay, Rome, Grandeur et Déclin de la République, Ed Perrin, 1990, επανέκδοση το 2005, (ISBN 2262018979), σελ. 162
3. ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, Βιβλίο VII, 11, 13
4. ↑ Βαλέριος Μάξιμος, Factorum et dictorum memorabilium, IV, 4
5. ↑ Σενέκας ο Νεότερος, Διάλογοι, Βιβλίο XII, Ad Helviam Matrem de Consolatione, XVI, 6

Δείτε επίσης

* Σκιπίων ο Αφρικανός
* Γράκχοι
* Αρχαία Ρώμη

Βιβλιογραφία

* Βαλέριος Μάξιμος, Factorum et dictorum memorabilium, βιβλία IX IV 4,4
* Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Τιβέριος & Γάιος Γράκχος
* Τάκιτος, Dialogus de oratoribus, 28

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library