.

Ο Πάολο Βερονέζε (Paolo Veroneze, 1528 – 19 Απριλίου 1588) ήταν φημισμένος Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης στην Βενετία, γνωστός για τους πίνακές του Ο Γάμος στην Κανά (σήμερα στο Λούβρο) και Το Δείπνο στο σπίτι του Λευί (Cena a casa di Levi, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία). Yιοθέτησε το όνομα Πάολο Κάλιαρι (Paolo Cagliari ή Paolo Caliari),[5] και έγινε γνωστός με το όνομα Βερονέζε (Veronese) εξαιτίας της καταγωγής του από την πόλη της Βερόνας.

Drawings

Rest on the Flight to Egypt

Armor, study

Sketch sheet

Sketch sheet: a woman, book, shell and rod holding

Ο Βερονέζε, ο Τιτσιάνο (Tiziano) και ο Τιντορέττο (Tintoretto) αποτελούν τους κυριότερους εκπροσώπους της Βενετικής Σχολής στη «Χρυσή εποχή» της Βενετίας στο τέλος της Αναγέννησης (16ος αιώνας). Ο Βερονέζε είναι γνωστός για την ικανότητά του να χρησιμοποιεί με μαεστρία λαμπρούς χρωματικούς τόνους για τις πλούσιες διακοσμήσεις τόσο των τοιχογραφιών όσο και των πινάκων που φιλοτέχνησε. Τα πιο διάσημα έργα του είναι περίτεχνες απεικονίσεις σκηνών που χαρακτηρίζονται από έναν πομπώδη χρωματικά, δραματικό, και σχεδόν τελετουργικό, χαρακτήρα, με πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία και πλούσιο διάκοσμο. Οι μεγάλοι του πίνακες βιβλικών σκηνών που εκτελέστηκαν για να διακοσμήσουν τις τραπεζαρίες μοναστηριών στη Βερόνα και στη Βενετία είναι ιδιαίτερα αξιόλογοι. Το 1572 δικάζεται από το Ιεροδικείο της Ιεράς Εξέτασης, για τον πίνακα Μυστικός Δείπνος, στην βασιλική των Αγίων Ιωάννη και Παύλου (basilica dei Santi Giovanni e Paolo, San Zanipolo - Σαν Τσανίπολο, στα βενετσιάνικα). Ο Βερονέζε υποστήριξε ότι οι ζωγράφοι πρέπει να «απολαμβάνουν την ελευθερία που απολαμβάνουν οι ποιητές και οι τρελοί», χωρίς όμως ποτέ να εισακουστεί. Η μετονομασία του τίτλου σε «Δείπνο στο σπίτι του Λευί», σύμφωνα με ένα απόσπασμα από το Κατά Λουκά Ευαγγέλιο, διέσωσε ένα σημαντικό έργο, σήμερα στην Πινακοθήκη της Ακαδημίας της Βενετίας [6][7].

Ζωή και έργο
Παιδική ηλικία

Το αρχείο απογραφών της Βερόνα δείχνει ότι ο Βερονέζε γεννήθηκε το 1528, γιος ενός σμιλευτή, του Γκαμπριέλε (Gabriele), και της συζύγου του Κατερίνας. Στην ηλικία των 14 χρονών, ο Βερονέζε μαθήτευσε στον τοπικό καλλιτέχνη Αντόνιο Μπαντίλε (Antonio Badile), και ίσως με τον Τζοβάννι Φραντσέσκο Καρότο (Giovanni Francesco Caroto). Τμήματα ενός πίνακα του Μπαντίλε το 1543, εικάζεται από ειδικούς ότι αποτελούν έργο του μαθητευόμενου ζωγράφου. Το ταλέντο του Βερονέζε πολύ γρήγορα ξεπέρασε αυτό των δασκάλων του και του εργαστηρίου στο οποίο δούλευε και το 1544 δεν εργαζόταν πλέον με τον Μπαντίλε [8].
Βενετία
Η οικία του Βερονέζε στη Βενετία

Μετά τη Βερόνα εργάστηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα στη Μάντοβα το 1958, στην υπηρεσία του Καρδινάλιου Έρκολε Γκοντσάγκα, όπου ζωγράφισε τοιχογραφίες στον καθεδρικό ναό του Αγίου Αντωνίου, πριν εγκατασταθεί τελικά στην Βενετία. Η πρώτη του παραγγελία ήταν η Ιερή Συνομιλία (Sacra Conversazione) από την εκκλησία του Σαν Φραντσέσκο ντέλλα Βίνια (San Francesco della Vigna) 1552. Το 1533 έλαβε την πρώτη δημόσια παραγγελία για την αίθουσα του Συμβουλίου των Δέκα (Sala dei Cosiglio dei Dieci) και άλλες αίθουσες όπως η Sala dei Tre Capi del Consiglio, του παλατιού των Δόγηδων. Στη συνέχεια ζωγράφισε την Ιστορία της Εσθήρ στην οροφή της εκκλησίας του Σαν Σεμπαστιάνο (San Sebastiano). Ήταν οι τοιχογραφίες αυτές στην εκκλησία του Σαν Σεμπαστιάνο, στο παλάτι των Δόγηδων και στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη που τον καθιέρωσαν σαν έναν από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της Βενετίας και της εποχής του [9]. Ήδη τα έργα του επιδεικνύουν μια αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία που συνδυάζει τόσο την προοπτική απεικόνισης που πρωτοχρησιμοποίησε ο Κορρέτζο όσο και τον ηρωισμό που χαρακτηρίζει το έργο του Μιχαήλ Αγγέλου [10].Το 1566 του ανατέθηκε να ζωγραφίσει την πρώτη από τις μνημειώδεις σκηνές γευμάτων του, το Δείπνο στο σπίτι του Σίμωνα, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1570. Ωστόσο, εξαιτίας της αποσπασματικής της σύνθεσης και έλλειψης εστίασης δεν θεωρείται η πιο επιτυχημένη τοιχογραφία που επιμελήθηκε προσωπικά[11].
Η έπαυλη Μπάρμπαρο

Στα τέλη του 1550, ο Βερονέζε διέκοψε την εργασία του στο Σαν Σεμπαστιάνο και ανέλαβε τη διακόσμηση της έπαυλης Μπάρμπαρο στο Μαζέρ της Ιταλίας, ενός πρόσφατα ολοκληρωμένου κτιρίου που σχεδίασε ο διάσημος αναγεννησιακός αρχιτέκτονας Αντρέα Παλλάντιο (Andrea Palladio). Οι τοιχογραφίες σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να συνδυάσουν την ουμανιστική τέχνη με την Χριστιανική πνευματικότητα. Οι τοιχογραφίες περιελάμβαναν απεικονίσεις της οικογένειας Μπάρμπαρο ενώ οι οροφές του κτιρίου διακοσμήθηκαν με μπλε ουρανούς και μυθολογικές φιγούρες. Ο Βερονέζε διακόσμησε την έπαυλη Μπάρμπαρο με έναν πληθωρικό οίστρο, ακτινοβόλα χρώματα και έφτασε σε εξαίρετα ευρήματα προοπτικής απόδοσης [12]. Η συνάντηση αυτή του ζωγράφου Βερονέζε και του αρχιτέκτονα Παλλάντιο ήταν ένας αισθητικός θρίαμβος της Αναγέννησης[13].
Μοναστικές παραγγελίες
Ο Γάμος στην Κανά

Ο Γάμος στην Κανά φιλοτεχνήθηκε το 1562-1563 και ήταν παραγγελία για την σχεδιασμένη από τον Παλλάντιο τραπεζαρία του μοναστηριού του Σαν Τζόρτζο Ματζόρε (San Giorgio Maggiore). Όπως σε άλλους πίνακες γευμάτων, η σκηνή καταφέρνει να αποδώσει την εορταστική ζωντάνια και ατμόσφαιρα της κοσμοπολίτικης Βενετίας του 16ου αιώνα. Ο πίνακας ήταν τεράστιος: υπήρχαν πάνω από 100 μορφές, συμπεριλαμβανομένου του Τιτσιάνο, του Τιντορέτο και του ίδιου του Βερονέζε που εκτείνονται σε μία επιφάνεια σχεδόν 10 μέτρων. Στο πρώτο πλάνο του πίνακα υπάρχει ένα διάζωμα με περίτεχνες αχνές φιγούρες και εκατέρωθεν υπάρχουν δύο σκάλες που οδηγούν σε μία εξέδρα περιστοιχισμένη με Ρωμαϊκές κολόνες. Το όλο σύνολο πλαισιώνεται με έναν εκπληκτικό γαλάζιο ουρανό [12].
Η Οικογένεια του Δαρείου ενώπιον του Αλεξάνδρου , 1565-1570
Η οικογένεια του Δαρείου

Στον πίνακα Η Οικογένεια του Δαρείου ενώπιον του Αλεξάνδρου (1565-1570) ο Βερονέζε οργανώνει αριστουργηματικά, τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του πίνακα έτσι ώστε ο νοητός τους άξονάς να διατρέχει παράλληλα με το εγκάρσιο επίπεδο της εικόνας, προβάλλοντας έτσι εντυπωσιακά το χαρακτήρα πομπής της σύνθεσης. Η συνθετική ιδιοφυία του καλλιτέχνη έγκειται στο ότι αντιλήφθηκε έγκαιρα σαν καλλιτέχνης τις επιπτώσεις της προοπτικής στα έργα τέχνης, που χωρίς αυτή θα ήταν ανιαρά σε κάποια τραπεζαρία ή σαλόνι ευγενούς, και ότι η αφήγηση ενός πίνακα γίνεται πολύ πιο αντιληπτή και εύγλωττη μέσα από τη χρήση ενός λαμπρού χρωματικού ιδιώματος [14].

Ωστόσο, οι πίνακες αυτοί δεν διακατέχονται από συναίσθημα, είναι πολύ περισσότερο, άρτια οργανωμένες, ζωντανές απεικονίσεις ενός πολύπλοκου θέματος σε ένα οριζόντιο κυρίως άξονα , όπου η διάχυση του φωτός και των χρωμάτων παίζουν τον κύριο ρόλο ενώ το συναίσθημα έχει δευτερεύουσα σημασία, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι οι πίνακες αυτοί δεν δημιουργούν έντονα αισθήματα στο θεατή[15]. Η διαυγής και πολύχρωμη δουλειά του Βερονέζε την περίοδο αυτή ίσως αντανακλά την ευτυχισμένη προσωπική ζωή του καλλιτέχνη που έχοντας παντρευτεί την κόρη του Μπαντίλε, Έλενα το 1565 έχει αποκτήσει 4 γιους και μία κόρη [15].
Το Δείπνο στο σπίτι του Λευί

Το 1573 ο Βερονέζε ολοκλήρωσε τον πίνακά του Το Δείπνο στο σπίτι του Λευί που προοριζόταν για την τραπεζαρία της βασιλικής του Σαν Τζανίπολο (San Zanipolo). Αρχικά ο πίνακας είχε ως θέμα τον Μυστικό Δείπνο, που σχεδιάστηκε για να αντικαταστήσει έναν παρόμοιο πίνακα του Τιτσιάνο που καταστράφηκε σε μία πυρκαγιά. Ο πίνακας είχε ύψος 5 μέτρων και πλάτος 12 μέτρων και αποτελεί αναμφισβήτητα τον καλύτερο πίνακα του καλλιτέχνη, με σκηνές δείπνων. Η θεματολογία αυτή τη φορά δεν είχε μόνο τη σκηνή του δείπνου αλλά και άλλα στοιχεία όπως Γερμανούς στρατιώτες, κωμικούς νάνους και μια ποικιλία εξωτικών ζώων [16]. Η χρωματική επιδεξιότητα του Βερονέζε φτάνει στον πίνακα αυτό σε νέα ύψη έντασης και λαμπρότητας και μια νεοαποκτηθείσα επιμέλεια στις ανθρώπινες εκφράσεις και τον εσωτερικό κόσμο των μορφών του, σηματοδοτεί μία στροφή του καλλιτέχνη σε ένα πιο προσωπικό και στοχαστικό ύφος [17].
Άλλα έργα

Εκτός από τις τοιχογραφίες και τις διακοσμήσεις οροφών ο Βερονέζε δημιούργησε και πολλούς πίνακες για τη διακόσμηση τέμπλων εκκλησιών (Η Αγιοποίηση του Αγίου Νικολάου, 1561-2, (Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο,[1]), πίνακες με μυθολογικά θέματα (Αφροδίτη και Άρης, 1578, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη, [2]), και πορτραίτα (Πορτραίτο μιας κυρίας, 1555, Λούβρο, Παρίσι). Ένας σημαντικός αριθμός σχεδίων με μολύβι, μελάνη, κιμωλία σε στυλ κιαροσκούρο (chiaroscuro) και ρικόρντι (ricordi), που διασώζονται ακόμα και εκτίθενται σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές.

Ο Βερονέζε ήταν ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες που τα έργα του ήταν περιζήτητα από τους συλλέκτες της εποχής του, ενώ ήταν ακόμη εν ζωή [18]. Ο Βερονέζε ηγείτο ενός οικογενειακού εργαστηρίου, που περιλάμβανε τον αδελφό του Μπενεντέτο Κάλιαρι (Benedetto Caliari) και τους γιους του Κάρλο (Carlo Caliari) και Γκαμπριέλε Κάλιαρι (Gabriele Caliari) και που παρέμεινε ενεργό μετά το θάνατό του στη Βενετία το 1588. Ανάμεσα στους μαθητές του ήταν οι Τζοβάννι Μπαττίστα Τζελότι (Giovanni Battista Zelotti), Τζοβάννι Αντόνιο Φασόλο (Giovanni Antonio Fasolo), Λουίτζι Μπενφάτο (Luigi Benfatto), ο Έλληνας Αντώνιος Βασιλάκης (Antonio Bassilacchi) αλλά και πολλοί άλλοι[19].
Ανθολογία του έργου

Κύριο λήμμα: Κατάλογος έργων του Πάολο Βερονέζε

Αλληγορία δύναμης και σοφίας (1580)
Σταύρωση Λούβρο, Παρίσι

Η μεταστροφή της Μαρίας Μαγδαληνής [3], 1545-48, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου

Αφροδίτη και Άδωνις, 1580

Η Σταύρωση, περ. 1550 [4], Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου
Προσωπογραφία ευγενούς με γούνα, 1550-1560 [5] (Sala di Marte), Φλωρεντία, Παλάτσο Πίττι
Ο Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου (1552-1553) - Λάδι σε καμβά, 198 x 151 cm, Μουσείο Καλών Τεχνών, Καν
Ο Δίας διώχνει τις κακίες (π. 1553) - Λάδι σε καμβά, 650 x 330 cm, Λούβρο, Παρίσι
Ο Άγιος Μάρκος στεφανώνει την Αρετή (π. 1554) - Λάδι σε καμβά, 330 x 317 cm, Λούβρο, Παρίσι
Η Στέψη της Παρθένου (1555) - Λάδι σε καμβά Μονή του San Sebastiano, Βενετία
Πορτραίτο γυναίκας (π. 1555-1560) - Λάδι σε καμβά, 119 x 103 cm, Λούβρο, Παρίσι
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου [6], (π. 1555) - Λάδι σε καμβά, 193 x 291 cm, Ουφίτσι, Φλωρεντία
Ο Ιησούς δωδεκαετής στο Ναό (1558) - Λάδι σε καμβά, 236 x 430 cm, Μουσείο ντελ Πράδο, Μαδρίτη
Η Ανάληψη της Παρθένου (π. 1558) - Λάδι σε καμβά, 340 x 455 cm, Βασιλική των San Giovanni e Paolo (San Zanipolo), Βενετία
Πορτραίτο ενός άνδρα (π. 1560) - Λάδι σε καμβά, 120 x 102 cm, Μουσείο καλών τεχνών, Βουδαπέστη
Ο εν Κανά γάμος [7], 1560; Πινακοθήκη της Δρέσδης
Αφροδίτη και Άδωνις (after 1561) - Λάδι σε καμβά, 123 x 174 cm, Staatliche Kunstsammlungen, Άουγκσμπουργκ
Η Παναγία εν δόξη με αγίους (π. 1562) - Λάδι σε καμβά, San Sebastiano, Βενετία
Το Κήρυγμα του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (π. 1562) - Λάδι σε καμβά, Γκαλλερία Μποργκέζε, Ρώμη
Η Παναγιά ανάμεσα σε Αγίους [8], (π. 1562) - Λάδι σε καμβά, 339 x 191 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Ο Γάμος στην Κανά (1563) - Λάδι σε καμβά, 666 x 990 cm, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
Αγία Οικογένεια (San Zaccaria Altapiece; 1564) - Λάδι σε καμβά, 328 x 188 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Οι Άγιοι Μάρκος και Μαρκελλίνος οδηγούμενοι στο μαρτύριο (1565) - Λάδι σε καμβά, San Sebastiano, Βενετία
Το Μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού (1565) - Λάδι σε καμβά, San Sebastiano, Βενετία
Η Οικογένεια του Δαρείου ενώπιον του Αλεξάνδρου [9], (1565-1570) - Λάδι σε καμβά, 236.2 x 475.9 cm, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο
Δείπνο στο σπίτι του Σίμωνα [10], 1567-70, Μιλάνο, Πινακοθήκη Μπρέρα
Πορτραίτο του Ντανιέλε Μπάρμπαρο [11], (1565-1567) - Λάδι σε καμβά, 121 x 105.5 cm, Ρέικσμουζεουμ, Άμστερνταμ
Η Αλληγορία του έρωτα: Η ερωτική απιστία (σειρά 4 πινάκων) [12], (1570-1575) - Λάδι σε καμβά, 191 x 191 cm, Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο
Η Ανάσταση του Κυρίου (π. 1570) - Λάδι σε καμβά, 136 x 104 cm, Πινακοθήκη της Δρέσδης
Η Παρθένος της οικογένειας Κουτσίνα [13], 1570; Πινακοθήκη της Δρέσδης
Η ανεύρεση του Μωυσή (π. 1570-1575) - Λάδι σε καμβά, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη
Πορτραίτο ενός γλύπτη (π. 1750-1585) - Λάδι σε καμβά, 110.5 x 89 cm, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, Νέα Υόρκη
Αλληγορία της ναυμαχίας της Ναυπάκτου [14], (π. 1572) - Λάδι σε καμβά, 169 x 137 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Το Δείπνο στο σπίτι του Λευί [15](1573) - Λάδι σε καμβά, 555 x 1,280 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Το Μαρτύριο της Αγίας Ιουστίνης [16], (π. 1573) - Λάδι σε καμβά, 103 x 113 cm, Ουφίτσι, Φλωρεντία
Η Βενετία δέχεται τις προσφορές του Ηρακλή και της Δήμητρας (1575) - Λάδι σε καμβά, 309 x 328 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Ο Μυστικός Γάμος της Αγίας Αικατερίνης - The Mystic Marriage of St. Catherine by Veronese.jpg, (π. 1575) - Λάδι σε καμβά, 337 x 241 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Άρης και Αφροδίτη (π. 1575) - Λάδι σε καμβά, 47 x 47 cm, Γκαλλερία Σαμπάουντα, Τορίνο
Πιετά [17], (1576-1582) - Λάδι σε καμβά, 147 x 115 cm, Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη
Ο Έρωτας Δένει 'Αρη & Αφροδίτη (π. 1578) - Λάδι σε καμβά, 205.7 x 161 cm, Μητροπολιτικό Μουσείο τέχνης, Νέα Υόρκη
Ερμής, Έρση και Άγραυλος (1576-1584) - Λάδι σε καμβά, 232.4 x 173 cm, Μουσείο Φιτζγουίλιαμς, Κέιμπριτζ
Η Αρπαγή της Ευρώπης (1580) - Λάδι σε καμβά, 240 x 303 cm, Sala dell'Anticollegio, Παλάτι των Δόγηδων, Βενετία
Ο Χριστός και ο Εκατόνταρχος (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, 99.2 x 130.8 cm, Μουσείο Τέχνης, Τολέδο
Λουκρητία [18], (1580s) - Λάδι σε καμβά, 109 x 90.5 cm, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη
Ο Χριστός στον κήπο της Γεθσημανής [19], (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, 80 x 108 cm, Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο
Αφροδίτη και Άδωνις, [20] περ.1580, Μαδρίτη, Μουσείο ντελ Πράδο
Ο Άγιος Αντώνιος (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, Μουσείο Μποργκέζε, Ρώμη
Το Όραμα της Αγίας Ελένης (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, 166 x 134 cm, Πινακοθήκη του Βατικανού
Αλληγορία Δύναμης & Σοφίας (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, 214.6 x 167 cm, Συλλογή Φρικ, Νέα Υόρκη
Ιουδίθ και Ολοφέρνης (π. 1580) - Λάδι σε καμβά, 195 x 176 cm, Παλάτσο Ρόσσο, Γένοβα
Ο Λαός των Μύρων υποδέχεται τον Άγιο Νικόλαο (π. 1582) - Λάδι σε καμβά, διάμετρος : 198 cm, Πινακοθήκη της Ακαδημίας, Βενετία
Η Αποθέωση της Βενετίας (1585) - Λάδι σε καμβά, 904 x 579 cm, Παλάτι των Δόγηδων, Βενετία
Πορτραίτο του Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγο - Λάδι σε καμβά, 60 x 48 cm, Μουσείο Καλών τεχνών, Βουδαπέστη
Η Βάπτιση και ο Πειρασμός του Κυρίου [21], - Λάδι σε καμβά, 245 x 450 cm, Πινακοθήκη Μπρέρα, Μιλάνο
Πορτραίτο μιας Βενετσιάνας (La Bella Nani)- Λάδι σε καμβά, 117.3 x 100.8 cm, Παλαιά Πινακοθήκη, Μόναχο
Η Σωσάννα και οι γέροι - Λάδι σε καμβά, 198 x 198 cm, Λούβρο, Παρίσι

Οι τοιχογραφίες στην Βίλλα Μπάρμπαρο του Μαζέρ (περ. 1560)

Sala a crociera (αίθουσα του σταυρού, εγκάρσια αίθουσα)
τοπία και Μούσες [22]
απατηλές πόρτες
Αίθουσα του Ολύμπου
ο θόλος [23]
Η Τζουστινιάνα Τζουστινιάνι με την παραμάνα της [24]
Καλοκαίρι και Φθινόπωρο (Δήμητρα και Βάκχος) [25]
Χειμώνας και Άνοιξη (Ήφαιστος και Αφροδίτη) [26]
Κυνηγός [27], [28]
Sala del Cane.
Η ονομασία οφείλεται στο σκυλάκι στο μέσον σχεδόν του κάτω μέρους της τοιχογραφίας. Στο άνω μέρος η Αγία Οικογένεια με τον μικρό Άγιο Ιωάννη και την Αγία Αικατερίνη [29]
Χρόνος και Ιστορία [30]
Αίθουσα του Βάκχου
προοπτική [31]
Ο Βάκχος δίνει το κρασί στους ανθρώπους [32]
Stanza del lucerna (Αίθουσα της Λάμπας)
Νέμεσις [33]
Η Αγία Οικογένεια [34]
Tribunale d'amore (Δικαστήριο του Έρωτα) [35]

Αναφορές

RKDartists. rkd.nl/explore/artists/80585. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2017.
RKDartists. rkd.nl/explore/artists/80585. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2017.
(Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00190247. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
SNAC. w6jj7f9c. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Rearick, W. R.: The Art of Paolo Veronese 1528-1588, page 20. National Gallery of Art, 1988. Ο πρώτος του πίνακας υπεγράφη ως "P. Caliari F.," και είναι η πρώτη φορά που υιοθετεί αυτό το επίθετο, αφού οι γονείς του περιέργως δεν είχαν επίθετο.
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=15082&m=B58&aa=1
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ: : Veroneze
Bussagli, Marco: "The XVI Century", Italian Art, page 206. Giunti Gruppo Editoriale, 2000
Dunkerton, Jill, et al.: Durer to Veronese: Sixteenth- Century Painting in the National Gallery, page 125. National Gallery Publications, 1999.
Rearick, page 50, 1998.
Rearick, page 75, 1988.
Rearick, page 10, 1998.
Bussagli, page 207, 2000.
Dunkerton, et al., page 111, 1999.
Rearick, page 13, 1988.
Dunkerton, et al., page 30, 1999.
Rearick, page 14, 1988.
Eisler, Colin: Masterworks in Berlin: A City's Paintings Reunited, page 270. Little, Brown and Company, 1996.

*Bernasconi, Cesare (1864). Painting Studi sopra la storia della pittura italiana dei secoli xiv e xv e della scuola pittorica veronese dai medi tempi fino tutto il secolo xviii. Googlebooks, σελ. pp 337-338, 343.

Βιβλιογραφία

Freedberg, Sydney J. (1993). Pelican History of Art, επιμ. Painting in Italy, 1500-1600. Penguin Books Ltd, σελ. p550-60.
Pignatti T., Rearick W. R. (1988). Washington : National Gallery of Art, επιμ. The art of Paolo Veronese, 1528-1588. Cambridge University Press.
Rosand D., Rosand D. (1997). Cocke R., επιμ. Painting in sixteenth-century Venice : Titian, Veronese, Tintoretto. Cambridge University Press.
Freedberg, Sydney J. (2001). Paolo Veronese : piety and display in an age of religious reform. Aldershot, Hants, England, σελ. p550-60.

Έργα του Βερονέζε
αφιέρωμα στον Βερονέζε από τους Τάιμς της Νέας Υόρκης
Βιογραφία Βερονέζε
Paolo Caliari Βιογραφικό σημείωμα του 1911
Δείπνο στο σπίτι του Λευί.

Ζωγράφοι

Ιταλοί

Εγκυκλοπαίδεια Ιταλίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License