.

Ισραήλ

Το Κράτος του Ισραήλ (Εβραϊκά: מדינת ישראל Μεντινάτ Γισραέλ, Αραβικά: دولة اسرائيل Ντάουλατ Ισραΐλ) είναι ένα μικρό, ανεπτυγμένο, κράτος της Μέσης Ανατολής, με έκταση 20.770 τετρ. χλμ. και πληθυσμό 7.587.000 κατοίκους περίπου. Ιδρύθηκε μόλις το 1948 με σκοπό να μετατραπεί σε εθνική εστία όσων απανταχού Εβραίων επιθυμούν να πολιτογραφηθούν πολίτες του απ΄όπου και αν προέρχονται. Ωστόσο το σύγχρονο κράτος του Ισραήλ διεκδικεί ιστορική συνέχεια με τα αρχαία βιβλικά κράτη του Ισραήλ και της Ιουδαίας, το έπος των οποίων έχει κεντρική θέση στην ιουδαϊκή θρησκεία και μνήμη. Η πλειονότητα των κατοίκων του κράτους είναι Εβραίοι, ενώ η μεγαλύτερη μειονότητα είναι Άραβες (20%).

Σύγχρονη Ιστορία
1925. Τελετή θεμελίωσης του Εβραϊκού Πανεπιστημίου Ιερουσαλήμ.
Φωτογραφία της δεκαετίας 1930. Το νεόκτιστο εβραϊκό νοσοκομείο Χαντάσα.
Το πλοίο 'Κράτος του Ισραήλ' ιδιοκτησίας της οργάνωσης 'Χαγκανά' αποβιβάζει Εβραίους μετανάστες στο λιμάνι της Χάιφα το 1947.
Ο Δαβίδ Μπεν Γκουριόν ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του Ισραήλ στις 14 Μαΐου 1948, κάτω από την εικόνα του Θεόδωρου Χερτσλ οραματιστή του σύγχρονου εβραϊκού κράτους.

Οι Εβραίοι ζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια στην περιοχή του σύγχρονου Ισραήλ και στην αρχαιότητα ήταν πλειονότητα μέχρις ότου εκδιώχθηκαν από τους Ρωμαίους και κατοίκησαν σε διάφορα μέρη του κόσμου. Οι Ρωμαίοι μετονόμασαν τη χώρα από Ιουδαία σε Παλαιστίνη κατά την "Παλαιστίνη Συρία" του Ηροδότου. Η περιοχή κατακτήθηκε μεταγενέστερα από Βυζαντινούς (330-640 μ.χ.), κατόπιν Άραβες (7ο αιώνα μ.χ.), Σελτζούκους Τούρκους (1071 μ.χ.), Σταυροφόρους Ευρωπαίους (1099 - 1187μ.χ.), Μαμελούκους Αιγύπτιους (περί το 1250 - 1516 μ.χ.), Οθωμανούς (1516-1831), Αιγύπτιους (1831-1841) και πάλι Οθωμανούς/Τούρκους (1841 - 1917) ενώ διετέλεσε βρετανικό προτεκτοράτο μεταξύ 1920 - 1948. Δηλαδή η περιοχή της Παλαιστίνης παρέμεινε ως επί το πλείστον μουσουλμανική κατά πλειονότητα των κατοίκων της από το 1270 μ.Χ. έως και τον 20ο αιώνα.
Γκόλντα Μέιρ ισραηλινή πρωθυπουργός 1969-1974. Φωτογραφία με τους Ρίτσαρντ και Πατ Νίξον το 1973.
Ο Μεναχέμ Μπέγκιν (ισραηλινός πρωθυπουργός 1977-1983) με τον αιγύπτιο πρόεδρο Ανουάρ αλ-Σαντάτ στην πανηγυρική κοινή συνεδρίαση του αμερικανικού κονγκρέσου όπου ανακοινώθηκε η συμφωνία του Καμπ Ντέϊβιντ στις 18 Σεπτεμβρίου 1978.

Ο πρώτος μαζικός επαναπατρισμός Εβραίων συνέβη κατά τον 14ο αιώνα κυρίως από την Ισπανία προς την Ιερουσαλήμ. Από τον 19ο αιώνα το σιωνιστικό κίνημα (που είχε ιδρυθεί το 1897 με σκοπό την ίδρυση του Ισραήλ), απαίτησε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου εβραϊκού κράτους, ενώ ανέλαβε την παράνομη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Εβραίων στην Παλαιστίνη, την οποία προσπάθησαν αρχικά να σταματήσουν οι Βρετανοί οι οποίοι είχαν μετατρέψει την περιοχή σε προτεκτοράτο. Το 1917 όμως η Βρετανία άλλαξε στάση και ο υπουργός εξωτερικών Άρθουρ Τζέιμς Μπάλφουρ δήλωσε πως υποστηρίζει τη μελλοντική ίδρυση Εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη "στο βαθμό που δεν επηρεάζονται οι Άραβες κάτοικοι". Η Εβραϊκή παράνομη μετανάστευση συνεχίστηκε και αυξήθηκε σημαντικά στα επόμενα χρόνια και πολλές καθαρά εβραϊκές νέες πόλεις και ιδρύματα χτίστηκαν.

Την περίοδο 1936 -1939 οι Άραβες ξεσηκώθηκαν ένοπλα εναντίον των Βρετανών και σε μικρότερο βαθμό πραγματοποίησαν επιθέσεις σε εβραϊκούς οικισμούς. Με την έναρξη του δεύτερου παγκόσμιου πόλεμου και καθ´όλη τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος οι Βρετανοί απαγόρευσαν την είσοδο Εβραίων στη χώρα. Μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μια εβραϊκή μυστική στρατιωτική οργάνωση, η Χαγκανά (Άμυνα), που σχηματίστηκε στα χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα, άρχισε να μάχεται τους Βρετανούς και τους Άραβες, επιχειρήσεις που η ισραηλινή ιστορία καταγράφει ως την αρχή του ισραηλινού "πόλεμου της ανεξαρτησίας". Το 1947, ο ΟΗΕ ανέλαβε τον έλεγχο της Παλαιστίνης, και στις 29 Νοεμβρίου η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε την απόφαση Αρ. 181 για τη διαίρεση της Παλαιστίνης σε ένα ισραηλινό και ένα αραβικό κράτος, και τη μετατροπή της Ιερουσαλήμ σε διεθνή πόλη εκτός συνόρων. Σύμφωνα με αυτήν την απόφαση η παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, καθώς και η δυτική όχθη του Ιορδάνη, τέθηκε υπό τον έλεγχο της Ιορδανίας, ενώ η νέα πόλη ελέγχθηκε από τους Ισραηλινούς. Οι Άραβες άρχισαν βίαιες διαμαρτυρίες κατά των Εβραίων, τη στιγμή που στην περιοχή κατοικούσαν 590.000 Εβραίοι και 1.320.000 Άραβες.

Στις 14 Μαΐου 1948, μία ημέρα πριν λήξει η βρετανική Εντολή στην περιοχή, το ανώτατο εβραϊκό συμβούλιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του Ισραήλ και όρκισε πρόεδρο τον Χάιμ Βάιζμαν και πρωθυπουργό τον σιωνιστή ηγέτη, Δαβίδ Μπεν Γκουριόν. Παράλληλα, η Χαγκανά παρουσιάζεται πλέον ως ο τακτικός στρατός του κράτους του νεοσύστατου Ισραήλ που έκτοτε ονομάζεται Αμυντική Ισραηλινή Δύναμη' (Israel Defense Force/IDF, Εβραικά: Τσβά Χαγκανά Λε-Γισραέλ) γνωστότερος στους Ισραηλινούς, από τα αρχικά, του ως 'Τσαχάλ'. Την επόμενη ημέρα ξέσπασε ο Αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1948, όταν πέντε αραβικές χώρες (Αίγυπτος, Ιορδανία, Συρία, Λίβανος και Ιράκ) εισέβαλαν στρατιωτικά, με την αρωγή και άλλων στρατευμάτων από την Υεμένη και την Σαουδική Αραβία. Η Αίγυπτος και η Ιορδανία προσάρτησαν τότε το Σινά και την Γάζα η πρώτη και την Δυτική Όχθη η δεύτερη. Μετά από ένα χρόνο εχθροπραξιών υπεγράφη ανακωχή.

Έκτοτε ακολούθησαν πολλές ακόμα συγκρούσεις που συνεχίζονται μέχρι και τις μέρες μας. Κύριες στιγμές της Αραβοϊσραηλινής σύγκρουσης ήταν ο πόλεμος των Έξι Ημερών του 1967, όταν το Ισραήλ όχι μόνο απώθησε τις από κοινού επιτιθέμενες δυνάμεις της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Συρίας αλλά προέλασε στο έδαφος τους καταλαμβάνοντας τη χερσόνησο του Σινά, την Λωρίδα της Γάζας, την Δυτική Όχθη και τα Υψώματα του Γκολάν, και ο πόλεμος του Γιομ Κιππούρ του 1973 όταν και πάλι οι Αγυπτιο-Συριακές δυνάμεις επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά την ημέρα της ιερότερης θρησκευτικής γιορτής των Εβραίων, αυτή τη φορά με επιτυχία (το Ισραήλ σώθηκε με αμερικανική παρέμβαση). Ταυτόγχρονα, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 έως τις μέρες μας, ένας μυστικός τρομοκρατικός πόλεμος με εκατέρωθεν δολοφονίες τόσο στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη όσο και σε τρίτες χώρες εξελίσσεται ανάμεσα σε διάφορες αραβικές οργανώσεις και την ισραηλινή μυστική υπηρεσία "Μοσάντ". Για παράδειγμα η δολοφονία ένδεκα Ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972 και, πρόσφατα, η δολοφονία παλαιστινίου προμηθευτού όπλων της Χαμάς στο Ντουμπάι.

Από τις 19 Νοεμβρίου του 1977, ο πρωθυπουργός της Αιγύπτου Ανουάρ αλ-Σαντάτ, ξεκινά ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις μαζί με το Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, με αποτέλεσμα στις 26 Μαρτίου του 1979, να υπογραφεί στο Καμπ Ντέιβιντ συμφωνία σύμφωνα με την οποία η Αίγυπτος αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ ενώ το Ισραήλ αποσύρθηκε από το Σινά. Η Ισραηλινή πλευρά υποσχέθηκε επιπλέον να αρχίσει συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους. Αντί του τελευταίου όμως ο τότε ισραηλινός πρωθυπουργός Μεναχέμ Μπέγκιν άρχισε να επιχορηγεί τους, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο παράνομους, Εβραϊκούς εποικισμούς στη Δυτική Όχθη προκαλώντας την οργή των Παλαιστινίων, πολιτική που συνεχίζεται έως τις μέρες μας.

Εν συνεχεία ακολούθησε ο πόλεμος του Λιβάνου το 1982 αμέσως μετά την επιχείρηση δολοφονίας του ισραηλινού πρεσβευτή στο Λονδίνο (η οποία τελικά οδήγησε στην οριστική παράλυση του) από μέλη μίας παλαιστινιακή οργάνωση με έδρα τον Λίβανο, αντιτιθέμενη στην PLO. Ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στη συνέχεια στον (τότε χαώδη λόγω του συνεχιζόμενου εμφυλίου) Λίβανο με τη συνδρομή Λιβανέζων Χριστιανών. Μετά από μάχες με ένοπλους Λιβανέζους και Παλαιστίνιους, οι ισραηλινοί κατέλαβαν μεγάλο μέρος της χώρας και τελικά περικύκλωσαν και στο τέλος εξεδίωξαν τους Παλαιστίνιους μαχητές από τη Δυτική Βυρητό. Με την ανοχή του Ισραηλινού στρατού Χριστιανοί Λιβανέζοι ένοπλοι έπραξαν τη φοβερή σφαγή Παλαιστινίων μουσουλμάνων στα στρατόπεδο προσφύγων Σάμπρα και Σατίλα. Στη συνέχεια ο ισραηλινός στρατός αυτοπεριορίστηκε στην κατοχή του Νοτίου Λίβανου μέχρι το 2000 οπότε και αποχώρησαν και οι τελευταίες δυνάμεις.

Η Ιντιφάντα, η συνεχιζόμενη ένοπλη εξέγερση Παλαιστινίων στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη της Δυτικής Όχθης, ξεκίνησε το 1987 και συνεχίζεται σε μικρότερη κλίμακα έως τις μέρες μας.
Ο Γιτζάκ Ράμπιν (εβραϊκά: Γιτσχάκ Ραμπίν) (ισραηλινός πρωθυπουργός 1992-1995), ο Μπιλ Κλίντον και ο Γιάσερ Αραφάτ στη Συμφωνία του Όσλο στις 13 Σεπτεμβρίου 1993.

Μετά την Αίγυπτο, το 1994 η Ιορδανία έγινε η δεύτερη αραβική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ. Οι διαφορές Αράβων και Ισραηλινών φάνηκαν να διευθετούνται προσωρινά με τις Συνθήκες του Όσλο του 1994, που προέβλεπαν τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής, ξεχωριστού κράτους των Παλαιστινίων, χωρίς ωστόσο οι συγκρούσεις να σταματήσουν. Το 1994 ο πρωθυπουργός Ισαάκ Ραμπίν (Γιτσχάκ Ραμπίν) έλαβε απο κοινού με τον Γιάσερ Αραφάτ το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για τη συμφωνία και λίγο αργότερα ο Ραμπίν δολοφονήθηκε από τον ακρο-δεξιό Ισραηλινό εξτρεμιστή Yigal Amir.

Το Ισραήλ αποχώρησε μονομερώς από τη Γάζα τον Αύγουστο του 2005, υπό πρωθυπουργίας του Αριέλ Σαρόν, μετά από βίαιη απομάκρυνση Εβραίων εποίκων από τον Ισραηλινό στρατό.
Καλοκαίρι 2006: Ισραηλινοί βομβαρδισμοί στο Λίβανο σε αντίποινα για δολοφονίες και απαγωγές ισραηλινών στρατιωτών.
14 Αυγούστου 2006: πύραυλος "κατιούσα" της Χεζμπολά εκτοξευμένος από τον Λίβανο χτυπά την ισραηλινή πόλη Χάιφα την τελευταία μέρα του πολέμου.
12 Δεκεμβρίου 2008. Ρουκέτα εκτοξεύεται από τη Γάζα εναντίον κατοικημένων περιοχών στο Ισραήλ.
7 Ιανουαρίου 2009. Άμαχοι άνθρωποι στη Γάζα αμέσως μετά από εκτεταμένο ισραηλινό βομβαρδισμό.

Τον Ιούνιο του 2006 μαχητές της Σιϊτικής οργάνωσης του Λιβάνου Χεζμπολά πρώτα σκότωσαν πέντε και απήγαγαν δύο Ισραηλινούς στρατιώτες στα ισραηλινο-λιβανέζικα σύνορα και στη συνέχεια εξαπέλυσαν καταιγισμό οβίδων αλλά και πυραύλων Ιρανικής προέλευσης που έπληξαν μεγάλες Ισραηλινές πόλεις στο βορρά όπως η Χάιφα σκοτώνοντας 43 Ισραηλινούς πολίτες, προξενώντας υλικές ζημιές και μεγάλο πανικό στον άμαχο πληθυσμό. Περίπου 200.000-500.000 Ισραηλινοί χρειάστηκε να εγκαταλείψουν προσωρινά τα σπίτια τους. Το Ισραήλ απάντησε με ένα σκληρότατο βομβαρδισμό εκτεταμένων στρατιωτικών αλλά και πολιτικών στόχων στο Λίβανο από ξηρά, αέρα και θάλασσα που προξένησε πολύ μεγάλες απώλειες αμάχων και τεράστιες υλικές ζημιές. Το Ισραήλ κατηγορήθηκε από πολλές χώρες για χρήση βίας εκτός μέτρου αλλά οι ΗΠΑ απέτρεψαν την καταδίκη του από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εξασκώντας δικαίωμα 'βέτο.' Τον ίδιο μήνα, Ιούνιο 2006, ένας άλλος Ισραηλινός στρατιώτης, ο Γκιλάντ Σαλίτ, απήχθη στα στα σύνορα με τη Γάζα. Ο ομηρία του συνεχίζεται ως τις μέρες μας.

Στις 25 Ιανουαρίου του 2006 η Χαμάς κέρδισε τις παλαιστινιακές εκλογές αλλά το δικαίωμά της να κυβερνήσει υπονομεύθηκε εξ´αρχής από τους αντιπάλους της στην Φατάχ, το Ισραήλ, και τη Δύση. Το Δεκέμβριο ξέσπασε παλαιστινιακός εμφύλιος πόλεμος. Έκτοτε οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης ακολουθούν την Παλαιστινιακή Αρχή αναγνωρισμένη από τη διεθνή κοινότητα και το Ισραήλ, αλλά αυτοί της Γάζας διοικούνται από την οργάνωση Χαμάς που έχει ως στόχο της την καταστροφή του Ισραήλ και την ανακήρυξη Ισλαμικού Παλαιστινιακού κράτους.

Στις 19 Δεκεμβρίου του 2008 η Χαμάς ανακοίνωσε μονομερώς τον τερματισμό της εκεχειρίας που είχε κηρυχθεί με το Ισραήλ και ταυτόγχρονα δεκάδες αυτοσχέδιες οβίδες από τη Γάζα άρχισαν να πέφτουν καθημερινά μέσα και γύρω από τη γειτονική Ισραηλινή πόλη Σντερότ στέλνοντας τον πανικόβλητο κόσμο στα καταφύγια αλλά προξενώντας μόνον ένα θάνατο και ελάχιστες υλικές ζημιές.[5] Μια εβδομάδα σχεδόν μετά τη λήξη της εξάμηνης εκεχειρίας, η ισραηλινή αεροπορία εξαπέλυσε 30 πυραύλους εναντίον στόχων στη Λωρίδα της Γάζας. Οι νεκροί ξεπέρασαν τους 1.400, ενώ τουλάχιστον 5.100 άνθρωποι τραυματίστηκαν.[6] Το Ισραήλ κατηγορήθηκε για προφανή χρήση του απαγορευμένου λευκού φωσφόρου στις επιθέσεις του κατά της Γάζας και έγιναν παγκόσμιες διαδηλώσεις οργής κατά των επιθέσεων στη Γάζα ακόμη και από Εβραίους εκτός του Ισραήλ[7]. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο επικεφαλής της Αστυνομίας στην πόλη, μέλος της Χαμάς και πολλοί άμαχοι πολίτες και παιδιά. Η περιοχή της Γάζας δεν έχει ανοικοδομηθεί έκτοτε και παραμένει σε αποκλεισμό, αντιμετωπίζοντας προβλήματα σίτισης, ύδρευσης & υγιεινής. Το Ισραήλ κατηγορήθηκε επίσημα από όλες τις ισλαμικές χώρες, την Βολιβία, τον Ισημερινό (Εκουαδόρ), και την Βενεζουέλα η οποία μάλιστα διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ.

Στις 31 Μαΐου του 2010 στα πλαίσια του συνεχιζόμενου ναυτικού αποκλεισμού της Γάζας το ισραηλινό κράτος κατέλαβε, με στρατιωτική επίθεση, πλοία του διεθνούς στολίσκου που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα[8]. Καταλήφθηκαν τα ελληνικά πλοία, «Ελεύθερη Μεσόγειος» και «Σφενδόνη», όπως και τα πλοία με σημαία ΗΠΑ και Ιρλανδίας. Υφίσταται ισχυρισμός ότι στην αρχή της επιχείρησης μερικοί επιβάτες ενός από τα πλοία, του τουρκικής σημαίας Mavi Marmara, ξυλοκόπησαν ισραηλινούς κομάντος, όταν αυτοί κατέβηκαν στο κατάστρωμα από ελικόπτερο[εκκρεμεί παραπομπή] και στη συνέχεια, σε άγνωστες ακόμα συνθήκες, Ισραηλινοί σκότωσαν πλήθος επιβατών. Οι ειδήσεις των διεθνών μέσων ενημέρωσης έκαναν λόγο για 10 νεκρούς και 60 περίπου τραυματίες. Η επίθεση ξεσήκωσε σειρά επίσημων αντιδράσεων, ιδιαίτερα του τουρκικού κράτους που ανακάλεσε τον πρεσβευτή του στο Ισραήλ (για δεύτερη φορά σε μισό χρόνο) και έφερε το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενώ ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν επέσπευσε την επιστροφή του από επίσημη επίσκεψη στην Χιλή. Η ελληνική κυβέρνηση έθεσε σε λειτουργία τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και ανακοίνωσε τη ματαίωση κοινής άσκησης της ελληνικής και ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας. Ανεπίσημες αντιδράσεις με διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Μαυριτανία, μία από τις τρεις αραβικές χώρες που αναγνώρισαν το Ισραήλ, "πάγωσε" τις διπλωματικές σχέσεις αρχικά, εκδίωξε τον ισραηλινό πρεσβευτή και το προσωπικό της πρεσβείας τον Μάρτιο 2009 και τελικά διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις στις 21 Μαρτίου 2010. Το επίσημο κράτος έως τώρα θεωρεί την επίθεση πλήρως δικαιολογημένη. Ο ΟΗΕ διόρισε ειδική επιτροπή για να μελετήσει τη νομιμότητα του ισραηλινού ναυτικού αποκλεισμού της Γάζας αλλά και της κατάληψης των σκαφών. Η επιτροπή αποφάνθηκε ότι το Ισραήλ έδρασε "νόμιμα αλλά υπερβολικά" [9]
Κοινωνικές τάσεις
Το κοσμικό Τελ Αβίβ.
Πανόραμα της Παλαιάς Ιερουσαλήμ με τη νέα πόλη στο βάθος.
Σε κάποιες πόλεις στο βόρειο Ισραήλ, όπως η εικονιζόμενη Ναζαρέτ, η πλειονότητα των κατοίκων είναι Άραβες (κυρίως μουσουλμάνοι αλλά και χριστιανοί.
Το τείχος ασφαλείας που κατασκεύασε το Ισραήλ.

Σε γενικές γραμμές η εβραϊκή πλειονότητα της σύγχρονης ισραηλινής κοινωνίας διαχωρίζεται όλο και περισσότερο ανάμεσα στους κοσμικούς φιλελεύθερους (συνήθως περισσότερο μορφωμένους και πιο εύπορους) και τους υπερ-ορθόδοξους Εβραίους με επίκεντρο το Τελ Αβίβ[10] και την Ιερουσαλήμ αντίστοιχα[11]. Ως επί το πλείστον οι πρώτοι είναι ρεαλιστικοί εθνικιστές και επιζητούν ειρηνική γειτονία με ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και την εκλαΐκευση του οικογενειακού δικαίου που παραμένει θρησκευτικό (πχ δεν υπάρχει πολιτικός γάμος ενώ οι γυναίκες δεν δικαιούνται να ζητήσουν διαζύγιο). Οι δε δεύτεροι, ακολουθώντας την Παλαιά Διαθήκη θεωρούν ότι ο Θεός "υποσχέθηκε" στους Εβραίους όλη την περιοχή της Βιβλικής 'Γης Χαναάν', μέρος της οποίας είναι και πατρίδα των Παλαιστινίων, και γι' αυτό το λόγο εποικίζουν διαρκώς τη Δυτική Όχθη κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου αλλά και απαιτούν να γίνει ο Ιουδαϊκός νόμος η αποκλειστική πηγή δικαίου της χώρας. Λόγω του εκλογικού συστήματος (που είναι η απλή αναλογική) όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα είναι πολυ-κομματικές και περιλαμβάνουν και τα μικρά αλλά πολλά θρησκευτικά κόμματα. Έτσι, ενώ τα κόμματα που πλειοψηφούν είναι κοσμικά, βασίζονται στην υποστήριξη των Ορθοδόξων μαξιμαλιστών σε αντάλλαγμα της οποίας προσφέρουν ανοχή στους εποίκους της Δυτικής Όχθης. Παραδόξως ένας μικρός αριθμός υπερορθόδοξων Εβραίων ισραηλινών (υπολογίζονται σε 5,000 άτομα εκ των οποίων περίπoυ 100 δραστηριοποιούνται πολιτικά υπέρ των Αράβων) είναι αντισιωνιστές. Τα μέλη της οργάνωσης τoυς, επονομαζόμενης Naturei Karta, αρνούνται να αναγνωρίσουν το κράτος του Ισραήλ με τον ισχυρισμό ότι μόνον ο ερχόμενος Μεσσίας δικαιούται να ανασυστήσει αυτό το αρχαίο κράτος. Μία άλλη κοινωνική διαφοροποίηση εντοπίζεται ανάμεσα στους Ασκενάζι, Σεφαρδίτες και Μιζραχί δηλ. Εβραίους πολίτες που ήρθαν στη χώρα αντίστοιχα από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη οι πρώτοι, την Ιβηρική χερσόνησο, Μαρόκο και Βαλκάνια οι δεύτεροι, και τις αραβικές χώρες, την Αιθιοπία, τον Καύκασο, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Ινδία οι τρίτοι. Η ελίτ της διανόησης, οικονομίας, διοίκησης και της πολιτικής στελεχώνεται, σε δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό, από Ασκενάζι.

Οι ισραηλινοί Άραβες (20% του πληθυσμού) αντιπροσωπεύονται ισότιμα στη Βουλή και τους άλλους θεσμούς πλην του στρατού - εξαιρούνται της στρατιωτικής θητείας - αλλά πολλοί ισχυρίζονται πως αντιμετωπίζουν συχνές ανεπίσημες διακρίσεις (πχ. στις κρατικές δαπάνες, στην εργασία, στη στέγη) ενώ πολλοί Εβραίοι ακροδεξιοί τους αντιμετωπίζουν ανοικτά με καχυποψία, πχ το κόμμα του νυν Υπουργού Εξωτερικών Α. Λίμπερμαν ζητά όπως ζητηθεί από τους άραβες πολίτες είτε να δώσουν όρκο πίστης στο κράτος του Ισραήλ ως 'Δημοκρατικό κράτος με επίσημη θρησκεία τον Ιουδαισμό', είτε να εξαναγκαστούν σε εξορία. Οι ισραηλινοί Δρούζοι (περίπου 120.000 άτομα) είναι καλά ενσωματωμένοι στο Ισραηλινό κράτος. Χιλιάδες παλαιστίνιοι κάτοικοι της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, παρ' ότι τυπικά υπήκοοι της παλαιστινιακής Αρχής ζουν σε περιοχές που είναι ακόμα κάτω από Ισραηλινή στρατιωτική κατοχή και αντιμετωπίζουν οξύτατα προβλήματα σεβασμού των δικαιωμάτων τους. Οι βιαιότεροι των Εβραίων εποικιστών, ορισμένοι εκ των οποίων ζουν σε καλά οχυρωμένους καλοσχεδιασμένους οικισμούς-πόλεις και άλλοι σε νεότερους από λίγα λιτά λυόμενα σπίτια, συχνά παρενοχλούν τους ντόπιους Άραβες[12]

Πολλά στοιχεία συνάδουν ώστε το Ισραήλ να έχει μια συγκεκριμένη αισθητική και ατμόσφαιρα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως 'ασφαλειο-κεντρική'. Όλοι οι πολίτες, πλην των Αράβων, στρατεύονται υποχρεωτικά. Η αρχική στρατιωτική θητεία διαρκεί τρία χρόνια για τους άνδρες και δύο γα τις γυναίκες. Όμως πολλοί συνεχίζουν να καλούνται συχνά ως έφεδροι για αρκετές εβδομάδες ετησίως και επί σειρά ετών.Οι περισσότεροι πολίτες έχουν συγγενείς που έπεσαν θύματα είτε των Γερμανών ναζί στο Ολοκαύτωμα είτε στους διάφορους Ισραηλινο-αραβικούς πολέμους είτε σε τρομοκρατικές επιχειρήσεις παλαιστινίων. Σημαντικά τμήματα σύγχρονων ισραηλινών πόλεων κτίσθηκαν πάνω από ερειπωμένους Αραβικούς οικισμούς μετά τη φυγή των Αράβων κατοίκων - είτε κατόπιν διωγμού είτε εθελούσια (αλλά κατ´αυτούς προσωρινά). Παρότι αυτό το φαινόμενο συναντάται σε πολλά κράτη, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι το Ισραήλ ιδρύθηκε πριν μόλις μερικές δεκαετίες και πολλοί από τους Παλαιστίνιους πρώην ιδιοκτήτες- και έκτοτε πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες - ζουν ακόμη με την προσμονή της 'επιστροφής' σε σπίτια που κατεδαφίστηκαν πριν δεκαετίες και στη θέση των οποίων υπάρχουν τώρα ισραηλινές πόλεις, πανεπιστήμια, μονάδες παραγωγής κλπ..
Χάρτης στα αγγλικά που δείχνει το Ισραήλ, τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και τα Υψώματα του Γκολάν.

Μετά από δεκαετίες πολέμου στην πλειονότητά τους οι ισραηλινοί πολίτες δεν αισθάνονται ότι οι γειτονικές χώρες θα αποδεχθούν ποτέ ειλικρινά το Ισραήλ και έτσι θεωρούν ότι οι πόλεμοι θα διαιωνίζονται. Υπάρχει ακόμα μια διάχυτη συνείδηση του αληθινού ή και φανταστικού αντισημιτισμού των υπολοίπων εθνών όπως και της υποτιθέμενης αδιαφορίας των εθνών απέναντι στο ισραηλινό 'πρόβλημα ασφάλειας'. Εν πολλοίς το Ισραήλ αισθάνεται "έθνος ανάδελφο'. Η πολύχρονη στρατιωτική θητεία και εφεδρείες ανδρών και γυναικών σημαίνει ότι πολλοί πολίτες οπλοφορούν ή φορούν στολή. Τα αντι-τρομοκρατικά μέτρα είναι αυξημένα σε όλους τους δημόσιους χώρους. Ένα μεγάλο τείχος, μήκους 703 χλμ., χτίσθηκε ανάμεσα στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα εδάφη που σε ορισμένα σημεία, περνά μέσα από τα τελευταία, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. Το τείχος έχει σχεδόν εξαφανίσει τις τρομοκρατικές επιθέσεις μέσα στο Ισραήλ αλλά επίσης οριστικοποίησε την άγνοια ή αδιαφορία πολλών ισραηλινών για τις δραματικά κατώτερες συνθήκες ζωής πολλών παλαιστινίων και παγίωσε τη γενική έλλειψη ανθρώπινης επαφής των δύο λαών.
Γεωγραφία
Το Όρος Ερμών.
Κοιλάδα στην έρημο Νέγκεβ.

Το Ισραήλ έχει στενόμακρο σχήμα και καταλαμβάνει έκταση 20.770 τ.χλμ. Το βορειο-νότιο μήκος της χώρας φτάνει τα 424 χλμ. ενώ στο στενότερο ανατολικο-δυτικό σημείο μόλις τα 15χλμ. Ανατολικά συνορεύει με τη Δυτική Όχθη, τη Συρία και την Ιορδανία. Βόρεια έχει το Λίβανο, νότια την Αίγυπτο και την Ερυθρά Θάλασσα ενώ δυτικά συνορεύει με την Γάζα και βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα. Το Ισραήλ έχει προσαρτήσει στο έδαφος του, μονομερώς και χωρίς διεθνή αναγνώριση, ακόμα 1.150 τ.χλμ Συριακού εδάφους τα λεγόμενα Υψώματα του Γκολάν. Επιπλέον το Ισραήλ έχει τον στρατιωτικό έλεγχο των περισσότερων από τα εδάφη της Δυτικής Όχθης (27.779 τ.χλμ).

Το Ισραήλ είναι, γενικά, πεδινή χώρα. Έχει αρκετές εύφορες πεδιάδες, κυριότερα στο βόρειο μέρος που ονομάζεται Γαλιλαία. Η Εσδραηλών, στη Σαμάρεια είναι κυριολεκτικά ο σιτοβολώνας του Ισραήλ. Τα βουνά της χώρας είναι το Μερών (1.208 μ.) στο βορρά, το Κάρμηλο, το Θαβώρ και οι λόφοι της Ιουδαίας και της ερήμου Νέγκεβ. To χιονοσκέπαστο βουνό Ερμών (2.244μ.) στην περιοχή του Γκολάν έχει προσαρτηθεί από το Ισραήλ αλλά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο αποτελεί συριακό έδαφος υπό Ισραηλινή κατοχή. Εκεί λειτουργεί και το μοναδικό χιονοδρομικό κέντρο στη διάθεση του Ισραήλ. Το νότιο Ισραήλ αποτελεί η Έρημος Νέγκεβ που σε μέγεθος ξεπερνά τη μισή έκταση της χώρας. Το Ισραήλ έχει έναν μόνο αξιόλογο ποταμό, τον Ιορδάνη (320 χλμ. μήκους), που τα νερά του αρδεύουν σχεδόν όλη την Παλαιστίνη. Πηγάζει από τον Αντιλίβανο, περνάει από τις λίμνες Σαμαχωνίτιδα και Τιβεριάδα και χύνεται στη Νεκρή Θάλασσα, όνομα που πήρε λόγω της έλλειψης υδρόβιας ζωής, γεγονός που οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα των νερών της σε αλάτι και πίσσα. Βρίσκεται 394 μ. χαμηλότερα από τη στάθμη της θάλασσας και το βάθος της φτάνει τα 400 μέτρα. Η Νεκρά Θάλασσα αποτελεί και το φυσικό σύνορο του Ισραήλ με την Ιορδανία. Ο μικρός ποταμός Γιαρκόν (27.5 χλμ.) διασχίζει το βόρειο Τελ Αβίβ και χύνεται στην Μεσόγειο θάλασσα. Η μόνη αξιοσημείωτη λίμνη της χώρας με γλυκό νερό είναι αυτή της Γαλιλαίας που οι Ισραηλινοί ονομάζουν Κινέρετ και η οποία είναι επίσης γνωστή ως Τιβεριάδα.
Κλίμα
Βουνά κοντά στην Ιερουσαλήμ.
Πρωί στην παραλία του Τελ Αβίβ.

Το κλίμα του Ισραήλ είναι μεσογειακό κοντά στη θάλασσα, με πολύ ζεστά καλοκαίρια και βραχείς, ήπιους χειμώνες. Στα υψώματα της Ιερουσαλήμ -όπως και στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη- κάνει περισσότερο κρύο και κατά καιρούς χιονίζει. Στο νότο το κλίμα είναι πολύ πιο ξηρό και υπάρχει έρημος.

Το καυτό καλοκαίρι και οι λίγες βροχές κάνουν σχεδόν αδύνατη την καλλιέργεια χωρίς άρδευση. Σήμερα υπάρχουν πηγάδια που χρησιμοποιούν τα υπόγεια νερά και έτσι ξερές εκτάσεις μεταβάλλονται σε καλλιεργήσιμες. Καλλιεργούνται πολύ τα εσπεριδοειδή, δημητριακά, μπανάνες κ.ά.
Οικονομία
Αεροσκάφος ισραηλινής κατασκευής Avocet ProJet

To Ισραήλ είναι ανεπτυγμένη χώρα με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα (λίγο μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας, βάσει στοιχείων του 2010). Έχει σημαντική και ταχύτατα αναπτυσσόμενη βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας - ιδιαίτερα πληροφορικής, όπλων και εναλλακτικής ενέργειας - καθώς και σημαντικό τομέα υπηρεσιών. Ο τουρισμός, ιδιαίτερα ο θρησκευτικός, είναι υπολογίσιμη πηγή εσόδων. Οι μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες του επιχορηγούνται ετήσια από τις ΗΠΑ. Η χώρα διαθέτει μια έντονα ανταγωνιστική οικονομία και κατατάσσεται 3ο σε επιχειρηματικότητα στο World Economic Forum's Global Competitiveness Report. Μετά τις Αμερικανικές οι Ισραηλινές εταιρίες έρχονται 2ες σε εγγραφές στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Μονάδες παραγωγής διατηρούν μεγάλες εταιρίες τεχνολογίας όπως οι Intel, Microsoft, IBM, Cisco Systems και Motorola. Η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται με σύγχρονα επιστημονικά μέσα. Ιδιαίτερη ανάπτυξη έχει η καλλιέργεια εσπεριδοειδών και λουλουδιών και η εκτροφή πουλερικών και αυγών.

Το Ισραήλ εξάγει κυρίως εσπεριδοειδή, λουλούδια, ιατροφαρμακευτικά είδη, όπλα και γενικά στρατιωτική τεχνολογία, αεροπλάνα, προϊόντα πληροφορικής και κατεργασμένα διαμάντια, ενώ κάνει εισαγωγές σε δημητριακά, ζάχαρη, καύσιμα και βιομηχανικά είδη. Ορυκτός πλούτος δεν υπάρχει αξιόλογος, εκτός από ορυχεία χαλκού.

Τα Κιμπούτς αποτελούν έναν τύπο συλλογικής συνειδητής κοινότητας και έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας και στην απορρόφηση μεταναστών.
Πολιτισμός
Το Τελ Αβίβ είναι η έδρα της παγκοσμίου κύρους Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Ισραήλ

Παραδοσιακά το Ισραήλ είναι χώρας της Μέσης Ανατολής, αλλά με πολλές επιρροές ευρωπαϊκών μεταναστών. Π.χ. η Λευκή Πόλη είναι παράδειγμα της Γερμανικής και διεθνούς αρχιτεκτονικής του Bauhaus. Το Μουσείο Τέχνης του Τελ Αβίβ είναι ένα από τα διεθνώς σημαντικά μουσεία σύγχρονης τέχνης. Ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς τις χώρας ήταν ο σατιρικός Εφραίμ Κισόν.
Δημογραφία
Χάρτης του Ισραήλ στα αγγλικά που δείχνει τις περιοχές όπου η πλειονότητα είναι Εβραίοι (κίτρινο) και Άραβες (πράσινο) ( έτος 2000)
Πινακίδα στο Υπουργείο Εσωτερικών και Ενσωμάτωσης Μεταναστών. Απο πάνω προς τα κάτω: Εβραϊκά, Αραβικά, Αγγλικά, και Ρωσικά.
Western Wall.ogg
Εβραίοι προσκυνητές στο Τείχος των Δακρύων στην Ιερουσαλήμ.
Αεροφωτογραφία του κεντρικού Τελ Αβίβ.

Ο πληθυσμός του Ισραήλ είναι 7.465.000 κάτοικοι (εκτίμηση 2009). Το Ισραήλ έχει δύο επίσημες γλώσσες, την Εβραϊκή και την Αραβική, που είναι συγγενικές σημιτικές γλώσσες. Εβραϊκά μιλά η εβραϊκή πλειονότητα (περίπου 80%) και Αραβικά οι Άραβες Ισραηλινοί και Εβραίοι που μετανάστευσαν από Αραβικές χώρες. Οι Άραβες Ισραηλινοί ανέρχονται στο 20%. Από αυτούς η συντριπτική πλειονότητα είναι μουσουλμάνοι και το 9% χριστιανοί. Το 22% του συνολικού πληθυσμού είναι Εβραίοι μετανάστες πρώτης γενιάς, κυρίως από την πρώην Σοβιετική Ένωση και άλλες πρώην κομουνιστικές χώρες και, σε πολύ μικρότερο βαθμό, την Αιθιοπία. Γι' αυτό το λόγο μιλιούνται επίσης Ρωσικά (έως και 20% του πληθυσμού), Ρουμανικά (έως και 500,000), Αμχαρικά (130,000 ομιλητές) κα..Στο Ισραήλ ζουν επίσης τουλάχιστον 200.000 οικονομικοί μετανάστες από χώρες της Αφρικής, Αν. Ευρώπης, Σρι Λάνκα, Φιλιππίνες κ.α.. Ο πληθυσμός είναι γενικά εξαιρετικά πολύγλωσσος.

Το Ισραήλ ιδρύθηκε με στόχο να αποτελέσει την εθνική εστία των απανταχού Εβραίων του κόσμου και σύμφωνα με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του αποτελεί "δημοκρατικό και Εβραϊκό κράτος". Γι' αυτό το λόγο οι δημογραφικές τάσεις ανάμεσα στους Εβραίους και Άραβες αποκτούν μείζονα πολιτική σημασία. Από το 1950 νόμος προβλέπει το δικαίωμα οποιουδήποτε Εβραίου ή απογόνου Εβραίου, και του/της συζύγου αυτού/ής, να πολιτογραφηθεί Ισραηλινός πολίτης και να εγκατασταθεί στη χώρα με κρατική βοήθεια. Μόνο μεταξύ 1990-1994 ο εβραϊκός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε 12% λόγω της μαζικής εισροής Εβραίων μεταναστών από την πρώην Σοβιετική Ένωση. Προβλήματα προκαλεί η διαφορετική αντίληψη του κράτους και των ορθοδόξων ραβίνων περί 'εβραϊκότητας' όσων μεταναστών είχαν μη-Εβραία μητέρα (ο εβραϊκός θρησκευτικός νόμος αναγνωρίζει ως Εβραίους μόνο όσους είχαν μάνα και γιαγιά Εβραία και όσους έγιναν Εβραίοι, μια διαδικασία που διαρκεί έως και ένα έτος θρησκευτικών σπουδών). Έτσι περίπου 300.000 από το 1.000.000 των ρωσόφωνων πολιτών δεν αναγνωρίζονται ως 'γνήσιοι Εβραίοι' και έτσι δεν μπορούν να παντρευτούν, να υιοθετήσουν κ.α. σύμφωνα με το οικογενειακό δίκαιο της χώρας που παραμένει θρησκευτικό.

Επίσημη πρωτεύουσα του Ισραήλ και έδρα των κρατικών θεσμών είναι η Ιερουσαλήμ (773. 800 κάτοικοι), στο εσωτερικό της χώρας, αλλά οι περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ελλάδας, διατηρούν τις πρεσβείες τους στο παραθαλάσσιο Τελ Αβίβ (400.000 κάτ.) έως ότου ξεκαθαριστεί το καθεστώς της Ιερουσαλήμ την οποία διεκδικούν και οι Παλαιστίνιοι. Η Γιάφα-Τελ Αβίβ είναι διπλή πόλη: Η παλιά πόλη Ιόππη (Γιάφα), οι Άραβες της οποίας έχουν περιοριστεί στο 26%, έχει ενωθεί με τη σύγχρονη πόλη, το Τελ Αβίβ μια καθαρά φιλελεύθερη και Εβραϊκή πόλη με μεγάλη παραλία, σημαντικά πολιτιστικά δρώμενα, πολλά μεσοπολεμικά σπίτια τύπου Μπάουχαους που στο σύνολό τους αναγνωρίζονται από την ΟΥΝΕΣΚΟ ως Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά [5], αλλά και μαζικά κατασκευασμένες μικρές πολυκατοικίες κτισμένες 1950-1970, και υπερσύγχρονους ουρανοξύστες. Το μητροπολιτικό συγκρότημα Τελ Αβίβ ( 3, 206, 400 κατ.) περιλαμβάνει τη Γιάφα-Τελ Αβιβ καθώς και προάστια και ορισμένες πολύ κοντινές πόλεις όπως η Χερτσλία, Ραμάτ Χα-Σαρόν, Πέταχ Τίκβα και Χολόν. Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται και το οικονομικό κέντρο της χώρας.
Πανοραμική άποψη της Χάιφα.

Στο βορρά, η Χάιφα, είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη, σημαντικό λιμάνι, βιομηχανικό και ενεργειακό κέντρο και έδρα σημαντικών πανεπιστημίων. Επίσης μεγάλες πόλεις είναι η Ρισόν Λε Ζιόν (217.500 κάτοικοι), Ασντόντ (200.800 κάτοικοι) και Μπερ Σεβά η (184.800 κάτοικοι). Στο νότο, το Ελάτ είναι λιμάνι και παραθεριστικό κέντρο στην Ερυθρά Θάλασσα.

Επίσης στο Ισραήλ υπάρχουν και πολλές άλλες μικρότερες πόλεις, που είναι όμως γνωστές, γιατί αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη και στην Καινή Διαθήκη. Τέτοιες είναι η Ναζαρέτ, η γενέτειρα του Χριστού, η Κανά, η Βηρ-Σεβαέ κ.α.. Επίσης βιβλικές πόλεις βρίσκονται στην, υπό μερική Ισραηλινή κατοχή, Δυτική Όχθη όπως η Ιεριχώ, η Βηθλεέμ, η Χεβρώνα κ.α.. Στις πόλεις αυτές και στην Ιερουσαλήμ υπάρχουν σημαντικότατα ιερά μνημεία και των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών, και οι πολυάριθμοι λειτουργοί και πιστοί κυριαρχούν με την παρουσία τους. Σε αντίθεση οι σύγχρονες ισραηλινές πόλεις είναι 'δυτικού' χαρακτήρα, ηθών και εμφάνισης.
Τυπικός εβραϊκός οικισμός στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη.

Περίπου 304.569 Ισραηλινοί (Ιούλιος 2009) ζούν σε, κατά το Διεθνές Δίκαιο παράνομους οικισμούς στην Παλαιστινιακή Δυτική Οχθη, 192.000 στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, και πάνω από 20.000 στο Γκολάν. Οι οικισμοί διαφέρουν σε μέγεθος και χαρακτήρα από μικρές αγροτικές κοινότητες σε πόλεις με πάνω από 30.000 κάτοικους. Το ισραηλινό κράτος παρέχει πλήρως δημόσιες υπηρεσίες και ασφάλεια στους οικισμούς αυτούς. Στο παρελθόν τέτοιοι οικισμοί υπήρξαν και στη χερσόνησο Σινά και στην Γάζα αλλά εκκενώθηκαν όταν το Ισραήλ αποσύρθηκε από αυτές τις περιοχές.

Στο δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του 2007 το Ισραήλ κατατάχθηκε στην 23η θέση, ακριβώς μία θέση πάνω από την Ελλάδα. Σε ευρωπαϊκά επίπεδα βρίσκονται η γενικότερη υποδομή του κράτους, η δημόσια περίθαλψη, η εκπαίδευση, και η συγκοινωνία. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009 τα 80,73 χρόνια (78,62 χρόνια οι άνδρες και 82,95 οι γυναίκες).[3].
Παραλιακή άποψη του Ελάτ.

Τα οκτώ κρατικά πανεπιστήμια της χώρας έχουν σημαντική ερευνητική παραγωγή. Τα σημαντικότερα είναι το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο στην Ιερουσαλήμ, τα πανεπιστήμια του Τελ Αβίβ και της Χάιφα καθώς και τα Ινστιτούτα Technion και το Weizmann Institute of Science. Το Πανεπιστημιακό νοσοκομείο Χαντάσα στην Ιερουσαλήμ είναι διεθνούς φήμης σε πολλές ειδικότητες (συνεργάζεται δε με το νοσοκομείο Μέμοριαλ της Νέας Υόρκης). Έξι, από τους συνολικά δέκα Ισραηλινούς νομπελίστες ήταν επιστήμονες (χημικοί και οικονομολόγοι).
Μεταφορές
Λεωφόρος στο νότιο Τελ Αβίβ.
Διώροφη αμαξοστοιχία προαστιακού σιδηροδρόμου.

Υπάρχουν 17.870 χλμ. ασφαλτοστρωμένων δρόμων εκ των οποίων 230 χλμ αυτοκινητόδρομοι. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Το σιδηροδρομικό δίκτυο μέχρι τη δεκαετία του 1990 βρισκόταν σε πτώση. Μετέπειτα ξεκίνησε ένα πρόγραμμα ανανέωσης. Οι κρατικοί σιδηρόδρομοι Israel Railways διαθέτουν σήμερα σύγχρονο τροχαίο υλικό. Επίσης υπάρχει το δίκτυο λεωφορείων της Egged, που λειτουργεί παρόμοια με τα ΚΤΕΛ.

Το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας είναι το Διεθνές Αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν. Βρίσκεται στην πόλη Lod στη μητροπολιτική περιοχή του Τελ Αβίβ και είναι έδρα των αεροπορικών εταιριών El Al, Sun D'Or, Israir, CAL και Arkia. θεωρείται από τα ασφαλέστερα αεροδρόμια παγκοσμίως λόγω των εκτεταμένων ελέγχων. Εσωτερικές πτήσεις πραγματοποιούνται μεταξύ Εϊλάτ-Τελ Αβίβ και Εϊλάτ-Χάιφα.

Κυριότερα λιμάνια του Ισραήλ είναι: η Χάιφα, το Τελ Αβίβ, η Αστόντ, και η Ασκελών στη Μεσόγειο και το Ελάτ στην Ερυθρά Θάλασσα.
Διακυβέρνηση
Η ισραηλινή βουλή Κνέσετ, χιονισμένη.

Το Ισραήλ είναι δημοκρατία. Αρχηγός Κράτους είναι ο Πρόεδρος, ο οποίος εκλέγεται από το Κοινοβούλιο (Κνέσετ) -το οποίο απαρτίζεται από 120 μέλη- αλλά η πραγματική εξουσία είναι στα χέρια του Πρωθυπουργού. Η χώρα δεν έχει επίσημο Σύνταγμα. Όμως, μεταξύ 1958-1998 η Κνέσετ νομοθέτησε εννέα 'Βασικούς Νόμους' (Εβραϊκά ḥŭḳḳēi ha-yyǝsōd חוקי היסוד‎) αναφορικά με τη δομή και τους θεσμούς του κράτους. Το 1992 ψηφίστηκαν ακόμα δύο νέοι Βασικοί Νόμοι αναφορικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών οι οποίοι υπήρξαν η βάση για τη μετέπειτα απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας με την οποία διακήρυξε την αρμοδιότητά του να εξασκεί έλεγχο συνταγματικότητας των νόμων. Το 1998 ο Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου, σε μια ακόμα "συνταγματική επανάσταση," ανακήρυξε ότι αυτοί οι Βασικοί Νόμοι είναι συνταγματικά κατοχυρωμένοι.

Από τον πόλεμο του 1967 το Ισραήλ ελέγχει στρατιωτικά την Δυτική Όχθη. Από την συμφωνία του Όσλο και μετά ορισμένες περιοχές είναι αυτοδιοικούμενες ως Παλαιστινιακή Αρχή, ενώ άλλες παραμένουν υπό Ισραηλινή στρατιωτική διοίκηση.
Εκλογές
Ο Πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες (2007)
Υποστηρικτές της Τζίπι Λίβνι στις βουλευτικές εκλογές του 2009.

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[3]. Η Βουλή, που ονομάζεται "Κνέσετ", έχει 120 μέλη, εκλέγεται με το σύστημα της απλής αναλογικής. Η κυβέρνηση εκλέγεται από τη βουλή, όπως και ο Πρόεδρος της χώρας. Η πραγματική πολιτική εξουσία ασκείται από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς ενώ ο πρόεδρος έχει μόνο συμβολικά την ανώτατη πολιτειακή θέση.
Προεδρικές εκλογές , 13 Ιουνίου 2007

Επί συνόλου 120 βουλευτών, ψήφισαν
Πρώτος γύρος
Σιμόν Πέρες: 58 ψήφοι
Ρέουβεν Ρίβλιν: 37 ψήφοι
Κολέτ Άβιταλ: 21 ψήφοι

Δεύτερος γύρος
Σιμόν Πέρες: 86 ψήφοι

Πρόεδρος της χώρας ανέλαβε ο Σιμόν Πέρες, για επταετή θητεία, στις 16 Ιουλίου του 2007.
Βουλευτικές Εκλογές 2009

Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές, και οι πιο αμφίρροπες στην ιστορία της χώρας, διεξήχθησαν στις 10 Φεβρουαρίου του 2009.[13] Οι εκλογές αυτές διενεργήθηκαν πρόωρα εξαιτίας της παραίτησης του πρωθυπουργού Εχούντ Όλμερτ από την ηγεσία του κόμματος Καντίμα και της αποτυχίας της διαδόχου του, Τζίπι Λίβνι να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού. Εάν έμενε ο Ολμέρτ στην εξουσία ή αν κατάφερνε να σχηματίσει η Λίβνι κυβέρνηση συνασπισμού, οι εκλογές θα διενεργούνταν προγραμματισμένα το 2010. Ο Όλμερτ παρέμεινε πρωθυπουργός μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης.[14] · [15] Διαψεύδοντας τις προβλέψεις, το Καντίμα της Λίβνι επικράτησε του δεξιού Λικούντ του πρώην πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου με οριακή διαφορά μίας έδρας στην Κνεσέτ.[16] · [17] Ειδικότερα, το κόμμα Καντίμα πήρε είκοσι οκτώ έδρες έναντι είκοσι επτά για το Λικούντ.[18]. Αμφότεροι η Λίβνι και ο Νετανιάχου διακήρυξαν την εκλογική τους νίκη.[19]. Η Δεξιά κέρδισε συνολικά 65 έδρες στην Κνεσέτ έναντι 55 για την Κεντροαριστερά[20] Η πρόεδρος του Καντίμα ζήτησε από τον αντίπαλό της να συμπράξει με το κόμμα της για το σχηματισμό μιας κυβέρνησης ενότητας. Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί με δηλώσεις τους εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς τη Λίβνι συγκεκαλυμμένα.[21] Στις 20 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος Σιμόν Πέρες ανακοίνωσε ότι θα αναθέσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον ηγέτη της Δεξιάς, Μπενιαμίν Νετανιάχου.[22] H Λίβνι κατέστησε σαφές ότι δε θα λάμβανε μέρος σε μια κυβέρνηση του Νετανιάχου. Τελικά ο Νετανιάχου συμφώνησε με τους Εργατικούς και άλλα κόμματα και σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού, η οποία ορκίστηκε στις 31 Μαρτίου του 2009.
Επίσημα αποτελέσματα

Κνεσέτ, 10 Φεβρουαρίου 2009 Κόμμα Ονομασία στα εβραϊκά Ψήφοι % Έδρες +/–
Καντίμα כן 758.032 22,47% 28 −1
Λικούντ מחל 729.054 21,61% 27 +15
Γισραέλ Μπεϊτένου ל 394.577 11,70% 15 +4
Εργατικό Κόμμα אמת 334.900 9,93% 13 –6
Σας שס 286.300 8,49% 11 –1
Ενιαία Τορά Ιουδαϊσμός ג 147.954 4,39% 5 –1
Ενιαία Λίστα Αράβων-Τάαλ עם 113.954 3,38% 4 —
Εθνική Ένωση ט 112.570 3,34% 4 Εθνική Ένωση *
Χαντάς ו 112.130 3,32% 4 +1
Νέο Κίνημα-Μερέτς מרצ 99.611 2,95% 3 –2
Οίκος των Εβραίων ב 96.765 2,87% 3 Οίκος των Εβραίων*
Μπαλάντ ד 83.739 2,48% 3 —
Πράσινο Κίνημα-Μεϊμάντ ה 27.737 0,82% — —
Γκιλ זך 17.571 0,52% — –7
Άλε Γιαρόκ קנ 13.132 0,39% — —
Πράσινοι רק 12.378 0,37% — —
Γισραέλ Χαζακά חי 6.722 0,20% — —
Τζαμπάρ צי 4.752 0,14% — —
Κόα Λεχασπία פ 3.696 0,11% — —
Εργατικό Κόμμα Νταάμ ק 2.645 0,08% — —
Γισραέλ Χαμιταντεσέτ נ 2.572 0,08% — —
Επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος & Απόφοιτοι Άλε Γιαρόκ יק 2.346 0,07% — —
Ηγέτης קץ 1.887 0,06% — —
Τζομέτ ץ 1.520 0,05% — —
Κόα Χακεσέφ קפ 1,008 0,03% — —
Δικαιώματα του Ανθρώπου στην Οικογένεια פק 921 0,03% — —
Χα Γισραελίμ ים 856 0,03% — —
Ορ אר 815 0,02% — —
Αχραγιούτ נפ 802 0,02% — —
Μπριτ Ολάμ פי 678 0,02% — —
Λεβ Λαολίμ ינ 632 0,02% — —
Λαζούζ נץ 623 0,02% — —
Λεχέμ נר 611 0,02% — —
Έγκυρα ψηφοδέλτια 3.373.490 98,74%
Άκυρα ή λευκά ψηφοδέλτια 43.097 1,26%
Σύνολο 3,416,587 100,00% 120 —
Συμμετοχή %
Πηγή: Εκλογική Επιτροπή της Κνεσέτ

** Τα 4 κόμματα που συναποτελούν την Εθνική Ένωση είχαν 6 έδρες στις προηγούμενες εκλογές στο συνδυασμό Εθνική Ένωση/ Εθνικό Θρησκευτικό Κόμμα. Το κόμμα Άχι (2 έδρες) αποχώρησε από την Εθνική Ένωση και προσχώρησε στο Λικούντ.

*** Ο Οίκος των Εβραίων (πρώην Εθνικό Θρησκευτικό Κόμμα είχε 3 έδρες στο συνδυασμό Εθνική Ένωση/ Εθνικό Θρησκευτικό Κόμμα. Τα δύο κόμματα μαζί κέρδισαν 7 έδρες σε αυτές τις εκλογές.
Σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ
Ελληνιστική επιγραφή του 337-286 πX στο δάπεδο σημερινής συναγωγής στην Τιβεριάδα.
Θωρακισμένο όχημα κατασκευασμένο από την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων, μετά από μελέτη τις ισραηλινής εταιρίας Plasan

Σημαντικό ρόλο στις σχέσεις των δύο κρατών παίζουν οι εξής παράγοντες: H Ιστορία των Εβραίων στην Ελλάδα, η οποία ξεκινάει ήδη στην αρχαία Ελλάδα με σημαντικές κοινότητες πχ. στην Κόρινθο και Αθήνα, και η μέση ανατολή ως μέρος του ιστορικού ελληνιστικού χώρου, αλλά και σύγχρονοι παράγοντες όπως η θέση των δυο χωρών στην ανατολική μεσόγειο.

Η Ελλάδα αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Ισραήλ από ανακηρύξεως της αλλά, σε αντίθεση με την Τουρκία, διατήρησε τις σχέσεις της μαζί του σε χαμηλό διπλωματικό επίπεδο έως το 1990 όταν οι σχέσεις αναβαθμίστηκαν σε επίπεδο πρεσβειών [23]. Από δεκαετίες το Ισραήλ, για λόγους στρατηγικής, καλλιεργεί προσεκτικά τις σχέσεις του με την Τουρκία - την οποία ανεπίσημα υποστήριξε στο Κυπριακό πρόβλημα - πράγμα που ενοχλεί την Ελλάδα. Αντίστροφα, η φιλοαραβική ελληνική εξωτερική πολιτική (την οποία η Ελλάδα χρειάζονταν για να έχει την υποστήριξη πολλών αραβικών κρατών στον ΟΗΕ) ενοχλεί το Ισραήλ[24]

Πρόσφατα η Ελληνική και Ισραηλινή αεροπορία πραγματοποίησαν κοινές ασκήσεις στον ελληνικό εναέριο χώρο οι οποίες είναι πολυτιμότατες στο Ισραήλ αφότου η Τουρκία έπαψε να επιτρέπει στους ισραηλινούς πιλότους να εξασκούνται εκεί [6], [7]. Επίσης στην άσκηση κοντά στην Κρήτη οι ισραηλινοί είχαν την ευκαιρία να εξασκηθούν σε περιβάλλον όπου λειτουργούν οι ελληνο-κυπριακής ιδιοκτησίας, ρωσικής προελεύσεως πύραυλοι S300 [8] δηλ. ο ίδιος τύπος πυραύλου που το Ιράν, εχθρός του Ισραήλ, πρόσφατα αγόρασε [9].

Την Ελλάδα επισκέπτονται στις διακοπές τους περίπου 170.000 με 200.000 Ισραηλινοί κάθε χρόνο. Το Ισραήλ αποτελεί την κυριότερη αγορά ελληνικών προϊόντων στη Μέση Ανατολή αλλά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών είναι ελλειμματικό σε βάρος της Ελλάδας. Στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα λειτουργεί έδρα νεοελληνικών σπουδών που χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από το ίδρυμα Ωνάση [25].

Early Israel and the Surrounding Nations, Archibald Sayce

Heroes of Israel, Theodore Gerald Soares

Chapters on Jewish Literature, Israel Abrahams

A History of Mediaeval Jewish Philosophy , Isaac Husik

A Guide for the Religious Instruction of Jewish Youth, Isaac Samuele Reggio

The Allied Countries and the Jews, Hyman Gerson Enelow

Gebete für Israeliten, A. A. Wolff

Πηγές

Ιστορία γέννησης του κράτους του Ισραήλ

↑ Με βάση το Νόμο της Ιερουσαλήμ η πόλη, ολόκληρη και ενωμένη είναι πρωτεύουσα του Ισραήλ και αποτελεί έδρα της κυβέρνησης, της οικίας του Προέδρου, του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Κοινοβουλίου (Κνεσέτ), όπως επίσης και των κυβερνητικών γραφείων. Τα Ηνωμένα Έθνη και οι περισσότερες χώρες δε δέχονται το νόμο αυτό (δες Kellerman, 1993, σελ. 140) και διατηρούν πρεσβείες σε άλλες πόλεις, όπως το Τελ Αβίβ, η Ραμάτ Γκαν και η Χερτζλίγια. (βλέπε το CIA Factbook και το Χάρτη του Ισραήλ) Η Παλαιστινιακή Αρχή θεωρεί την ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού Κράτους και το τελικό καθεστώς της πόλης αναμένεται εν μέσω συνομιλιών μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων (δες "Negotiating Jerusalem", University of Maryland).
↑ "Population figures - End of 2007" (PDF). Israel Ministry of Foreign Affairs. 31-12-2007. Ανακτήθηκε την 31-12-2007.
↑ 3,0 3,1 3,2 CIA World Fact Book
↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 "World Economic Outlook Database". ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. Ανακτήθηκε την 18-10-2009.
↑ Ελεύθερος Τύπος, Δύο ρουκέτες ερρίφθησαν από Παλαιστίνιους από τη Λωρίδα της Γάζας, 19 Δεκεμβρίου 2008.
↑ The Guardian, "The Israeli attacks on Gaza", Monday 19 January 2009
↑ The Guardian, "Leading British Jews call on Israel to halt 'horror' of Gaza", Sunday 11 January 2009.
↑ Η αιματηρή ισραηλινή επιχείρηση εναντίον του διεθνούς στολίσκου
↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=306269
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ "Israel sets Feburary 10 as date for general elections". Haaretz. 30-10-2008. Ανακτήθηκε την 09-02-2009.
↑ Olmert to make political comeback Ynetnews, 26 Οκτωβρίου 2008
↑ Livni calls for early Israeli election Reuters, 27 Οκτωβρίου 2008
↑ Καθημερινή, Πύρρειος νίκη της Λίβνι, τα εμπόδια έρχονται…, 12 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Εξπρές, Ισραήλ-εκλογές.Το Καντίμα της Λίβνι επικεφαλής, όμως ο Νετανιάχου σε καλύτερη θέση για να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό, 11 Φεβρουαρίου 2009.
↑ in.gr, Ερίζουν για τη νίκη στις εκλογές Λίβνι και Νετανιάχου, 11 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Η Φωνή της Αμερικής, Ισραήλ: Λίβνι και Νετανιάχου διακηρύσσουν εκλογική νίκη, 11 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Σκάι, 11 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Ελευθεροτυπία, Οι Ευρωπαίοι «προτιμούν» Λίβνι, 12 Φεβρουαρίου 2009.
↑ Yahoo! Search - Web Search
↑ relations
↑ ISRAEL'S ENTRY INTO CYPRUS, 1959 - 1963
↑ [4]

Βιβλιογραφία

Abadi, Jacob (2004), Israel's Quest for Recognition and Acceptance in Asia: Garrison State Diplomacy, Routledge, ISBN 0714655767
Ausubel, Natan (1964), The Book of Jewish Knowledge, New York, New York: Crown Publishers, ISBN 051709746X
Barton, John; Bowden, Julie (2004), The Original Story: God, Israel and the World, Wm. B. Eerdmans Publishing Company, ISBN 0802829007
Barzilai, Gad (1996), Wars, Internal Conflicts, and Political Order: A Jewish Democracy in the Middle East, State University of New York Press, ISBN 0-7914-2943-1
Best, Anthony (2003), International History of the Twentieth Century, Routledge, ISBN 0415207398
Bregman, Ahron (2002), A History of Israel, Palgrave Macmillan, ISBN 0333676319
Broughton, Simon; Ellingham, Mark; Trillo, Richard (1999), World Music: The Rough Guide, Rough Guides, ISBN 1858286352
Cole, Tim (2003), Holocaust City: The Making of a Jewish Ghetto, Routledge, ISBN 0415929687
Crowdy, Terry (2006), The Enemy Within: A History of Espionage, Osprey Publishing, ISBN 1841769339
Dekmejian, R. Hrair (1975), Patterns of Political Leadership: Egypt, Israel, Lebanon, State University of New York Press, ISBN 087395291X
Friedland, Roger; Hecht, Richard (2000), To Rule Jerusalem, University of California Press, ISBN 0520220927
Gelvin, James L. (2005), The Israel-Palestine Conflict: One Hundred Years of War, Cambridge University Press, ISBN 0521852897
Gilbert, Martin (2005), The Routledge Atlas Of The Arab-Israeli Conflict (8th έκδοση), Routledge, ISBN 0415359007
Goldreich, Yair (2003), The Climate of Israel: Observation, Research and Application, Springer, ISBN 030647445X
Hamilton, Victor P. (1995), The Book of Genesis (2nd revised έκδοση), Wm. B. Eerdmans Publishing Company, ISBN 0802823092
Harkavy, Robert E.; Neuman, Stephanie G. (2001), Warfare and the Third World, Palgrave Macmillan, ISBN 0312240120
Henderson, Robert D'A. (2003), Brassey's International Intelligence Yearbook (2003 έκδοση), Brassey's Inc., ISBN 1574885502
Herzl, Theodor (1946), The Jewish State, American Zionist Emergency Council, ISBN 0486258491
Jacobs, Daniel (1988), Israel and the Palestinian Territories: The Rough Guide (2nd revised έκδοση), Rough Guides, ISBN 1858282489
Kellerman, Aharon (1993), Society and Settlement: Jewish Land of Israel in the Twentieth Century, State University of New York Press, ISBN 0791412954
Kornberg, Jacques (1993), Theodor Herzl: From Assimilation to Zionism, Indiana University Press, ISBN 0253332036
Liebreich, Fritz (2005), Britain's Naval and Political Reaction to the Illegal Immigration of Jews to Palestine, 1945–1948, Routledge, ISBN 0714656372
Lustick, Ian (1988), For the Land and the Lord: Jewish Fundamentalism in Israel, Council on Foreign Relations Press, ISBN 0876090366
Mazie, Steven (2006), Israel's Higher Law: Religion and Liberal Democracy in the Jewish State, Lexington Books, ISBN 0739114859
Morçöl, Göktuğ (2006), Handbook of Decision Making, CRC Press, ISBN 1574445480
Mowlana, Hamid; Gerbner, George; Schiller, Herbert I. (1992), Triumph of the Image: The Media's War in the Persian Gulf — A Global Perspective, Westview Press, ISBN 0813316103
Romano, Amy (2003), A Historical Atlas of Israel, The Rosen Publishing Group, ISBN 0823939782
Reveron, Derek S.; Murer, Jeffrey Stevenson (2006), Flashpoints in the War on Terrorism, Routledge, ISBN 0415954908
Rosenzweig, Rafael (1997), The Economic Consequences of Zionism, T Brill Academic Publishers, ISBN 9004091475
Rummel, Rudolph J. (1997), Power Kills: Democracy As a Method of Nonviolence, Transaction Publishers, ISBN 0765805235
Scharfstein, Sol (1996), Understanding Jewish History, KTAV Publishing House, ISBN 0881255459
Shindler, Colin (2002), The Land Beyond Promise: Israel, Likud and the Zionist Dream, I.B.Tauris Publishers, ISBN 186064774X
Skolnik, Fred (2007), Encyclopedia Judaica, 9 (2nd έκδοση), Macmillian, ISBN 0028659287
Smith, Derek (2006), Deterring America: Rogue States and the Proliferation of Weapons of Mass Destruction, Cambridge University Press, ISBN 0521864658
Stein, Leslie (2003), The Hope Fulfilled: The Rise of Modern Israel, Greenwood Press, ISBN 0275971414
Stendel, Ori (1997), The Arabs in Israel, Sussex Academic Press, ISBN 1898723230
Stone, Russell A.; Zenner, Walter P. (1994), Critical Essays on Israeli Social Issues and Scholarship, SUNY Press, ISBN 0791419592
Torstrick, Rebecca L. (2004), Culture and Customs of Israel, Greenwood Press, ISBN 0313320918
Wenham, Gordon J. (1994), Word Biblical Commentary, 2 (Genesis 16-50), Dallas, Texas: Word Books, ISBN 0849902010
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το αντίστοιχο λήμμα της Live-Pedia. (ιστορικό).

Χώρες της Ασία

1. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Αφρική. 2. Συνήθως γεωγραφικά θεωρείται Ασιατική χώρα, αλλά ωστόσο για πολιτισμικούς και ιστορικούς λόγους εντάσεται συχνά στην Ευρώπη. 3. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Ευρώπη.

Εγκυκλοπαίδεια Ισραήλ

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License