Ιράν

Το Ιράν (περσικά: ايران), επίσημα Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν (جمهوری اسلامی ايران) είναι χώρα της Μέσης Ανατολής στη Νοτιοδυτική Ασία. Ενώ τοπικά η χώρα ήταν γνωστή ως Ιράν από την αρχαιότητα, ως το 1935 η επικρατούσα ονομασία παγκοσμίως ήταν Περσία. Μετά το 1935 χρησιμοποιούνταν διεθνώς και οι δύο ονομασίες, ο όρος Ιράν όμως καθιερώθηκε έκτοτε ως επίσημη ονομασία της χώρας.

Είναι η 18η χώρα σε έκταση παγκοσμίως και ο πληθυσμός της αριθμεί 70 εκατομμύρια. Το Ιράν συνορεύει στα βόρεια με Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Τουρκμενιστάν, ανατολικά με Πακιστάν και Αφγανιστάν και δυτικά με Τουρκία και Ιράκ. Πρωτεύουσα είναι η Τεχεράνη, που αποτελεί το πολιτικό, πολιτιστικό, εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Το Ιράν θεωρείται περιφερειακή δύναμη και καταλαμβάνει σημαντική θέση σε θέματα παγκόσμιας ενεργειακής πολιτικής και οικονομίας, ως αποτέλεσμα κυρίως των μεγάλων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει. Η χώρα είναι επίσης μέλος του ΟΠΕΚ και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Ιστορικά, είναι από τις περιοχές του κόσμου όπου αναπτύχθηκαν οι πρώτοι σημαντικοί πολιτισμοί, με τους πρώτους οργανωμένους οικισμούς το 7.000 π.Χ., ενώ από την πρώτη χιλιετία π.Χ. ως τον 7ο αιώνα μ.Χ. εγκαθιδρύθηκαν μεγάλες αυτοκρατορίες: Αχαιμενίδες, Πάρθοι, Σασσανίδες. Κατά την χρυσή εποχή του Ισλάμ (7ος-11ος αιώνας) στο Ιράν άκμασαν οι επιστήμες: φιλοσοφία, ιατρική, αστρονομία, μαθηματικά καθώς και οι τέχνες και η λογοτεχνία. Το 1906 δημιουργήθηκε το πρώτο κοινοβούλιο της χώρας, ενώ από την 1 Απριλίου 1979, έγινε ισλαμική δημοκρατία.

Ονομασίες Ιράν-Περσία

Οι τοπικοί πληθυσμοί αντί για τους όρους Ιράν ή Περσία χρησιμοποιούσαν τον όρο Αρυανάμ από την αρχαία εποχή καθώς και Ιράν/Ερανσάχρ από την περίοδο των Σασσανιδών. Η λέξη "Αρυανάμ" είναι η αρχαία εκδοχή του Ιράν, και αρχαία γενική πληθυντικού που σημαίνει (γη) των Αρίων. Ο όρος Περσία είναι το όνομα που χρησιμοποιείτο από τις ευρωπαϊκές χώρες, από την εποχή της Περσικής Αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών κατά τον 6ο αι. π.Χ. Η ονομασία αυτή επικράτησε στη Δύση μέσω των Ελλήνων, οι οποίοι γενίκευσαν την ονομασία της περιοχής Παρς (Παρσίς), Φαρς σήμερα, στο νότιο Ιράν, η οποία ήταν και το κέντρο της Περσικής Αυτοκρατορίας. Σημειωτέον ότι η Περσική γλώσσα λέγεται Φαρσί. Η Περσία ονομάστηκε επισήμως Ιράν από τις 21 Μαρτίου 1935, όταν ο σάχης Ρεζά Παχλεβί ζήτησε επίσημα από τη διεθνή κοινότητα να αποκαλεί τη χώρα του με την εθνική της ονομασία Ιράν.
Ιστορία
Αρχαιότητα και μεσαίωνας

Η περιοχή του σημερινού Ιράν κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ. κατοικούνταν από Πέρσες και Μήδους. Οι πρώτοι επικράτησαν και με επικεφαλής την δυναστεία των Αχαιμενιδών δημιούργησαν μια αχανή αυτοκρατορία που έφτασε στα όρια της ακμής της τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα, και εκτεινόταν από τη Μικρά Ασία ως τον ποταμό Ινδό. Την περίοδο 499-449 π.Χ. οι Πέρσες συγκρούστηκαν με τους αρχαίους Έλληνες στην ευρύτερη περιοχή της Μικράς Ασίας και του Αιγαίου Πελάγους. Το διάστημα 356-323 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος, επικεφαλής των συνασπισμένων Ελλήνων κατάφερε να επιβληθεί του Πέρση μεγάλου βασιλιά Δαρείου και να κατακτήσει τα εδάφη της αυτοκρατορίας του. Η κυριαρχία των διαδόχων του Μέγα Αλέξανδρου υπήρξε πρόσκαιρη και μέσα σε λιγότερο από αιώνα η περσική δυναστεία των Πάρθων επικράτησε σε ολόκληρη την περιοχή. Από τον 4ο αιώνα μ.Χ. την δυναστεία των Πάρθων την διαδέχτηκε αυτή των Σασσανιδών. Οι μουσουλμάνοι Άραβες κατέλυσαν το περσικό βασίλειο τον 7ο αιώνα και από τότε σταδιακά ξεκίνησε ο εξισλαμισμός της περιοχής. Η περιοχή καταλήφθηκε δύο φορές πρόσκαιρα από τους Μογγόλους: τον 13ο αιώνα και τον 14ο αιώνα.[4]
Μεσαιωνική περίοδος (652-1501)

Μετά την εξάπλωση του ισλαμισμού στην Περσία, οι περισσότερες πόλεις της αυτοκρατορίας των Σασανιδών, εκτός από τις επαρχίες της Κασπίας θάλασσας και την Τρανσοξιάνα, προσχώρησαν στο νέο καθεστώς. Αρκετές επαρχίες στο Ιράν αρχικά αντιστάθηκαν στους Άραβες κατακτητές, αν και καμία δεν κατάφερε τελικά να τους απωθήσει. Όταν όμως η επικράτηση των Αράβων ήταν οριστική, αρκετές πόλεις στασίασαν, σκοτώνοντας τους κυβερνήτες, για να επανέλθει η τάξη με την αποστολή ενισχύσεων. Η μετάβαση του Ιράν στον Ισλαμισμό ήταν γενικά μία σύνθετη διαδικασία και θεωρείται ότι έγινε σταδιακά, χωρίς ιδιαίτερη χρήση βίας. Βέβαια, καταγράφονται περιστασιακές καταστροφές μνημείων του ζωροαστρισμού και εκτελέσεις ιερέων.

Μέχρι τον 9ο αιώνα, το Ισλάμ ήταν πλέον η επικρατούσα θρησκεία στην Περσία και οι αλλαγές που επέφερε στον πολιτισμό και τη ζωή των Ιρανών ήταν σημαντικές. Σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Φαρς, ο ζωροαστρισμός παρέμενε ακόμα ισχυρός κατά τον 9ο αιώνα, ενώ μαζικές προσχωρήσεις στον ισλαμισμό καταγράφονται ακόμα και τον 10ο αιώνα.

Κατά την περίοδο παρακμής του χαλιφάτου των Αβασιδών, παρατηρείται η ανάδυση ανεξάρτητων ή ημι-ανεξάρτητων δυναστειών σε διάφορα μέρη της Περσίας, όπως οι Ταχιρίδες, οι Σαφαρίδες, οι Σαμανίδες, οι Αφριγίδες, οι Γκουρίδες, οι Σαλαρίδες, οι Ιουστανίδες, οι Σαδαδίδες και οι Βουγίδες. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι Άραβες κατήργησαν το ταξικό κοινωνικό σύστημα των Σασσανιδών, ενώ αργότερα, κυρίως κάτω από την εξουσία των Ουμαγιαδών, αναπτύχθηκε μία άλλη μορφή διακρίσεων και αποκλεισμού των μη-Αράβων. Αντιδρώντας σε αυτή την εξέλιξη, ο ιρανός στρατηγός Αμπού Μοσλέμ εξόρισε τους Ουμαγιάδες από τη Δαμασκό και υποστήριξε τους Αβασίδες χαλίφηδες για την κατάκτηση της Βαγδάτης. Οι τελευταίοι συχνά επέλεγαν Ιρανούς για βεζίρηδες τους, και οι ιρανοί κυβερνήτες είχαν έτσι έναν σχετικό βαθμό αυτονομίας. Έτσι, το 822, ο κυβερνήτης του Χορασάν, Ταχίρ, διακήρυξε την ανεξαρτησία του και ίδρυσε τη νέα περσική δυναστεία των Ταχιριδών. Μέχρι την εποχή των Σαμανιδών, οι προσπάθειες του Ιράν για ανάκτηση της ανεξαρτησίας του ήταν πλέον γόνιμες.

Η πολιτιστική αναγέννηση της ύστερης των Αββασιδών περιόδου οδήγησε στην αναβίωση μίας εθνικής ιρανικής ταυτότητας. Το κίνημα αυτό έφτασε στην ακμή του κατά τον 9ο και τον 10ο αιώνα, με πιο γνωστό αποτέλεσμα τη συνέχιση της περσικής γλώσσας, επίσημης γλώσσας του Ιράν ακόμα και σήμερα. Ο Φερντουσί, ο μεγαλύτερος επικός ποιητής της χώρας, θεωρείται σήμερα ως η πιο σημαντική μορφή στην επιβίωση της περσικής γλώσσας. Μετά από μία περίοδο καταστολής, το ιρανικό στοιχείο επανέκαμψε ως ένα ιδιαίτερο, διαφορετικό και διακριτό στοιχείο μέσα στο Ισλάμ.

Το 1218 οι ανατολικές επαρχίες της Τρανσοξιάνα και του Χορασάν δέχθηκαν την εισβολή των Μογγόλων του Τζένγκις Χαν. Αυτή την περίοδο σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας σκοτώθηκε[εκκρεμεί παραπομπή]. Μεταξύ του 1220 και του 1260 ο συνολικός πληθυσμός μειώθηκε από περίπου 2,5 εκατομμύρια σε 250.000 λόγω των διωγμών, λοιμών και γενοκτονίας[εκκρεμεί παραπομπή]. Σε μία επιστολή του στο βασιλιά Λουδοβίκο τον Θ', ο εγγονός του Τζεγκίς Χαν, Χολαγκού, αναφέρει ότι είναι ο αυτουργός 200.000 θανάτων στο Ιράν και το Χαλιφάτο, ενώ ακολούθησε αμέσως μετά ο Ταμερλάνος, ως επόμενος κατακτητής, με πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του τη Σαμαρκάνδη. Το 1387, ο Ταμερλάνος κατέστειλε μία εξέγερση στο Ισπαχάν σκοτώνοντας σχεδόν 70.000 άτομα. Οι διάδοχοι όμως τόσο του Ταμερλάνου, όσο και του Χολαγκού, σταδιακά υιοθέτησαν τα ήθη και έθιμα των κατακτημένων πληθυσμών, επιλέγοντας τελικά τον περσικό πολιτισμό ως δικό τους. Η επιδημία χολέρας του 14ου αιώνα ήταν άλλη μία πληγή για το Ιράν, καθώς σκότωσε σχεδόν το 30% του πληθυσμού του.

Η Περσία ενώθηκε από τον Αμπού Σαϊντ σε ενιαία πολιτική οντότητα το 1452, όμως τα επόμενα χρόνια κατακτήθηκε για λίγα έτη από τους Οθωμανούς Τούρκους. Με τον σάχη Ισμαήλ Α' τερματίστηκε η οθωμανική εξουσία, και η περιοχή έγινε και πάλι ανεξάρτητη (1502-1736). Την εποχή εκείνη το σιιτικό δόγμα καθιερώθηκε ως επίσημο. Τον 18ο αιώνα οι Περσία γνώρισε τις επιβουλές Οθωμανικής και Ρωσικής Αυτοκρατορίας που προσπαθούσαν να προσαρτήσουν τμήματά της, χωρίς όμως επιτυχία, ενώ επί σάχη Ναδίρ Α' ισχυροποιήθηκε η θέση της χώρας. Τον 19ο αιώνα η Ρωσία και η Βρετανική Αυτοκρατορία προσπαθούσαν να θέσουν την Περσία υπό την σφαίρα επιρροής τους. Η ηγεμονική πολιτική αυτών των δυνάμεων έγινε πιο έντονη όταν το 1908 ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα πετρελαίου.[4]
Σύγχρονη ιστορία (1921 - σήμερα)
Ο εικοσιδυάχρονος Μοχάμεντ Ρέζα Παχλαβί ανακηρύσσεται "Σάχης" (Αυτοκράτορας) του Ιράν στις 17 Σεπτεμβρίου 1941.
Ο Μοχάμεντ Ρέζα Παχλαβί, αυτοκράτορας του Ιράν 1941-1979, και η σύζυγός του Φαράχ Ντιμπά αναχωρούν από επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ στις 16 Νοεμβρίου 1977.

Το 1925 ο Ρεζά Σαχ με πραξικόπημα ανέτρεψε την παρακμάζουσα δυναστεία των Καζάρων και ονομάστηκε σάχης. Η διακυβέρνησή του προώθησε την εκβιομηχάνιση της χώρας, τα σιδηροδρομικά δίκτυα, τις κατασκευές, αλλά και την καθιέρωση ενός εθνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ο Ρέζα προσπάθησε να διατηρήσει τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιρροή της Βρετανίας και τη Ρωσίας στη χώρα, αλλά με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι κληρονομικοί του δεσμοί με τη Γερμανία προκάλεσαν την επιφύλαξη των Βρετανών και των Ρώσων. Το 1941 οι δύο αυτές χώρες ως σύμμαχοι κατέλυσαν τη χώρα με στόχο να χρησιμοποιήσουν το σιδηροδρομικό δίκτυο μεταφορών κατά τον πόλεμο, προκαλώντας παράλληλα την παραίτηση του σάχη υπέρ του γιού του, Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί.

Το 1951, ο Μοχάμεντ Μοσαντέκ εκλέχθηκε πρωθυπουργός. Μετά την εθνικοποίηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας στη χώρα, η δημοτικότητά του αυξήθηκε έντονα. Η Βρετανία, με την πρωθυπουργία του Ουίνστον Τσόρτσιλ, ως αντίδραση επέβαλε εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο, βρίσκοντας σύμμαχο και τις ΗΠΑ, σε μία μυστική επιχείρηση ανατροπής του Μοσαντέκ. Με εντολή του πρόεδρου των ΗΠΑ, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, η επιχείρηση Αίας ξεκίνησε, προκαλώντας τελικά τη σύλληψη του Μοσαντέκ τον Αύγουστο του 1953. Το πραξικόπημα αυτό αποτελεί την πρώτη φορά[εκκρεμεί παραπομπή] κατά την οποία οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν ανοιχτά στην κατάλυση μίας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης.

Μετά την κατάλυση του πρωθυπουργού, η διακυβέρνηση του Παχλαβί έγινε ιδιαίτερα αυταρχική, και με τη βοήθεια των ΗΠΑ, ο σάχης κατάφερε να εκσυγχρονίσει τις υποδομές της χώρας, αλλά παράλληλα επιβλήθηκε σε όλες τις μορφές πολιτικής αντιπαράθεσης με την πανίσχυρη εθνική μυστική υπηρεσία Σαβάκ. Ενεργός κριτής της επονομαζόμενης «λευκής επανάστασης» του σάχη έγινε ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, ο οποίος αποκήρυξε δημόσια την εξουσία του σάχη.

Ο Χομεϊνί συνελήφθη και φυλακίστηκε για 18 μήνες, και μετά την αποφυλάκισή του το 1964 άσκησε έντονη δημόσια κριτική στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ο σάχης υποχρεώθηκε να τον εξορίσει αρχικά στην Τουρκία, στη συνέχεια στο Ιράκ, και τελικά στη Γαλλία, χωρίς όμως να αλλάξει τη δημόσια κριτική που ασκούσε.
Η επιστροφή του Αγιατολάχ Χομεϊνί, την 1η Φεβρουαρίου 1979 στο Ιράν, από την εξορία του στη Γαλλία.

Η Ιρανική Επανάσταση, ή αλλιώς γνωστή ως Ισλαμική επανάσταση, ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1978, με τις πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στην εξουσία του σάχη. Μετά από συνεχόμενες απεργίες και διαμαρτυρίες που παρέλυαν την οικονομία της χώρας, ο σάχης εγκατέλειψε το Ιράν τον Ιανουάριο του 1979, και ο Αγιατολάχ Χομεϊνί επέστρεψε στην Τεχεράνη από την εξορία. Η δυναστεία των Παχλαβί κατέρρευσε δέκα ημέρες αργότερα, στις 11 Φεβρουαρίου, όταν ο στρατός του Ιράν παρέμεινε ουδέτερος στην πολιτική διαμάχη, μετά από συρράξεις ανταρτών και στρατιωτών πιστών στο σάχη. Την 1η Απριλίου του 1979, το Ιράν έγινε και επίσημα ισλαμική δημοκρατία με τη διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος.

Το Δεκέμβριο του 1979, η χώρα ενέκρινε ένα θεοκρατικό σύνταγμα, με το οποίο ο Χομεϊνί έγινε ανώτατος αρχηγός της χώρας. Η ταχύτητα και η επιτυχία της επανάστασης προκάλεσε εντύπωση σε όλο τον κόσμο, καθώς δεν συνοδεύτηκε από πολεμικές αποτυχίες, οικονομική κρίση ή αγροτική επανάσταση. Αν και τόσο οι εθνικιστές όσο και οι μαρξιστές συμμετείχαν με παραδοσιακούς ισλαμιστές στην εκθρόνιση του σάχη, αρκετές χιλιάδες σκοτώθηκαν ή εκτελέστηκαν από το ισλαμικό καθεστώς στη συνέχεια, καθώς η ισλαμική δημοκρατία εξελίχθηκε σε μία άτυπη μονοκρατορία του Χομεϊνί.

Οι σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ διαβρώθηκαν ταχύτατα κατά την επανάσταση, καθώς στις 4 Νοεμβρίου του 1979 μία ομάδα Ιρανών φοιτητών κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη. Με την κατηγορία ότι υπηρετούσαν στην ΣΙΑ (CIA) με στόχο την ανατροπή του καθεστώτος στο Ιράν, το προσωπικό της πρεσβείας κρατήθηκαν όμηροι, ενώ ο Χομεϊνί, αν και δεν είχε εμπλακεί στην υλοποίηση της κατάληψης, υποστήριξε τους φοιτητές μετά την επιτυχία τους. Αν και οι περισσότεροι από τους ομήρους -κυρίως γυναίκες και αφροαμερικανοί- απελευθερώθηκαν τους πρώτους μήνες της κατάληψης, οι υπόλοιποι 52 όμηροι κρατήθηκαν για συνολικά 444 ημέρες. Η κυβέρνηση του Τζίμι Κάρτερ προσπάθησε χωρίς επιτυχία να διαπραγματευτεί την απελευθέρωση των Αμερικανών πολιτών, αλλά τελικά η ομηρία έληξε τον Ιανουαρίου του 1981 με τη διακήρυξη του Αλγερίου.

Ο απόηχος της ιρανικής επανάστασης φαινομενικά προκάλεσε χάος και αποσυντονισμό στο κράτος του Ιράν, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε ο ηγέτης του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν, παράλληλα με τη δυσαρέσκεια του δυτικού κόσμου. Ο κάποτε ισχυρός ιρανικός στρατός είχε διαλυθεί κατά την επανάσταση και ο Χουσεΐν επιθυμούσε την επέκταση των προσβάσεων του στον Περσικό κόλπο, διεκδικώντας ξανά περιοχές που είχε διεκδικήσει και κατά την εξουσία του σάχη. Το Κουζεστάν, με αραβικό πληθυσμό και πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου, ήταν ο πρώτος στόχος του, για να ακολουθήσουν και τα νησιά Αμπού Μούσα και Τουνμπ, στα ύδατα του Ιράν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο ιρακινός στρατός εισέβαλε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1980 στο ιρανικό Κουζεστάν, ξεκινώντας έτσι τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ.

Αν και οι ιρακινές δυνάμεις είχαν αρκετές πρώιμες επιτυχίες και ανάπτυξη, οι ιρανικές δυνάμεις κατάφεραν μέχρι το 1982 να τις απωθήσουν ξανά στα αρχικά σύνορα. Ο Χομεϊνί προσπάθησε να εξάγει την ισλαμική επανάσταση προς τα δυτικά και το Ιράκ, κυρίως απευθυνόμενος στην πλειοψηφία των Σιιτών μουσουλμάνων της χώρας. Ο πόλεμος συνεχίστηκε για ακόμη 6 χρόνια, μέχρι το 1988, όταν ο Χομεϊνί συμφώνησε σε μία συμφωνία ανακωχής με τη διαμεσολάβηση των Ηνωμένων Εθνών. Οι συνολικές απώλειες του Ιράν εκτιμώνται μεταξύ 500.000 και 1 εκατομμυρίου ανθρώπων, με περισσότερους από 100.000 Ιρανούς να είναι θύματα χημικών όπλων του Ιράκ.
2009: μετεκλογικά βίαια επεισόδια στην Τεχεράνη.

Μετά τον πόλεμο, ο πρόεδρος Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί και η κυβέρνησή του επικεντρώθηκαν σε μία ρεαλιστική πολιτική ανοικοδόμησης της χώρας και ενδυνάμωσης της οικονομίας, διατηρώντας την ιδεολογία της επανάστασης. Ο Ραφσαντζανί υπηρέτησε μέχρι το 1997 και τον διαδέχθηκε ο μετριοπαθής Μοχάμεντ Χαταμί. Στις δύο θητείες του, ο Χαταμί υποστήριξε την ελευθερία της έκφρασης, την κοινωνική ανοχή και την κοινωνία των πολιτών, καλλιέργησε διπλωματικές σχέσεις με άλλες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας, και εφάρμοσε μία οικονομική πολιτική που υποστήριζε την ελεύθερη αγορά και τις ξένες επενδύσεις. Όμως ο Καταμί θεωρείται ότι απέτυχε στο να κάνει τη χώρα πιο δημοκρατική. Στις προεδρικές εκλογές του 2005, το Ιράν έκανε μία ακόμα αλλαγή κατεύθυνσης, όταν ο συντηρητικός λαϊκός υποψήφιος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ εκλέχθηκε πρόεδρος νικώντας τον Ακμπάρ Χασεμί Ραφσαντζανί. Στις προεδρικές εκλογές του 2009 ο Αχμαντινετζάντ επανεξελέγη με 62% έναντι 34% του φιλελεύθερου αντιπάλου Μιρ Χοσεϊν Μουσαβί. Ο Μουσαβί αρνήθηκε να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα και κατήγγειλε εκταταμένη νοθεία. Ακολούθησαν μεγάλες διαδηλώσεις οπαδών του Μοσαβί οι οποίες κατεστάληκαν βίαια ενώ πολλοί πρωτεργάτες καταδικάσθηκαν σε θάνατο αργότερα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ το Ηνωμένο Βασίλειο, και άλλες χώρες εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις κατηγορίες περί νοθείας και καταδίκασαν την καταστολή των διαδηλώσεων.
Γεωγραφία
Το ιρανικό τοπίο είναι κατεξοχήν ορεινό με μικρές διάσπαρτες οάσεις.
Γεωγραφικός χάρτης του Ιράν.
Τοπίο στην επαρχία Φαρς.
Έρημος στην επαρχία Κερμάν.

Το Ιράν συνορεύει με τις εξής χώρες και περιοχές: Αζερμπαϊτζάν (μήκος συνόρων: 500 χλμ.), Αρμενία (35 χλμ.) βορειοδυτικά, την Κασπία Θάλασσα βόρεια, Τουρκμενιστάν (1000 χλμ.) βορειοανατολικά, Πακιστάν (909 χλμ.) και Αφγανιστάν (936 χλμ.) ανατολικά, Τουρκία (500 χλμ.) και Ιράκ (1458 χλμ.) δυτικά, και με τον Περσικού Κόλπου και τον Κόλπος του Ομάν νότια. Η συνολική έκταση του Ιράν είναι 1.648.195 τετρ. χλμ..

Το τοπίο του Ιράν κυριαρχείται από υψηλές και γυμνές οροσειρές που οριοθετούν διαφορετικά υψίπεδα και λεκάνες. Το πυκνο κατοικημένο δυτικό τμήμα είναι και το πλέον ορεινό, με οροσειρές όπως τα όρη Ζάγρος και Ελμπούρζ. Τα όρη Ελμπούρζ με υψόμετρο που ξεπερνά τα 5.000 μ. διαχωρίζουν το μη εύφορο Ιράν από τις βροχερές περιοχές της Κασπίας Θάλασσας. Εκεί βρίσκεται και η υψηλότερη κορυφή του Ιράν, το Νταμαβάντ στα 5.671 μ, περίπου 50 χλμ. βόρεια της Τεχεράνης. Το Νταμαβάντ είναι επίσης η υψηλότερη της Μέσης Ανατολής αλλά και το μεγαλύτερο ηφαίστειο της Ασίας. Στο ανατολικό μισό κυριαρχούν απέραντα οροπέδια, σε υψόμετρο 2.000 μ. περίπου. Στα οροπέδια κυριαρχούν οι έρημοι, που διακόπτονται περιστασιακά από αλμυρές λίμνες.

Οι μόνες πραγματικά μεγάλες πεδιάδες βρίσκονται κατά μήκος της ακτογραμμής της Κασπίας Θάλασσας και στο βόρειο άκρο του Περσικού Κόλπου στο στόμιο του ποταμού Αρβάντ. Μικρότερες ασυνεχείς πεδιάδες βρίσκονται σκορπισμένες στις υπόλοιπες ακτές του Περσικού Κόλπου, στα Στενά του Ορμούζ, και στη Θάλασσα του Ομάν. Το ιρανικό κλίμα είναι κυρίως ξηρό, αν και υποτροπικό κατά μήκος της Κασπίας ακτογραμμής. Η ευρύτερη περιοχή του Ιράν θεωρείται μια από τις 15 πολιτείες που συνθέτουν το αποκαλούμενο λίκνο της Ανθρωπότητας.
Κλίμα

Το κλίμα του Ιράν είναι ηπειρωτικό, με κρύους χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια. Τα μεγαλύτερο τμήμα της χώρας χαρακτηρίζεται από συνθήκες στέπας ή ερήμου. Τα οροπέδια της ενδοχώρας διαθέτουν έντονα χαρακτηριστικά ερήμου, με ελάχιστες βροχοπτώσεις. Στις οροσειρές στον βορρά και στα δυτικά οι χιονοπτώσεις είναι άφθονες το μεγαλύτερο μέρος του έτους. Η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι ανεπαρκείς υδάτινες οδοί καθιστούν απαγορευτική την καλλιέργεια χωρίς σύστημα άρδευσης, ενώ η βλάστηση γενικότερα είναι λιγοστή και τα δάση καλύπτουν μόλις το 11% της επιφάνειας του Ιράν.
Διοικητική διαίρεση και πόλεις

Τα Ιράν διαιρείται διοικητικά σε 30 επαρχίες (περσ. οστάν-χα, ενικός: οστάν):

Τεχεράνη
Κομ
Μαρκαζί
Καζβίν
Τζιλάν
Αρνταμπίλ
Ζαντζάν
Ανατολιό Αζερμπαϊτσάν
Δυτικό Αζερμπαϊτσάν
Κουρδιστάν

Χαμαντάν
Κερμανσαχάν
Ιλάμ
Λορεστάν
Χουζεστάν
Τζαχάρ Μαχάλ
Κολικούτε και Μπουγέρ Αχμάντ
Μπουσέχρ
Φαρς
Χορμοζγκάν

Σιστάν και Βελουχιστάν
Κερμάν
Γιαζντ
Ισφαχάν
Σεμνάν
Μαζανταράν
Γκολεστάν
Βόρεια Χορασάν
Ραζαβί Χορασάν
Νότιο Χορασάν

IranNumbered.png

Το 61% πλέον του πληθυσμού της χώρας διαμένει σε αστικές περιοχές. Η πρωτεύουσα, Τεχεράνη, 7.705.036 κατοίκων, βρίσκεται στους πρόποδες της νότιας πλευράς του όρους Ελμπρούζ. Αποτελεί το σημαντικότερο βιομηχανικό και εμπορικό, καθώς επίσης και το πολιτικό και πολιτισμικό κέντρο, ενώ συνιστά σημείο συνάντησης μεταξύ των διάφορων εθνοφυλετικών ομάδων του Ιράν.

Το Μασάντ, με 2.410.800 κατοίκους, η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη, είναι από τις ιερές πόλεις των σιιτών και η πιο ιερή πόλη της χώρας. Συγκεντρώνει πλήθος προσκυνητών κάθε χρόνο. Το Ισφαχάν, 1.602.110 κατοίκων, η παλιά πρωτεύουσα της άλλοτε Περσίας, αποτελεί σήμερα την τρίτη μεγαλύτερη πόλη. Στην πόλη είναι έντονη η παρουσία της παραδοσιακής ισλαμικής αρχιτεκτονικής: τζαμιά, παλάτια, γέφυρες, ενώ η κεντρική πλατεία του Ιμάν έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας από την UNESCO. Η Ταυρίδα (Ταμπρίζ), με 1.398.060, αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο στη χώρα μετά την Τεχεράνη.
Δημογραφία
Πόλεις του Ιράν

Τεχεράνη
Τεχεράνη
Μασάντ
Μασάντ
Ισφαχάν
Ισφαχάν
Πόλη Επαρχία Πληθυσμός (2002)
view • talk • edit
Τεχεράνη Τεχεράνη 7.705.036
Μασάντ Ραζαβί Χορασάν 2.427.316
Ισφαχάν Ισφαχάν 1.602.110
Ταμπρίζ (Ταυρίδα) Ανατολικό Αζερμπαϊτζάν 1.398.060
Καράτζ Τεχεράνη 1.377.450
Σιράζ Φαρς 1.227.311
Αχβάζ Χουζεστάν 969.843
Κομ Κομ 951.918
Κερμανσάχ Κερμανσάχ 784.602
Ουρμία Δυτικό Αζερμπαϊτζάν 583.255

Μεγάλες συγκεντρώσεις πληθυσμού παρατηρούνται, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, στις μεγάλες πόλεις εις βάρος της υπαίθρου. Από την άλλη πλευρά, περίπου δύο εκατομμύρια σήμερα Ιρανοί ζουν ως νομάδες στα οροπέδια της χώρας, με βασική απασχόληση την κτηνοτροφία.

Η πλειονότητα του ιρανικού πληθυσμού ομιλούν μία από τις ιρανικές γλώσσες, παρότι η περσική είναι η επίσημη. Οι σημαντικότερες εθνοφυλετικές ομάδες είναι οι Πέρσες (51%), οι Αζέροι (24%), οι Γκιλάκι και Μαζανταρανί (8%), οι Κούρδοι (7%), οι Άραβες (3%), οι Βαλούχι (2%), οι Λουρς (2%), οι Τουρκομάνοι (2%), οι Κασκάι, οι Αρμένιοι, οι Εβραίοι της Περσίας, οι Ασσύριοι και άλλοι.

Εδώ και πέντε αιώνες περίπου η σιιτική πτέρυγα του Ισλάμ, την οποία ασπάζονται το 95% του πληθυσμού, είναι και η θρησκεία του κράτους. Ένα 4% είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι. Από τα μη μουσουλμανικά θρησκεύματα, που αντιπροσωπεύουν το υπόλοιπο 1% αξίζει να αναφερθούν οι Μπαχάι και οι Ζωροάστρες, όπως και οι Ιουδαίοι, Χριστιανοί και Μανδεανοί (Mandeans). Οι τέσσερεις τελευταίες αναγνωρίζονται επίσημα ως μειονότητες και κατέχουν έδρες στο Κοινοβούλιο.

Επίσημη γλώσσα είναι η Περσική, που ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή ομογλωσσία. Επίσης, ομιλούνται σε μικρότερο βαθμό διάφορες διάλεκτοι της τούρκικης γλώσσας (26%), καθώς και τα κουρδικά και τα λούρι.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν, λόγω της βελτίωσης των υγειονομικών συνθηκών μετά το τέλος του πολέμου με το Ιράν, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2009, ανήλθε στα 71,14 χρόνια (69,65 χρόνια οι άνδρες και 72,72 οι γυναίκες).[1] Το ποσοστό γεννητικότητας σήμερα αντιστοιχεί σε 1,71 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ πιο χαμηλό από αυτό του 1970 που ήταν 6,7.
Οικονομία
Το Ιράν κατέχει το 10% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και 15% του φυσικού αερίου. Είναι ο 4ος κατα σειρά εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο.
Η ιρανική παραγωγή αυτοκινήτων, όπως του εικονιζόμενου "Ιράν Χόδρο" ξεπέρασε το 1 εκ. το 2005. Είναι η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στη Μέση Ανατολή, με παραρτήματα σε τέσσερις ηπείρους.

Η οικονομία βασίζεται και ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από το ίδιο το κράτος, με το πετρέλαιο να είναι ο σημαντικότερος οικονομικός πόρος της χώρας. Το Ιράν είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου παγκοσμίως και η παραγωγή του αντιστοιχεί στο 11% της συνολικής παραγωγής των χωρών του ΟΠΕΚ. Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου να συνιστούν το 85% της συνολικής αξίας των εξαγωγών.

Ξεχωρίζουν επίσης η πετροχημική βιομηχανία, η βιομηχανία τροφίμων η σιδηρουργία χάλυβα και η αυτοκινητοβιομηχανία. Επιπρόσθετα, η χώρα διαθέτει σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου, όπως και ορυκτών ανθράκων, ψευδάργυρου, μόλυβδου, σιδήρου, χρωμίου και βαρίου.
Από τις ίνες του νήματος έως τα χρώματα, όλα τα υλικά των ονομαστών περσικών χαλιών είναι φυσικά και χειροποίητα. Η πολύμηνη διαδικασία κατασκευής τους είναι το θέμα της ιρανο-ιαπωνικής ταινίας "The Wind Carpet".

Σημαντική είναι η υφαντουργία, και ιδιαίτερα η κατασκευή χαλιών, τα οποία είναι παγκοσμίως γνωστά για την ξεχωριστή ποιότητά τους, τα σχέδια και τα χρώματά τους.
Πολιτική
Εισαγωγή
Ο σημερινός "Ανώτατος Ηγέτης" Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ο σημερινός πρόεδρος του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.

Το Ιράν αποτελεί συνταγματική ισλαμική δημοκρατία όπως ορίζει το σύνταγμα το 1979 που ονομάζεται Κανούν-ι Ασασί. Η νομοθετική και εκτελεστική εξουσία ασκούνται από μια σειρά συνδεόμενων θεσμών ορισμένοι εκ των οποίους στελεχώνονται από αιρετούς και άλλα από άτομα διορισμένα με βάση τις θρησκευτικές τους επιλογές. Η βασική πολιτειακή ιδέα είναι το "βελαγιάτ-ι φακίχ" ήτοι "καθοδήγηση από ειδικό του ισλαμικού θρησκευτικού νόμου" που βρίσκει εφαρμογή στους μη λαϊκά εκλεγμένους θεσμούς του "Ανώτατου Ηγέτη" και του "Συμβουλίου Κηδεμόνων" [1] [2]. Αυτή η "καθοδηγητική" μορφή εξουσίας από ιερωμένους προστίθεται στο παγκοσμίως κοινό πολιτειακό τρίπτυχο νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας και μάλιστα τις ελέγχει αφ' υψηλού.
Ο Ανώτατος Ηγέτης (Ραχμπάρ)

Σύμφωνα με το ιρανικό σύνταγμα, ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν σκιαγραφεί και επιβλέπει την εφαρμογή των «γενικών πολιτικών κατευθύνσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν». Αναπληρώνεται από το Συμβούλιο των Κηδεμόνων μία επιτροπή σημαινόντων ιερωμένων. Ο Ανώτατος Ηγέτης είναι και αρχιστράτηγος του στρατού όπως και αρχηγός των υπηρεσιών ασφαλείας και μυστικών υπηρεσιών και είναι ο μόνος που δικαιούται να κηρύξει πόλεμο. Ηγείται προσωπικά του αυτόνομου στρατού των Φρουρών της ισλαμικής επανάστασης. Επίσης διορίζει και απομακρύνει τους επικεφαλής της δικαιοσύνης, των κρατικών ΜΜΕ. Τέλος διορίζει επίσης έξι από τα δώδεκα μέλη του Συμβουλίου των Κηδεμόνων.

Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν όπως και τα μέλη του Συμβουλίου των Κηδεμόνων εκλέγονται από μία Συνέλευση Ειδικών, με βάση τα προσόντα και τη δημοτικότητα.
Ο Πρόεδρος (Ραίς-ε Τζομχούρ)

Μετά τον Ανώτατο Ηγέτη, ο λαϊκά εκλεγόμενος Πρόεδρος του Ιράν είναι ο σημαντικότερος αξιωματούχος στη χώρα και αρχηγός της εκτελεστικής εξουσίας. Έχει την ευθύνη για την τήρηση του Συντάγματος και ηγείται της εκτελεστικής εξουσίας εκτός από υποθέσεις που σχετίζονται απευθείας με τον Ανώτατο Ηγέτη. Σύμφωνα με το Σύνταγμα όλοι οι υποψήφιοι για το αξίωμα του Προέδρου πρέπει να εγκρίνονται από το Συμβούλιο των Κηδεμόνων εκ των προτέρων πριν συμμετάσχουν στις εκλογές που διεξάγονται με καθολική ψηφοφορία και πλειοψηφικό σύστημα ανά τέσσερα χρόνια. Μετά την εκλογή του ο Πρόεδρος διορίζει και επιβλέπει το Υπουργικό Συμβούλιο, συντονίζει το κυβερνητικό έργο και επιλέγει πολιτικές που προτείνονται στο Κοινοβούλιο. Ο διορισμός καινούργιου Υπουργικού Συμβουλίου πρέπει να επικυρώνεται από το Κοινοβούλιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο Ιράν, κατά παγκόσμια εξαίρεση, ο στρατός δεν ελέγχεται από την εκτελεστική εξουσία.
Ισλαμική Συμβουλευτική Συνέλευση' (Ματζλίς-ι Σούρα-γιε Ισλαμί)

Η Βουλή ονομάζεται Ισλαμική Συμβουλευτική Συνέλευση. Απαρτίζεται από ένα σώμα 290 βουλευτών που εκλέγονται ανά 4 χρόνια με καθολική μυστική ψηφοφορία. Οι υποψήφιοι πρέπει να εγκρίνονται προκαταβολικά από το Συμβούλιο των Κηδεμόνων. Επεξεργάζεται σχέδια νόμων, επικυρώνει διεθνείς συνθήκες και εγκρίνει τον εθνικό προϋπολογισμό. Όλα τα σχέδια νόμων στέλνονται στο Συμβούλιο των Κηδεμόνων για αναθεώρηση.
Η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων

Η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων - η οποία συγκαλείται για μία εβδομάδα κάθε χρόνο- αποτελείται απο 86 «ενάρετους και πολυμαθείς» κληρικούς που εκλέγονται από τον λαό κάθε οκτώ χρόνια, από λίστα ονομάτων εγκεκριμένη από το Συμβούλιο των Κηδεμόνων (όπως συμβαίνει και στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στο Ιράν).

Η Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων με τη σειρά της εκλέγει έναν από τα μέλη της στο αξίωμα του Ανώτατου Ηγέτη της χώρας. Η Συνέλευση δεν έχει ποτέ φέρει αντίρρηση επίσημα σε οποιαδήποτε απόφαση του Ανώτατου Ηγέτη.
Το Συμβούλιο των Κηδεμόνων (Σουρα-γιε Νεγαμπάν-ι Κανούν)

Το Συμβούλιο των Κηδεμόνων περιλαμβάνει δώδεκα νομομαθείς εκ των οποίων οι έξι διορίζονται από τον Ανώτατο Ηγέτη. Οι άλλοι έξι προτείνονται από τον επικεφαλής του δικαστικού σώματος, και διορίζονται από τη Βουλή. Το Συμβούλιο των Κηδεμόνων είναι εξουσιοδοτημένο να ερμηνεύει το Σύνταγμα και να αποφαίνεται για την συμβατότητα των νόμων με το Ισλαμικό Δίκαιο. Αν ένα νομοθέτημα κριθεί αντίθετο με τον ισλαμικό νόμο παραπέμπεται για αναθεώρηση στη βουλή. Τέλος, το όργανο αυτό εξετάζει όσους επιθυμούν να είναι υποψήφιοι στις προεδρικές ή βουλευτικές εκλογές και αποφασίζει εάν μπορούν να συμμετάσχουν ή όχι.
Το Συμβούλιο Σκοπιμότητας

Το λεγόμενο Συμβούλιο Σκοπιμότητας καθιερώθηκε το 1988 από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί και εξουσιοδοτείται να μεσολαβεί πιθανές διαφορές γνώμης ανάμεσα στη Βουλή και το Συμβούλιο των Κηδεμόνων. Σύμφωνα με το σύνταγμα το συμβούλιο αυτό λειτουργεί επίσης συμβουλευτικά στον Πρόεδρο της χώρας.
Δικαστική Εξουσία / Δικαιοσύνη

Ο αρχηγός του δικαστικού σώματος διορίζεται από τον Ανώτατο Ηγέτη και με τη σειρά του διορίζει τον πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου και τον Γενικό Εισαγγελέα του κράτους. Τα δημόσια δικαστήρια εκδικάζουν τις αστικές και τις περισσότερες ποινικές υποθέσεις. Ειδικά Επαναστατικά Δικαστήρια ασχολούνται με ορισμένες ποινικές πράξεις, όπως εγκλήματα κατά της εθνικής ασφάλειας, πράξεις κατά του πολιτεύματος και λαθρεμπόριο ναρκωτικών και οι αποφάσεις τους είναι τελεσίδικες (χωρίς δικαίωμα έφεσης). Τελεσίδικες είναι επίσης οι αποφάσεις του Ειδικού Δικαστηρίου Κληρικών που εκδικάζει υποθέσεις κληρικών κατηγορουμένων.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, το 2004 τουλάχιστον 108 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο εκ των οποίων οι περισσότεροι ήταν πολιτικοί κρατούμενοι [3] και ορισμένοι άλλοι ήταν ανήλικοι [4]. Αν και επισήμως απαγορευμένα, τα βασανιστήρια είναι συχνά σε φυλακές και κρατητήρια. Η ομοφυλοφιλία επισύρει μαστίγωμα και το πρωκτικό σεξ ανδρών θανατική ποινή. Αντιθέτως, η αλλαγή φύλου αναγνωρίζεται ως νόμιμη και κατά περιπτώσεις η σχετική ιατρική διαδικασία επιχορηγείται από το εθνικό σύστημα υγείας.
Διακυβέρνηση

Το Ιράν είναι ισλαμική δημοκρατία. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[1].

Οι προεδρικές εκλογές διεξήχθησαν στις 12 Ιουνίου του 2009. Με καταμετρημένα τα δύο τρίτα των ψηφοδελτίων, το πρακτορείο Ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Αχμεντινετζάντ ήταν ο νικητής των εκλογών, με 66% των ψήφων.[5] Ο αντίπαλός του, Μιρ-Χοσεΐν Μουζαβί πήρε το 33% των ψήφων.[6][7] Εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας, η ΕΕ εξέφρασε τις ανησυχίες της για τις καταγγελίες περί νοθείας στις εκλογές.[8].

Η αντιπολίτευση κατήγγειλε νοθεία και οι υποστηρικτές της προχώρησαν σε (αρχικά ειρηνικές) διαδηλώσεις στην Τεχεράνη και σε άλλες μεγάλες πόλεις, μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, στις 13 Ιουνίου. Παράλληλα, υποστηρικτές του νικητή των εκλογών έκαναν τις δικές τους πορείες στην Τεχεράνη, πανηγυρίζοντας τη νίκη του Αχμεντινετζάντ.[9] Μετά την ήττα του και σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, ο Μουζαβί συνελήφθη καθ' οδόν για την οικία του ανώτατου ηγέτη του Ιράν,Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.[10] Ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος Μάικλ Τότεν αμφισβήτησε την πραγματικότητα της ιστορίας.[11] Άλλες ανώνυμες πηγές ανέφεραν ότι η αστυνομία εισέβαλε στο αρχηγείο του Ισλαμικού Μετώπου Συμμετοχής του Ιράν και συνέλαβε αρκετά άτομα.[12][13]

Τα αποτελέσματα των πρόσφατων προεδρικών εκλογών (12 Ιουνίου 2009), είχαν ως εξής: Κόμμα Υποψήφιος Ψήφοι Ποσοστό
Συνασπισμός Κτιστών του Ισλαμικού Ιράν (Abadgaran) Μαχμούτ Αχμεντινετζάντ 24.527.516 62,63%
Ανεξάρτητος μεταρρυθμιστής Μιρ-Χοσεΐν Μουσαβί 13.216.411 33,75%
ανεξάρτητος συντηρητικός Μοχσέν Ρεζάι 678.240 1,73%
Etemad-e-Melli Μαχντί Καρουμπί 333.635 0,85%
Έγκυρα ψηφοδέλτια 38.755.802 98,95%
Άκυρα ή λευκά 409.389 1,05%
Σύνολα 39.165.191 100,00%
Συμμετοχή 85%
Πηγή: BBC Persian[14]

Στις 14 Μαρτίου του 2008 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές[15]. Η συμμετοχή σε αυτές τις εκλογές ήταν της τάξης του 60%, αυξημένη σε σχέση με το 51% στις αντίστοιχες εκλογές του 2004.[16] Με λιγότερα από τα δύο τρίτα των 290 εδρών, που αποφασίστηκαν στις 15 Μαρτίου, οι Συντηρητικοί εξασφάλισαν 125 έδρες, οι Μεταρρυθμιστές 35 και οι ανεξάρτητοι 10, όπως μετέδωσε το ειδησεογραφικό δίκτυο Fars.[17] Χαρακτηριστικό ήταν ότι σχεδόν το 90% των εκσυγχρονιστών υποψηφίων είχε τεθεί εκτός προσόντων για τις εκλογές.

Εθνοσυνέλευση (Ματζλίς) 14 Μαρτίου/25 Απριλίου 2008 Προσανατολισμός των υποψηφίων Έδρες (1ος γύρος) Έδρες (2ος γύρος) Έδρες (Σύνολο)
Ενωτικό Μέτωπο Πρινσιπαλιστών 90 27 117
Ευρύς Συνασπισμός Πρινσιπαλιστών 42 11 53
Μεταρρυθμιστές 31 15 46
Ανεξάρτητοι 40 29 69
Αρμένιοι που αναγνωρίζονται ως μειονότητα 2 2
Χαλδαίοι και Ασσύριοι που αναγνωρίζονται ως μειονότητα 1 1
Εβραίοι που αναγνωρίζονται ως μειονότητα 1 1
Ζωροάστρες (μειονότητα) 1 1
Σύνολο (συμμετοχή: 60%) 208 82 290
Πηγή: NZZAP
Επιστήμες

Κατά την χρυσή εποχή του Ισλαμ (8ος-11ος αιώνας) στην περιοχή αναπτύχθηκε ολόκληρο το τότε φάσμα των επιστημών και ιδιαίτερα τα μαθηματικά, η αστρονομία και η φιλοσοφία. Πέρσες επιστήμονες τελειοποίησαν, από τον 10ο αιώνα και ύστερα, την χρήση του αστρολάβου, όργανο που χρησιμοποιούνταν για τον καθορισμό της θέσης και της κίνησης των άστρων, που βρήκε ιδιαίτερη εφαρμογή στην ναυσιπλοΐα, μέχρι την εποχή της Αναγέννησης.

Στην σύγχρονη εποχή, (2 Φεβρουαρίου 2009) ο πρόεδρος Αχματινετζάντ ανακοίνωσε ότι η Τεχεράνη εκτόξευσε τον δικό της δορυφόρο, με το όνομα "Omid" και τον έθεσε σε τροχιά με έναν πύραυλο κατασκευασμένο στο Ιράν.[18]
Μεταφορές

Το Ιράν διαθέτει συνολικό μήκος σιδηροδρομικών γραμμών 8.367 χλμ και 172.927 χλμ οδικού δικτύου, από τα οποία το 72% είναι ασφαλτοστρωμένα. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.
Παραπομπές

↑ 1,0 1,1 1,2 Ιράν CIA World Factbook
↑ Ιράν - Πληθυσμός
↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 "World Economic Outlook Database". ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. Ανακτήθηκε την 18-10-2009.
↑ 4,0 4,1 Παγκόσμια Ιστορία. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1990, τόμος 1.
↑ "Ahmadinejad 'set for Iran victory'". Al Jazeera English. 13 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε την 13 Ιουνίου 2009. ""Doctor Ahmadinejad, by getting a majority of the votes, has become the definite winner of the 10th presidential election," the news agency said."
↑ "Both Sides Claim Victory in Presidential Election in Iran". The New York Times. 13 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε την 13 Ιουνίου 2009. ""The election commission said early Saturday morning that, with 77 percent of the votes counted, Mr. Ahmadinejad had won 65 percent and Mr. Moussavi had 32 percent, Reuters reported.""
↑ "Ahmadinejad wins Iran presidential election". BBC News. 13-06-2009. Ανακτήθηκε την 13-06-2009.
↑ EU concerned over Iran vote, Associated Press (αναδημοσίευση στην Jerusalem Post 14-06-2009)
↑ "Crowds join Ahmadinejad victory rally". BBC News. 14 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε την 14 Ιουνίου 2009.
↑ Yossi Melman, Report: Defeated Ahmadinejad rival arrested in Iran, Haaretz 14-06-2009
↑ Michael Totten (13 Ιουνίου 2009). "Iran on Fire (Continuously updated)". Ανακτήθηκε την 13 Ιουνίου 2009.
↑ "Election Battles Turn Into Street Fights in Iran". ABC News. 13 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε την 13 Ιουνίου 2009.
↑ "Iran reformists held after street clashes". BBC News. 14-06-2009.
↑ "‭BBC ‮فارسی‬ - ‮ايران‬ - ‮ادامه اعلام نتایج انتخابات‬". BBC News. 13-06-2009. Ανακτήθηκε την 13-06-2009.
↑ Iran: Politicians Concerned About New Election Date Radio Free Europe, 8 Ιουνίου 2007
↑ Fathi, Nazila (15 Μαρτίου 2008). "Reformers Gain in Iran Vote Despite Being Barred". Ανακτήθηκε την 15-03-2008.
↑ Turnout Uneven in Iran Elections
↑ Iranian satellite launch prompts fresh concern - Middle East, World - The Independent

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημοι κυβερνητικοί σύνδεσμοι

Επίσημος δικτυακός τόπος του Υπέρτατου Ηγέτη, (Qom office)
Προεδρία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν - Επίσημος δικτυακός τόπος.
Το συμβούλιο των φυλάκων, Επίσημος δικτυακός τόπος.
Ιρανικό κοινοβούλιο, Επίσης, (2).
Γραμματεία του Ύπατου Συμβουλίου Πολτιστικής Επανάστασης
Επίσημος Εκπρόσωπος της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Ακαδημία Τεχνών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Οργανισμός Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Εταιρεία Ερυθράς Ημισελήνου της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Ακαδημία Επιστημών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν
Islamic Republic of Iran Broadcasting, επίσημος δικτυακός τόπος.

Λοιποί σύνδεσμοι

Wikitravel: Ιράν (ταξιδιωτικός οδηγός)
BBC News - "Ιράν, Ποιος κατέχει τη δύναμη;"
Ιρανικό κέντρο πολιτισμού στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, Καλιφόρνια
CIA World Factbook - Ιράν
Βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου - Μελέτη Χώρας: Ιράν πληροφορίες έως τον Μάιο του 1988
Ιρανικά Πετρέλαια και Φυσικό Αέριο
Ελευθερία Έκφρασης στο Ιράν - IFEX
Iran, Ο Περσικός Κόλπος - Το Ιράν στον περσικό Κόλπο

Χώρες της Ασία Αίγυπτος1 | Αζερμπαϊτζάν | Ανατολικό Τιμόρ | Αρμενία2 | Αφγανιστάν | Βιετνάμ | Βιρμανία | Βόρεια Κορέα | Γεωργία2 | Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα | Ιαπωνία | Ινδία | Ινδονησία | Ιορδανία | Ιράκ | Ιράν | Ισραήλ | Καζακστάν | Καμπότζη | Κατάρ | Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας | Κιργιστάν | Κουβέιτ | Κύπρος2 | Λάος | Λίβανος | Μαλαισία | Μαλδίβες | Μογγολία | Μπαγκλαντές | Μπαχρέιν | Μπουτάν | Μπρουνέι | Νεπάλ | Νότια Κορέα | Ομάν | Ουζμπεκιστάν | Πακιστάν | Παλαιστίνη | Ρωσία3 | Σαουδική Αραβία | Σιγκαπούρη | Σρι Λάνκα | Συρία | Δημοκρατία της Κίνας | Ταϊλάνδη | Τατζικιστάν | Τουρκία3 | Τουρκμενιστάν | Υεμένη | Φιλιππίνες 1. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Αφρική. 2. Συνήθως γεωγραφικά θεωρείται Ασιατική χώρα, αλλά ωστόσο για πολιτισμικούς και ιστορικούς λόγους εντάσεται συχνά στην Ευρώπη. 3. Τμήμα της χώρας ανήκει στην Ευρώπη.