Νικκολό Τσούκκι

 

 

.

Ο Νικκολό Τσούκκι (Niccolò Zucchi, 6 Δεκεμβρίου 1586 – 21 Μαΐου 1670) ήταν Ιταλός Ιησουίτης αστρονόμος και φυσικός.

Υπήρξε πιθανώς ο πρώτος άνθρωπος που διέκρινε τις ζώνες στον πλανήτη Δία (το 1630)[1], ενώ ανέφερε κηλίδες πάνω στον Άρη (1640).

Το έργο του Optica philosophia experimentis et ratione a fundamentis constituta (1652–1656) περιγράφει τα πειράματά του το 1616 με ένα κοίλο κάτοπτρο αντί του αντικειμενικού φακού σε τηλεσκόπιο, κάτι που αποτελεί την πρώτη γνωστή περιγραφή ενός κατοπτρικού τηλεσκοπίου. Στο ίδιο βιβλίο αποδεικνύεται ότι οι φωσφορίζουσες ουσίες παράγουν και δεν αποθηκεύουν το φως που εκπέμπουν.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Νικκολό Τσούκκι ήταν το τέταρτο από οκτώ τέκνα των Πιέρε Τσούκκι και Φρανσουάζ Τζιάντε Μαρίε, ζεύγους ευγενικής καταγωγής. Οι τρεις αδελφές του έγιναν όλες καλόγριες, τρεις από τους αδελφούς του Ιησουίτες και ο τέταρτος αδελφός εφημεριακός ιερέας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Ο Νικκολό σπούδασε ρητορική στην Πιατσέντσα και φιλοσοφία και θεολογία στην Πάρμα. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του αυτές σε ηλικία 16 ετών και εισήλθε στο τάγμα των Ιησουιτών στην Παδούη στις 28 Οκτωβρίου 1602, όπου και παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του.

Ο Τσούκκι δίδαξε ρητορική, θεολογία και μαθηματικά ως καθηγητής στο Ρωμαϊκό Κολέγιο και μετά διορίσθηκε επικεφαλής ενός νέου κολεγίου των Ιησουιτών στη Ραβέννα από τον Καρδινάλιο Αλεσσάντρο Ορσίνι. Αργότερα υπηρέτησε ως αποστολικός κήρυκας, αξίωμα που αναφέρεται συχνά ως «κήρυκας στον Πάπα», για περίπου επτά χρόνια. Οι έρευνές του υποστηρίχθηκαν οικονομικά από τον δούκα της Πάρμας Ρανούτσιο Φαρνέζε, στον οποίο ο Τσούκκι αφιέρωσε το βιβλίο του Nova de machinis philosophia το 1642. Επίσης, αφιέρωσε το βιβλίο του Optica philosophia (1652) στον Αρχιδούκα Λεοπόλδο της Αυστρίας. Το τελευταίο του αξίωμα ήταν στον Οίκο των Ιησουιτών στη Ρώμη, πόλη στην οποία απεβίωσε σε ηλικία 83 ετών.
Επιστημονικό έργο

Ο Τσούκι συνέγραψε πολλά επιστημονικά βιβλία, μεταξύ των οποίων δύο έργα επί της «φιλοσοφίας των μηχανών» (αναλύσεις μηχανικής) το 1646 και το 1649, καθώς και το Optica philosophia («Οπτική Φιλοσοφία») το 1652. Συνέγραψε επίσης το αδημοσίευτο Optica statica, που δεν διασώθηκε. Μερικά εκ των θεμάτων για τα οποία έγραψε ο Τσούκκι ήταν ο μαγνητισμός, τα βαρόμετρα (αρνούμενος την ύπαρξη κενού) και την απόδειξη ότι οι φωσφορίζουσες ουσίες παράγουν και δεν αποθηκεύουν το φως που εκπέμπουν (σε αντίθεση με τις φθορίζουσες).
Στην αστρονομία

Ο Τσούκκι υπεστήριξε λανθασμένα ότι, αφού η Αφροδίτη αντιπροσώπευε την ομορφιά, ήταν πιο κοντά στον Ήλιο από ό,τι ο Ερμής (που αντιπροσώπευε την επιδεξιότητα). Το 1623 ο Τσούκκι ήταν μέλος της παπικής αντιπροσωπείας που στάλθηκε στην αυλή του Αυτοκράτορα Φερδινάνδου Β΄. Εκεί συνάντησε τον Γερμανό αστρονόμο Γιοχάνες Κέπλερ.[2]

Ο Κέπλερ ενεθάρρυνε το ενδιαφέρον του Τσούκκι για την αστρονομία. Μετά την επιστροφή του στη Ρώμη, ο Τσούκκι άρχισε και διατήρησε αλληλογραφία με τον Κέπλερ. Σε κάποια περίοδο που ο Κέπλερ αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες, ο Τσούκκι, μετά από παρότρυνση του Ελβετού Ιησουίτη επιστήμονα πατρός Πάουλ Γκούλντιν, δώρισε ένα τηλεσκόπιο δικής του σχεδίασης στον Κέπλερ, ο οποίος μνημόνευσε την προσφορά στο έργο του Somnium («Το όνειρο»).[3]

Ο Τσούκκι, μαζί με τον επίσης Ιησουίτη Ντανιέλλο Μπάρτολι, ίσως υπήρξαν οι πρώτοι άνθρωποι που διέκριναν τις ζώνες του πλανήτη Δία, στις 17 Μαΐου 1630[1][4], ενώ ο Τσούκκι ανέφερε και κηλίδες πάνω στον Άρη το 1640. Ο κρατήρας Ζούκκιος (Zucchius) στην ορατή από τη Γη πλευρά της Σελήνης ονομάσθηκε έτσι προς τιμή του, ενώ ο Μπάρτολι έγραψε τη βιογραφία του (1682).[5]
Ο Τσούκκι και το κατοπτρικό τηλεσκόπιο

Μεταξύ των αναφερομένων από τον Τσούκκι στο βιβλίο του Optica philosophia experimentis et ratione a fundamentis constituta (1652) είναι ο ισχυρισμός του ότι μελέτησε την ιδέα ενός κατοπτρικού τηλεσκοπίου το 1616, δηλαδή για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία. Συγκεκριμένα, περιέγραψε ένα πείραμα που πραγματοποίησε με έναν κοίλο φακό και μπρούτζινο παραβολικό κάτοπτρο.[6] Ο Τσούκκι μεταχειρίσθηκε τον φακό ως προσοφθάλμιο, επιχειρώντας να παρατηρήσει την εστιασμένη εικόνα που έστελνε το κάτοπτρο προκειμένου να διαπιστώσει εάν μπορούσε το σύστημα να λειτουργήσει ως τηλεσκόπιο. Αν και περιέγραψε το κάτοπτρο ως «ab experto et accuratissimo artifice elaboratum nactus» («κατασκευασμένο από έμπειρο τεχνίτη»[7]), φαίνεται ότι δεν ικανοποιήθηκε από τις εικόνες που έδινε, πιθανώς εξαιτίας της ανεπάρκειας του κατόπτρου να εστιάζει με ακρίβεια τα είδωλα, της γωνίας κλίσεως, ή του γεογνότος ότι το κεφάλι του εμπόδιζε μερικώς τη διαδρομή του φωτός.[7] Ο Τσούκκι εγκατέλειψε την ιδέα.[8] Αν τα παραπάνω ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, τότε αυτή είναι η παλαιότερη γνωστή περιγραφή της ιδέας χρήσεως κατόπτρου αντί αντικειμενικού φακού σε τηλεσκόπιο, αρκετά χρόνια νωρίτερα από τις σχετικές συζητήσεις των Γαλιλαίου και Τζοβάννι Φραντσέσκο Σαγκρέντο κατά τη δεκαετία του 1620.[7]
Παραπομπές

Galileo's Planet By Thomas A. Hockey, σελ. 20 - «sources give Fontana, Torricelli, or Niccolò Zucchi... credit for first noting the dark belts girding jupiter...»
Irving Lavín, Gianlorenzo Bernini: «New Aspects of His Art and Thought» A Commemorative Volume for THE COLLEGE ART ASSOCIATION OF AMERICA by THE PENNSYLVANIA STATE UNIVERSITY PRESS UNIVERSITY PARK AND LONDON, 1985, σελ. 210
How the Catholic Church Built Western Civilization του Thomas E. Woods, σελ. 111
The Encyclopædia Britannica (1911), σελ. 562
Della vita del P. Nicolo Zucchi, libri II
The Encyclopædia Britannica, or Dictionary of Arts, Sciences ..., τόμος 16, σελ. 533
Stargazer του Fred Watson, Inc. NetLibrary, σελ. 109

Henry C. King: The History of the Telescope, σελ. 44

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Nicolas Zucchi (1586-1670) στον ιστότοπο «Molecular Expressions»
Ο Zucchi στο «The Galileo Project»
Χειρόγραφα του Nicola Zucchi στις ιταλικές βιβλιοθήκες (στην ιταλική γλώσσα)
Nicolò Zucchi (1652): Optica philosophia experimentis et ratione — σαρωμένη μορφή του βιβλίου στη Βιβλιοθήκη Linda Hall