Ο Λοντοβίκο Βιαντάνα ή Λοντοβίκο Γκρόσι ντα Βιαντάνα (Lodovico Grossi da Viadana), Βιαντάνα 1564; – Γκουαλτιέρι σουλ Πο 2 Μαΐου 1627) ήταν Ιταλός συνθέτης και θεωρητικός της μουσικής. Ήταν ο πρώτος, σημαντικός συνθέτης που χρησιμοποίησε τη νεοδημιουργηθείσα τεχνική του ενάριθμου μπάσου, μία από τις επινοήσεις που επρόκειτο να καθορίσουν το τέλος της Αναγέννησης και την αρχή της εποχής του Μπαρόκ στη μουσική.
Ο Βιαντάνα θεωρείται αυτός που επινόησε τον όρο basso continuo «συνεχές βάσιμο». [6]
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Βιαντάνα γεννήθηκε στην ομώνυμη πόλη της επαρχίας Μάντοβα της Β. Ιταλίας, το 1564 ή 1565. Σύμφωνα με ένα έγγραφο που χρονολογείται περίπου 150 χρόνια μετά το θάνατό του, ήταν μέλος της οικογένειας Γκρόσι (Grossi), αλλά πήρε το όνομα της γενέτειρας πόλης του, όταν ασπάστηκε το δόγμα του Φραγκισκανικού Τάγματος (Frati Minori), πριν το 1588. [7] Αν και δεν υπάρχουν σύγχρονα στοιχεία, έχει υποστηριχθεί ότι σπούδασε με τον Κ. Πόρτα (Costanzo Porta), ως χορωδός στον καθεδρικό ναό της Μάντοβας, το 1594. Το 1597 πήγε στη Ρώμη και, το 1602, έγινε χορωδός στο ναό του Αγ. Λουκά στη Μάντοβα. Εκεί, είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με τον περίφημο Κλαούντιο Μοντεβέρντι. [8]
Κατείχε διαδοχικές θέσεις σε διάφορους καθεδρικούς ναούς στην Ιταλία, όπως στο Κονκόρντια (κοντά στη Βενετία) και το Φάνο, στην ανατολική ακτή της Ιταλίας, όπου ήταν αρχιμουσικός (maestro di cappella), από το 1610 έως το 1612. Για τρία χρόνια, από το 1614 έως το 1617, κατείχε αξίωμα στο θρησκευτικό τάγμα όπου ανήκε και κάλυπτε ολόκληρη την επαρχία της Μπολόνια (συμπεριλαμβανομένων των πόλεων Φερράρα, Μάντοβα και Πιατσέντσα). Το 1623 εγκαταστάθηκε στο Μπουσέτο και, αργότερα, εργάστηκε στο μοναστήρι του Αγ. Ανδρέα, στο Γκουαλτιέρι σουλ Πο, κοντά στην Πάρμα, όπου και πέθανε, το 1627. [9][10]
Μουσική και μουσικολογικά στοιχεία
Ο Βιαντάνα συνέθεσε, κυρίως, εκκλησιαστική μουσική: λειτουργίες, ψαλμούς, μεγαλυνάρια, μοτέτα και θρήνους. Ήταν, επίσης, ο συγγραφέας δύο βιβλίων με κοσμικά τραγούδια (καντσονέτες). Οι πρώτες συνθέσεις του εξακολουθούν να συνδέονται με τη γλώσσα της αναγεννησιακής μουσικής, που χρησιμοποιεί το πολυφωνικό ύφος. Όμως, η σημαντικότερη συνεισφορά του Βιαντάνα στη μουσική εξέλιξη της πρώιμης μπαρόκ περιόδου, ήταν στην τεχνική του συνεχούς βασίμου (basso continuo) και, ειδικότερα, στην εισαγωγή της σημειογραφίας του ενάριθμου μπάσου στις συνθέσεις του.
Παρόλο που η συγκεκριμένη σημειογραφία είχε ήδη επινοηθεί, όπως εμφανίζεται σε δημοσιευμένες πηγές, τουλάχιστον από το 1597, [11], ο Βιαντάνα ήταν η πρώτος που το χρησιμοποίησε σε μια ευρέως εκδοθείσα ανθολογία κομματιών θρησκευτικής μουσικής, με συνοδεία εκκλησιαστικού οργάνου (Cento concerti con il basso continuo, Βενετία 1602). Επομένως, υπήρξε ο πρώτος που εισήγαγε το ενάριθμο μπάσο για συνοδεία από το εκκλησιαστικό όργανο. Έτσι, κτίζοντας τις συνθέσεις του, όχι πάνω στον παραδοσιακό τρόπο του cantus firmus, αλλά πάνω στο ενάριθμο μπάσο, κατόρθωσε να γράφει κομμάτια που χαρακτηρίζονται από δικές τους, αυτόνομες μελωδίες. [12] Και επειδή η συνοδεία αναφερόταν αποκλειστικά στο εκκλησιαστικό όργανο, πέτυχε να το καταστήσει ως αναπόσπαστο στοιχείο συνοδείας των εκκλησιαστικών κοντσέρτων, από την εποχή του και μετέπειτα. [13]
Ο Α. Αγκατσάρι (Agostino Agazzari), το 1607, δημοσίευσε μια πραγματεία όπου περιγράφει, πώς να εκτελεστεί το νέο, ενάριθμο μπάσο αν και είναι σαφές ότι, πολλοί μουσικοί είχαν ήδη μάθει τη νέα μέθοδο, τουλάχιστον, στα πιο προχωρημένα μουσικά κέντρα της Ιταλίας. Επίσης, επέτρεψε τη χρήση της μονωδίας στα εκκλησιαστικά τραγούδια. [14]
Η μουσική του άσκησε σημαντική επιρροή τόσο στην Ιταλία όσο και στο εξωτερικό, κυρίως στη Γαλλία και τη Γερμανία, και ιδιαίτερα σε συνθέτες όπως οι, Πρετόριους, Γ. Χ. Σάιν (Johann Hermann Schein) και Σιτς.
Κυριότερα έργα
Εκατό Εκκλησιαστικά Κοντσέρτα για 1, 2, 3, 4 φωνές, με το μπάσο κοντίνουο να εκτελεστεί από το εκκλησιαστικό όργανο. Νέα απλή μέθοδος, για κάθε είδους τραγουδιστών και για τους εκτελεστές του εκκλησιαστικού οργάνου (Βενετία, 1602)
Καντσονέτες για 3 φωνές, Βιβλίο Ι
Καντσονέτες για 4 φωνές, Βιβλίο ΙΙ
Ψαλμοί για 5 φωνές, Βιβλία Ι και ΙΙ
Falsi Bordini
Officium defunctorum
Παραπομπές
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb139008339. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 11876831X. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2015.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας. 1185069. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w65h7jwg. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 21284780. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Grove, 1880
Mompellio 2001
ΠΛΜ
Mompellio 2001
ΠΛΜ
Williams & Ledbetter
Grove
Baker
ΠΛΜ
Βιβλιογραφία
«Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», έκδοση 1991, τόμος 14, σ. 175
Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
Eric BlomThe New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
Mompellio, Federico. 2001. "Viadana, Lodovico". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell. London: Macmillan Publishers.
Williams, Peter, and David Ledbetter. 2001. "Continuo". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell. London: Macmillan Publishers.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
