Τζοβάννι Γκαμπριέλι

Ο Τζοβάννι Γκαμπριέλι (Giovanni Gabrieli, 1557 – 12 Αυγούστου 1612) ήταν Ιταλός συνθέτης και οργανίστας. Έδρασε την εποχή της μετάβασης από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ, επηρεάζοντας με τη μουσική του πλήθος συνθετών. Θεωρείται ο πλέον κύριος εκπρόσωπος της Βενετσιάνικης Σχολής, στην οποία ανήκουν οι Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Άντριαν Βίλαρτ, Κλάουντιο Μέρουλο κ.ά.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε πιθανότατα στη Βενετία, όπου και σπούδασε μουσική με τον θείο του και συνθέτη Αντρέα Γκαμπριέλι. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο Μόναχο με τον Ορλάντο ντι Λάσσο, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1579. Τα χρόνια αυτά έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ύφους της μουσικής του, όπως διαφαίνεται κυρίως στα πρώιμα έργα του.

Επιστρέφοντας στη Βενετία, το 1585 διαδέχεται τον Κλάουντιο Μέρουλο ως οργανίστας της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου, θέση ύψιστης τιμής για την εποχή. Τον επόμενο χρόνο πεθαίνει ο θείος του, Αντρέα Γκαμπριέλι, και αναλαμβάνει καθήκοντα σύνθεσης. Παράλληλα, συγκεντρώνει και επιμελείται τα έργα του προκατόχου του, διασώζοντας έτσι ένα μεγάλο τους μέρος.

Ένα μεγάλο καλλιτεχνικό βήμα αποτελεί η ανάληψη της θέσης οργανίστα στη Scuola Grande di San Rocco· από την περίοπτη αυτή θέση έχει την ευκαιρία να γράψει και κοσμική μουσική, η οποία εκτελείται από τους πιο φημισμένους τραγουδιστές και μουσικούς της εποχής. Εξάλλου, το μουσικό επίπεδο στον καθεδρικό του Αγίου Μάρκου ήταν ανέκαθεν υψηλό και ο Γκαμπριέλι χαίρει της εκτίμησης των πιο αξιόλογων Ευρωπαίων συνθετών της εποχής του.

Το 1597 εκδίδει έναν τόμο με "Ιερές Συμφωνίες" (Symphoniae Sacrae), έργο που έμελε να τον καταστήσει διάσημο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πολλοί συνθέτες, κυρίως από τη Γερμανία, συρρέουν για να μαθητεύσουν μαζί του, όχι μόνο την εκκλησιαστική μουσική, αλλά και το ιταλικό μαδριγάλι. Με την επιστροφή τους διαδίδεται το "πολυχορικό" ύφος, όπου δύο χορωδίες τραγουδούν εναλλάξ -γνωστό με τον μουσικό όρο cori spezzati. Αξιοσημείωτος μαθητής του Γκαμπριέλι υπήρξε και ο Χάινριχ Συτς, ο οποίος επιστρέφοντας στη Γερμανία, ανέπτυξε το ιταλικό ύφος, οδηγώντας στην καθιέρωση του Μπαρόκ.

Περί το 1606 η υγεία του Γκαμπριέλι επιδεινώνεται· πεθαίνει το 1612, πιθανότατα από νεφρολιθίαση.

Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων

WorldCat VIAF: 37101750 LCCN: n79070076 ISNI: 0000 0001 0888 649X GND: 118537024 SELIBR: 318345 SUDOC: 069338078 BNF: cb138942308 (data) MusicBrainz: 4862eb11-7cc5-4848-a595-8a4456af4fd7 NDL: 01079327 NKC: jn20000601678 BNE: XX897983

David face.pngΒιογραφίεςWPVA-khamsa.svgΤέχνηMusical notes.svgΜουσική

Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 118537024. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2015.
Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας. 1205755. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά) Open Library. OL1638866A. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6nz8f0s. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Faceted Application of Subject Terminology. 1819617. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb138942308. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.