Αβιηνός είναι η εξελληνισμένη μορφή του ονόματος του Λατίνου συγγραφέα, ποιητή και μεταφραστή του 4ου αιώνα μ.Χ. Postumius Rufius Festus (qui et) Avien(i)us, με την οποία και είναι γνωστός.

Ο Αβιηνός γεννήθηκε στο Volsinii της Ετρουρίας από τη διακεκριμένη οικογένεια των Rufii Festi και ήταν εξαιρετικά μορφωμένος. Διορίσθηκε δύο φορές ύπατος (αν μία επιγραφή που εκδόθηκε τον 17ο αι. από τους Jacob Spon και Raffaello Fabretti αναφέρεται πραγματικά σε αυτόν).

Φημολογείται ότι υπήρξε και ζωγράφος. Δεν υπάρχει αναφορά στον Χριστιανισμό στο έργο του, αλλά και γενικώς δεν υπάρχει θρησκευτική χροιά.

Ο Αβιηνός μετέφρασε κάπως ελεύθερα στα λατινικά σε δακτυλικούς στίχους τα ελληνικά ποιήματα του Αράτου «Φαινόμενα» και «Προγνωστικά». Επίσης, σε εξάμετρο και αρχαΐζουσα λατινική, το δημοφιλές τότε ποίημα «Περιήγησις», το οποίο είχε γραφεί από τον Διονύσιο τον Περιηγητή και οριοθετούσε συνοπτικά την Οικουμένη από την οπτική γωνία της Αλεξάνδρειας, ως Descriptio orbis terrae. Μόνο το Βιβλίο Ι σώζεται, με ανακρίβειες στην πραγματική Γεωγραφία και κάποιες εξεζητημένες ετυμολογήσεις.

Το Ora maritima

Ο Αβιηνός συνέγραψε το έργο Ora Maritima (= «θαλάσσιες ακτές»), βασισμένο σε υλικό από τη μορφή ακτοπλοϊκών οδηγιών των θαλασσινών που ονομαζόταν «Περίπλους» σε έμμετρη μορφή. Το αποτέλεσμα είναι η περιγραφή ενός συγχέοντα ερασιτέχνη για τις ακτές της Μεσογείου. Ο επιμελητής του έργου A. Berthelot απέδειξε ότι ο Αβιηνός πήρε στοιχεία από το ρωμαϊκά «δρομολόγια» (Itineraria), αλλά αντέστρεψε κάποιες διαδοχές. Ο Berthelot σχολιάζει κάποια ονόματα επί της ισπανικής ακτής ως εξής: «Η παράλειψη του Emporium, που έρχεται σε κτυπητή αντίθεση με την αναφορά της Ταρραγώνος και της Βαρκελώνης, ίσως χαρακτηρίζει τη μέθοδο του Αβιηνού, που αναδιφεί σε παλαιές πηγές και αναμιγνύει τις έρευνές του με τις δικές του εντυπώσεις ως αξιωματούχου του 4ου αιώνα μ.Χ.» (Εισαγωγή). Το Ora maritima ήταν ένα έργο προοριζόμενο για τον αναγνώστη και όχι για τον ταξιδιώτη.

Συνωνυμίες

Το παραπάνω πρόσωπο, που είναι ο κατ' εξοχήν γνωστός ως Αβιηνός, δεν πρέπει να ταυτίζεται με τον Rufus (;) Festus που έγραψε περί το 369 μ.Χ. μία επιτομή (breviarium) της Ρωμαϊκής Ιστορίας.

Ο Theodore Mommsen ταύτισε τον παραπάνω με τον Rufius Festus, ανθύπατο στην Αχαΐα το 366, και αμφότερους με τον Αβιηνό. Και άλλοι πάλι τον συγχέουν με τον Festus του Τριδέντου, magister memoriae (= γραμματέα) και διαβόητο για τη σκληρότητά του ανθύπατο της επαρχίας της Ασίας, όπου είχε σταλεί να τιμωρήσει τους ενεχόμενους στη συνωμοσία του Θεοδώρου.

Εκδόσεις

• A. Berthelot: Ora maritima. Παρίσι 1934. (κείμενο αναφοράς)
  
• G. Fischer, F. Köppner: Der gestirnte Himmel. Versuch einer Übersetzung der Phaenomena Aratea des Rufus Festus Avienus. In: Programm des Communal-Obergymnasiums in Komotau, Komotau 1893. (Γερμανική μετάφραση, μέρος I)
  
• G. Fischer: Der gestirnte Himmel. Versuch einer Übersetzung der Phaenomena Aratea des Rufus Festus Avienus. In: Programm des Communal-Obergymnasiums in Komotau, Komotau 1896. (Γερμανική μετάφραση, μέρος II)
  
• J. P. Murphy: Ora maritima or Description of the seacoast. Σικάγο 1977.
  
• J. Soubiran: Aviénus: Les Phénomènes d'Aratos. CUF, Παρίσι 1981. (κείμενο αναφοράς)
  
• D. Stichtenoth: Ora maritima, lateinisch und deutsch. Darmstadt 1968.
  
• P. van de Woestijne: Descriptio orbis terrae. Brugge 1961. (κείμενο αναφοράς)
  
  

Υπομνήματα, μονογραφίες, άρθρα

• F. Bellandi, E. Berti, M. Ciappi: "Iustissima Virgo": Il mito della Vergine in Germanico e in Avieno (saggio di commento a Germanico Arati Phaen. 96 - 139 e Avieno Arati Phaen. 273 - 352), Pisa 2001
  
• A. Cameron (1995). "Avienus or Avienius?" (PDF). Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 108: 252-262. Ανακτήθηκε στις 2006-12-13.
  
• Concordantia in Rufium Festum Avienum. Curavit Manfred WACHT. G. Olms Verlag 1995
  
• M. Fiedler: Kommentar zu V. 367-746 von Aviens Neugestaltung der Phainomena Arats. Stuttgart Saur 2004
  
• C. Ihlemann: De Avieni in vertendis Arateis arte et ratione. Diss. Göttingen 1909
  
• H. Kühne: De arte grammatica Rufi Festi Avieni. Essen 1905
  
• K. Smolak: Postumius Rufius Festus Avienus. In: Handbuch der lateinischen Literatur der Antike, hrsg. von R. Herzog und P. L. Schmidt, Fünfter Band. Restauration und Erneuerung. Die lateinische Literatur von 284 bis 374 n. Chr., München 1989, S. 320-327
  
• D. Weber: Aviens Phaenomena, eine Arat-Bearbeitung aus der lateinischen Spätanike. Untersuchungen zu ausgewählten Partien. Dissertationen der Universität Wien 173, Wien 1986
  
• P. van de Woestijne: De vroegste uitgaven van Avienus' Descriptio orbis terrae (1488-1515). 1959
  
• H. Zehnacker: D'Aratos à Aviénus: Astronomie et idéologie. ICS 44 (1989), S. 317-329
  
  

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βιβλιογραφία του Ortelius: σημειώσεις χαρτογράφων
  
• Ora maritima και Periegesis στα λατινικά
  
• Εισαγωγή και e-κείμενο της "Descriptio" (στα γαλλικά)

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library