Γκαετάνο Βενετσιάνο

Ο Γκαετάνο Βενετσιάνο (Gaetano Veneziano, Μπισέλιε 21 Οκτωβρίου 1656 – Νάπολη 15 Ιουλίου 1716) ήταν Ιταλός συνθέτης και μουσικοπαιδαγωγός.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Βενετσιάνο γεννήθηκε στο Μπισέλιε της ΝΑ. Ιταλίας, το 1656. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές, το 1675, στο Ωδείο Santa Maria di Loreto στη Νάπολη, όπου σπούδασε μέχρι το επόμενο έτος, με δάσκαλο τον Φ. Προβεντσάλε (Francesco Provenzale). [3] Το 1678, με τον διορισμό ενός πρόσθετου οργανίστα, άρχισε να εργάζεται για το Βασιλικό Παρεκκλήσιο (Cappella Reale) και, το 1686, εισήλθε εκεί ως τακτικό μέλος με μηνιαίο μισθό 4 δουκάτων. Το 1703, ο φημισμένος Αλεσσάντρο Σκαρλάττι εγκατέλειψε τη θέση του αρχιμουσικού στο Βασιλικό Παρεκκλήσιο της Νάπολης, και έφυγε από την πόλη. Ακολούθησε διαγωνισμός για τη διαδοχή του, με τη συμμετοχή τεσσάρων συνθετών, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Βενετσιάνο. Ο διαγωνισμός διεξήχθη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους με περιεχόμενο τη σύνθεση μιας Λειτουργίας. Ο Βενετσιάνο κέρδισε και, στις 25 Οκτωβρίου 1704, διορίστηκε Διευθυντής του Βασιλικού Παρεκκλησίου. Όμως, αυτή η εξέχουσα θέση διήρκεσε ελάχιστα διότι, το 1707, οι Αυστριακοί κατέκτησαν τη Νάπολη και ο Βενετσιάνο έπρεπε να εγκαταλείψει το πόστο, επειδή συμπαθούσε το προηγούμενο καθεστώς.

Στις 10 Ιουλίου 1684, διορίστηκε Διευθυντής στο Ωδείο της Santa Maria di Loreto, όπου είχε σπουδάσει σε νεαρή ηλικία, αλλά εγκατέλειψε τη θέση το επόμενο έτος. Επέστρεψε εκεί, μετά την 5η Αυγούστου 1695. Το 1704, οι μαθητές του Ωδείου δήλωσαν στους δασκάλους τους ότι δεν τους έδιναν αρκετή προσοχή (ίσως λόγω των πολλών δεσμεύσεων που θα μπορούσε να έχει η θέση ενός Διευθυντή στο Βασιλικό Παρεκκλήσιο). Στις 7 Ιανουαρίου 1705 το Ωδείο λειτούργησε υπό τη διεύθυνση του Τ. Περουτζίνο ( Giuliano Perugino), αλλά ο Βενετσιάνο συνέχισε να εργάζεται μέχρι το θάνατό του, το 1716. Ο γιος του, Τζοβάνι, υπήρξε και αυτός αξιόλογος συνθέτης.
Μουσική και μουσικολογικά στοιχεία

Ο Βενετσιάνο συνέθεσε, επί το πλείστον, θρησκευτική μουσική σε χειρόγραφα που, σχεδόν όλα (περίπου 60 [4]), διατηρούνται επί του παρόντος στη Βιβλιοθήκη Φιλιππίνι της Νάπολης. Έγραψε περισσότερα από 120 έργα, όπως ορατόρια, πάθη, λειτουργίες, μοτέτα, ύμνους, νυκτερινά και καντάτες. Θεωρείται σημαντικός κρίκος στο πέρασμα της Ναπολιτάνικης μουσικής από τον 17ο στον 18ο αιώνα.
Κυριότερα έργα

Η Θυσία του Ηλία, ορατόριο (1704)
Κατά Ιωάννην Πάθη, για 4 φωνές
Κατά Ματθαίον Πάθη, για 4 φωνές
Βερενίκη, Βασίλισσα των Αργείων (Κονβερσάνο, 1687)
Οι Ποιμένες και οι Νύμφες της Παρθενόπης, σερενάτα (Νάπολη, 1706) [5]
Δοξαστικό, για 10 φωνές
Veni Sponsa Christi, για 5 φωνές
Stabat Mater, για 3 φωνές
Salve Regina, για 4 φωνές
Laudamus, για σοπράνο, βιολί και μπάσο κοντίνουο
Mottetto in Pastorale in lode del Santissimo Crocifisso del Carmine, για 9 φωνές, βιολιά, τρομπέτα, δύο φλάουτα και δύο κόρνα
Η Ιεροτάτη Αγία Τριάδα, ορατόριο για 5 φωνές, έγχορδα και μπάσο κοντίνουο
Exsultet orbis gaudijs, μοτέτο για σοπράνο και κοντράλτο, δύο βιολιά και μπάσο κοντίνουο
Vos pastores, ποιμενικό για 4 φωνές
Ανάγνωσμα Ι για το Πρώτο Νυκτερινό της Μεγάλης Τετάρτης, για σοπράνο και βιολιά
Ανάγνωσμα ΙΙ για το Πρώτο Νυκτερινό, για σοπράνο και βιολιά
Sinfonia, για 7 όργανα (δύο βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλο, κοντραμπάσο, λαούτο και εκκλησιαστικό όργανο)

Παραπομπές

(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb16527419g. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Muziekweb. M00000246224. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
ΠΛΜ
ΠΛΜ

http://www.operone.de/komponist/venezianoga.html

Βιβλιογραφία

«Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D.C.L (Oxford, 1880)
Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα» (ΠΛΜ), έκδοση 1991, τόμος 14, σ. 48
Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)