Ο Φλάβιος Ιούλιος Κώνστας Αύγουστος (περ. 323 [1][2]-350, λατ. Flavius Julius Constans Augustus), γνωστός απλά ως Κώνστας ή Κώνστας Α'[1], ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 337 ως το 350. Επικράτησε του αδερφού του Κωνσταντίνου Β’ το 340, αλλά ο στρατός του ήταν οργισμένος με την προσωπική του ζωή και την προτίμησή του σε «βαρβάρους» σωματοφύλακες. Δολοφονήθηκε από τον στρατηγό Μαγνέντιο το 350.

Σταδιοδρομία

Ο Κώνστας Α΄ ήταν ο τρίτος και μικρότερος γιός του Μέγα Κωνσταντίνου και της δεύτερης γυναίκας του, της Φαύστας [3]. Εκπαιδεύτηκε στα ανάκτορα του πατέρα του στην Κωνσταντινούπολη υπό τη διδασκαλία του ποιητή Αιμίλιου Μάγνου Αρβόριου [1]. Στις 25 Δεκεμβρίου του 333, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος του επένειμε τον τίτλο του Καίσαρα[1]. Πριν το 337, ο Κώνστας αρραβωνιάστηκε την Ολυμπιάδα, κόρη του Πραιτωριανού Αβλάβιου, αλλά ο γάμος τους δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ[3]. Μετά το θάνατο του Κωνσταντίνου το 337, ο Κώνστας μοίρασε την αυτοκρατορία με τους αδερφούς του Κωνσταντίνο Β΄ και Κωνστάντιο Β΄[4], αφού πρώτα εκκαθάρισαν όλους τους συγγενείς του πατέρα τους που θα μπορούσαν να αξιώσουν το θρόνο[5]. Ο στρατός τους ανακήρυξε Αύγουστους στις 9 Σεπτεμβρίου του 337[1]. Σχεδόν ταυτόχρονα, ο Κώνστας αναγκάστηκε να εκστρατεύσει ενάντια στου Σαρμάτες που είχαν εισβάλει στη Ρωμαϊκη επικράτεια, τελικά νικώντας τους κατά κράτος[3].
Διαίρεση της αυτοκρατορίας μετά το θάνατο του Μ. Κωνσταντίνου. Πορτοκαλί: Κωνσταντίνος Β΄, Πράσινο: Κώνστας, Μπεζ: Δαλμάτιος, Γαλάζιο: Κωνστάντιος Β΄

Αρχικά, ο Κώνστας ήταν υπό την κηδεμονία του Κωνσταντίνου Β’ και η συμφωνία μεταξύ των αδερφών προέβλεπε ότι θα κυβερνούσε τις επαρχίες της Ιταλίας και της Αφρικής[6]. Ο Κώνστας δεν ήταν ευτυχής με αυτόν το διακανονισμό και έτσι, το 338, οι τρεις τους συναντήθηκαν στο Βιμινάκιο για να σχεδιάσουν τα σύνορα εκ νέου[6]. Ο Κώνστας κατάφερε να αποσπάσει τις επαρχίες Θράκης και Ιλλυρίας [6] που στην αρχή ανήκαν στον Δαλμάτιο, σύμφωνα με τη διαθήκη του Μ. Κωνσταντίνου[5]. Ο Κωνσταντίνος Β΄ σύντομα άρχισε να παραπονιέται πως το μερίδιό του ήταν μικρότερο του οφειλόμενου δεδομένης της θέσης του ως πρεσβύτερου των άλλων δύο[7]. Ενοχλημένος με την επιπλέον προσθήκη της Μακεδονίας στο βασίλειο του Κώνστα μετά το θάνατο του Δαλμάτιου, ο Κωνσταντίνος Β΄ απαίτησε από τον αδερφό του την παραχώρηση σ’αυτόν της επαρχίας της Αφρικής, κάτι που ο Κώνστας δέχτηκε για χάρην της ειρήνης[7][8]. Παρ’όλα αυτά, η διαμάχη συνεχίστηκε με αφορμή τη δικαιοδοσία επί της Καρχηδόνας [9], αλλά και το γεγονός της ενηλικίωσης του Κώνστα, καθώς ο Κωνσταντίνος Β΄ αρνήθηκε να αποχωριστεί την κηδεμονία του πρώτου. Στο τέλος, ο Κωνσταντίνος Β΄ αποφάσισε να εισβάλει στην Ιταλία[8] και ο Κώνστας (που βρισκόταν στη Δακία) απέστειλε στρατεύματα για να τον αντιμετωπίσουν[7]. Ο Κωνσταντίνος Β΄σκοτώθηκε έπειτα από μια ενέδρα στη Ακουιλεία και έτσι ο Κώνστας κληρονόμησε τις επαρχίες του αδερφού του στην Ισπανία, τη Βρετανία και τη Γαλατία [4].
Σύμφωνα με τις πηγές μας, ο Κώνστας ξεκίνησε τη βασιλεία του δυναμικά[4]. Τα έτη 341-342 οδήγησε επιτυχώς τα στρατεύματά του ενάντια των Φράγκων και στις αρχές του 343 επισκέφτηκε τη Βρετανία[3]. Ο συγγραφέας Ιούλιος Φίρμικος Ματήρνος που μας μεταφέρει την πληροφορία δεν εξηγεί τους λόγους του ταξιδιού του, αλλά το γεγονός ότι ο Κώνστας διέσχισε τα στενά τους επικίνδυνους μήνες του χειμώνα δείχνει πως ο αυτοκράτορας μάλλον αντέδρασε σε στρατιωτικές προκλήσεις των Πικτών ή των Σκώτων[3].
Στα θρησκευτικά ζητήματα, ο Κώνστας υπήρξε ανεκτικός με τον Ιουδαϊσμό, αλλά δημοσίευσε νόμους που απαγόρευαν τις θυσίες των απανταχού παγανιστών[3]. Κατεδίωξε τους Δονατιστές στην Αφρική και υποστήριξε το «Σύμβολο της Πίστεως» που εδραιώθηκε στην Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας, αντιστεκόμενος στον Αρειανισμό που είχε ενστερνιστεί ο αδερφός του Κωνσταντίνος Β΄. Για να ξεκαθαρίσει την αντιπαράθεση με τον Αρειανισμό, ο Κώνστας συγκάλεσε, το 343, την τοπική Σύνοδο της Σαρδικής[10][11] (σημερινή Σόφια της Βουλγαρίας), η οποία όμως απέτυχε παταγωδώς[12]. Ως αποτέλεσμα, το 346, οι δυο εναπομείναντες συναυτοκράτορες βρίσκονταν σε σχεδόν μόνιμη σύγκρουση[13] την οποία συμβίβασαν με τον να επιτρέψουν ο καθένας τη δική του θρησκευτική ερμηνεία εντός του βασιλείου του[13].

Το τέλος

Στα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησής του, ο Κώνστας απέκτησε τη φήμη σκληρού και κακού κυβερνήτη[14]. Οι λεγεώνες έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπό του, καθώς ο Κώνστας στηριζόταν στους απόλυτα έμπιστούς του, ήταν ομοφυλόφιλος [3][13](το θεωρούσαν προσβολή) και προτιμούσε σωματοφύλακες που αυτοί δεν αποδέχονταν[7]. Το 350, ο στρατηγός Μαγνέντιος ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τη στρατιά του Ρήνου και αργότερα από τις δυτικές επαρχίες της αυτοκρατορίας[15]. Ο Κώνστας πληροφορήθηκε τα νέα από κάποια κοντινή περιοχή στην οποία αναπαυόταν[7]. Καθώς δεν διέθετε ιδιαίτερες δυνάμεις που θα μπορούσαν να του συμπαρασταθούν εκτός του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος[7], αναγκάστηκε να διαφύγει για να σώσει τη ζωή του. Στο δρόμο του προς την Ιταλία ή την Ισπανία, προσπάθησε να βρει άσυλο σε κάποιο ναό κοντά σε οχυρό στα Πυρηναία [16] (Γαλατία), όταν άνθρωποι του Μαγνέντιου τον δολοφόνησαν[13].

Παραπομπές και σημειώσεις

1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Jones, pg. 220
2. ↑ Victor, 41:23
3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 DiMaio, Constans I (337–350 A.D.)
4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Eutropius, 10:9
5. ↑ 5,0 5,1 Victor, 41:20
6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Canduci, pg. 130
7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Gibbon, Ch. 18
8. ↑ 8,0 8,1 Victor, 41:21
9. ↑ Zosimus, 2:41-42
10. ↑ Smith, Dictionary of Greek and Roman geography (1854)
11. ↑ Socrates Scholasticus, Church History, book 2, chapter 20.
12. ↑ Catholic Encyclopedia, 1930, Patrick J. Healy, Sardica
13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Canduci, pg. 131
14. ↑ Zosimus, 2:42
15. ↑ Eutropius, 10:9:4
16. ↑ Victor, 41:21:23

Πηγές
Πρωτογενείς

* Ζώσιμος, Historia Nova, Book 2 Historia Nova (αγγλικά)
* Αυρήλιος Βίκτωρ, Epitome de Caesaribus (αγγλικά)
* Ευτρόπιος, Breviarium ab urbe condita (αγγλικά)

Δευτερογενείς

* DiMaio, Michael, Constans I (337–350 A.D.), D.I.R.] (αγγλικά)
* Jones, A.H.M., Martindale, J.R. The Prosopography of the Later Roman Empire, Vol. I: AD260-395, Cambridge University Press, 1971 (αγγλικά)
* Canduci, Alexander (2010), Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors, Pier 9, ISBN 978-1741965988 (αγγλικά)
* Gibbon. Edward Decline & Fall of the Roman Empire (1888) (αγγλικά)

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library