Ο Αντριάνο Μπανκιέρι (Adriano Banchieri, 3 Σεπτεμβρίου 1568 - 1634) ήταν Ιταλός συνθέτης, μουσικός θεωρητικός και ποιητής της ύστερης Αναγέννησης και του πρώιμου Μπαρόκ. Επίσης, ίδρυσε την Accademia dei Floridi στη Μπολόνια[1].
Σύντομη βιογραφία
Ο Μπανκιέρι γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1568[2] στη Μπολόνια ως Τομάσο Μπανκιέρι (Tommasso Banchieri). Μετονομάστηκε σε Αντριάνο όταν, το 1589 (κατ' άλλες πηγές το 1587), εισήλθε στο τάγμα των Ολιβετιανών (Βενεδικτίνων) μοναχών.[3] Διδάχτηκε μουσική και τεχνική παιξίματος του εκκλησιαστικού οργάνου από τον Τζιοζέφο Γκουάμι (Gioseffo Guami), ο οποίος είχε μαθητεύσει με τους Άντριαν Βίλαρτ, Αννιμπάλε Παντοβάνο και Τζιοβάννι Γκαμπριέλι[4]. Ο Μπανκιέρι εκείνη την εποχή ήταν περισσότερο γνωστός ως οργανίστας. Από το 1592 έως το 1609 εκτελούσε χρέη οργανίστα σε μονές στη Λούκα, την Ίμολα, τη Βερόνα και τη Βενετία. Το 1609 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη μονή San Michele del Bosco στις παρυφές της γενέτειράς του, Μπολόνια. Εκεί ίδρυσε, το 1615, την Accademia dei Floridi, την οποία επισκέφθηκε ο Κλάουντιο Μοντεβέρντι το 1620 και προς τιμή του τον Ιούνιο η Accademia πραγματοποίησε συνάθροιση, στην οποία παρέστησαν πολλά εξέχοντα μέλη της. Το 1622 η Accademia μετονομάζεται σε Accademia dei Filomusi και πραγματοποιεί τις συνεδριάσεις της στο σπίτι του Τζιρόλαμο Τζιακόμπι (Girolamo Giacobbi), μαέστρου της βασιλικής του Αγίου Πετρωνίου και στενού φίλου του Μπανκιέρι. Ήδη από το 1618 στον Μπανκιέρι έχει απονεμηθεί τιμητικά ο τίτλος του Ηγουμένου της μονής του. Το 1634 ο καλλιτέχνης μετακινείται στον Άγιο Βερνάρδο της Μπολόνια, αλλά πεθαίνει από αποπληξία τον ίδιο χρόνο.
Έργο
Ο Αντριάνο Μπανκιέρι υπήρξε από τους πρωτοπόρους που προσπάθησαν να συγκεράσουν το μαδριγάλι με τη δημιουργία ενός νέου είδους, της μουσικής κωμωδίας. Για το λόγο αυτό οι περισσότερες συνθέσεις του δεν έχουν θρησκευτικό αλλά κοσμικό περιεχόμενο. Φανερά επηρεασμένος από τις συνθέσεις του Βέκι και ιδιαίτερα από το L’Amfiparnasso, προώθησε το μουσικό αυτό είδος ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας τη δεξιότητά του στη γραφή κειμένων και μάλιστα σε τοπικές διαλέκτους της βόρειας Ιταλίας. Σε κάποιες συνθέσεις του, μάλιστα, χρησιμοποίησε ψεωδώνυμο, όπως στο La nobilità dell’asino, το οποίο συνέθεσε και παρουσίασε με το προσωνύμιο "Attabalippa dal Peru", ενώ σε άλλες είχε χρησιμοποιήσει το ψευδώνυμο "Camillo Scaliggeri dalla Fratta".[4]
Κοσμική μουσική
Primo libro dei Madrigali για πέντε φωνές (Μιλάνο, 1593)
6 Libri di canzonette για τρεις φωνές ( I Libro: Hora prima di ricreazione, Βενετία 1597; II Libro: La pazzia senile. Ragionamenti vaghi et dilettevoli, Βενετία 1598; III Libro: Il studio dilettevole a 3 voci, nuovamente con vaghi argomenti et spassevoli intermedii fiorito nell' Amfiparnasso commedia musicale dell' Honoratio Vecchi Μιλάνο 1600; IV Libro: Il Metamorfosi musicale, Βενετία 1601; V Libro: Virtuoso ridotto tra signori e dame entr' il quale si concentra recitabilmente in suoni e canti una nuova commedia detta prudenza giovanile... op.15, Μιλάνο 1607, ανατυπώθηκε ως Saviezza giovanile, Βενετία 1628; VI Libro: Tirsi, Fili e Clori che in verde prato di varianti fiori cantano il Sesto libro delle canzonette για τρεις φωνές, Βενετία, 1614).
Il Zabaione musicale, Invenzione boscareccia για 5 φωνές (Μιλάνο, 1604).
Barca di Venetia per Padova dentrovi la nuova mescolanza op.12 (Libro dei madrigali για πέντε φωνές, Βενετία, 1605).
Festino nella sera del giovedì grasso avanti cena op. 18 (Libro III μαδριγάλια για πέντε φωνές, Βενετία, 1608).
Vivezze di Flora e Primavera cantate recitate e concertate con 5 voci, nello spinetto o chitarrone op. 44 (Libro V Μαδριγάλια για 5 φωνές, Βενετία, 1622).
Il virtuoso ritrovo accademico del Dissonante, publicamente praticato con varianti concerti musicali a 1-5 voci ò stromenti nell'Accademia dei Filomusi op. 49 (Βενετία 1626).
La Sampogna musicale (Μπολόνια, 1625).
La fida fanciulla, commedia esemplare con musicali intermedii apparenti e inapparenti (Μπολόνια, 1628).
Trattenimenti da villa concertati in ordine seguente nel chitarrone con 5 voci in variati modi. Vaga et curiosa concatenatione drammatica (libro VI μαδριγάλια για 5 φωνές, Βενετία, 1630).*[5]
Εκκλησιαστική μουσική
Concerti ecclesiastici για 8 φωνές και όργανο (Βενετία 1595).
Salmi για 5 φωνές (Βενετία 1598).
Messa solenne a 8 voci dentrovi varianti Concerti... Libro III dei suo Concerti (Βενετία 1599).
Ecclesiastiche Sinfonie dette Canzoni in aria francese a 4 voci per suonare et cantare et sopra un Basso seguente concertante entro l'organo op.16 (Βενετία 1607).
Gemelli armonici che avicendevolmente concertano duoi voci in variati modi op.21 (Βενετία 1609).
Vezzo di perle musicali op.23... Accomodata, che sopra il Basso seguente si può variare un istesso concerto in 6 modi, con una e dui parti così voci, come stromenti (Βενετία 1610).
Secondi nuovo Pensieri ecclesiastici op.14 (Μιλάνο 1611).
Terzo Libro di nuovi Pensieri ecclesiastici da cantarsi con una e due voci in vari modi nel Clavicembalo, Tiorba, Arpichitarrone e organo op.35 (Μπολόνια 1613).
Salmi festivi... in concerto di 4 voci e organo. Et nel fine Tre variate armonie sopra il Magnificat op.33 (Βενετία 1613).
Due Ripieni in Applauso musicale, con 8 parti, distinte in 2 chori di voci e stromenti e organo (Μπολόνια 1614).
Sacra armonia a 4 voci e suono dell'organo op.41 (Βενετία 1619).
Primo Libro delle Messe s Mottetti concertato con Basso e 2 Tenori nell'Organo op.42 (Βενετία 1620).
Dialoghi Concerti, Sinfonie e Canzoni da concertarsi con 2 voci in variati modi nell'organo op.48 (Βενετία 1625)
Οργανική μουσική
Canzoni alla francese a 4 voci per suonare, dentrovi un Echo e infine una Battaglia a 8 dui Concerti fatti sopra il Lieto godea... Libro Secondo (Βενετία, 1596).
Fantasie overo canzoni alla francese per suonare nell'organo et altri stromenti musicali a 4 voci (Βενετία, 1603).
Moderna armonia di canzoni alla francese op.26 (Βενετία, 1612).
Για τσέμπαλο
La Battaglia
Παραπομπές
Encyclopædia Britannica (Eleventh ed.). Cambridge University Press (Wikisource)
Classical Composers Database
Classical Archives
Naxos Classical Music Group
Free Choral Sheet Music
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
